Finanse przedsiębiorstw- wykłady

1.Finanse przedsiębiorstw- obejmują procesy gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych w podmiotach gospodarczych. Podmioty te dokonują tych działań aby realizować cele finansowe i pozafinansowe.

2.Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa obejmuje wybór źródeł finansowania działalności i takie ulokowanie pozyskanych środków w składnikach majątkowych aby maksymalizować korzyści dla właścicieli przedsiębiorstwa

-analizuje się koszty (co się bardziej opłaca?) kapitału, strukturę , zarządzanie majątkiem trwałym.

-Zysk= Przychody - Koszty

-nadwyżka= zysk netto + amortyzacja

3.Maksymalizacja korzyści dla właścicieli oznacza w krótkim okresie maksymalizację zysku/ nadwyżki finansowej przedsiębiorstwa (przy odpowiedniej płynności finansowej), a w długim okresie maksymalizację wartości firmy

Są to wielkości jednocześnie podstawowymi kryteriami oceny przedsiębiorstw w długim i krótkim okresie.

4.Metody obliczenia wartości firmy

-majątkowe

- cena akcji (uśredniona) i mnoży się ją przez liczbę akcję

Maksymalizacja zysku jako kryterium krótkookresowej oceny przedsiębiorstwa powinna uwzględniać również problem ryzyka, wraz z dążeniem do maksymalizacji zysku rośnie ryzyko.

5.Ryzyka przedsiębiorstwa można podzielić na :

a)ryzyko systematyczne- które wynika z ogólnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej na najbardziej ogólnym poziomie, bywa określana jako ryzyko rynku,. W zasadzie uznaje się, że nie podlega ono kontroli przez pojedynczy podmiot gospodarczy. Poziom tego ryzyka jest wyznaczany przez czynniki makroekonomiczne, społeczne i polityczne. W ramach tego ryzyka można wyodrębnić ryzyka szczegółowe

• Ryzyko polityczne

• Ryzyko rynku - zmian koniunktury

• Ryzyko walutowe

• Ryzyko stopy procentowej i inne.

Wszystkie te kategorie ryzyka mogą bezpośrednio lub pośrednio wpływać na sytuacje finansową podmiotu gospodarczego, a przed niektórymi rodzajami można próbować się zabezpieczać.

b)ryzyko niesystematyczne- ryzyko, które dotyczy pojedynczego podmiotu gospodarczego, jego poziom jest uzależniony od czynników na szczeblu samego przedsiębiorstwa tzn : od kwalifikacji i kompetencji kierowników, od rodzaju oferty i poziomu konkurencji. Zakłada się , że ryzyko pojawiające się na szczeblu samego przedsiębiorstwa jest łatwiejsze do kontroli i ograniczania. W ramach ryzyka niesystematycznego 9specyficznego) można wyróżnić:

• Ryzyko operacyjne- takie, które wynika z operacyjnej, bieżącej działalności przedsiębiorstwa, związane jest ze skutecznym wpływaniem na wielkość sprzedaży, poziom kosztów i cen. Obejmuje również czynniki o charakterze nie-finansowym

• Ryzyko finansowe- pojawiające się w sytuacji, gdy w firma korzysta z obcych źródeł finansowania. Jego poziom wyznacza umiejętne modelowanie strukturą źródeł finansowania przedsiębiorstwa.

• Ryzyko niewypłacalności- pojawiające się na skutek niedopasowania w czasie wpłat i wypłat przedsiębiorstwa. Firma może być zyskowna,. Ale nie musi być wypłacalna.

6. Czynniki zewnętrzne o charakterze ekonomicznym wpływające na sytuację finansową przedsiębiorstwa:

• Koniunktura gospodarcza

• Polityka fiskalna

• Polityka monetarna i inflacja ( dotyka ludzi o stałych dochodach)

• Wybrane formy interwencjonizmu państwowe

• Ulgi podatkowe, cła , kursy walutowe.

7.Źródła finansowania przedsiębiorstw

a)własne

• Zysk- podstawowe źródło finansowania dla przedsiębiorstw w Polsce (zwłaszcza małe i średnie). Im mniejszy podatek tym większy zysk. (można go zatrzymać by sfinansować rozwojowe przedsięwzięcia lub wypłacić w formie dywidend)

• Emisja akcji- ta forma dotyczy tylko spółek akcyjnych. Ma sens, gdy przeznacza się te pieniądze na inwestycje, rozwój firmy, gdy jest dobra koniunktura. Skala nie tak duża jak kredyty, ale dużo większa od skali obligacji.

• Amortyzacja- jest to dokonywanie odpisów z tytułu zużywania się majątku trwałego i wpisywania go w koszty . Powoduje zmniejszenie podstawy opodatkowania, więc firma płaci mniejszy podatek. Ten koszt nie wychodzi poza przedsiębiorstwo.

b) obce

• kredyty bankowe

- ze względu na przeznaczenie:

*obrotowe( krótkookresowe)- dużo częściej

*inwestycyjne (długookresowe)

• pożyczki pieniężne- bardzo rzadko się zdarza, regulują ją kodeks cywilny

• obligacje przedsiębiorstw- papier dłużny długoterminowy, emitowany by sfinansować jakieś przedsięwzięcie; w warunkach polskich tylko dla dużych podmiotów i to też bardzo rzadko, bo ludzie wolą kupić bezpieczniejsze obligacje skarbowe.

• krótkoterminowe papiery dłużne- do 1 roku, na bieżącą działalność, występują też dość rzadko.

• Leasing- - kredyt towarowy (maszyna, samochód itp.) średnioterminowy od 1-3 lat, po spłaceniu rat leasingowych przedmiot leasingu trafia w ręce leasingującego (trzeba tylko zawrzeć jeszcze umowę kupna). Bardzo popularny w Polsce (10-15% inwestycji). Dla mniejszych firm, które nie mają zabezpieczenia finansowego przez, co bank nie chce im udzielać kredytu. Podatek dochodowy jest głównym czynnikiem do brana leasingu.

• Factoring- krótkoterminowa forma finansowania, sprzedanie przez przedsiębiorstwo swoich faktur przelewowych, faktorowi, który szybciej odbierze nasze należności, pozwala to przedsiębiorstwu odzyskać płynność finansować. Factor pobiera prowizję.

• kredyt dostawcy (kredyt kupiecki)- krótkoterminowa forma finansowania, faktury przelewowe (np. dłuższy czas spłaty zobowiązań). Ta forma jest bardzo popularna w Polsce.

8. Podatek- świadczenie pieniężne, przymusowe, nieodpłatne ( brak bezpośredniego ekwiwalentu od państwa) ,ogólne( ta zasada została złamana, gdy rząd wprowadził podatek dla armatorów ( rybołówstwo, stocznie) i bezzwrotne

9.Technka podatkowania

a)podmiot podatku- strona pobierająca (podmiot czynny) i opłacająca podatek (podmiot bierny, podatnik, płatbnik

b)przedmiot podatku- zdarzenie lub rzecz, z którą przepisy wiążą powstanie podatku. Najczęściej przedmiotem jest np. :dochód, majątek, przyrost majątku oraz wydatkiu konsumpcyjne

c)podstawa opodatkowania- przedmiot podatku wyrażony wartościowo lub ilościowo.

d)stawki podatkowe- można podzielić na :

*procentowe:

• liniowe- takie, które nie zmieniają się wraz ze wzrostem podstawy opodatkowana

• progresywne- rosną wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania

-ciągłe -w Polsce

dochód	Stawka
Do 20 20-30 Pow30	5% 1zł(5%*20)+10% od nadwyżki Jak wyżej
Żeby było łagodne przejście

-globalne

dochód	Stawka
Do 20 20-30 Pow 30	5% 10% 20%

Niedobra, gdyż przy przejściach jest duże zwiększenie podatku

• regresywne- maleją wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania (występują tam , gdzie są stawki kwotowe, żeby ukryć brak niesprawiedliwości społecznej

*kwotowe- np.,. stawka kwotowa od nieruchomości

e)zwolnienia i ulgi- mogą mieć charakter:

*podmiotowy - wskazany podmiot, który jest zwolniony np.: skarb państwa, jednostka budżetowa

*przedmiotowy- wskazuje się rodzaj aktywności, typ produkcji

Ulg powinny być bezwzględnie przedmiotowe.

10. Dochody z działalności gospodarczej w polskim systemie podatkowym mogą być opodatkowane przez :

a)podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)

-objęte są nim dochody przedsiębiorstw posiadających osobowość prawną: spółki kapitałowe (s.a i z o.o ), przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, banki , firmy ubezpieczeniowe

-płacą wszystkie największe podmioty w Polsce

-Podstawą opodatkowania jest dochód

-stawka tego podatku wynosi 19%

-dochód nie jest równy zyskowi

-Podstawę opodatkowania można legalnie zmniejszać np. wykorzystując odliczanie strat, tzn. jeżeli firma miała stratę to może w przyszłych latach te stratę wpisywać w koszty

-*w Polsce od 1992 r, początkowo CIT wynosił 40%, podatnik robił wszystko, żeby mieć jak najwięcej kosztów, firma chciała minimalizować dochód podatkowych.

b)podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)- obejmuje różne kategorie dochodów . Można wyróżnić :

-dochody z działalności gospodarczej

- i dużą grupę tzw. Dochodów płacowych i para płacowych.

W odniesieniu do dochodów z działalności gospodarczej konstrukcja podstawy opodatkowania jest bardzo podobna do konstrukcji w CIT, czyli podstawą jest dochód.

W PIT również występuje bardzo obszerna kategoria nie uznana za koszty uzyskania dochodów.

Stawki podatkowe

-w przypadku działalności gospodarczej - progresja podatkowa, 2 stawki : 19, 32%

albo stawka liniowa 19% ( ta opcja bez ulg i zwolnień, które występują w tym wypadku)- opłaca się bardziej przy wyższych dochodach.

c)zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osiąganych przez osoby fizyczne

-wprowadzony w 1994 r w formie rozporządzenia, obecnie funkcjonuje jako ustawa . podstawą opodatkowania jest przychód.

-został wprowadzony bo mali przedsiębiorcy nadmuchiwali koszty i mieli stratę i nie płacili podatku

-dotyczy osób fizycznych i wspólników bez osobowości prawnej

-wystarczy ewidencja przychodów, jest to prostsze dla podatników

-dla wybranych branży, nie każdy może go wybrać

- ograniczeniem jest limit dochodów, obrotny nie większe niż 150 000 euro. W skali roku.

d)karta podatkowa- obejmuje osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Dotyczy wybranych branży. Podstawa opodatkowania nie jest dokładnie określona. Stawka karty podatkowej jest kwotowa i jest uzależniona od:

• rodzaju działalności

• liczby zatrudnionych (1-5 najczęściej)

• wielkości miejscowości- im większa miejscowość, większy rynek, tym większa stawka podatkowa

Nie trzeba prowadzić ewidencji przychodów, tylko ewidencja zatrudnienia ( najbardziej wygodny ze względu na formę ewidencji), dla niewielkiej działalności gospodarczej.

e)podatek tonażowy

W Polsce jest 13 różnych podatków, w tym aż 5 dochodowych- za dużo!

11. Sprawozdanie finansowe- podstawą prawną sporządzenia sprawozdań

finansowych jest ustawa o rachunkowości.

Sprawozdanie finansowe to zbiór danych finansowych, opisujących pozycje i funkcjonowanie podmiotu gospodarczego. Są finalnym produktem procesu rachunkowości. Najważniejszymi elementami sprawozdania fin. Są:

• Bilans

• Rachunek Zysków i Strat

Poza tym wszystkie podmioty muszą sporządzać informacje dodatkową a niektóre zestawienie zmian w kapitale własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych.

12.Bilans - jest najważniejszym sprawozdaniem finansowym jednostki gospodarczej. Obrazuje podstawowe równania rachunkowości.

Aktywa = Kapitał własny + zobowiązania

-bilans jest fotografia przedsiębiorstwa zrobioną na dany moment, ma więc charakter statyczny.

-Aktywa bilansu są to takie składniki, których możemy powiedzieć, że są to kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości określone korzyści.

-Pasywa są to z kolei źródła finansowana aktywów i dzieli się je zazwyczaj na kapitały własne i zobowiązania

-Bilans jest zestawiony zazwyczaj na określony moment tzw. Dzień bilansowy, może to być dzień kończący rok obrotowy albo dzień zakończenia działalności lub też działalności w dotychczasowej formie prawnej. Jest sporządzany w walucie polskiej i w języku polskim.

Aktywa	Pasywa
A. Aktywa trwałe 1.Wartości niematerialne i prawne 2.rzeczowe aktywa trwałe 3.Należności długoterminowe 4.Inwestycje długoterminowe 5.Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe (okres eksploatacji >1 roku)	A Kapitały własne 1.Kapitał podstawowy 2. Kapitał zapasowy 3. Wynik finansowy z lat poprzednich 4.Zysk netto /strata
B. Aktywa obrotowe 1. Zapasy 2.Należności krótkoterminowe 3.Inwestycje krótkoterminowe 4.Krótkookresowe rozliczenia międzyokresowe	B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 1.rezerwy na zobowiązania 2.Zobnowiązania długoterminowe 3. Zobowiązania krótkoterminowe 4.Rozliczenia międzyokresowe.

-Aktywa przedstawiamy zgodnie z zasadą rosnącej płynności ( środki trwałe najmniej, krótkookresowe rozliczenia najbardziej)

-pasywa za to , zgodnie z zasadą rosnącej wymagalności

W bilansie najważniejsze informacje otrzymujemy poprzez analizę:

Po 1 - sumy bilansowej- pokazuje nam ona wielkość środków zaangażowanych w przedsiębiorstwo

Po 2- ważne informacje uzyskujemy analizując strukturę bilansu, w tym zwłaszcza relacje aktywów trwałych do aktywów obrotowych i relację kapitałów własnych do zobowiązań.

Po3 - ważna jest również relacja poszczególnych pozycji bilansu wobec siebie np. zobowiązań z tytułu dostaw i należności z tytułu dostaw.

Stabilność finansową firmy możemy również oceniać na podstawie różnych zasad finansowych np. w oparciu o tzw złotą zasadę bilansową, która mówi, że aktywa trwałe powinny być finansowane z kapitałów własnych i zobowiązań długoterminowych. Uznaje się, że taka firma ma dobrą wypłacalność, jest stabilna finansowo. Dobrze jest tez gdy aktywa obrotowe finansowane są przez zobowiązania krótkoterminowe.

Ważnym elementem jest również fakt, że z bilansu za 2 lata obrotowe można analizować dynamikę zmian poszczególnych jego pozycji.

13. Rachunek zysków i strat- jest podstawowym miernikiem finansowej zyskowności przedsiębiorstwa za dany okres.

*przychody- pieniężne korzyści ze sprzedaży towarów, produktów, materiałów.

*koszty-stanowią pieniężne odzwierciedlenie zużytych przez przedsiębiorstwo zasobów.

*przychody w RZiS są uwzględniane w oparciu o zasadę memoriału i zasadę prawdopodobieństwa ich otrzymania. Za przychody uznajemy należności, co do których jesteśmy prawnie pewni, że klient nam zapłaci.

*koszty są uwzględnianie przede wszystkim o zasadę współmierności przychodów i kosztów. Zasada ta mówi o bezpośrednim powiązaniu przychodów z kosztami poniesionymi do ich osiągnięcia. Jeżeli niemożliwe jest bezpośrednie powiązanie poniesionych kosztów to wystarczy wiedza, że koszty pośrednio przyczyniły się go osiągnięcia przychodów.

*Drugą ważną zasadą przy uwzględnianiu kosztów jest zasada ostrożności, która powoduje, że w niektórych sytuacjach możemy pewne zdarzenia kwalifikować jako związane z ponoszeniem kosztów.

*RZiS obejmuje wynik z działalności operacyjnej, finansowej, wynik operacji nadzwyczajnych oraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego ( głównie podatki). Wynik finansowy może być przedstawiony w 2 wariantach:

w wariancie kalkulacyjnym

w wariancie porównawczym

Warianty te różnią się sposobem ujęcia kosztów

*RZiS w układzie kalkulacyjnym najprościej przedstawić następująco: -RYSUNEK

14. Koszty z działalności operacyjnej uwzględniają:

• Wartość sprzedanych towarów i materiałów

• Zużycie materiałów i energii

• Usługi obce

• Podatki i opłaty

• Wynagrodzenia

• Świadczenia na rzecz pracowników

• Amortyzacja

• Pozostałe

Wariant porównawczy- dla działalności na mniejsza skalę.

15. Rachunek przepływów pieniężnych jest tą częścią sprawozdania finansowego , która nie jest obligatoryjna w mniejszych podmiotach,. :

• W odróżnieniu od RZiS nie operuje wielkościami memoriałowymi , ma natomiast pokazać stan gotówki w przedsiębiorstwie

• Zazwyczaj wyróżnia się przepływy z działalności operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej. (przekroje RPP)

• RPP może być liczony metodą bezpośrednią - wpływy i wydatki są liczone oddzieleni dla działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej

• Lub pośrednią- punktem wyjściowym przy liczeniu przepływów z działalności operacyjnej jest wynik finansowy z RZiS, który następnie podlega korektom. W obszarze działalności finansowej i inwestycyjnej różnic w liczeniu nie ma.

16. Wskaźniki finansowe - służa do porównania w przestrzeni (różne firmy z tej samej branży) i w czasie .

• Opisują pełne obszary działalności firmy- czy firma funkcjonuje prawidłowo

• Stanowią podstawę do podejmowania decyzji

• Wykorzystywane przez różne podmioty (kierownicy, ale analitycy), pomagają nam oceniać kondycję firmy, możemy coś udoskonalić

• Często porównujemy średnie branżowe wskażnki.

17.Wskażnk finansowe można podzielić na:

• Wskaźniki rentowności

• Płynności

• Efektywności wykorzystania majątki

• Wskaźniki zadłużenia i kosztów obsługi długu

• Wskaźniki rynku kapitałowego ( bardziej dla spółki akcyjnej )

18. Wskaźniki rentowności/ rentowność- zdolność do osiągana zysku.

a)rentowność kapitału własnego ROE

• mówi jaki będzie zysk na jednostkę zaangażowanego kapitału

• ważny dla inwestorów giełdowych

• im wyższy tym lepiej

b)Rentowność aktywów ROA

• Pokazuje jaki zysk przypada na jednostkę majątku firmy, można go powiązać z wynagrodzeniami kadry menedżerskiej

• Szczególnie ważny przy ocenie jednostek organizacji, które nie mają swobody w zakresie decyzji finansowych ( nie odzwierciedla konsekwencji decyzji finansowych

• Im wyższy tym lepiej

ROI- stopa zwrotu z inwestycji, może być utożsamiany z ROA

c)Rentowności sprzedaży (marża zysku) ROS

• Wysokość tego wskaźnika zależy od rodzaju i struktury sprzedawanych produktów i towarów , a więc i od długości cyklu obrotowego . Im krótszy ten cykl, tym marża zysku może być niższa

• Cykl obrotowy- czas od momentu zakupu materiałów do produkcji do czasu otrzymania gotówki za sprzedane towary ( zależy zarówno od prawnych , lub ustaleń w umowie, ale również o technologii i od rodzaju sprzedawanego produktu.

• Mówi, ile będzie zysku z jednostki sprzedaży

19. Wskaźniki płynności

Płynność finansowa - zdolność do bieżącego regulowania zobowiązań

a)wskaźnik płynności bieżącej (I stopnia)

• Im wyższy wskaźnik tym lepiej , jeśli chodzi o rentowność to już nie

• Wszystko zależy od branży powinien wynosić około 1,2-2

b)wskaźnik płynności szybkiej (II stopnia)

• Wysokość zależy od branży

• Optymalna około 1

• Zapasy Se odejmuje bo wg. Autorów wzoru jest najmniej płynny składnik aktywów obrotowych

c) wskaźnik płynności natychmiastowej (III stopnia)

• Optymalny 0,1-0,2 , ale zależy od branży

Jeśli firma nie ma płynności , bierze kredyt, później ściąga swoje należności, wyprzedaje zapasy, odracza termin swoich płatności

Płynność to zjawisko krótkoterminowe. Wskaźniki płynności trzeba liczyć na bieżąco.

20.Wskaźniki efektywności wykorzystania majątku

a)wskaźnik obrotu należnościami (rotacji należności)

• Przeciętny stan należności to suma stanu z początku okresu i z stanu z końca okresu podzielona na 2.

• Wskaźnik ten informuje o tym, ile jest cykli obrotu należnościami w danym okresie (roku)

• Im wyższy tym przedsiębiorstwo szybciej ściąga swoje należności od swoich kontrahentów

• Brak idealnej wartości

b)wskaźnik obrotu zapasami

• Wskaźnik ten opisuje ilość cykli obrotu zapasami w danym okresie (roku)

• Aby ten wskaźnik policzyć bardziej precyzyjnie należałoby zapasy rozbić na poszczególne podgrupy.

c)wskaźnik obrotu zobowiązaniami

• Pokazuje ilość cykli zobowiązaniami w danym okresie \

d)wskaźnik rotacji aktywów

• Zdolność majątku do generowania przychodu i efektywność jego wykorzystania

• Im wyższy tym lepiej

21. Wskaźniki zadłużenia i zdolności do obsługi długu

a)wskaźnik zadłużenia ogółem

• Mówi nam, jaka część majątku jest finansowana z długu

• Wskaźniki zadłużenia najlepiej oceniać przy pomocy metody porównawczej- czyli porównując wielkości tych wskaźników do średniej branżowej.

b)wskaźnik zadłużenia długoterminowego

• Wtedy, kiedy firma bierze kredyty inwestycyjne i dlatego często jest bliski zeru)

c)wskaźnik relacji długo do kapitału

d)wskaźnik pokrycia odsetek rat kapitałowych zysku

zysk netto+ odsetki/odsetki + raty kapitałowe

zysk brutto+ odsetki/odsetki+ raty kapitałowe

• Im wyższy tym lepiej

22.Wskaźniki rynku kapitałowego

a)Zysk na 1 akcję (EPS)

-im wyższy tym lepiej

b)wskaźnik dywidendy na 1 akcję (DPS)

c)stopa dywidendy

d) wskaźnik wypłat dywidendy

-informuje jak wygląda podział zysku- jaka część pozostaje na dywidendy , a jaka zostaje w przedsiębiorstwie

23. Próg rentowności

• Jest to narzędzie pokazujące, czy opłacalna jest produkcja ( sprzedaż przedsiębiorstwa)

• Jest to taka wielkość produkcji przy której przychody równe są kosztom całkowitym, a więc dla której zysk operacyjny przedsiębiorstwa jest równy 0.

• Jest to więc taka wielkość produkcji , przy której działalność przedsiębiorstwa nie jest opłacalna, ale nie jest też nieopłacalna

• Analiza ta oparta jest na kilku założeniach, które mają charakter upraszczający, ale może być ważnym narzędziem przy procesie podejmowania decyzji dotyczącej produkcji nie zbyt zróżnicowanej asortymentowo

• Podstawowym założeniem, które przyjmuje się przy analizie progu rentowności jest uznanie, że koszty całkowite firmy można podzielić na koszty stałe i koszty zmienne

• Za koszty stałe uznaje się te koszty, które nie ulegają zmianie bez względu na skalę produkcji :

*amortyzacja

*koszty ogólnego zarządu

*ubezpieczenia

Ich wyznaczenie zależy w dużym stopniu od specyfiki poszczególnego przedsiębiorstwa

Próg rentowności ilościowy

BEP= KS/CJ-JKZ

próg rentowności wartościowy

BEP'=(KS/CJ-JKZ)*CJ

próg rentowności jako procent max wykorzystania zdolności produkcyjnych firmy

BEP''= Qbep/qmax *100%

24.Uproszczenia przyjmowane w analizie progu rentowności

• Utożsamianie produkcji ze sprzedażą

• Uznanie , że można precyzyjnie oddzielić koszty stałe od zmiennych.

• Przyjęcie założenie, że koszty stały jest stały bez względu na wielkość produkcji

• ---||---- , że JKZ jest stały na jednostkę produktu

• Cena jest kształtowana przez producenta (ale tez przez rynek)

• Analiza progu rentowności najlepiej sprawdza się przy produkcji 1-asortymentowej lub maksymalnie kilku asortymentowej.

Przykład.

Kino ma 500 miejsc. Koszty Stałe- 76000zł. Przeciętna cena biletu wynosi 20zł, a koszty zmienne wynoszą 1zł/ na jednego widza. Jaki będzie próg rentowności , jakie będzie maksymalne wykorzystanie zdolności usługowych? Jaki będzie % mocy usługowej dla progu rentowności. Zakładamy że rok ma 360 dni. , 1 seans dzienne.

1.BEP=76000/20-1=4 000 miejsc

Maksymalna zdolność usługowa = 500*360= 180 000

2.BEP”= 4000miejsc/180000miejsc *100%= 2%

ZO (zysk operacyjny, przy maksymalnym wykorzystaniu)=180000*2-76000-1*180000=3 344 000zł

Próg rentowności ma największa wartość informacyjną, kiedy jest liczony wielowariantowo. Poszczególne warianty uwzględniają odmienne poziomu kosztów stałych, cen jednostkowych i jednostkowego kosztu zmiennego.

25. Dźwignie

Przykład

Firma o kapitale całkowitym równym 1000 j.u finansuje się w całości z kapitału własnego. Jest zysk operacyjny wynosi 150 j.u . Stawka podatku dochodowego wynosi 19%. Jaka będzie rentowność kapitału własnego tej firmy, jeżeli nie korzysta z długu, a jak będzie ROE jeżeli firma skorzysta z 500 j.u zadłużenia (koszt długu roczny 5% lub 15%)

	I wariant	II wariant (5%)	III wariant (15%)
1.kapitał całkowity 2.KW 3.KO 4.ZO 5.odsetki 6.Zysk brutto 7.podatek dochodowy 8.Zysk netto 9.ROE	1000 1000 0 150 0 150 28,5 121,5 12%	1000 500 500 150 25 125 23,8 101,2 20%	1000 500 500 150 75 75 14,3 60,7 12%

Podsumowanie

O dźwigni finansowej mówi że w kontekście wpływu zadłużenia na podstawowe parametry finansowej oceny przedsiębiorstwa i na rentowność firmy i jej wartość. Zakłada się przy tym, że wykorzystanie długu może wpłynąć na kształtowanie się tych mierników oceny firmy. Efekt dźwigni finansowej jest definiowany jako przyrost (spadek) rentowności kapitału własnego spowodowany wykorzystaniem długu jako źródła finansowania. Aby osiągnąć pozytywny efekt dźwigni finansowej należy spełnić 2 podstawowe warunki

1)Przedsiębiorstwo powinno posiadać prawidłową strukturę kapitału tzn. udział długu nie powinien być zbyt wysoki

2)Rentowność kapitału całkowitego powinna być nie niższa niż oprocentowanie długu

Zysk operacyjny /kapitał własny >i_k (oprocentowanie długu)

150/100>ik

0,15>ik

Ik= 5%--> pozytywny efekt dźwigni finansowej

Ik=15%- neutralny zerowy

Ik =20%- negatywny efekt dźwigni finansowej.

26. Stopień dźwigni finansowej, operacyjnej i połączonej

a)stopień dźwigni finansowej- pokazuje , jaki jest przyrost rentowności kapitału własnego spowodowany jednostkowym przyrostem zysku operacyjnego:

DFL=% ∆ROE/%∆ZO

DFL= %∆EPS/%∆ZO

DFL= ZO/ZO- odsetki

b)stopień dźwigni operacyjnej

DOL= %∆ZO/%∆S

-pokazuje o ile zmieni się zysk operacyjny przy jednostkowym wzroście sprzedaży (korzyści wynikające z efektu skali_

DOL= S-koszty zmienne/ZO

c)stopień dźwigni połączonej

DTL= DOL*DFL

DTL= %∆ROE/%∆S

-obrazuje jaki będzie przyrost rentowności kapitału własnego przy jednostkowym wzroście sprzedaży. Pokazuje 2 efekty : rosnące korzyści skali i wykorzystanie długu.

Przykład

Spółka może być finansowana w trojaki sposób :

1)Korzysta wyłącznie z kapitału własnego

2)Dług stanowi 20% kapitału całkowitego

3)Dług stanowi 40% kapitału całkowitego.

KC= 500 000 zł

Wielkość produkcji- 80 000

JKZ- 7zł

CJ-10zł

KS-90 000.

Policz stopień dźwigni finansowej , operacyjnej i połączonej, jeżeli oprocentowanie roczne długu wynosi 10%, stawka podatku dochodowego 19%.

Przypadek	Finansowanie ogółem	Udział % długu	Udział kwotowy	Udział kap. Wł.
I II III	500 000 500 000 500 000	0 20 40	0 100 000 200 000	500 000 400 000 300 000

lp	Wartość sprzedaży	ZO	Odsetki	ZB	CIT	Zysk netto	ROE
I II III	800 000 800 000 800 000	150 000 150 000 150 000	0 10 000 20 000	150 000 140 000 130 000	28 500 26 600 24 700	121 500 113 400 105 300	0,24 0,28 0,35

ZO=180 000- 90 000- 7* 80 000= 150 000

Zakładamy że sprzedaż wzrośnie o 10%

% ∆ZO= (174 000-150 000)/150 000= 16%

DOL= 16%/10%=1,6

	xo	X1
Sprzedaż	800 000	880 000
KZ	560 000	616 000
KS	90 000	90 000
ZO	150 000	174 000

DFL1=ZO/ZO- odsetki= 150 000 /150 000=1

DFL2=150 000/140 000= 1,07

DFL3= 150 000 /130 000= 1,15

DTL1=1,6

DTLII=1,71

DTL3=1,84

W Większym stopniu =przyczyni się efekt skali.

Pamiętać, że jest efekt i stopień dźwigni !!!!

27. Koszt kapitału

O koszcie kapitału możemy mówić w odniesieniu do kosztu pozyskania środków finansowych z poszczególnych źródeł bądź też w odniesieniu do kosztów finansowania całego przedsiębiorstwa- używa się wtedy określenia: ,, średni, ważony koszt kapitału” (WACC/ŚWKK).

Przy wzroście finansowania z poszczególnych źródeł analizuje się też tzw. Koszt marginalny.

W koncepcji ŚWKK uwzględnia się przede wszystkim długoterminowe źródła finansowania .

Wyróżnia się:

-kapitały własne

-kapitały obce

Do kapitałów własnych należą:

• Akcje zwykłe (koszt: dywidendy)

• Akcje uprzywilejowane (akcjonariusz ma prawo głosu, pierwszeństwo wypłaty dywidendy; otrzymania pieniędzy po upadku firmy, akcentuje się stałość wypłacanych dywidend)

• Zyski zatrzymane - należy wyznaczyć jego koszt na zasadzie kosztu alternatywnego

Do kapitałów obcych należą

• Kredyty bankowe - kosztem jest oprocentowanie

• Obligacje przedsiębiorstw- j.w

Dywidenda- dochód, który otrzymuje akcjonariusz spółki akcyjnej lub z o.o , po opodatkowaniu. Ustala się na walnym zgromadzeniu, czy jest ona wypłacana.

a)koszt akcji zwykłych

Kaz= (Daz/Paz + g) * 100

Daz= dywidenda na 1 akcje zwykłą

Paz= cena rynkowa 1 akcji zwykłej

g- roczna stopa wzrostu dywidendy

b)koszt akcji zwykłych dla nowej emisji akcji

Kaz= (Daz/Psz-Fsz + g) * 100

Psz- cena sprzedaży

Fsz- koszty emisji i sprzedaży 1 akcji zwykłej

c)koszt akcji uprzywilejowanych ( brak wzrostu dywidendy bo jest to stała kwota)

Kau= Dau/ Pau * 100

Dau- dywidenda na 1 akcje uprzywilejowaną

Pau- cena 1 akcji uprzywilejowanej

d) koszt zysków zatrzymanych

Kzz= Kaz

e) koszt kredytu

Kk= ik *(1-t)

Ik- oprocentowane kredytu

t- stawka podatku dochodowego

(1-t)- tarcza podatkowa- efektywny koszt kredytu jest niższy niż nominalny, odsetki od kapitału obcego wpychamy w koszty, zmniejsza się podstawa opodatkowana, płacimy niższy podatek, działa jeśli firma jest dochodowa, jeśli nie to koszt nominalny= koszt efektywny.

e) koszt obligacji przedsiębiorstw

Ko= odsetki/Vo (1-t)* 100

Vo= wartość skorygowana obligacji

Vo=Po(1-m/12*io/100)

Po- cena rynkowa obligacji

m- ilość miesięcy od ostatniej wypłaty odsetek

io- oprocentowanie

28. Średni ważony koszt kapitału- liczymy koszt kapitału z poszczególnych źródeł finansowania ( głównie długoterminowe ), krótkoterminowe-odsetki

Każde źródło ma swoje wagi (jako ich udział w kapitale).

WACC= Kaz*Uaz+ Kau*Uau+ Ko*Uo+Kz*Uz+Kk*Uk

Ux- udział poszczególnego składnika kapitału w źródłach finansowania ogółem

• ŚWKK jest wykorzystywany żeby ustalać optymalną strukturę źródeł finansowania czyli optymalną strukturę kapitału

• ŚWKK jest wykorzystywany jako stop dyskonta przy metodach oceny opłacalności inwestycji rzeczowych

• Koszt poszczególnych składników kapitału czasami można liczyć wielowariantowo.

• Poszczególne składniku przy ustalaniu wag powinny być obliczane wg wartości rynkowej

29. Metody oceny opłacalności inwestycji rzeczowych.

a) typy inwestycji w przedsiębiorstwie

• Rzeczowe - nabywanie składników majątku trwałego i wartości niematerialnych itp.

• Finansowe- np.- nabywanie papierów wartościowych, dłużnych, udziałowych

Lepiej żeby była to działalność poboczna ( w ograniczonym zakresie)

Rachunek opłacalności inwestycji rzeczowych - jest 1 z elementów planowania inwestycji rzeczowych.

b) Dobra i trafna inwestycja- etap planowania

• Trzeba mieć dobry pomysł ( znamy rynek)

• Zagwarantowane środki finansowe

• Weryfikacja opłacalności

Nie przy każdych projektach inwestycyjnych robimy rachunek opłacalności. Głównie przy tych dużych i produkcyjnych.

c) projekty inwestycyjne ze względu na ich wzajemne zależności możemy podzielić na:

• Projekty niezależne - czyli takie, przy których opłacalność 1 projektu i jego realizacja nie wyklucza realizacji innego opłacalnego projektu

• Projekty wykluczające się- czyli takie, przy których realizacja 1 opłacalnego projektu wyklucza realizację drugiego.

• Projekty komplementarne-czyli takie, przy których realizacja 1 opłacalnego projektu pociąga za sobą realizację drugiego opłacalnego projektu.

d)metody oceny opłacalności

1)Suma E*-N>0

E-efekty

2) Suma efektów/ Nakłady >1

e) nakłady:

-fazy przedprodukcyjnej- na pozyskanie kapitału, zwiększenie bazy kapitałowej, zapasów, na projekt, na zakup majątku trwałego

Metody oceny opłacalności możemy podzielić na :

1) proste

• Okres zwrotu (OZ/PP)

• Księgowa stopa zwrotu (KSZ/KSD/ARR)

• A niekiedy dołącza się również zwykła stopę zwrotu

2)dyskontowe

• Wartość bieżąca netto (zaktualizowana )- NPV

• Wewnętrzna stopa zwrotu- IRR

• Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu - MIRR

• Wskaźnik zyskowności Pi

Starają uwzględnić się wartość pieniądza w czasie.

a)okres zwrotu - jest to miernik czasowy. Pokazuje on, ile czasu potrzeba alby wpływy z projektu inwestycyjnego zrównały się z nakładami . OZ nie jest miernikiem rentowności przedsiębiorstwa. OZ można policzyć w dwojaki sposób.

Po1 - jeżeli wypływy z inwestycji są takie same dla poszczególnych lat 9okresów), to okres zwrotu można wyliczyć ze wzoru:

OZ= J/CF

J- nakłady inwestycyjne

CF- roczne wpływy z inwestycji

Po 2 - jeżeli przepływy z inwestycji dla poszczególnych lat są różne, to wtedy OZ liczymy sumując wpływy inwestycyjne do momentu, kiedy zrównają się z poniesionymi nakładami.

Im krótszy okres zwrotu tym lepiej

Jeżeli mamy 2 wykluczające się projekty, to wybieramy ten , który charakteryzuje się krótszym okresem zwrotu.

Przykład

Dane są 2 wykluczające się projekty inwestycyjne. Który należy wybrać ,jeżeli kryterium wyboru będzie OZ.

Lata	Projekt a	Projekt B
0 1 2 3 4 5	- 450 100 100 200 100 220	-450 100 200 0 150 500

OZA=3,5 roku

OZB= 4 lata

b) metoda księgowej stopy zwrotu

• Jest miernikiem efektywności inwestycji

• Im wyższa księgowa stopa zwrotu , tym bardziej opłacalny jest projekt

• W przypadku 2 wykluczających się wybieramy, ten który ma wyższą KSD.

• W przypadku, gdy w przedsiębiorstwie stosuje się amortyzację liniową, KSZ można zapisać następująco ; KSZ= ZN(przeciętny)/J/2

Przykład

Policzyć, który z projektów będzie bardziej opłacalny jeżeli zastosujemy jako kryterium opłacalności księgową stopę zwrotu.

Lata	CFa	Amortyzacja	Zn	CFb	A	Z netto
0 1 2 3 4 5	-450 100 100 200 100 220	90 90 90 90 90	10 10 110 10 130	-450 100 200 0 150 500	90 90 90 90 90	10 110 -90 60 410

Zna(średni)=(10+10+110+10+130)= 54

ZN b= 100

KSZa= 54/225=0,24

KSZb= 100/225= 0,44

Wady i zalety prostych metod oceny opłacalności inwestycji.

1)Okres zwrotu

Zalety:

• Uwzględnia Cash flow (a nie zysk)

• Łatwy w użyciu i zrozumiały

• Koncentruje się na wczesnych zwrotach

Wady:

• Nie uwzględnia wartości pieniądza w czasie

• Nie jest miernikiem rentowności i związku z tym trudno go porównywać z innymi lokatami, a zwłaszcza ze stopami zwrotu z innych lokat

2) Księgowa stopa zwrotu

Zalety:

• Uwzględnia cały okres eksploatacji projektu

• Jest miernikiem rentowności przedsięwzięcia, co bardzo ułatwia porównywanie

Wady:

• Nie uwzględnia wartości pieniądza w czasie

• Może być liczona w różny sposób ze względu na odmienne techniki amortyzacji

• Jest to średnia, która może ukrywać dużą zmienność dochodów w poszczególnych okresach.

Wady i zalety metod dyskontowych

Zalety:

• Uwzględniają wartość pieniądza w czasie

• Uwzględniają cały okres eksploatacji projektu

• Wykorzystują Cash flow

Wady:

• Obliczenia są bardziej skomplikowane

• Wyznaczenie niektórych parametrów rachunku ( w tym zwłaszcza stopy dyskonta ) może być dokonywane na kilka sposobów i nie jest zbyt precyzyjne

a) Metoda wartości bieżącej netto NPV- polega na tym, że od sumy zdyskontowanych przepływów inwestycyjnych odejmuje nakłady inwestycyjne.

\

• Jeżeli NPV jest wartością dodatnią to projekt inwestycyjne uznaje się za opłacalny.

• Jeżeli NPV jest mniejszy od 0 to projekty uznaje się za nieopłacalny.

• NPV jest wielkością kwotową. Jeżeli są 2 wykluczające się projekty to wybieramy ten, który charakteryzuje się wyższym, dodatnim poziomem NPV.

W praktyce przy liczeniu NPV stosuje się następująca kolejność działań:

1)Najpierw wyznaczamy wielkość nakładów inwestycyjnych

2)Prognozujemy przepływy z inwestycji

3) Wyznaczamy poziom stopy dyskonta

Poziom stopy dyskonta może być wyznaczony w oparciu o WACC całej firmy lub w oparciu o koszt kredytu ( jeżeli jest głównym źródłem finansowania firmy) lub w oparciu o tzw. Koszt alternatywny.

Metoda ta jest powszechnie uznawana za najlepsza z punktu metodologicznego

b) Metoda wewnętrznej stopy zwrotu

Wewnętrzna stopa zwrotu, jest to taka stopa dyskontowa, która wykorzystana dla danego projektu inwestycyjnego powoduje, że NPV projektu jest równe 0. jest to więc, taka stopa dyskonta , przy której projekt nie jest opłacalny i nie jest opłacalny.

Nie musi być i najczęściej nie jest to właściwa dla projektu stopa dyskonta. Jest ona wybierana specjalnie , po to, aby pokazać dla jakich stóp dyskonta projekt inwestycyjne jest opłacalny, a dla jakich nie jest.

k- stopa dyskonta

k<IRR- projekt jest opłacalny

K<IRR - projekt jest nieopłacalny

Jeżeli są 2 wykluczające się projekty to wybieramy ten , który charakteryzuje się wyższym poziomem IRR.

Przykład

Są 2 wykluczające się projekty inwestycyjne A i B. Zakładamy, że właściwa dla obu projektów stopa dyskonta wynosi 10 %.

	T=0	T=1	IRR	NPV
A B	-10 -20	20 35	100% 75%	8,18 11,81

IRRa 10=20/(1+IRR) IRR= 100%

IRRb 20=35/(1+IRR) IRR=75%

NPVa= -10+20/(1+0,1)= 8,18

NPVb= -20+35/(1+0,1)=11,81

Jeżeli wychodzą nam 2 rozwiązania , to wybieramy ten projekt, który charakteryzuje się wyższym poziomem NPV.

Wady i zalet metod NPV i IRR

1)NPV

Zalety

• Wyniki są jednoznaczne

• Może być wykorzystywana do oceny wykluczających się projektów

Wady

• Trudna w interpretacji

• Nie można jej wykorzystywać do wstępnej oceny eksploatowanych inwestycji

2)IRR

Zalety

• Można go wykorzystywać we wstępnej kontroli realizowanych inwestycji

• Jest łatwy w porównaniach

Wady

• Metoda IRR powoduje preferowanie projektów mniejszych poprzez niedowartościowanie projektów większych

• Jeżeli przepływy pieniężne zmieniają znaki to metoda ta może nam dawać wiele rozwiązań

• Jest gorszym miernikiem niż NPV przy projektach wykluczających się

• Nie można stosować różnych stóp dyskontowych dla poszczególnych lat

Przykład

	0	1	IRR	NPV (k=10%)
Pr. A Pr. B PrB-A	-10 -20 -10	20 35 15	100% 75% 50%	8,18 11,81 3,64
IRR(B-A) 10= 15/(1+IRR) IRR=0,5 NPV (B-A)=-10 +15/1,1= 3,64 Wskaźnik zyskowności - jest to mierniik rentowności inwestycji. Jest on wykorzystywany w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo musi wybrać kilka z wielu opłacalnych projektów inwestycyjnych. Projekty te musza być projektami niezależnymi. Stosuje się go najczęściej wtedy, kiedy podmiot gospodarczy ma limity finansowe i nie może zrealizować wszystkich opłacalnych inwestycji.

WZ=(NPV+J)/J

Przykład

Przedsiębiorstwo może zrealizować następujące projekty inwestycyjne.

Projekt	J	NPV	WZ
A B C D	15 10 5 8	30 10 15 16	3 2 4 3

Maksymalne nakłady inwestycyjne, na które przedsiębiorstwo może sobie pozwolić wynoszą 30 j.u. Które projekty przedsiębiorstwo powinno wybrać, jeżeli jako kryterium selekcji wybierze wskaźnik zyskowności.

ODP: A,C,D

Ocena opłacalności inwestycji a inflacja.

(1+i_n)=(1+i_r)(1+p) uproszczenie In= Ir+p

i_n= (1+i_r)(1+p)-1

Z praktycznego punktu widzenia, chodzi o to, żeby inflacja była uwzględniana zarówno w przepływach pieniężnych dotyczący przyszłości jak i w poziomie stopy dyskonta. Zazwyczaj sprowadza się do 2 podstawowych ujęć.

Są to :

1)Metoda cen bieżących, gdzie zarówno przepływy jak i stopa dyskonta uwzględniają wielkości nominalne

CF/ stopa dyskonta obie wielkości nominalne

2)Metoda cen stałych

CF/stopa dyskonta - wielkości realne

Przykład

Przepływy pieniężne projektu X wyrażone są w cenach stałych, natomiast stopa dyskonta = 10%, wyrażona jest w wielkościach nominalnych. Stopa inflacji=5% Policzyć NPV projektu, jeżeli będzie wyrażone przy pomocy cen stałych metody cen bieżących

	0	1
Projekt X	-20	+50

1)Metoda cen bieżących

NPV= -20 +( 50*(1+0,05))/(1+0,1)=27,72

2)Metoda cen stałych

NPV= -20 +50/(1+0,05)= 27,62

Projekty o różnych okresach opłacalności

lata	0	1	2	3
Projekt A	-40	25	25
Projekt B	-50	20	20	20

NPV dla projektu odnawialnego w nieskończoność)= NPVn/ 1- 1/(1+k)^n

NPVn- NPV projektu trwającego n lat (okresów)

NPV₂A=- 40 +25/1,1+25/1,1= 3,38

NPV₃B=0,29

NPVa= 19,47

NPVb=-1,16

Ze względu na to, że NPV projektu 3 letniego jest ujemne to porównanie dla okresu dłuższego nie jest już celowe. Natomiast gdyby był on wielkością dodatnią , ale mniejsza niż NPV projektu A dla okresu 2-letniego, to nie przesądzałoby to o ostatecznych wyników rachunku.

Praktyczne metody uwzględniania ryzyka w projektach inwestycyjnych

1)Krótszy zakładany okres zwrotu

2)Dostosowanie stopy dyskonta do poziomy ryzyka

Rodzaj projektu	Ryzyko	Stopa dyskonta
-zastąpienie środka trwałego	Niskie	10%
-zakupienie nowego składnika majątku	Średnie	12%
-inwestycja w nowy produkt	Wysokie	15%

3)Konserwatywne przewidywania- polegają na tym, że niedoszacowuje się przychody z projektu inwestycyjnego, natomiast przeszacowuje się koszty . Pozwala to na znacznie bardziej wstrzemięźliwą ocenę opłacalności projektu. Metoda ta może być przede wszystkim stosowana w małych podmiotach gospodarczych, w których łatwo kontrolować poziom konserwatyzmu przy ocenie opłacalności i znacznie trudniejsze jest to w dużych podmiotach, gdzie pracownicy poszczególnych jednostek rywalizują o środki i finansowe i każdy przedstawia swój projekt jako najlepszy. Przy ocenie wielu projektów trudno jest precyzyjnie ustalać poziom takiego konserwatyzmu

4)Metody sformalizowane

Przy ocenie ryzyka projektu wykorzystujemy statystyczne mierniki oceny, a zwłaszcza odchylenia standardowe , wariancję, których wysokość wskazuje czy NPV projektu jest bardziej zmienne czy też nie. Podstawowym problemem przy tych metodach jest znalezienie rozkładu prawdopodobieństwa.

5)Analiza wrażliwości- opiera się na tym, że poszczególne parametry oceny rachunku opłacalności inwestycji mogą w przyszłości kształtować się inaczej niż wynika z prognozy. Aby uwzględnić zmienność tych czynników można liczyć opłacalność wielowariantowo uwzględniając zmiany przychodów, kosztów czy też stóp dyskonta . Zazwyczaj za mniej ryzykowny uznaje się projekt, w którym zmiany danego miernika (np. NPV) są mniejsze.

Lata	0	1	K=10%	K=12%
A B	-10 -20	20 35	8,18 11,81	7,85 11,25

Jak zmieni się NPV tych projektów, jeżeli stopa k wzrośnie do 12% i w przypadku, którego z projektów, zmiana będzie większa.

NPVa(k=12%)= -10+20/1,12= 7,85

NPBb (k=12%)=-20 +35/1,12= 11,25

Zmiana NPVa= (7,85-8,18)/8,18= -0,04

Zmiana NPV b= (11,25-11,81)/11,25= 0,.047

Większa zmiana w przypadku projektu B, co oznacza, że jest bardziej ryzykowny.

Polityka dywidend spółek kapitałowych

• Dywidenda jest to zysk akcjonariusza/ wspólnika z tytułu/faktu, że jest on właścicielem części kapitału przedsiębiorstwa. Zysk ten może być osiągnięty, ale nie musi ponieważ wypłata dywidend jest uzależniona od decyzji walnego zgromadzenia akcjonariuszy/ zgromadzenia wspólników dotyczącego podziału zysku firmy.

• Dywidenda jest 1 z 2 form osiągania zysku przez akcjonariusza. Obok dywidend może on osiągać też zyski kapitałowe, czyli dochody ze wzrostu cen akcji. W teorii występują różne koncepcje dotyczące podziału zysków w spółce.

• Są wśród nich takie, które uzasadniają wypłatę całych zysków i pokazują , że może to mieć pozytywny wpływ na wzrost wartości firmy, jak i takie, które są za całkowitym zatrzymaniem zysku przez spółkę. Ma to prowadzić do wzrostu inwestycji i przyszłych zysków, a konsekwencji do wzrostu wartości firmy.

• Żadna z tych koncepcji nie uzyskała statusu dominującego. Oznacza to, że teoria nie daje jednoznacznych wskazówek , co do sposobu podziału zysków.

Czynniki wpływające na wypłatę dywidend

• Podatki dochodowe- w przypadku dywidend możemy mówić o podwójnym opodatkowaniu. Natomiast z punktu widzenia akcjonariuszy najważniejsze jest, że na poziomie PIT dywidendy jak i alternatywna forma osiągania dochodów- zyski kapitałowe, opodatkowane są wg. Takiej samej stawki 19%.

• Koszty transakcyjne- mogą być czynnikiem ograniczającym skłonność przedsiębiorstw do wypłaty dywidend. Koszty te pojawiają się w sytuacji, kiedy przedsiębiorstwo pozbyło się sporej części zysku poprzez wypłatę na rzecz akcjonariuszy i musi sfinansować własne projekty inwestycyjne z zewnętrznych źródeł finansowania. Wykorzystywanie tych źródeł jest zazwyczaj związane z ponoszeniem kosztów transakcyjnych.

• Płynność finansowa przedsiębiorstwa - firmy powinny wypłacać wysokie dywidendy, gdy mają dużą płynność finansową, a nie tylko zyski. W przeciwnym wypadku wypłata dywidendy jest nieuzasadniona.

• Efekt demonstracji- jest to czynnik, który zachęca do wysokich wypłat dywidend, przy czym takie wysokie wypłaty mogą mieć miejsce najczęściej przed nową emisją akcji. Spółki spodziewają się, że znajdą w ten sposób nabywców na akcje nowej emisji.

• Potrzeba utrzymania kontroli własnościowej nad firmą- potrzeba ta może ograniczać wypłaty dywidend , gdyby okazało się, że przy takich wypłatach firma będzie musiała sfinansować niezbędne wydatki poprzez emisję nowych akcji, a ta emisja nowych akcji spowoduje, że dotychczasowi akcjonariusze mogą utracić kontrolę własnością nad spółką (bardzo rzadko)

• Polityka dywidend rezydualnych ( dywidendy resztowe)- oznacza, że dywidendy nie są priorytetem dla przedsiębiorstwa i że są wypłacane tylko wtedy, kiedy firmie pozostają wolne środki po sfinansowaniu opłacalnych projektów inwestycyjnych.

Zadanie;

Przedsiębiorstwo może zrealizować następujące projekty inwestycyjne

Projekt	ROI	Nakłady
A B C D	15% 14% 12% 9%	8000 4000 8000 8000

Zysk netto firmy = 20 000zł

WACC= 11%

Od razu widać, że projekt D jest nieopłacalny bo ROI jest niższe od kosztu kapitału.

Spółka zna swoją optymalną strukturę kapitałów

Ukw-60%

Uko=40%

Która stosuje również do finansowania inwestycji. Ile wynoszą wypłacone przez spółkę dywidendy, jeśli prowadzi ona politykę dywidend rezydualnych ?

Nakłady= 20 000zł

Kw=12 000zł

Ko=8000zł

Dywidenda= 20000zł-12000zł= 8000zł

• Dostępność innych źródeł finansowania- większość firm w Polsce nie decyduje się na zbyt duże wypłaty dywidend ze względu na fakt, że jedynym alternatywnym źródłem pozyskiwania środków staje się dla nich kredyt bankowy. Pozyskanie źródeł z tego środka staje się niepewne i czasochłonne.

Przykład:

Spółka zamierza w kolejnych 3 latach osiągnąć następujący poziom zysków netto i nakładów inwestycyjnych:

	1	2	3
Zysk netto	2500	2000	2000
Nakłady	1500	2000	1500

Obecnie w roku bazowym kapitał własny spółki składa się z 1000 akcji zwykłych, a wskaźnik dywidendy na 1 akcję 1zł (DPS)

a) jaki będzie wskaźnik dywidendy na 1 akcje i ile będą wynosiły wypłacone dywidendy, jeżeli spółka prowadzi politykę dywidend rezydualnych

b)jaki będzie poziom finansowania zewnętrznego spółki , gdyby chciała utrzymać wskaźnik DPS z roku bazowego

	1	2	3
Zn	2500	2000	2000
Nakłady	1500	2000	1500
a)DPS	(2500-1500)/1000= 1zł	O zł	0,5zł (500/1000)
b)fin zew	0	1000	500

Typy polityk dywidend stosowane w praktyce

1)stały udział dywidend w zysku netto spółki

Dywidendy = Zysk netto *q

q- określenie tego udziału dywidend w zysku:

Jest to forma wygodna dla płacących spółek, ponieważ wypłacone dywidendy są uzależnione od poziomu zysków . W warunkach obniżki zysku firmy płacą mniej. Natomiast z punktu widzenia akcjonariuszy, w tym zwłaszcza funduszy emerytalnych i inwestycyjnych, nie jest to dobry sposób wypłat. Podmioty te , w takich warunkach nie mogą planować dochodów z akcji w długim okresie

2)Stały wskaźnik dywidendy na 1 akcje ( DPS)

Jest to forma wypłat szczególnie korzystna dla inwestorów instytucjonalnych, którzy mogą planować zyski z akcji w długim okresie , z kolei z punktu widzenia wypłacającej spółki, taka polityka może być bardzo uciążliwa w okresie znacznego obniżenia zysku

3) Dywidenda kwotowa- która może być zwiększania o stały wskaźnik wzrostu

4)Dywidenda wypłacana bez żadnych określonych reguł - np. dywidendy rezydualne.

Obok dywidend gotówkowych mogą być wykorzystywane również inne formy przekazywania dochodów na rzecz akcjonariuszy;

Do tych form należą:

• Prawa poboru akcji (z nowej emisji)

• Odkup własnych akcji

• Przydział dodatkowych akcji

• Świadczenia rzeczowe

• Transfer odsetek , płatności licencyjnych i opłat za zarządzanie (Są to formy wykorzystywane głównie przy transferach dochodów zagranicę)

Kapitał obrotowy firmy i zarządzanie tym kapitałem.

Kapitał obrotowy netto /kapitał pracujący:

• Od strony aktywów, uznajemy jako różnicę pomiędzy aktywami oborowymi a zobowiązaniami bieżącymi

• Od strony pasywów- jako różnice pomiędzy kapitałem stałym , a aktywami trwałymi

• Może przybierać wartość dodatnią, ujemną lub być równy 0.

Zarządzanie kapitałem obrotowym ma realizować następujące cele:

• Utrzymanie bieżącej płynności finansowej przy jak najniższych kosztach (cel podstawowy)

• Modelowanie struktury majątku obrotowego

• Dobór odpowiednich źródeł finansowania majątku obrotowego

Strategie zarządzania kapitałem obrotowym:

a) strategia konserwatywna

• Kon>0,więc KS> AT, AO>ZB

• Plusem jest wysoka płynność

• Minus- niska rentowność

b)strategia umiarkowana zarządzania KON

• KON= 0 więc, KS=AT, AO=ZB

• Umiarkowana płynność

• Wyższa rentowność niż w konserwatywnej

• Średnie ryzyko niewypłacalności

c) strategia agresywna

• KON<0 więc, AO< ZB, KS<AT

• Niska płynność

• Duże ryzyko niewypłacalności

• Wysoka rentowność

Cykl kapitału obrotowego / cykl konwersji gotówki/ cykl gotówkowy

a) cykl brutto- jest to średni okres jaki występuje miedzy wydatkami gotówkowymi poniesionymi na nabycie składników majątku obrotowego niezbędnych do prowadzenia działalności oraz wpływami pieniężnymi ze sprzedaży produktów i towarów

gotówka zapas materiałowyprodukty w tokuwyroby gotowe należnościgotówka

Cykl brutto = OUZ+OŚN

b) cykl netto - obrazuje okres, w którym środki obrotowe powinny być sfinansowane z innych kapitałów niż zobowiązania bieżące

Cykl netto= OUZ + OŚN- ORZ

ORZ- okres regulowania zobowiązań

ORZ= przeciętny stan zobowiązań/ dzienna sprzedaż

Im krótszy tym lepiej dla płynności przedsiębiorstwa

Polityka należności przedsiębiorstwa:

Elementy polityki należności:

1. Okres kredytowania

2. Badanie zdolności kredytowej odbiorcy/ wypłacalności

3. Koszty finansowania

4. Polityka skonta

5. Polityka inkasowania należności

AD 1 Okres kredytowania

W stosunku do wszystkich opłacalnych odbiorców powinien być stosowany taki sam okres kredytowania. Wydłużenie okresu dokonywane jest po to, aby osiągnąć odpowiedni poziom sprzedaży.

AD2- badanie zdolności kredytowej może opierać się na ocenie sprawozdania finansowego kontrahenta, na informacjach od innych podmiotów, czy tez wywiadowni gospodarczych. Źródłem informacji może być też dotychczasowa współpraca z klientem

AD3- Koszty finansowania

Są to koszty, które musi ponieść firma będąca dostawcą, aby móc finansować własną politykę odraczania płatności wobec odbiorców. Firma będąca dostawcą korzysta z kredytu dyskontowego lub nawet krótkoterminowego kredytu bankowego . Koszty tego oprocentowania oznaczają efektywna obniżkę ceny sprzedaży.

Ad4 Polityka skonta (rabat, opust)

-obniżka ceny w sytuacji, gdy odbiorca zapłaci w ustalonym, krótkim terminie

Motywy wprowadzania skonta;

• Poprawa płynności finansowej przedsiębiorstwa będącego dostawcą

• Zmniejszenie wysokości kredytu bankowego, z którego dostawca korzysta

• Zachęcenie tych odbiorców, którzy są zainteresowani bardziej obniżką niż zwłoką w płatności

• Obniżenie ryzyka związanego z niezapłaceniem za towar

Przykład:

Firma stosuje następującą politykę należności

• Przeciętny okres spłaty wynosi 70 dni

• Roczna wartość sprzedaży 50 0000zł

• Różna wartość należności nieściągalnych 10 000zł

Firma zamierza zmodyfikować swoją politykę należności i chce wprowadzić skonto w wysokości 2%, jeżeli płatność nastąpi w okresie 30 dni. Pozwoli to obniżyć wysokość należności o 1000zł i koszty inkasa należności o 1000zł.

Firma przewiduje że 505 odbiorców zapłaci 30 dnia, a 50% zapłaci 80 dnia.( po wprowadzeniu nowej polityki)

Firma korzysta z kredytu bankowego , oprocentowanego w wysokości 15% w skali rocznej

Ile wynosi koszt skonta?

Czy firma powinna wprowadzać nową politykę należności?

Koszt skonta liczy dostawca, ale ten sam wzór jest wykorzystywane do liczenia kosztu kredytu kupieckiego od strony odbiorcy. Jeżeli odbiorca nie korzysta ze skonta , to wynik jaki wyjdzie, jest tym co traci .

Koszt skonta= 2/100-2 * 365/79-30= 18, 61 %

Tyle kosztuje skonto rocznie dostawcę, a tyle traci nabywca jeżeli z tego skonta nie skorzysta.

Stara polityka należności:

• Przeciętny stan należności= 50 000 *(70/365)= 95 890zł

• Koszt finansowania należności= 95889 *0,15= 14 383 zł

Nowa polityka należności

• Kwota skonta= 50 0000* 0,5* 0,02= 5000zł

• 0,5- bo tylko 50% odbiorców korzysta ze skonta, upraszczamy, że jest to połowa z wartości sprzedaży

• Przeciętny stan należności ( ta część ze skontem) = (250 000 - 5000)*(30/365)= 20 137 zł

• Przeciętny stan należności (tych odbiorców, którzy nie skorzystają )= 250 000* (80/365)= 54 795 zł

• Koszt finansowana należności 0,15* 74932= 11240

Co dała nowa polityka?

• Oszczędność na odsetkach 14833-11240= 3143zł

• Obniżka w związku należnościami nieściągalnymi i kosztów inkasowania należności = 2000zł

• Koszt skonta 5000zł

• Więc zyskaliśmy 5143-5000zł= 143zł. Nowa polityka jest minimalnie lepsza.

Ad5 Polityka inkasowania należności obejmuje wszystkie czynności związane z egzekwowaniem należności, w tym odzyskiwanie środków z zabezpieczeń.

---