Ogólne uwagi dotyczące sprawozdania finansowego:

1. wypełnianie pozycji oznaczonych jako długo- i krótkoterminowe:

Większość aktywów i zobowiązań należy prezentować w bilansie jako długo i krótkoterminowe. Należy pamiętać, że długoterminowe oznacza, ze dany element bilansu będzie rozliczony, otrzymany, zapłacony powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego.

Przykład:

• 15.12.2005 r. jednostka zapłaciła czynsz za wynajem pomieszczeń biurowych za rok 2006 i 2007 - 15.000 zł. Wymieniona operacja będzie ujęta w bilansie w aktywach (na dzień 31.12.2005) jako:

• długoterminowe rozliczenia międzyokresowe - 7.500 zł

• krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe - 7.500 zł

• w dniu 18.12.2005 r. zaciągnięto kredyt bankowy, zgodnie z umową będzie on spłacany w 2006 r - 20.000 zł, w 2007 r. - 20.000, w 2008 r. - 20.000 zł. W pasywach kredyt będzie ujęty następująco:

• zobowiązania długoterminowe (kredyty) - 40.000 zł (rok 2007 + 2008)

• zobowiązania krótkoterminowe - 20.000 zł

2. leasing (finansowy):

Należności z tytułu leasingu wykazujemy jako inne krótko lub długoterminowe aktywa finansowe. Natomiast zobowiązania z tytułu leasingu wykazujemy jako inne krótko lub długoterminowe zobowiązania finansowe.

3. zaliczki:

Zapłacone przez podmiot gospodarczy zaliczki wykazujemy w tej pozycji aktywów, której ta zaliczka dotyczy, np. wartości niematerialne i prawne, rzeczowe aktywa trwałe czy zapasy.

4. wykazywanie sald konta „Rozliczenie zakupu”:

W wypadku salda debetowego ( tzw. „dostawy w drodze”) saldo to wykazujemy w pozycji zapasów, towarów lub materiałów. Natomiast w wypadku salda kredytowego (tzw. „dostawy niefakturowane”) wykazujemy to jako zobowiązania z tytułu dostaw.

5. lokaty środków pieniężnych:

Lokaty terminowe do 3 miesięcy wykazujemy w bilansie jako inne środki pieniężne, lokaty od 3 - 12 miesięcy wykazujemy jako inne krótkoterminowe aktywa finansowe. Natomiast lokaty powyżej 12 miesięcy jako inne długoterminowe aktywa finansowe. Naliczone odsetki od lokat wykazujemy łącznie z lokatą.

6. wykazywanie należności i zobowiązań z tytułu sprzedaży / zakupów środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych:

Należności z tytułu działalności inwestycyjnej wykazujemy jako pozostałe należności, natomiast zobowiązania jako pozostałe zobowiązania.

7. należności i zobowiązania z tytułu działalności operacyjnej:

Należy pamiętać, że całość tych należności lub zobowiązań wykazujemy w aktywach obrotowych lub w zobowiązaniach krótkoterminowych bez względu na termin zapłaty. Dokonuje się jednak podziału na należności / zobowiązania do 12 miesięcy i powyżej 12 miesięcy.

Charakterystyka aktywów:

Aktywa - są to kontrolowane przez jednostkę zasoby, które według przewidywań jednostki przyniosą jej korzyści ekonomiczne

Należy pamiętać, że:

• kontrolowanie jest zapewnione wtedy, gdy jednostka jest właścicielem danego składnika lub używa dany składnik na podstawie określonej umowy, która pozwala, że tylko ta jednostka może czerpać z tego składnika korzyści ekonomiczne

• korzyści ekonomiczne mogą przybierać różną postać, np. maszyna wytwarza produkty, które mogą być następnie sprzedane oraz mogą być otrzymane środki pieniężne; na każdym etapie (produkcja, sprzedaż) produktów mogą wystąpić zakłócenia - np. maszyna jest zbędna w działalności, zapasy są trudne do sprzedaży czy należności są trudne do ściągnięcia - w związku z tym jednostka powinna dokonać aktualizacji wartości danego składnika aktywów, czyli określić utratę jego wartości

Przykład:

Przedsiębiorstwo posiada towary o cenie nabycia 50.000 zł. W tym momencie wartość bilansowa towarów może wynosić 50.000 zł, jeżeli jednak towary uległy uszkodzeniu, wyszły z mody należy oszacować cenę ich sprzedaży netto (określić za ile w danym momencie moglibyśmy je sprzedać). Jeżeli jednostka oszacuje, że cena sprzedaży wyniesie 30.000 zł wówczas odpis aktualizujący wyniesie 20.000 zł.

Do podstawowych przesłanek związanych o określeniem utraty wartości należy zaliczyć:

• fizyczne uszkodzenie składnika, wyjście z mody

• spadek popytu na wytwarzane produkty

• postawienie dłużników w stan upadłości bądź likwidacji

• zmiany technologii produkcyjnych

Zgodnie z MSR nr 36 jeżeli istnieją przesłanki o utracie wartości danego składnika podmiot gospodarczy powinien oszacować jego wartość odzyskiwalną, a wartość odzyskiwalna jest to jedna z dwóch wartości, a mianowicie wartość godziwa lub wartość użytkowa, przy czym wartość odzyskiwalna ustalana jest jako kwota wyższa po porównaniu tych dwóch wartości.

Wartość godziwa - jest to cena za jaką inna niepowiązana osoba byłaby skłonna zapłacić po pomniejszeniu o koszty sprzedaży

Wartość użytkowa - jest to suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych, których jednostka oczekuje z dalszego użytkowania składnika lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne

Ośrodek wypracowujący środki pieniężne jest to najmniejsza grupa aktywów, która może przysparzać jednostce wpływy środków pieniężnych i wpływy te są niezależne od innych wpływów (np. linia technologiczna, wydział produkcyjny lub cały oddział czy zakład).

Przykład:

Jednostka posiada linie produkcyjną o cenie nabycia 20.000 zł i umorzeniu 1.000 zł. W tym momencie wartość bilansowa wynosi 19.000 zł. Jednak nastąpiło załamanie popytu na wytwarzane przez tą linię produkty. Otrzymano ofertę spółki „X” dotyczącą zakupu technologii za 14.000 zł, szacowane koszty sprzedaży wyniosą 500 zł, czyli wartość godziwa wyniesie 13.500 zł (14.000 - 500). Technologia jeżeli byłaby dalej wykorzystywana przez przedsiębiorstwo to pozwoli na osiągnięcie wpływów pieniężnych po 5.000 zł na rok przez 3 kolejne lata - stopa dyskontowa dla branży wynosi 10%. Wpływy pieniężne będą otrzymywane na koniec każdego roku. W związku z tym wartość użytkowa technologii wyniesie: I rok: 5.000 zł * (1 / 1,1) = 4.545 zł

II rok: 5.000 zł * (1 / 1,1²) = 4.132 zł

III rok: 5.000 zł * (1 / 1,1³) = 3.757 zł

Σ = 12.434 zł

W związku z tym wartość odzyskiwalna wyniesie 13.500 zł (bo wartość godziwa > wartość użytkowa). I dlatego utrata wartości wynosi: 19.000 zł - 13.500 zł = 5.500 zł (co wykazuje się w pozostałych kosztach operacyjnych).

• Wartości niematerialne i prawne:

Do wartości tych zaliczamy m.in.:

• koszty zakończonych prac rozwojowych - są to koszty związane z opracowaniem nowego produktu bądź technologii, a aktywowanie tych kosztów może mieć miejsce wtedy, gdy według przewidywań jednostki przyniosą one korzyści ekonomiczne - jeżeli nie przyniesie to korzyści ekonomicznych to koszty te odnosi się w koszty bieżącej działalności (w prawie podatkowym podobnie interpretuje się koszty zakończonych prac rozwojowych - koszty te mogą być ujęte w kosztach bieżącej działalności jeśli nie spełniają warunków ujęcia ich jako wartości niematerialne i prawne, ale dopiero po zakończeniu tych prac)

• wartość firmy - jest to nadwyżka ceny nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nad wyceną aktywów netto według wartości godziwej (należy pamiętać, że wartość firmy ≠ wartości przedsiębiorstwa, a różnica ta powstaje na skutek efektu synergii, z którego wynika, że wartość sumy poszczególnych składników jest inna niż wartość całej firmy; gdy za przedsiębiorstwo zapłacono mniej niż warte są jego wszystkie elementy to wtedy mamy ujemną wartość firmy)

• patenty, licencje i prawa autorskie

• Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego i rezerwy na podatek odroczony:

Aktywa i rezerwy na odroczony podatek można tłumaczyć dwojako:

1. wynikają one z rozbieżności między wynikiem finansowym a dochodem podatkowym, i tak aktywa tworzy się wtedy, gdy wynik finansowy kształtuje koszty, które na razie nie są kosztami uzyskania przychodu, ale będą nimi w przyszłości, np. naliczone odsetki od zobowiązań, amortyzacja bilansowa wyższa od podatkowej - aktywa na odroczony podatek informują o ile podatek dochodowy w przyszłości będzie zmniejszony jeżeli dane koszty staną się kosztami uzyskania przychodów

2. rezerwę na podatek tworzymy wtedy, gdy wynik finansowy kształtują przychody, które na razie nie są opodatkowane, ale będą w przyszłości, np. dotyczy to naliczonych odsetek od należności, dodatnich różnic kursowych powstałych na dzień bilansowy. Rezerwa ta informuje jakie w przyszłości powstanie zobowiązanie podatkowe jeżeli dane przychody, które wpłynęły na wynik będą opodatkowane

Aktualnie aktywa i rezerwy na podatek tworzy się na przejściowe różnice między wartością bilansową aktywów a ich wartością podatkową.

Aktywa na odroczony podatek tworzymy wtedy gdy:

• wartość bilansowa aktywów jest mniejsza od wartości podatkowej aktywów

• wartość bilansowa pasywów jest większa od wartości podatkowej pasywów

Rezerwę tworzymy wtedy, gdy:

• wartość bilansowa aktywów jest większa od wartości podatkowej aktywów

• wartość bilansowa pasywów jest mniejsza od wartości podatkowej pasywów

Przykład:

30.12.2005 r. nabyto fabrycznie nowy środek trwały za 20.000 zł. Amortyzację bilansową rozpoczynamy od następnego miesiąca. Jednostka skorzystała z przepisu podatkowego według którego dla fabrycznie nowych środków trwałych można dokonać odpisu amortyzacyjnego w 30% wartości w roku nabycia.

W związku z tym na dzień 31.12.2005:

• wartość bilansowa środka trwałego = 20.000 zł

• wartość podatkowa = 20.000zł - 0,3*20.000zł = 14.000 zł

!!! Wartość bilansowa aktywów jest większa od wartości podatkowej aktywów w związku z czym tworzymy rezerwę na podatek, kwota tej rezerwy to 6.000zł * 19% = 1.140zł i księgujemy ją następująco: Rezerwy Podatek dochodowy

1.140 1.140

Zadanie domowe:

!!! Zgodnie z art. 37 ust.9 „Ustawy o rachunkowości” aktywa i rezerwy na odroczony podatek mogą być rozliczane w korespondencji z kapitałami własnymi - podaj przykład i skutki na bilans.

Sprawozdawczość i rewizja finansowa - w.2 - 14.03.2006

10

---