Magazyn
Istotą tej pracy jest skupienie się na magazynie. Magazyn ma być tutaj rozumiany przede wszystkim jako ten główny element, w którym składuje się towary. Zamieszczone są również pewne aspekty dotyczące samej logistyki. Jej istoty, znaczenia dobrego przepływu towarów, właściwego zarządzania magazynem. Są to założenia dla wszystkich magazynów, jednakże większy nacisk jest tu położony na składowanie elementów metalowych. Ponad to opisany jest sam problem korozji i dotychczas poznane metody ochrony przed nią. Właśnie wszelkiego rodzaju korozje (atmosferyczna, chemiczna, elektrochemiczna) powodują największe straty materiałowe. Podane metody składowania mają uniwersalne zastosowanie. Mogą być wykorzystywane w magazynach składujących inny, pochodny towar. Stąd też wiele firm zajmujących się tym problem przekształca je dla swoich potrzeb. Sama jednak istota pozostaje ciągle ta sama. Jak optymalnie przechowywać, aby straty materiałowe były najmniejsze a zyski ciągle rosły? Nie zostały tu podane koszty magazynowania, z tego względu, że są one różne dla różnych przedsiębiorstw i niejednokrotnie nie są one dostępne do ogólnego wglądu.
W pracy opisane zostały przede wszystkim magazyny zamknięte z tego względu, że elementy metalowe, z pewnymi wyjątkami nie powinny znajdować się na świeżym powietrzu. Niektóre z tych produktów wymagają odpowiednich metod i warunków ich składowania. Praca nie zawiera „złotych środków” jak magazynować najlepiej. Są tu jedynie sprawdzone i stare metody, które są wykorzystywane do dnia dzisiejszego. Modyfikacją ulegają jedynie sposoby w jaki np. dokonuje się transportu wewnętrznego i metody ewidencji. Jednakże samo składowanie towaru na półce pozostaje ciągle to samo.
1. ISTOTA LOGISTYKI
Słowo logistyka zaczęto używać w połowie XVI w. Oznacza to mniej-więcej „logiczne myślenie”. Dopiero w latach osiemdziesiątych naszego stulecia stało się profesjonalną dziedziną wiedzy. Powstała koncepcja w ramach, której bierze się pod uwagę surowce i dostawców, politykę zakupu i gromadzenia surowców, przepływ surowców w firmie, przechowywanie wyrobów gotowych, dystrybucje i transport. W tym pojęciu firma scala swoich dostawców i klientów. Najnowsze określenie logistyki jest następujące: „Logistyka to proces zarządzania całym łańcuchem dostaw”. Logistyka to most pomiędzy produkcją a rynkami, które są odległe od siebie w czasie i przestrzeni.
Z ekonomicznego punktu widzenia, strategicznym celem logistyki, powinno być określenie - o ile większe będą dodatkowe zyski, uzyskane drogą zwiększenia rentowności w wyniku poprawy jakości towaru lub usługi.
Funkcje zarządzanie logistycznego:
Funkcja operacyjna
Funkcja marketingowa
Funkcja finansowania zarządzania
Celem strategicznym decyzji logistycznych są:
redukcja kosztów - polega na zmniejszaniu kosztów zmiennych związanych z przemieszczanie i składowaniem produktów
zmniejszenie nakładów kapitałowych na inwestycje - osiąga się poprzez skracanie okresu zwrotu tych nakładów w planowanym przedsięwzięciu
poprawa poziomu obsługi klienta - dochody są funkcją poziomu obsługi, im większe koszty tym większe dochody i te mogą szybciej zrównoważyć większe koszty
Warunkiem koniecznym zapewniającym pełną integrację działalności logistycznej jest opracowanie podstawowych form struktury organizacyjnej logistyki, spośród których przedsiębiorstwo dokonuje wyboru stosownie do swojej działalności.
1.1 Zasady funkcjonowania magazynu.
Magazyn można określić jako jednostkę organizacyjno - funkcjonalną zajmującą się magazynowaniem dóbr materialnych czasowo wyłączonych z użycia, dysponującą wyodrębnioną na ten cel przestrzenią oraz środkami technicznymi przeznaczonymi dla ruchu zapasów, ich obsługi oraz stanu zapasów. [1, str.77] Takie struktury umożliwiły nie tylko zgromadzenie i przechowywanie zapasów na różnych etapach łańcucha dostaw, ale przede wszystkim zabezpieczenie zgromadzonych dóbr. Oprócz tego, zmagazynowany towar otrzymuje najlepszą ochronę przed naturalnymi i przypadkowymi stratami ilościowymi.
Magazyny w pojęciu pomieszczenia, są konstrukcjami przeznaczonymi do przechowywania dóbr materialnych, uwzględniającymi w maksymalnym stopniu podatność magazynową zapasów. Budowle te cechuje duża różnorodność, wynika ona z różnorodnego ich zastosowania:
czasu magazynowania materiałów
rodzaju towarów i ich podatności magazynowej
rotacji zapasów w magazynie
mechanizacji i automatyzacji
Można zatem stwierdzić, że każdy z budynków magazynowych posiada swoje atrybuty. Są to:
kryteria konstrukcyjne - wymiary, maksymalne obciążenia, kształt magazynu, układ rampowy
kryteria użytkowe - powierzchnia magazynu, sposób w jaki zapasy są transportowane wewnątrz magazynu, jego intensywność, rodzaj transportu wewnątrz magazynowego
1.2 Rodzaje magazynów.
Magazyny otwarte służą do magazynowania produktów odpornych na działanie czynników atmosferycznych. Przeważnie są to place, odpowiednio przygotowane do magazynowania określonych towarów. W tego rodzaju magazynach przechowywane są materiały pochodzenia mineralnego, wyroby stalowe i żeliwne, drewno itp.[1, str. 78] Najważniejszym elementem placów składowych są nawierzchnie. Rodzaj nawierzchni decyduje o magazynowanych materiałach a także o rodzaju transportu wewnętrznego. Największe zniszczenia na powierzchnie wywierają siły skupione. Ma to miejsce między innymi przy stosowaniu wózków widłowych. Odpowiednie to tego typu wymogów są nawierzchnie betonowe wylewane, jak i nawierzchnie prefabrykowane specjalne. Budowle magazynowe stosuje się do przechowywania wyrobów sztukowych, nie opakowanych (odlewy, wyroby hutnicze o dużych przekrojach) [2, str.193]
Wśród otwartych budowli magazynowych występują następujące rodzaje:
place składowe o nawierzchni z gruntu rodzimego ( nie ulepszonej ) lub nawiezionego gruntu ulepszonego mechanicznie bądź chemicznie
składowiska o nawierzchni twardej nie ulepszonej (pylącej) lub ulepszonej (niepylącej), której grubość wynosi ponad 12 cm [3, str. 25]
Magazyny półotwarte to takie, które posiadają dach i przynajmniej jedną ze ścian. Mogą tworzyć konstrukcję stałą lub też mogą być ustawiane z elementów przenośnych. Taki magazyn zabezpiecza materiały przed bezpośrednim wpływem warunków atmosferycznych.[1, str. 79] Elementy konstrukcyjne wiaty, tzn. słupy oraz konstrukcja i obudowa dachu muszą być wykonane z materiałów ognioodpornych. Wśród półotwartych budowli magazynowych, wykorzystywanych do składowania blach, rozróżnia się:
wiaty - obiekty, których zadaniem jest ochrona składowanych zapasów głównie przed opadami atmosferycznymi
zasieki - przegrody wybudowane w postaci pionowych, pełnych lub ażurowych ścian oporowych dla składowanych zapasów, którymi najczęściej są materiały sypkie
Magazyny zamknięte posiadają pełną budowę ścian, drzwi, podłogę. Jest to najliczniejsza grupa magazynów. Najprostsze z nich nie posiadają żadnego wyposażenia. W takim magazynie można przechowywać nawozy sztuczne, cement, gwoździe, druty.[1, str. 79] Zamknięte obiekty budowlane, posiadają wydzielone pomieszczenia, które przeznaczone są do składowania różnorodnych zapasów w odpowiednio do tego celu przystosowanych warunkach. Budynki tego typu wykonane są z konstrukcji żelbetonowej i stalowej z obudową wykonaną z różnych materiałów umożliwiających osiągnięcie wymaganej ochrony termicznej, wilgotności a także przed zanieczyszczonym powietrzem z zewnątrz. Takie magazyny wyposażone są w pełen zakres instalacji, tj.
instalacje oświetleniowe i energetyczne
instalacje klimatyzacyjne umożliwiające utrzymywanie wymaganych parametrów mikroklimatu przestrzeni magazynowej
instalacje centralnego ogrzewania
instalacje wodno-kanalizacyjne
instalacje przeciwpożarowe [2, str.199]
Magazyny wysokiego składowania są to magazyny zmechanizowane lub zautomatyzowane. Ich wysokość jest dość znaczna. Przekracza 7,2 m. Najczęściej są wyposażone w zautomatyzowane manipulatory sterowane komputerowo. Należy zaznaczyć, że koszty takiego magazynu są dość wysokie i blisko pięciokrotnie wyższe od kosztu budowy i wyposażenia magazynu niskiego składowania.[1, str.79] Wewnątrz magazynu między słupami ustawione są regały paletowe przeznaczone do wysokiego składowania jednostek ładunkowych. Zastosowanie dźwigarów o dużych rozpiętościach umożliwia wykonanie hali o dużym rozstawie słupów dostosowanych do optymalnego ustawienia rzędów regałów oraz korytarzy międzyregałowych dla urządzeń piętrzących.
1.3 Magazyn w systemach logistycznych.
W systemie logistycznym magazyn pełni funkcje węzła, w którym są tymczasowo przechowywane towary. Zapasy magazynowe występują we wszystkich ogniwach przepływu dóbr materialnych. Zapewniają one stabilizację w zakresie zaspokajania potrzeb przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych i usługowych. Gwarantują szybki i sprawny przepływ towarów, a także ochronę i utrzymanie ich wartości użytkowej oraz kompleksowego przepływu informacji. Tak więc jest jednym z podstawowych elementów infrastruktury logistycznej przedsiębiorstwa. Takie funkcje dotyczą większości magazynów aczkolwiek w magazynach przemysłowych, obsługujących zakłady produkcyjne przeważają funkcje związane z rytmicznością sprzedaży i realizacji zadań produkcyjnych. Natomiast w handlowych przeważają funkcje dotyczące stosowania asortymentów do preferencji klienta.
Przechowywanie towarów jest ściśle powiązane z czynnościami poprzedzającymi. Takimi jak: produkcja, transport dóbr materialnych oraz czynnościami związanymi z dystrybucją tych dóbr i ich ponownym magazynowaniem. Magazyn musi charakteryzować się odpowiednią wielkością i wydajnością. Dopasowaną do zabezpieczenia produkcji (w zakresie materiałów i surowców), jak i sprzedaży wyrobów gotowych. Źle zaprojektowany magazyn powoduje głównie zakłócenia w technologii przewozów i przeładunków, zwiększając ich pracochłonność.
System magazynowania i obsługi zapasów zmienia się pod wpływem zmian jakie zachodzą w gospodarce narodowej a także w organizacji i zarządzaniu podmiotami gospodarczymi. Szczególna rola systemu magazynowania, jako elementu systemu logistycznego wynika z konieczności zaspokajania różnorodnych potrzeb, czyli:
zredukowania kosztów transportu
skoordynowanie kosztów transportu
wspomaganie procesów marketingowych
Podsumowując można wymienić kilka korzyści, wynikających ze stosowania zasad logistyki w gospodarce magazynowej:
usprawnienie i przyspieszenie przepływu ładunków przez magazyn
pozyskanie pełnej informacji o przepływach materiałów i towarów
eliminacja zbędnych przeładunków
oszczędność w zakresie usług transportowych
zmniejszenie kosztów ogólnych
usprawnienie obsługi odbiorców przez szybsze i dokładniejsze kompletowanie zamówień
2. BUDYNKI MAGAZYNOWE I ICH ELEMENTY
Do magazynowania blach (jak i również innych towarów metalowych) stosuje się głównie jednokondygnacyjne, halowe budynki z lekkich konstrukcji stalowych. Gabaryty ustala się wykorzystując stosowane w nim technologie. Uwzględnia się w nich wielkość i wysokość powierzchni dla:
strefy składowej i kompletacji
obszaru przyjęć i wydań
przestrzeni pomocniczych ( zalicza się tutaj biura magazynu, bądź sprzedaży a także szatnie i sanitariaty)
W praktyce przyjmuje się, że ze względu na możliwość i opłacalność mechanizacji procesu magazynowego, że minimalna powierzchnia użytkowa magazynu powinna wynosić 1000-2000 m2, siatka słupów budynku 6,0x12,0 m. , a wysokość użytkowa strefy składowej 5,4-7,2 m. [4, str.123]
Magazyny wysokiego składowania, jeżeli takie występują w obrębie obiektu magazynowego, mogą mieć konstrukcje wsparte na słupach regałów magazynowych. Słupy są tutaj wykonane z konstrukcji stalowej, a dach i ściany są poszyte lekkimi płytami osłonowymi z izolacją (jeżeli takowa jest wymagana)..
Do podstawowych elementów budynku magazynowego zaliczamy:
podłogi - podłoga, w magazynie z elementami ciężkimi narażona jest na obciążenia. Zachodzi tu kumulacja czynników wpływających na ich zużycie i w konsekwencji zniszczenie. Jeżeli proces magazynowy jest zmechanizowany, to następują olbrzymie zużycia podłogi. Spowodowane jest to ruchem środków transportu magazynowego oraz obciążeniami wywołanymi naciskiem składowanych jednostek ładunkowych i regałów. Właściwie dobrana podłoga powinna mieć dużą odporność na obciążenia wywołane regałami oraz wózkami. Taką twardość i wytrzymałość powierzchni otrzymuje się poprzez właściwe technologicznie wykonanie posadzki i wykończenie jej odpowiednimi masami żywicznymi. Wykorzystywane są posadzki antypoślizgowe, posadzki gładkie, posiadające w swojej strukturze trwałe elementy likwidujące śliskość.
otwory bramowe - przeważnie są to wrota, przez które następuje przemieszczenie środków transportowych z zewnątrz do środka magazynu. Otwory bramowe są ruchomą przegrodą na drodze transportowej. Źle wykonane i obsługiwane wrota mogą powodować utraty ciepła i wilgotności. Otwory drzwiowe i bramowe winny mieć odpowiednie gabaryty, zgodne z gabarytami środków transportu łącznie z luzami manipulacyjnymi.
rampy - stosowane do łatwiejszego i bezpieczniejszego rozładunku samochodów ciężarowych. Rampa powinna zapewniać swobodne poruszanie, mijanie i obrót wózków transportowych. Ponieważ magazyny są obsługiwane przez różne typy samochodów konieczne jest wyposażenie takiej rampy w mostki ładunkowe. Wyrównują one różnice poziomu rampy i podłogi skrzyni pojazdu.
daszki nadrampowe - mają za zadanie chronić przed opadami atmosferycznymi front ładunkowy, tj. pracującym przy nich ludzi. Długość daszka jest różna i zależy od rodzaju rampy. Przy samochodowych wynosi około 1,5m. a przy kolejowych 2m.
2.3 Instalacje w magazynach
Do odpowiedniego funkcjonowania magazynu i prawidłowych warunków przechowywania towarów niezbędne są odpowiedniego rodzaju instalacje, mianowicie:
Instalacje oświetleniowe
Instalacje wodno-kanalizacyjne
Instalacje klimatyzacyjne
Instalacje przeciwpożarowe
Wszystkie systemy instalacyjne, które są w magazynie powinny być zakładane zgodnie z odpowiednimi normami oraz przepisami dotyczącymi warunków przestrzenno-funkcjonalnych. Powinno mieć się również na uwadze rodzaj składowanych w nim towarów oraz wyposażenie technologiczne magazynu.
2.3.1 Instalacje oświetleniowe.
Odpowiednie oświetlenie stanowisk pracy stanowi istotny wpływ na bezpieczeństwo i wydajność pracy w magazynie. Do prawidłowego oświetlenia należy światło dzienne (naturalne), jak i elektryczne (sztuczne). Oświetlenie naturalne musi być wspomagane oświetleniem sztucznym. Ze światła dziennego nie należy rezygnować całkowicie ze względu na jego pozytywny wpływ na stan psychofizyczny pracujących w nim ludzi. Trzeba jednak pamiętać, aby nie wpływało ono niekorzystnie na elementy w nim przechowywane.
Światło dzienne, które dostaje się do magazynu przez okna i świetliki, może być stosowane w strefie przyjęć i wydań. Towary w strefie wydań bywają krótko, więc promienie słoneczne nie powinny mieć wpływu na cechy jakościowe tych towarów. Natomiast w strefie składowania towary przebywają długo, więc takie promieni mogą mieć ujemny wpływ na towary. Mogą powodować wysuszanie, nagrzewanie, naświetlanie lub sprzyjać rozwojowi niekorzystnych reakcji chemicznych, bądź rozwojowi bakterii.
Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym określa norma PN-84/E-02033. Pomieszczenia przyjęć i wydań, gdzie są wykonywane czynności takie jak: pakowanie, rozpakowywanie, przyjęcia, wydania towaru, ważenie, odczytywania symboli. Lampy powinno umieszczone być u góry hali, tak aby światło z nich padające było rozproszone, nie powodujące powstawania cieni. Oświetlenie światłem sztucznym strefy składowania polega na prawidłowym oświetleniu korytarzy międzyregałowych, przy których pracują między innymi operatorzy wózków widłowych. Korytarze te winny mieć lampy umieszczone w górnej części strefy składowania powodując równomierne oświetlenie przestrzenie korytarza międzyregałowego.
2.3.2 Instalacje wodno-kanalizacyjne.
Instalacje te w magazynie muszą pełnić wymagania wynikające z zapotrzebowania na wodę i odprowadzenie ścieków dla celów:
Sanitarnohigienicznych
Instalacji przeciwpożarowych
Działalności gospodarczej i pomocniczej
Wymagania w zakresie instalacji wodno-kanalizacyjnych dla pomieszczeń sanitarnohigienicznych w magazynie, do których zalicza się umywalnie, natryski, łazienki, łaźnie, szatnie, przebieralnie.
Wymagania dotyczące instalacji przeciwpożarowych w magazynie reguluje Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych, w sprawie szczegółowych zasad przeciwpożarowego zaopatrzenia na wodę.
Działalność gospodarcza jest rozumiana jako działalność związana ze zmywaniem wodą dróg wewnętrznych, placów postojowych, podlewania zieleni. Należy zatem przewidzieć dodatkowe punkty czerpania wody oraz zabezpieczyć odbiór ścieków.
2.3.3 Centrale klimatyzacyjne.
Centrale klimatyzacyjne są to urządzenia wykonujące obróbkę powietrza. Budowane są z myślą do instalowania zewnętrznego i wewnętrznego. Montuje się je do systemu sieci kanałów, którymi obrobione powietrze jest doprowadzane do góry. Wersje do instalowania wewnętrznego są przystosowane do podwieszenia mocowanego do konstrukcji dachu lub do ustawienia na podłodze. Wersje do instalacji zewnętrznej są przystosowane do mocowania na podstawie dachowej. Centrale klimatyzacyjne, wraz z siecią kanałów rozprowadzających obrobione powietrze o odpowiednich parametrach, są stosowane najczęściej w magazynach, w których składowane towary charakteryzują jednakowe lub zbliżone parametry mikroklimatu w całej przestrzeni składowej. Centrale klimatyzacyjne są sterowane automatycznie za pomocą sieci czujek zainstalowanych w określonych punktach magazynu. Przekazują one sygnały w zakresie zachowania ustalonych parametrów powietrza przestrzeni magazynowej i powodują włączenie lub wyłączenie pracy poszczególnych sekcji centrali. Niestety wadą systemu klimatyzacji jest jego cena stąd też nie jest on zbyt częstym rozwiązaniem w magazynie.
Instalacje przeciwpożarowe.
Instalacje takie pełnią funkcję ochronną i alarmową. Instalacje gaśnicze wodne stanowią hydrantowa, zraszczowa lub tryskaczowa. Typ zastosowanej instalacji zależy przede wszystkim od rodzaju konstrukcji budynku a także od rodzaju i ilości zgromadzonych w nim towarów. Instalacje alarmowe to zespoły czujek reagujących na różne zjawiska towarzyszące pożarom. Są one połączone z centralką pożarową, która w automatyczny sposób przekazuje sygnał o zaistniałym niebezpieczeństwie.
3. WYPOSAŻENIE HAL MAGAZYNOWYCH
Urządzenia do składowania.
Regały. Są to urządzenia umożliwiające wielopoziomowe ułożenie materiałów, których odporność na nacisk uniemożliwia bezpośrednie spiętrzenie jedne na drugich lub względy organizacyjne decydują o potrzebie zachowania określonego stopnia dostępności do nich w strefie składowej. Do składowania wszelakiego rodzaju blach służą regały ramowe lub wspornikowe, do których oprócz wózków podnośnikowych z dodatkowym osprzętem roboczym. Regały ramowe paletowe są podstawowym elementem do składowania. Można podzielić je na :
wysokości do 6m., są obsługiwane przez większość rodzajów wózków
do wysokości 13m., obsługiwane przez wózki podnośnikowe z widłami obrotowo-przesuwnymi
Materiały o większych gabarytach, są to pakiety płyt, blach, wiązki rur i prętów metalowych. Tego typu towar składowane są na regałach ramowych, do obsługi których, oprócz wózków widłowych z dodatkowym osprzętem (przedłużacze wideł) stosuje się wózki podnośnikowe boczne o dużym rozstawie wideł, a także w dużych magazynach układnice specjalne.
Stojaki. Są to urządzenia o konstrukcji podporowej ramowej lub o konstrukcji wspornikowej. Przeznaczone są do składowania jednostek ładunkowych pakietowych uformowanych z ładunków dłużycowych (rur, kształtowników, prętów w postaci wiązek). Stojaki tego typu są produkowane jako:
stojaki słupkowe, są stosowane w przypadku poziomego składowania wyrobów dłużycowych
stojaki wspornikowe
stojaki klatkowe stosowane do poziomego składowania większej liczby asortymentów o mniejszych zapasach magazynowych
Stojaki do wyrobów w arkuszach , takich jak blachy są wykonywane jako:
stojaki stożkowe ramowe jedno- i dwustronne
stojaki szczelinowe stosowane do pionowego składowania wyrobów arkuszowych
stojaki wspornikowe równoległe jedno- i dwustronne stosowane do poziomego składowania wyrobów arkuszowych
3.2 Maszyny i urządzenia do transportu wewnątrz magazynowego.
Są to urządzenia, przy pomocy których dokonywane jest przemieszczenie ładunku wewnątrz magazynu. Do rozładunku środków transportu zewnętrznego, piętrzenia w czasie składowania jak i również do załadunku środków transportowych przy wysyłce do odbiorcy.
Do transportu wewnętrznego w magazynie do składowania blach i innych elementów metalowych obok wózków naładownych luz zwanych inaczej wózkami platformowymi ręcznymi wykorzystuje się przede wszystkim wózki podnośnikowe ręczne lub elektryczne a także wózki widłowe uniwersalne. Znajdują tutaj wykorzystanie z tego względu, że towar składowany w takich magazynach jest ciężki i duży, co utrudnia korzystanie z samych wózków platformowych.
Wózki platformowe są to najprostsze wózki. Ich konstrukcja nie pozwala na samoczynne pobranie ładunku. Ładowanie odbywa się ręcznie. Stanowią one najbardziej uniwersalne urządzenia do transportu wewnętrznego. Można wśród wyróżnić:
Jedno- i dwukołowe
Trzy- czterokołowe o jednej ścianie bocznej
O jednej lub kilku platformach ładunkowych
Wózki unoszące są urządzeniami do unoszenia i przemieszczania jednostek ładunkowych przy ich rozładunku środków transportu zewnętrznego oraz przewozu wewnątrz magazynowego. Tego typu wózki mają hydrauliczny mechanizm podnoszenia wideł na wysokość 200 mm. Umożliwia to podniesienie towaru z podłogi a następnie jego przewiezienie. Nośności wózków unoszących są dostosowane do masy jednostek ładunkowych znormalizowanych (6,0 kN; 12,0 kN; 20,0 kN; 25,0 kN) [2, str.221]
3.1 wózki unoszące
Wózki widłowe najbardziej uniwersalnym typem są wózki podnośnikowe czołowe. Urządzenia są wyposażone w maszty teleskopowe zamocowane w części czołowej wózka. Do takiego masztu przymocowana jest płyta czołowa wideł, która jest przystosowana do zakładania wideł uniwersalnych, a także innych typów osprzętu pomocniczego do chwytania, unoszenia, obracania ładunków o różnorodnych kształtach. Wózki przeznaczone do pracy w wąskich korytarzach charakteryzuje to, że mogą pracować w ustawieniu wzdłużnym co wpływa na zmniejszenie szerokości korytarza roboczego.
Dzięki stosunkowo prostemu zabiegowi, jakim jest zainstalowanie przystawki na widłach wózka, funkcjonalność i użyteczność tych pożytecznych urządzeń, służących przede wszystkim do transportu wewnętrznego, może zostać znacznie rozszerzona. Większość adapterów jest tak skonstruowana, aby ich montaż na wózku odbywał się błyskawicznie, bez dodatkowych zbędnych czynności. Bazą do osadzenia tych urządzeń na wózkach są zwykle widły, w jakie te wózki są standardowo wyposażone. Jeżeli któryś z elementów roboczych przystawki musi być poruszany w czasie wykonywania operacji, wówczas wykorzystywana jest do tego celu hydraulika zewnętrzna wózka. Bywa, że adapter mocowany jest po zdemontowaniu wideł bezpośrednio na korpusie sztaplarki. Oczywiście montowany osprzęt roboczy będzie musiał być odpowiednio dobrany do udźwigu danego wózka.
Wagi są wykorzystywane do kontrolowania ilości towaru w magazynie. Przede wszystkim są to wagi pomostowe pełnouchylne. Mają wbudowany zegar ze wskazówką, której obrót pokazuje pełny zakres nośności wagi. Charakteryzuje je łatwość, szybkość i precyzyjność pomiaru oraz wysoka dokładność odczytu na skali zegarowej. W magazynach z elementami metalowymi stosowane są wagi o dwóch nośnościach. Dla blach, rur i tych cięższych elementów stosuje się wagę o większej nośności, do 500kg. Natomiast do drutów, bądź odlewów w sztabkach wagę dokładniejszą o mniejszej nośności do 25 kg. Wszystkie przyrządy miernicze stosowane do pomiaru w obrocie towarowym muszą być według dekretu o miarach i wagach legalizowane przez Urząd Miar i Wag, który stwierdza legalizację przez odpowiednie ocechowanie przyrządu mierniczego. Legalizacja ważna jest w ciągu 2 lat, przy czym za pierwszy rok liczy się rok oznaczony w znaku legalizacyjnym. W ciągu trzeciego roku waga musi być przedstawiona ponownie do legalizacji.
Do mierzenia grubości blach, średnicy prętów, drutów itp. stosuje się tzw. sprawdziany. Są to płytki stalowe z wyciętymi na krawędzi prostokątnymi zębami o oznaczonych wielkościach.
Narzędzia i przyrządy do cięcia materiałów powinny znajdować się tam gdzie przyjęta jest zasada wydawania materiałów w ilościach ściśle określonych. Odnosi się to głównie do blach, prętów, drutu, które przed wydaniem z magazynu podlegają cięciu na wymagane długości lub wymiary. W tym celu stosowane są ręczne i piły, nożyce oraz przyrządy pomocnicze.
4. ORGANIZACJA PRAC MAGAZYNOWYCH
4.1 Przyjęcie towaru
Przyjmowanie towarów to faza procesu magazynowego, w której następuje przejmowanie towarów od dostawcy według określonych zasad dostawy. Przebieg procesu rozpoczyna się od odbioru i przyjęcia. Czynności te powinny odbywać się na podstawie specjalnej instrukcji kontroli, zawierającej metodę kontroli, jej zakres, częstotliwość a także wykaz magazynierów, którzy ją przeprowadzają. Odbiór polega przede wszystkim na sprawdzeniu towaru pod względem ilościowym jak i jakościowym. Ilościowy polega na sprawdzeniu ile dobra nadeszło w jednostkach ustalonych dla niego. Mogą to być sztuki, kilogramy lub też metry. Sprawdzeniu dokumentów dostawy. Segregowanie, sortowanie, przepakowywanie i oznakowanie dostawy zgodnie z ustaloną organizacją pracy magazynu. Formowanie i sprawdzanie jednostek ładunkowych odpowiednio do wymagań technologii składowania. Oczywiście tą czynność wykonują magazynierzy posiadający uprawnienia do tego typu czynności. Jeżeli przesyłka zawiera braki, uszkodzenia osoba upoważniona do odbioru kwituje jej odbiór po uprzednim sporządzeniu odpowiedniego protokołu. Charakterystyczny dla tego etapu magazynowania jest odpowiedni dobór systemu transportowego do przeładunku z odpowiednimi urządzeniami pomocniczymi. Zastosowanie tutaj znajdują takie metody jak:
rozładunek ręczny wraz z niektórymi urządzeniami pomocniczymi lub środkami transportowymi odpowiednimi do masy ładunku
wózki widłowe ; zastosowanie wózków zwiększa elastyczność prac rozładunkowych
4.2 Wydawanie towarów
Jest to faza procesu magazynowego, w której następuje przekazanie odbiorcy oferowanych asortymentów towarowych zgodnie z zamówieniem. Obowiązują tutaj podobne zasady jak przy przyjmowaniu towarów do magazynu. Obejmuje następujące zadania:
kontrolę jakościową i ilościową
przyjęcie towarów ze strefy składowej lub ze strefy kompletacji ( strefa kompletacji - miejsce, w którym następuje zestawienie asortymentów zgodnie z zaleceniami wewnętrznymi sporządzonymi na podstawie zamówień odbiorców)
segregowanie, pakowanie i znakowanie partii wydań
uformowanie partii wydań do postaci zgodnej z wymogami transportu zewnętrznego
sporządzenie odpowiedniej dokumentacji, związanej z wydaniem dostawy
4.3 Ewidencja w magazynie
Ewidencja ilościowa powinna być prowadzona dla każdego magazynu oddzielnie, przy czym magazyn jest tutaj jako miejsce składowania materiałów. podczas ewidencji należy wyodrębnić materiały stanowiące własność obcą od własności przedsiębiorstwa. Należy również wziąć pod uwagę podział materiałów ze względu na te przyjęte do magazynu, jak i te będące w trakcie odbioru.
Zapisy w ewidencji powinny zawierać:
dokładne określenie materiału
miejsce składowania materiału
datę przychodu lub rozchodu
ilość przychodu lub rozchodu
pozostałość zapasu
W magazynie nie mogą znajdować się materiały nie wykazane w ilościowej ewidencji magazynowej, poza tym każdy zapis w tej ewidencji musi być udokumentowany. Każda operacja materiałami, wpływająca na stan ilościowy w magazynie, musi być stwierdzona dokumentem wewnętrznym, zawierającym wszystkie dane niezbędne do prawidłowego jej ujęcia w ewidencji materiałów i w księgowości.
4.4 Struktura organizacji magazynu
Magazyn stanowiący jednostkę funkcjonalno-organizacyjną może zajmować część budowli, całą budowle lub kilka budowli magazynowych posiadających, obok pól składowych, wydzielone pola przyjęć i wydań. Magazyny różnią się między sobą przede wszystkim: przedmiotem działalności, spełnianymi funkcjami, przynależnością organizacyjną i rodzajem składowanych dóbr.
Występujący w łańcuchu logistycznym magazyn jest elementem generującym określone koszty. Jednym z czynników redukujących je jest założona dla konkretnego magazynu struktura organizacyjna. Pozwala ona na sprawne zarządzanie magazynem. Struktura organizacyjna magazynu powinna umożliwiać efektywne zarządzanie takimi elementami jak:
oddana do wykorzystania przestrzeń
wyposażenie
zasoby ludzkie
Odrębny problem stanowią zapasy. Tutaj organizacja musi zapewniać dbałość przechowalniczą i ewentualne usługi związane z konserwacją, pakowaniem itp.
Tworząc strukturę organizacyjną magazynu, należy brać pod uwagę rolę, jaką dany magazyn ma spełniać. Należy zadać sobie pytanie, czy ma to być jednostka o charakterze buforowym, gromadząca zapasy, czy też pełni funkcje rozdziału na jakimś poziomie.
Magazyn jako samodzielna jednostka organizacyjno-funkcjonalna, w przedsiębiorstwie , aby mógł realizować swoje zadania musi być odpowiednio zorganizowany. Rozumie się przez to wyposażenie magazynu w odpowiednią dokumentację formalizującą tryb jego pracy. Do podstawowych dokumentów należą:
instrukcja magazynowa - typowa instrukcja magazynowa ujmuje następujące informacje:
określenie rodzaj magazynu
określenie zadań
określenie podziału organizacyjnego i funkcjonalnego
określenie zakresu obowiązków pracowników magazynu
ustalenie czynności i zasad postępowania przy przyjmowaniu, przemieszczaniu, składowaniu i wydawaniu dóbr materialnych
określenie sposobu dokumentowania obrotu magazynowego
określenie wymagań przechowlaniczych dla składowanych dóbr
określenie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
określenie zasad zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego
regulamin pracy magazynu - obejmuje przede wszystkim informacje porządkowe dotyczące :
godzin pracy magazynu
przerw w pracy
osób uprawnionych do otwierania i zamykania magazynu
osób upoważnionych do dysponowania zasobami składowanymi w magazynie
5. OPAKOWANIA
Opakowanie jest jedną z ochrony i zabezpieczenia materiału przed wpływami z otoczenia zarówno mechanicznego, jak i atmosferycznego w czasie trwania transportu. Z punktu widzenia logistyki opakowanie powinno spełniać następujące funkcje:
ochronną - powinno zabezpieczyć ładunek przed niepożądanym wpływem czynników mechanicznych, zabezpieczać ładunek przed utratą lub obniżeniem jego wartości w drodze od producenta do konsumenta
ułatwiać transport i magazynowanie ładunków
ułatwiać prowadzenie robót ładunkowych
obniżać koszty transportu poprzez zmniejszenie masy i wymiarów opakowania, ponieważ są one naliczane do kosztów przewożonego towaru
logistyczną - związana jest ona z przepływami materiałów, rozpoczynając od źródeł surowców i kończąc na dostarczaniu wyrobów finalnych do odbiorców. Funkcja ta integruje działania przedsiębiorstw z zaspakajaniem potrzeb odbiorców przez dostarczenie im towarów
Opakowanie powinno służyć w czasie transportu jak i podczas procesu składowania. Zabezpieczać je przed czynnikami mechanicznymi, biotycznymi i klimatycznymi. Znaczna część strat powstaje wskutek niewłaściwie opakowanych towarów. Za takie należy uważać takie, które nie są dostosowane do podatności towaru, do rodzaju użytych środków transportowych podczas przemieszczania.
Takie opakowane wyroby, tworzą pakietowe jednostki ładunkowe. Mogą być to jednorodne arkusze spakowanych blach, kątowników i innych elementów ułożone na sobie, albo przy sobie, połączonych osprzętem pomocniczym. Trzeba uwzględnić także 100mm odstępu między wyrobami a podłożem. Powstała w ten sposób szczelina umożliwia wprowadzenie wideł urządzeń przeładunkowych. Elementy pomocnicze łączą jednostkę w sposób zwarty i trwały. Uniemożliwiając jej rozformowanie podczas transportu, a także składowania.
Przykłady jednostek ładunkowych pakietowych
Do sformowania takich ładunków są stosowane dwa rodzaje urządzeń:
elementy dystansowe
jarzma teleskopowe
Elementy dystansowe są stosowane przy pakietowaniu takich wyrobów jak blacha stalowa, płyty paździerzowe. Wyroby te są układane na elementach dystansowych, następnie ściągane taśmą stalową, lub drutem stalowym miękkim. Na krawędziach zamocowane są narożniki z kartonu, tworzywa sztucznego. Tarcie między poszczególnymi wyrobami, wywołane ściskającymi taśmami lub drutem uniemożliwia ich ruch względem siebie, dzięki czemu tworzy się zwarta jednostka ładunkowa.
Jarzma teleskopowe są stosowane do pakietowania rur żeliwnych, kamionkowych, itp. W części dolnej składa się z elementu dystansowego, wewnątrz którego zamocowano rurę stalową w kształcie litery „U”. Pomiędzy dwa jarzma są układane pakietowane rury. Następnie od góry zakłada się górne części jarzma wykonane z rury stalowej o mniejszej średnicy niż rura części dolnej jarzma, dzięki czemu następuje zamknięcie i zaciśnięcie całego pakietu. Elementy dystansowe jarzma dolnego umożliwiają wprowadzenie wideł urządzeń podnośnikowych dla przeładunku i piętrzenia jednostki pakietowej.
Do elementów opakowania można w tej chwili sklasyfikować taśmy opatrunkowe. Wiele towarów ze względu na swoje indywidualne cechy wymaga sformowania w szczególny sposób. Obecnie wykorzystuje się kilka rodzajów taśm, które wykonane są ze stali jak i tworzyw sztucznych. Alternatywą dla stosowania stalowych taśm mogą być taśmy wykonane z włókien sztucznych. Mają one nawet pewną przewagę nad wyrobami stalowymi, którą jest wysoka elastyczność i rozciągliwość. Takie taśmy można łączyć konwencjonalną spinką metalową.[5, str. 91]
5.1 Pomocnicze urządzenia magazynowe
Do urządzeń tego typu można zaliczyć wszelkiego rodzaju elementy służące do tworzenia większych ładunków. Przez to wzrasta efektywność operowania tymi ładunkami (podczas rozładunku można zastosować mechaniczne środki przeładunkowe). Przez zastosowanie tego typu elementów poprawia się wykorzystanie magazynów i środków transportowych (ładunki można piętrzyć). Większe ładunki tworzy się w wyniku zastosowania pojemników i palet. Właśnie te ostatnie znalazły szerokie zastosowanie w magazynie z elementami metalowymi. Do najczęściej spotykanych można zaliczyć:
palety płaskie drewniane, z tworzyw sztucznych, z drewna prasowanego i metalowe z płozami
nadstawki słupkowe
nadstawki skrzyniowe
6. SPOSOBY PRZECHOWYWANIA MATERIAŁÓW
Wyposażenie magazynu w odpowiednie urządzenia do przechowywania i transportu materiałów wiąże się odpowiednio ze sprawą racjonalnego ich układania. Oznacza to takie rozmieszczenie materiałów, które by stwarzało swobodny dostęp do każdego z nich, upraszczałoby wszelkie manipulacje połączone z wyładowywaniem, przyjmowaniem ewidencją, konserwacją, inwentaryzacją i kontrolą, zabezpieczało materiały przed uszkodzeniem i zapewniało bezpieczeństwo personelu magazynowego. [6, str.20]
materiały powinny być grupowane według określonej systematyki (np. daty nadejścia, rodzaju materiału, rozmiaru
każde zgrupowanie materiału powinno być zaopatrzone w znaki (wywieszki) określające jego rodzaj, gatunek, wagę, datę przyjęcia do magazynu a czasmi datę ostatniego zabiegu konserwacyjnego
materiały powinny być tak układane, aby do pobrania jednego nie trzeba było przesuwać innego
materiały przechowywane luzem powinny być układane w stosy (np. zwoje drutów)
elementy funkcjonalnie powiązane ze sobą powinny lub materiały należące do tej samej gałęzi należy z reguły grupować w bezpośrednim sąsiedztwie a przynajmniej w tym samym odcinku magazynu
materiały należy tak układać, aby po każdej stronie najszerszego środka transportu, stosowanego w danym magazynie pozostawała po każdej stronie wolna przestrzeń nie mniejsza niż 60cm.
pomiędzy górna warstwą spiętrzonego materiału a sufitem powinna pozostać wolna przestrzeń nie mniejsza niż 50 cm
towarów nie należy z reguły opierać o ściany magazynu, układać bezpośrednio na podłogach ziemnych, kamiennych i betonowych
6.1 Sposoby przechowywania i transportu wybranych elementów metalowych
Konserwacja wyrobów w trakcie w trakcie przechowywania w magazynie polega na wykonaniu w określonym czasie czynności i zabiegów na tych wyrobach w celu zachowania ich właściwości jakościowych, ilościowych i handlowych. Najbardziej powszechne zabiegi konserwacyjne to usuwanie ognisk korozji i zabezpieczanie zagrożonych powierzchni wyrobów metalowych. Mogą być wykonywane przez pracowników magazynowych, przy użyciu prostych uniwersalnych narzędzi. Natomiast zabiegi konserwacyjne złożone, wymagają przeprowadzenia badań i pomiarów przy użyciu odpowiedniego sprzętu przy czym powinny być przeprowadzone przez wykwalifikowanych pracowników.
Wyroby płaskie, walcowane na zimno, ocynkowane elektrolitycznie.
Podczas transportu na ocynkowanych powierzchniach mogą pojawić się ciemne punkty będące wynikiem tarcia. Na ogół pogarszają one tylko wygląd. Zmniejszenie tarcia uzyskuje się poprzez oliwienie wyrobów. Należy jednak podejmować następujące środki ostrożności: mocne opakowanie, układane na płasko, brak miejscowych obciążeń. Natomiast, wilgoć, a szczególnie kondensacja wody między arkuszami, zwojami kręgu lub innymi przylegającymi do siebie częściami wykonanymi z elektrolitycznie ocynkowanych wyrobów płaskich może poprowadzić do tworzenia się matowoszarawych osadów. Dla ostrożności wyroby te należy transportować i przechowywać w stanie suchym, zabezpieczając je przed wilgocią.
2. Liny stalowe. Liny powinny być dostarczone w kręgach lub szpulach według uznania wytwórcy. Lina podczas transportu powinna być zabezpieczona przed wilgocią, pyłem i zanieczyszczeniami. [7, str. 108]]
3. Blachy z metali nieżelaznych. Przechowywane muszą być przede wszystkim w budynku suchym i ogrzewanym. Powinny leżeć na podkładzie większym podkładzie aniżeli wymiar blachy. Blachy do grubości do 0,8mm należy układać w regałach poziomych w stosy, dowolnie wysoko, przedzielając je drewnianymi podkładkami. Blachy powyżej 0,8mm można składować w pozycji pionowej w specjalnie przygotowanych do tego regałach (stojakach). Muszą mieć one jednak specjalne drewniane oparcia. Pochylenie przechowywanych arkuszy powinno wynosić 75° w stosunku do podłogi. Podczas układania blach należy uważać, aby nie dochodziło do ciągnięcia. Może to spowodować głębokie zadrapania przy zetknięciu z materiałem twardym. Szczególnie należy uważać na blachy z aluminium i jego stopów. Jeżeli pomieszczenie nie jest dostatecznie suche, blachy należy smarować olejem antykorozyjnym, olejem silnikowym, bądź olejem silikonowym lub olejem wazelinowym. Niedopuszczalne jest przechowywanie w sąsiedztwie metali nieżelaznych związków chemicznych. Jeżeli chodzi o transport to przy przeniesieniu skrzyń z blachą do pomieszczenia składowanego, rozpakować ją można dopiero gdy nabierze temperaturę otoczenia. Blachy powinno podnosić dwóch ludzi w celu uniknięcia powstawania zagnieceń, załamań i zadrapań . Po wyjęciu, każdą blachę powinno się starannie wytrzeć szmatką , aby usunąć wilgoć. Papierowe przekładki znajdujące się między blachami należy usunąć. Pomieszczenie w którym materiał jest przechowywany trzeba utrzymywać w stałej temperaturze.
4. Druty z metali nieżelaznych. Zalecenia są podobne jak w blachach z metali nieżelaznych. Mianowicie pomieszczenie, w którym są magazynowane musi być suche i ogrzewane. Podłoga, albo miejsce przechowywania powinna być drewniana. Kręgi drutu należy przechowywać owinięte w papier, układając je na półkach lub podkładkach drewnianych poziomo jeden na drugim, piętrząc do wysokości 2,2 m. i przestrzegając zasady jednorodności grup w tym stosie. Drut o średnicy 1 mm nawinięty na szpulkach drewnianych można układać na półkach. Kręgów drutu nie należy przetaczać bowiem można uszkodzić jego powierzchnie. Również zalecenia tyczące się rozładunku są podobne. Należy odczekać aż kręgi uzyskają temperaturę otoczenia, jeżeli są wilgotne trzeba je osuszyć. Dla odróżnienia gatunku znaczyć kręgi (lub całe stosy) barwnym pasem. Druty ciągnione grube i bardzo grube (od 3mm wzwyż) składować należy blisko miejsc wydawania na mocnych podkładach drewnianych. Krążki drutów układać rzędami w warstwach do wysokości nie większej niż 120cm. W pierwszych warstwach rzędów, krążki oprzeć skośno jeden na drugim, tak aby połowa powierzchni krążka leżała na krążku poprzednim. Ostatni krążek w każdym rzędzie ustawić w pozycji pionowej, tak aby w jego środek wcisnąć pierwszy krąg następnej warstwy. Druty cienkie, nawinięte na szpule przechowywać w nieuszkodzonym opakowaniu na półkach. Każda szpula powinna być zaopatrzona w nalepkę podającą pełne lub skrócone oznaczenie drutu. Druty ocynkowane, biało żarzone i polerowane układać na drewnianych półkach krążkami jeden na drugim, słupek nie może zawierać więcej niż 10 krążków. Należy trzymać je w stałej temperaturze z dala od kwasów i ługów. Trzeba zwracać uwagę, aby szpule nie spadały na podłogę, gdyż kołnierze szpul mogą się obluzować lub odpaść a wtedy druty najcieńsze nie dadzą się owinąć. Drutów z połyskiem w żadnym wypadku nie należy układać na ziemi lub betonowej podłodze, gdyż wapno i cement powodują korozję lub matowienie powierzchni. Wyroby umieszczone wysoko na półkach trzeba układać w sposób wykluczający możliwość zsuwania się. Pracownik rozładowujący towar powinien mieć rękawice. Przed przyjęciem do magazynu tego typu towar musi być przetarty z wilgoci. Ogniska rdzy można usunąć używając, zależnie od gatunku drutu, szczotki stalowej, papieru ściernego lub papieru ściernego nawilżonego olejem. Druty ocynkowane, biało żarzone i polerowane powinny być przechowywane w temp. 18-20°. [7, str. 106]
5. Kształtowniki aluminiowe Przechowywać w zależności od wielkości na podkładach drewnianych lub na regałach. Wszelkiego rodzaju kształtowniki łączyć w wiązki przynajmniej w trzech miejscach. Do tego celu można wykorzystać drut stalowy na dwuwarstwowej podkładce papieru a następnie owinąć dwiema warstwami papieru krepowego. Ciężar takiej wiązki nie powinien przekraczać 160 kg. Wszystkie te elementy powinny być przechowywane w temperaturze około 10 stopni. tego typu elementy należy szczególnie strzec przed wilgocią.
6. Kształtowniki miedziane. Przechowywać w zależności od wymiarów i wagi na podkładach drewnianych i regałach. Kształtowniki o przekroju do 500 mm2 łączyć w wiązki i przewiązywać w dwóch lub trzech miejscach drutem na dwuwarstwowej podkładce z papieru. Kształtowniki o przekroju powyżej 500 mm2 przechowywać luzem bez opakowania. Ciężar jednej wiązki nie powinien przekraczać 80 kg.
7. Kształtowniki z mosiądzu. Przechowywać wiązki nie przekraczające 80 kg na podkładkach drewnianych lub regałach. O przekroju 5 cm2 przechowywać w wiązkach wiązanych miękkim drutem na papierowej podkładce. Nie mogą znajdować się w obecności kwasów i zasad.
8. Pręty z metali nieżelaznych. Magazynować według gatunków i rozmiarów w pozycji pionowej lub poziomej. Używa się do tego specjalnych przegród metalowych, wytrzymałych na znaczne ciężary i zabezpieczone belkami drewnianymi w miejscach styku z prętami. Długie i cienkie pręty, których nie można ustawić pionowo, należy układać poziomo w specjalnych stojakach, na deskach lub w długich skrzyniach drewnianych. Druty również trzeba przechowywać z dala od związków chemicznych, utrzymywać stałą temperaturę. Unikać podczas rozładunku przesuwania. Powoduje to uszkodzenia. Przed złożeniem do magazynu odczekać aż pręty zrównają się z temperaturą pomieszczenia.
7. KOROZJA JAKO GŁÓWNY WRÓG METALU
Korozją metali i stopów jest nazywane zjawisko ich niszczenia w wyniku elektrochemicznych reakcji z otaczającym środowiskiem.
Skutki korozji - Postępująca korozja może powodować znaczne obniżenie własności mechanicznych i użytkowych maszyn, urządzeń i elementów np. kotłów parowych, konstrukcji mostów istotnie zmniejszając bezpieczeństwo ich stosowania. Straty ekonomiczne bezpośrednio są związane z koniecznością dokonywania wymiany uszkodzonych konstrukcji maszyn i urządzeń lub ich elementów, wykorzystywania odpowiednio stopów odpornych na korozję lub pokryć antykorozyjnych, osuszania magazynów i stosowania innych środków przeciwdziałających lub opóźniających przebieg korozji.
Około 10% produkowanych na świecie metali i ich stopów ulega nieodwracalnemu zniszczeniu w wyniku korozji, gdyż metale te tylko w części można odzyskać w procesie hutniczym ze skorodowanych elementów konstrukcji, maszyn i urządzeń. Do strat powodowanych korozją należy zaliczyć również straty energetyczne i straty pracy ludzkiej, związane z procesami naprawy, a także wytwarzania metali i ich stopów oraz gotowych urządzeń, które muszą zastąpić urządzenia uszkodzone wskutek korozji.
Korozja atmosferyczna wywołana takimi czynnikami, jak promieniowanie słoneczne, działanie tlenu z powietrza, niskie i wysokie temperatury, działanie wody opadowej przejawia się w postaci pękania, kurczenia się rozszerzania oraz rdzewienia powierzchni metali. Korozja atmosferyczna nasila się w powietrzu wilgotnym, zanieczyszczonym gazami spalinowymi, związkami siarki, chlorkami i innymi gazami występującymi w okręgach przemysłowych.
Korozja biologiczna jest to proces wywołany przez organizmy żywe (bakterie, pleśń, grzyby, wodorosty). Powoduje to obniżenie jakości składowanych wyrobów.
Korozja chemiczna powoduje niszczenie metali i ich stopów wskutek bezpośredniego na nie gazów lub innych cieczy. Korozja taka przejawia się procesami utleniania, co powoduje najczęściej niszczenie powierzchni metalu lub niszczenie postępujące w głąb metalu.
Wyroby metalowe, podatne na korozję, w czasie końcowego etapu produkcji powinny być zabezpieczone na okres transportu i przechowywania, specjalnymi powłokami ochronnymi. Przeważnie są to powłoki stosowane ze smarów i olejów, z lotnych inhibitorów korozji, lakiernicze, kokonowe, z tworzyw sztucznych.[2, str. 37] Czasowe powłoki ochronne powinny być usuwane bez naruszania struktury i jakości powierzchni wyrobu oraz powtórnie nakładane.
Towary zagrożone korozją powinny być składowane w magazynach zamkniętych, ogrzewanych, suchych. Otwory zewnętrzne również powinny mieć odpowiednie zabezpieczenia przed dopływem powietrza z zewnątrz. Warunki przechowywania wyrobów podatnych na korozję zawierają normy krajowe. Na przykład norma PN-82/H-87111 Stopy łożyskowe cyny i ołowiu określa warunki przechowywania w sposób następujący.
7. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY W MAGAZYNIE
Bezpieczeństwo i higiena pracy (bhp) jest określeniem całokształtu działań w zakresie prawnym, naukowym, medycznym i organizacyjnym, których zadaniem jest ochrona człowieka w środowisku pracy. [2, str. 335] Polega przede wszystkim na zminimalizowaniu zagrożenia życia i zdrowia człowieka podczas pracy. Charakterystyczną cechą tych przepisów jest to, że nie mogą być zmienione na niekorzyść pracownika.
7.1 Podstawowe obowiązki pracodawcy
pracodawca ponosi wszelkie konsekwencje za stan bhp w zakładzie pracy
osoba kierująca pracownikami jest zobowiązana znać przepisy o ochronie pracy oraz zasady bhp
pracodawca jest zobowiązany organizować, przygotowywać i prowadzić pracę, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy
7.2 Podstawowe obowiązki i prawa pracownika
pracownik ma prawo odmówić pracy jeżeli wykonywanie jej zagrozi jego zdrowiu lub zdrowiu innych osób , zawiadamiając bezzwłocznie o tym przełożonego
jeżeli powstrzymanie od wykonywania się prac nie usuwa zagrożenia, pracownik może oddalić się z miejsca zagrożenia
podstawowym obowiązkiem każdego pracownika jest znać i przestrzegać przepisy bhp
wykonywać prace zgodnie z przepisami i zasadami bhp oraz przestrzegać zarządzeń przełożonych
Najważniejszym elementem procesu magazynowego pod względem ochrony przed niebezpiecznymi zagrożeniami jest pracownik magazynowy, kierujący przebiegiem czynności magazynowych i realizuje je wg ustalonych procedur. Proces taki przebiega bezpiecznie, jeżeli jest spełnione kilka ważnych warunków. Mianowicie:
dobra dostarczone do magazynu są opakowane we właściwy sposób, oznakowane i zabezpieczone do transportu i składowania
maszyny i urządzenia magazynowe są dostosowane do wykonywanych czynności, są atestowane, sprawne i gwarantują bezpieczną obsługę
pomieszczenia magazynowe mają odpowiednie wymiary, podłogi są o odpowiedniej równości, wytrzymałości i stanie technicznym, wyznaczone odpowiednie pola składowe, drogi manipulacyjne i transportowe
pracownicy są zaznajomieni z zasadami i sposobami wykonywania czynności magazynowych, zostali wyposażeni w odpowiednie urządzenia, mają uprawnienia do ich obsługi
Bardzo ważnym czynnikiem, zapewniającym bezpieczne warunki w magazynie jest udostępnienie pracownikom odpowiednich do istniejącego zagrożenia sprzętu ochrony osobistej. W magazynie z częściami metalowymi najczęściej można spotkać się z ostrymi wystającymi elementami, chropowatymi i szorstkimi materiałami. Do ochrony przed tego typu zagrożeniami należy stosować środki ochrony kończyn górnych i głowy, odzież ochronną.
Zakończenie
Logistyka jest prężnie rozwijającą się dziedziną, której magazyn może stanowić ogniwo w różnych układach związanych z przepływem materiałów i towarów. Magazyny w logistycznym systemie przepływu towarów występują w fazie zaopatrywania, produkcji i dystrybucji. Mając na uwadze gospodarkę rynkową, gdzie najważniejszym problemem jest osiągnięcie zadowolenia, zarówno z punktu widzenia producenta jak i handlowca, można uznać że magazyn nabrał szczególnego znaczenie. Służy nie tylko składowaniu materiałów, co ważniejsze zachodzą w nim także różnego rodzaju procesy logistyczne.
Magazyny składujące elementy metalowe są przede wszystkim magazynami zamkniętymi. Spowodowane jest to składowanym towarem, który jak wiadomo podatny jest na wszelkie działania atmosferyczne. Z logistycznego punktu widzenia tego typu magazyn nie odbiega organizacyjnie od innych obiektów tego typu. Można znaleźć w nim wszelkie standardowe elementy stanowiące każdy skład. Są to między innymi: budowle magazynowe, środki transportu, urządzenia do składowania towarów, regulaminy. Dotyczy to także zamontowanych w nim instalacji. Różnice można dopiero zauważyć w samym sposobie przechowywania i zabezpieczania towarów magazynowanych, gdyż części metalowe wymagają specyficznych warunków składowania. Stosowane są specjalne metody mające na celu zabezpieczenie przed korodowaniem metali, która może powodować znaczne straty materialne.
Praca opiera się głownie na literaturze związanej z tym tematem, jak i doświadczeniu osób pracujących w tego typu przedsiębiorstwach. Są to przede wszystkim porady i zalecenia magazynierów parających się z tym tematem od wielu lat.
Streszczenie
Głównym ogniwem w procesie magazynowania jest magazyn i problemy z nim związane. Magazyn służy nie tylko do składowania materiałów, ale mają tam miejsce również wszelkiego rodzaju procesy logistyczne np. odbieranie lub wydawanie materiałów oraz procesy administracyjne. Omówiony jest również problem wyposażenia magazynu w urządzenia służące do przemieszczania składowanych elementów. Magazynowane mogą być wszystkie materiały , między innymi części metalowe. Wymagają określonych warunków składowania. Niniejsze opracowanie jest omówieniem uwarunkowań niezbędnych do stworzenia wysokiej jakości magazynów elementów stalowych Poruszany jest problem głównego zagrożenia, jakim jest korozja i jej wpływ na składowane surowce.
The main issue in the process of storig goods is the case of warehouse and problems connected with it. Apart from being used for storage depots are also used for collecting or dispensation of goods as well as some paperwork. There is no exception to the goods that can be stored, e.g. metal components. Yet it should be remembered that metal parts require special storing conditions. One of the subject discuss in the work is connected with warehouse equipmend to relocate staff. The paper deals with the terms indespensible in the process of creating high quality warehouses. The question of the main danger, i.e. corrosion, is brought out.
Bibliografia
1. „Kompendium wiedzy o logistyce” - praca zbiorowa, 1999
2. „Poradnik magazyniera” - Z. Dudziński, M. Kizyn, 2000
3. Czasopismo „Nowoczesny magazyn” 6/2001
4. „Zarządzanie gospodarką magazynową” - praca zbiorowa, 1997
5. Czasopismo „Nowoczesny magazyn” 3/2001
6. „Magazynowanie surowców i materiałów”- T.Raabe, R.Rejs, 1969
7. Polskie Normy PN-ISO 3117:1996, EN10113-1:1993, EN 10152: 1993, EN 10147:1991
1