teoretyczne podstawy wychowania�losc

TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA

Prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski

Wykład I - 23.02.2006

Program kształcenia
Literatura rozszerzająca

www.sliwerski.osoba.pl

www.wsp.lodz.pl

Egzamin

Wykład nie jest obowiązkowy, ale wystarczający do egzaminu końcowego.

W sesji poprawkowej:

Śliwerski B., Program wychowawczy szkoły, WSiP, Warszawa 2002
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 1998, V wyd. 2005

Potoczna teoria wychowania

rodzaj osobistej, zdroworozsądkowej wiedzy o wychowaniu,
zbiór wewnętrznie ze sobą powiązanych przekonań czy idei na temat istoty, genezy, celów, uzasadnień i sposobów wychowywania innych.

przeciwieństwo wiedzy naukowej,

bardzo silne powiązanie
z praktyką wychowania,
przednaukowe poznanie;

w sposób naturalny, biograficzny,

zawiera elementy wiedzy proceduralnej i deklaratywnej,
jest traktowana w kategoriach prawd, samych przez się oczywistych,
dominują w niej informacje epizodyczne,
artykułowana za pomocą języka codziennego, potocznego
nie jest w pełni uświadamiana sobie przez autora.

Jarosław Kaczyński -
Newsweek 30.04.2006

Na dobre zacząłem popalać dopiero w liceum i to też przy rozmaitych okazjach. Na przykład ucieczki ze szkoły (…).
W Liceum Lelewela: Niewiele brakowało, a nie zdałbym z dziesiątej do jedenastej klasy. Postawiono mi dwóje z polskiego i angielskiego. (…) Dostawiono mi dwóję z PW - przysposobienia wojskowego. Do dziś nie wiem dlaczego, bo ten nauczyciel mówił, że może mnie jeszcze zapytać. Wyraźnie chciano, żebym nie zdał. Odmawialiśmy pacierz, ale nie chodziliśmy w starszych klasach na religię. Zawsze byliśmy wierzący, ale nie chciało nam się. Ja wróciłem do praktykowania dopiero po studiach, w wieku 24 lat.

Lech Kaczyński -
Newsweek 30.04.2006

Jestem przeciw biciu ludzi, zakłócaniu spokoju, ale życie według ustalonego odgórnie rytmu - to nie jest mój styl. Sam jestem raczej luzakiem. Cenię sobie momenty, kiedy mogę się trochę poobijać.
Paliłem wawele z takim zapałem, że zawieszono mnie w prawach ucznia. A potem w dziesiątej klasie, kiedy przeniesiono mnie do Liceum Dywizjonu Wojsk Lotniczych, (…) chodziłem palić z tzw. klopowym towarzystwem w szkolnej łazience.

Szkolne wspomnienia
Kazimierza Marcinkiewicza

W szkole podstawowej miałem nauczycieli z krwi i kości. Bardzo lubili uczniów, ale jednocześnie stawiali ogromne wymagania.
Potem, od ósmej klasy szkoły podstawowej do trzeciej klasy szkoły średniej, bardzo zaniedbałem naukę. Wpadłem w złe towarzystwo. Zawsze zresztą byłem rozrabiaką w szkole.
Mam w sobie dużo wolności i dużo zawziętości, ciężko jest mi się podporządkować. Nauczyciele to wiedzieli. Ci najlepsi potrafili to uszanować i mnie okiełznać, natomiast z tymi gorszymi bywało różnie.

Szkoła to nie wszystko...
Kazimierz Marcinkiewicz (2006)

To było towarzystwo podwórkowo-dyskotekowe na granicy bijatyk, bandziorki, cwaniactwa. Chodziłem na wagary, robiłem inne różne rzeczy, ale nie powiem co, bo nie ma się czym chwalić. Nie lubię tego okresu mojego życia. Wiem, że przesadzałem, ale z drugiej strony to też było takie doświadczenie, które musiałem przejść, żeby życie poznać, to życie podwórkowe. Kiedy dziś spotykam tych ludzi po 30 latach, oni nadal robią wciąż to samo, a mnie udało się wyrwać

Szkoła w pamięci Mirosława Handke

Była nieprawdopodobna dyscyplina Tępiono dziewczyny za stylonowe pończochy, kiedy tapirowały włosy, pani profesor potrafiła rozpirzyć fryzurę, a myśmy musieli chodzić w czapeczkach i z tarczami. I byli stójkowi, którzy sprawdzali, czy mamy te tarcze. Był cały ten idiotyczny system dyscypliny, nie wiadomo po co. I tego nie wspominam mile.

Natomiast M. Handke dobrze wspomina niezależnych nauczycieli.

Miałem historyka, który potrafił mi pokazać, wcale nie demonstrując tego politycznie, cały nonsens systemu komunistycznego. Miałem chemika, któremu podkradaliśmy odczynniki i sami robiliśmy coś na boku. Miałem nawiedzonego fizyka, który w swoim gabinecie siedział do wieczora, wymyślał różne rzeczy. Jak trzeba było eksperymentować i wejść na katedrę, to wszedł, kiedy trzeba było skakać z niej, to skakał

14 listopada 2006 r. Sejm RP

Program, który zakładał wychowanie bezstresowe, skompromitował się. Ten rząd odchodzi od takiego modelu wychowania. To koniec!

W reakcji na krytykę amnestii maturalnej (22.07.2006)

Ja się wywodzę spoza tego systemu edukacyjnego, więc łatwiej mi było powiedzieć: nie. Dzięki temu nie będziemy wydawać bez sensu 15 milionów złotych na poprawki, nie będziemy stresować ludzi, nie sparaliżujemy szkół poprawką dla tysięcy maturzystów. Zostało to rozwiązane radykalnie, trrrach, jedną decyzją, choć kosztem ataków na mnie, lecz od lat jestem do nich przyzwyczajony.
Zostałem objechany jak bury kot przez media i różnych mądrali profesorów, ale jednak jestem bardzo zadowolony, bo była to jedna z najlepszych decyzji, jakie podjąłem w życiu

Córka Romana Giertycha - Marysia w elitarnej szkole niepublicznej

bo ta ma pożądany program wychowawczy. Nie jest koedukacyjna, dziewczęta i chłopcy mają zajęcia w osobnych budynkach , chodzą w mundurkach.
Poza tym szkoła została założona przez rodziców, wielu z nich to moi bliscy przyjaciele. I to właśnie rodzice decydują o życiu tej szkoły. Ma więc ona to wszystko, co chciałbym osiągnąć w oświacie publicznej.
Nie ukrywam również, że mój brat jest jednym z dyrektorów tej szkoły i namawiał mnie, bym tam właśnie posłał córkę Marysię.
Poza tym szkoła jest pod opieką księży z Opus Dei.

Przedszkole Stowarzyszenia Wspierania Edukacji i Rodziny

domowa, rodzinna atmosfera,
wczesna nauka czytania i liczenia, rozwijanie zainteresowań plastycznych i muzycznych oraz stymulacja rozwoju umysłowego dzieci metodą Glena Domana („Zabawa jest nauką, nauka jest zabawą. Im więcej zabawy tym więcej nauki”),
codzienne zajęcia z zakresu psychomotoryki wspomagające rozwój fizyczny dzieci,
zajęcia dwujęzyczne (jęz. polski i angielski),
opiekun ściśle współpracujący z uczniem (rozmowa indywidualna) i rodzicami (osobiste spotkania okresowe),
na każdy miesiąc konkretny (znany rodzicom) plan formacyjny w cnotach ludzkich i życiu duchowym,
opieka duszpasterza, stale kształcący i formujący się nauczyciele,

Szkoła Podstawowa klasy I - V
STERNIK (Opus Dei - Warszawa)

wysoki poziom nauczania, wysokie standardy wychowania i rodzinna atmosfera,
nauczyciel - opiekun ściśle współpracujący z uczniem (rozmowa indywidualna) i rodzicami (osobiste spotkania okresowe),
zajęcia prowadzone według programów autorskich,
na każdy miesiąc konkretny (znany rodzicom) plan formacyjny w cnotach ludzkich i życiu duchowym,
dla rodziców spotkania formacyjne z zakresu wychowania dzieci,

Edukacja spersonalizowana

Niezwykle ważna jest indywidualna opieka nad dzieckiem,
Opiekun poznaje dobrze dziecko i współpracuje z rodzicami w jego wychowaniu.
Szkoła służy tu pomocą rodzinie.
Oczywiście w tej sytuacji zapisanie dziecka do takiej placówki ma sens tylko wtedy, gdy rodzice wychowują je w domu tak samo, według tych samych wartości.

szkoła STERNIKA

pomaga każdemu uczniowi:

utwierdzić się w pozytywnych wartościach przekazywanych mu przez rodziców,
nauczyć się dobrze korzystać z własnej wolności,
rozwinąć cnoty ludzkie potrzebne do harmonijnego i pełnego szacunku współżycia z wszystkimi ludźmi
dobrze wykonywać swoją pracę oddając swe talenty w służbie dobru wspólnemu.

Personalizacja kształcenia w praktyce polega na indywidualnej opiece nad każdym uczniem sprawowanej przez nauczyciela - opiekuna.

Bogusław Wolniewicz - filozof

pedagog i psycholog obsiedli polską szkołę jak pluskwy.
Póki nie pozbędziemy się tych pasożytów, nie będzie lepiej. Szkołę powinni reformować czynni nauczyciel: poloniści, historycy, biolodzy, którzy faktycznie uczą młodzież. To rady pedagogiczne powinny mieć władzę w szkole, a nie wizytatorzy z kuratorium - po pedagogice.

Bogusław Wolniewicz - filozof

całą winą za niezdanie matury w 2006 r. przez co piątego młodego Polaka należy obarczyć

pedologów - rozmaitych urzędników oświatowych i specjalistów od wychowania jak pedagodzy i psychologowie.
To rak, który niszczy edukację. Nie mają oni żadnego kontaktu z realiami nauczania w klasie.
O kształcenie polskiej szkoły przestali decydować nauczyciele.

wychowanie bezstresowe jest najgroźniejszym mitem

można wychowywać przez brak wychowania i dyscypliny.
bazującym na naiwnej koncepcji człowieka, ideologii liberalnej fikcji i marksistowskiej zasadzie politycznej poprawności.

ks. Marek Dziewiecki

Przez ostatnich kilkanaście lat "nowocześni" pedagodzy - wbrew oczywistym faktom! - powtarzali i powtarzają archaiczne mity o spontanicznej samorealizacji, o szkole neutralnej światopoglądowo (mimo że niektóre światopoglądy są przestępcze!) czy o wychowaniu bez stresów, a zatem również bez ponoszenia przez uczniów konsekwencji ich własnych czynów

Toksyczne mity, że

wychowankowie powinni kierować się subiektywnymi przekonaniami,
sami sobie nie wyrządzą krzywdy,
nie wolno im niczego "narzucać" ani nawet niczego proponować.

Nic tak nie szkodzi wychowaniu jak mit o wychowaniu przez brak wychowania.

Wychowanie bezstresowe zdaniem
J. Wolniewicza

nie pozwólmy, by w naszych szkołach nadal bezkarni byli demoralizatorzy i fałszywi prorocy łatwego szczęścia, a zatem szczęścia osiągniętego bez zasad moralnych, bez czujności i dyscypliny.
Wychowanie "bezstresowe" to obrona chuliganów, gdyż ludzie dobrze wychowani nie robią niczego, co mogłoby ich stresować.

Obrona szkoły przymusu -
B. Wolniewicz 1998

wychowanie jest jedynie cennym produktem ubocznym rygorystycznie egzekwowanego procesu nauczania.
Innych środków nie ma.
Natomiast nowomodna szkoła „radosnej zabawy” i „wychowania bez porażek” jest sztucznym rezerwatem, który osłania się monstrualnym kłamstwem ideologicznym.

Bogusław Wolniewicz zarzucał koncepcji reformy szkolnej 1999

iż jest wytworem urzędniczej inwencji, obiecując wiele, a mgliście, a przy tym jest „małpowaniem Ameryki”.

Odgrzewa się tu jedynie przebrzmiałe pomysły dydaktyczne Deweya sprzed stu lat. Forsują je tzw. specjaliści od pedagogiki i psychologii dziecka: nazwijmy ich łącznie pedologami. (Termin „pedologia”, czyli „dziecioznawstwo”, był już kiedyś w obiegu, też rodem z Ameryki).

protagonistami wychowania bezstresowego

są jacyś tajemniczy wrogowie szkoły, społeczeństwa, a nawet ludzkości, w rzeczy samej przestępcy, którzy realizują jakiś toksyczny program demoralizacji młodego pokolenia.

Leseferyzm

jest upiekielnieniem szkół, tolerancją dla wszelkich zboczeń, wynaturzeń, dewiacji i zbrodni, nową odmianą barbarzyństwa, niosącą relatywizm moralny, faryzeizm, chuligaństwo, narkomanię, tandetę kulturową, perwersję, luzactwo etyczne, chamstwo, postmodernizm i lewacką hucpę.

Czy wychowanie bezstresowe jest w nauce kategorią pojęciową?

Nie istnieje ani nurt, ani teoria, ani też prąd pedagogiczny o tej nazwie.
Nie ma pedagogiki wychowania bezstresowego.

Bogdan Nawroczyński

dwie bardzo proste i jasne prawdy pedagogiczne:
w każdym wychowaniu istnieją momenty swobody i przymusu,
istnieją najrozmaitsze, często wręcz wykluczające się nawzajem rodzaje swobody i przymusu w wychowaniu

istnienie tylko jednego rodzaju wolności w wychowaniu

tzw. wolności negatywnej, czyli swobody od wszelkiego przymusu, ograniczeń, konieczności, całkowitej wolności,
to zamiast wychowania - barbarzyński chaos, anarchia.

istnienie tylko jednego rodzaju wolności w wychowaniu

tylko jednego rodzaju przymusu, jakim jest przymus negatywny,
to zamiast wychowania - mechaniczna tresura, opresja fizyczna, maltretowanie wychowanka czy instrumentalne jego wykorzystywanie do innych celów.

Wykład II - 2.03.2007

Humanistyczny nurt w pedagogice XX w.

te wszystkie prądy i systemy pedagogiczne, które opowiadały się
i opowiadają w procesie wychowawczym „po stronie dziecka”, jego ludzkiej godności i jego praw do pełnego osobowego (duchowego) rozwoju przeciw wszelkiej pedagogii autorytarnej, pedagogii represji i przymusu, pedagogii zniewalania i manipulowania dzieckiem w imię rzekomo „jego dobra”, ale określanego odgórnie przez świat dorosłych.

Wychowanie humanistyczne

po prostu „ludzkie”, widzi w dziecku, uznaje, szanuje i ceni człowieka przede wszystkim jako człowieka i w tym sensie jest pomaganiem w stawaniu się człowiekiem; powinno więc - idąc za tradycją russoizmu i pestalozzyzmu - uczyć „sztuki życia”, powinno dopomagać w odpowiadaniu sobie na pytanie: „jak żyć”, „ jak żyć godnie?” - niezależnie od stanu, urzędu, stosunków i uwarunkowań rodzinnych i społecznych, przeciwności losu itp

Wolność w edukacji - procesy jej upodmiotowienia - to etap rozwoju kultury

Znacznie prościej było „wychowywać” , gdy dzieci traktowano jako przedmioty czy „materiał do obróbki”, znacznie trudniej jest wychowywać, gdy dziecko uznaje się za podmiot posiadający prawa.
Rozwój pedagogiki, podobnie jak rozwój chrześcijańskiej cywilizacji, polega tyleż na eliminacji przemocy z życia publicznego, co na upodmiotowieniu osób słabszych i wykluczonych

Dlaczego pedagogika dziecka jest postrzegana negatywnie?

Dlaczego rodzi tak sprzeczne interpretacje wobec domniemanej intencji jej twórców?
Co takiego niesie z sobą „pedagogika wychodząca od dziecka” („vom Kinde aus”), „pedagogika serca”, „antypedagogika”, pedagogika humanistyczna C. Rogersa, pedagogika M. Montessori czy R. Steinera, a nawet pedagogika pragmatyzmu J. Dewey'a, że niektórzy ich odbiorcy są skłonni dostrzec w nich więcej zagrożeń, niż wartości pozytywnych?
Jak to się dzieje, że orientację na dziecko w myśli pedagogicznej niektórzy wiążą z zagrożeniami, nadając jej cechy obcości i wrogości?

Stanisław Sławiński (2006)

najważniejsze kwestie dotyczące nauczania i wychowania muszą być wyrażane w języku.
Kryzys języka wywiera ogromny, destruktywny wpływ na wychowanie, ponieważ nie można budować prawidłowych sytuacji wychowawczych posługując się językiem, który bardziej zamazuje niż odsłania sedno spraw i problemów dziecka oraz jego otoczenia.

erozja języka

niszczy nie tylko sferę publicznego dyskursu, ale także nauki pedagogiczne, a zwłaszcza współczesny język oświaty.

Krytyk teorii literatury Stanley Fish

Wygraj język, a wygrasz w polityce - powiada.
Słowa, na które ludzie reagują, nabiorą nadanych przez ciebie znaczeń.

słowo - instrumentem walki demagogów (Barbara Skarga)

naginanym do potrzeby bieżącej chwili.
Stąd zapewne tak często przeczą sami sobie, nie jest bowiem dla nich ważne to, co powiedzieli wczoraj.
Demagog zręcznie przekręca własne wypowiedzi, ciągle ich sensy zmienia. Widocznie nie chce wiedzieć, że słowo ma swą wagę, że raz wypowiedziane zmusza do takich a nie innych konsekwencji. Nie chce też uznać owej prostej prawdy, że społeczne kłamstwo służy demoralizacji ludzi, że społeczność przestaje ważyć słowa i poczuwać się za nie do odpowiedzialności. Rzucane na wiatr słowa rujnują zaufanie, ale czy o zaufanie im chodzi?

Zmasowany atak
na pedagogikę dziecka

Pochodną:

zmiany formacji ideowej w kraju

na populistyczno-konserwatywną

Zmasowany atak
na pedagogikę dziecka

Pochodną:

Incydentów społecznych.
Przestępczości

Lustra weneckie w Zespole Szkół nr 1 w Kościerzynie

zamontowano w drzwiach każdej z 36 klas.
Już od 4 lat uczniowie tej szkoły chodzą w mundurkach szkolnych. Ich wprowadzenie miało na celu doprowadzenie do porządku uczniów, którzy do szkoły przychodzili często ubrani jak na rewię mody. Decyzję skonsultowaliśmy z rodzicami, którzy poparli ten pomysł
robin 2007.01.20 14:00
bezstresowe wychowanie nie pomogło, masz jakiś lepszy pomysł?

Zmasowany atak
na pedagogikę dziecka

Pochodną:

propagandy politycznej

Zagrożenia ideologiczne w szkole
wg Józefy Hennelowej

Prawdziwym niebezpieczeństwem jest taka sytuacja, kiedy czynniki decydujące o polityce społecznej w kraju traktują szkołę czysto instrumentalnie, jako narzędzie umacniania władzy.
Rolą szkoły staje się wówczas nie wychowanie, lecz indoktrynacja i propaganda.
Nawet nauka gry na trąbce i przechodzenia przez jezdnię nabiera wymiaru ideologicznego, każde bowiem ćwiczenie się w sprawności nakierowane jest na jeden i ten sam cel nadrzędny, jakim jest właściwa postawa ideologiczna.

Metody propagandowej krytyki - pozostały do dziś!

Zapożyczono od polityki metody propagandy - oparte na fałszowaniu faktów, na krzykliwości zarzutów, natarczywości i kłamliwości, na obdarzaniu pogardą pedagogiki innej niż dominująca!

Politycy w walce o władzę

utrwalają w społeczeństwie stereotypy i uproszczenia, które „zakleszczają” myśl i wtłaczają ją do określonych kategorii ideologicznych czy aksjonormatywnych, naznaczając je piętnem zła i możliwych zagrożeń

Krytyka w polityce i w mediach

Kto daje - ten odbiera …

Pajdocentryzm opiera swoją koncepcję na pojęciu praw dzieci. Wiadomo jednak, że jeśli ktoś ma prawa, to często komuś innemu są one odbierane.

Tak też jest w przypadku praw dzieci. Gdy przyznaje im się nowe prawa, to na ogół redukuje się prawa rodziców i nauczycieli.

Po co jedność intencji i czynu?

Pajdocentryzm przyjmuje też, że powinna istnieć harmonia intencji z czynami. Możemy jednak dostosowywać dobre przekonania do złych czynów. W tym celu proponuje się korzystanie z różnych rad psychologii humanistycznej, w rodzaju: „popraw wyobrażenie o sobie”, „zaakceptuj siebie”, „bądź sobą”, „bądź dumny z siebie”. (…) Metodę wychowywania polegającą na akceptowaniu przez dziecko samego siebie można by więc porównać np. do metody gaszenia ognia przy pomocy benzyny

Michał Dylewski
- Antypedagogika w służbie pedofilii

Można też podejrzewać, że za domaganiem się prawa dzieci do kontaktów seksualnych stoi lobby pedofilskie. A jeśli tak, to antypedagogika staje się w rękach tego środowiska skutecznym orężem, za pomocą którego może ono próbować zalegalizować kontakty seksualne dorosłych z dziećmi!. Drugim lobby zainteresowanym przyznaniem wielu praw dzieciom jest lobby medialno-przemysłowe (reklama oraz duże koncerny zabawkowe). (2.09.1999 )

„CZAS” Korczak - antypajdokrata?

Antypajdokrata. Dr Henryk Goldszmit był osobowością skomplikowaną. Nie wierzył w istnienie Piekła - ale pisał dla dzieci modlitwy do Boga. Przekornie używał czasem imienia „Hirsz” - ale nie przyznawał się do narodowości żydowskiej; nie znał ani hebrajskiego, ani nawet jidysz. Używał też nazwiska Janusz Korczak - ale czuł się Polakiem tylko z kultury.
Z pomocy państwa socjalistycznego skorzystał dopiero w 1939 roku - w postaci przydziałów kartkowych na żywność. Oraz z darmowego przejazdu w ostatnią podróż ze Swymi dziećmi - do Treblinki.

Politycy i publicyści

uporczywie wykorzystują kategorię „wychowania bezstresowego” do manipulacji, demagogicznych wypowiedzi i wytwarzania w społeczeństwie fałszywej świadomości

Istota reformy szkoły M. Handke

miała być zmianą oscylującą pomiędzy autorytaryzmem a permisywizmem.
Nie jest prawdą, iż zmierzała do likwidacji wszelkiej dyscypliny.
„szkoła nie może być łatwa i przyjemna kosztem jakości wykształcenia. Szkoła nie będzie ani przesadnie autorytarna, ani zupełnie pozbawiona dyscypliny. Inaczej postępować będziemy z małymi dziećmi, a inaczej z młodzieżą

Minister zwolennikiem
zasady „złotego środka”.

Nie można tworzyć bezsensownej dyscypliny, która zabraniałaby przychodzić na lekcje w zielonych pończochach, a w czerwonych pozwalała. Ale nie można na przykład pozwolić uczniowi, aby pyskował nauczycielowi.
Ale nie ma jednoznacznych prostych regułek.

Premier J. Kaczyński

dzieli pedagogikę na tę zaangażowaną w wychowanie patriotyczne, przywracającą w szkołach „elementarny porządek”
i tę, której twórcy zachęcają do nieporządku. Mam tu na myśli nurt tzw. nowoczesnej pedagogiki. Chcemy to odrzucić. Jako rząd będziemy z tym walczyć.

1.09.2006

Kazimierz Marcinkiewicz (1997)

Mało kto zwraca jednak uwagę na to, że najważniejsza jest różnorodność ścieżek edukacyjnych i ich otwartość. Każdy człowiek jest inny, rozwija się w innym tempie i tworzony, czy zmieniany system musi to uwzględniać i umożliwiać
Tylko taka szkoła może - szanując godność, wolność i przekonania każdego człowieka (chrześcijański system wartości to gwarantuje) - stwarzać mu warunki harmonijnego rozwoju. A przecież takie właśnie jest zadanie szkoły.

Wspomnienie koleżanki szkolnej
ks. kardynała Stanisława Dziwisza

Zabiją mnie, jak dowiedzą się, że to pani powiedziałam: Na tym zdjęciu to idziemy z przyszłym kardynałem nad Dunajec na wagary - uśmiecha się pani Barbara

Zmasowany atak
na pedagogikę dziecka

Pochodną:

wojny dyskursów w nauce
walka różnych teorii pedagogicznych o zdobycie statusu wersji obowiązującej (to znaczy statusu metanarracji).
Aktywnie uczestniczą one w walce o kształt rzeczywistości.
Stanowią przejaw dążenia do kontrolowania granic rzeczywistości, która w danym miejscu i czasie uważana jest za normalną i naturalną.

„wojna” dyskursów w nauce

dokonujemy wyboru między różnymi terytoriami wiedzy, między takimi, które mogą spełniać rolę „domu” i tymi, gdzie jest się u siebie”.

uświadamia nam, jak bardzo oddalamy się od swojego „domu”, od swojej pedagogii, w momencie, kiedy wkraczamy na obcy teren.

W obszarze nauk humanistycznych

W naukach niepedagogicznych

W naukach pedagogicznych

Oskarżenia pajdocentryzmu

Rozwój teorii pajdocentrycznych przyczynia się do osłabienia autorytetu rodziców i nauczycieli oraz do zmniejszania kar
Rodzice tracą kontrolę nad informacjami docierającymi do dzieci i nad atmosferą domu i sami poddają się wpływom kultury masowej.
W wyniku m.in. zwiększania się roli mediów wielu rodziców traci wiarę w swoje kompetencje wychowawcze i zwraca się o pomoc do ekspertów, tzn. do psychologów wychowawczych, zawodowych doradców itp. Wszystko to ogranicza autorytet rodziców

Nie zawsze dzieci przestrzegają tradycyjnych norm. Wobec tego pajdocentryzm proponuje „rozmiękczony” system wartości.
To, co było grzechem, staje się czymś mniej negatywnym, neutralnym lub nawet pozytywnym. Do tego celu używa się m.in. słów: „inaczej” i „doświadczenie”. Złodziej jest „kupującym inaczej” „wypożyczającym inaczej”, zabójstwo płodu - „wolnym wyborem kobiety”, napastnik - „ofiarą społeczeństwa” czy „ofiara okoliczności”.

Pajdocentryści nie mogą znieść istnienia przymusu w rodzinie i szkole.
Chcą więc „wyzwolić” dzieci spod jego wpływu. Dlaczego? Nie jest wykluczone, że motywem woli i działania niektórych z nich może być chęć narzucenia dzieciom swojego własnego przymusu.
W pajdocentryzmie postuluje się empatię, otwartość i szczerość wobec dzieci i między dziećmi. Należy stale wczuwać się w ich wnętrza i „otwierać się” na ich potrzeby.
Gdy stosujemy się do tych zaleceń, to lekcje w szkole mogą stać się miejscem dyskusji na dowolny temat.
Opowiada się za relatywnie wczesną inicjacją seksualną, wskazuje na różne racje podejmowania przedmałżeńskich kontaktów seksualnych.

Pajdocentryzm preferuje roszczeniowość dzieci.

Pajdocentryzm wierzy w moc reform. Trzeba permanentnie reformować szkolnictwo, trzeba tworzyć różne klasy eksperymentalne. Na przykład proponuje się i organizuje klasy integracyjne;

W świetle pajdocentryzmu za edukację odpowiedzialne jest głównie państwo, a następnie nauczyciele i rodzice
Inną wizję ustroju szkolnego przyjmuje pajdocentryzm. Szkoła jest tutaj „przedłużeniem ulicy, kina, koncertu rockowego czy placu zabaw;
Od początku istnienia szkół pajdocentrycznych wielu rodziców było zaniepokojonych małymi wymaganiami i osiągnięciami szkolnymi uczniów.
Obecny system wychowania o pajdocentrycznych tendencjach stwarza większe niż kiedykolwiek niebezpieczeństwo szantażowania nauczycieli przez uczniów.
Pajdocentryzm stara się odrzucić różne rygory, w tym oceny niedostateczne i pozostawianie uczniów na następny rok w tej samej klasie. Uważa, że te rygory stwarzają niepotrzebne sytuację stresową
Zupełna rezygnacja z ocen niedostatecznych i drugoroczności osłabia motywacje uczniów do uczenia się oraz godzi w autorytet nauczyciela.
W rezultacie, poziom nauczania radykalnie obniża się i oddziaływania wychowawcze wyraźnie słabną. Nasila się natomiast lekceważący i agresywny stosunek uczniów do nauczycieli.
Praktyka pokazuje, że pajdocentryczna terapia w sprawie przemocy w szkole nie jest efektywna.
Pajdocentryzm oddziałuje destrukcyjnie na wspólnoty duchowe, takie jak: dom, szkoła, wspólnota duchowa, ojczyzna.

„Pajdocentryzm spełnia destrukcyjną rolę w kulturze”

celem wychowania i nauczania jest samorealizacja w duchu indywidualistyczno-anarchistycznym.
Oznacza ona pełny rozwój osobowości dziecka, tj. wszystkich predyspozycji, które człowiek ma z natury.

Pajdocentryzm skrajny buduje swoją koncepcję na uprawnieniach dzieci.
Pajdocentryzm zbiorowy jest możliwy tylko na gruncie społeczeństwa lub kolektywu. Wartości społeczne lub kolektywne są kierunkowskazem dla samorealizacji.

Manifest Dziecięcy w Münster
3.05. 1980 - H.von Schoenebeck

Wśród praw indywidualnych:

18. Prawo do seksualizmu - dzieci mogą same określać swój seksualizm i doświadczać jego skutków.

Kto i jak ma wprowadzać w okres dojrzałości seksualnej?

Pajdocentryzm:

szkoła i państwo;
Gł. przygotowanie do życia seksualnego;
Opowiada się za relatywnie wczesną inicjacją seksualną, wskazuje na różne racje podejmowania przedmałżeńskich kontaktów seksualnych.
Nie ma tabu między płciami

Aksjocentryzm:

rodzice.
Gł. przygotowanie do życia w rodzinie
Zakłada się istnienie między płciami tabu, sacrum.
Jeśli w szkole edukacja seksualna - to w klasach monopłciowych i dobrowolna.

Pajdocentryzm w szkole z klasą?!

W chwili obecnej pajdocentryzm jest oficjalnie popieraną i upowszechnianą filozofią relacji: „szkoła - świat wartości”.

Na przykład, znana akcja środowiska liberalno-ateistycznego pod nazwą „Szkoła z klasą”, upowszechnia odwróconą skalę wartości, potęguje inflację wolności ucznia „od”, radykalnie ogranicza prawa nauczyciela na rzecz karykaturalnie akcentowanych praw ucznia. (s.36)

Szkoła umiera?
Czy to jak o niej piszemy?

Nauczyciele w wielu szkołach krajów, gdzie post-pedagogika zdobyła urzędowy status, nie mogą prowadzić lekcji na skutek zaniku dyscypliny pracy, agresji i brutalizacji stosunków nie tylko w grupach rówieśniczych, ale może przede wszystkim
w relacjach wychowanek - wychowawca.
„Ja ci pokażę” zdają się mówić uczniowie ograniczani w wolności „od” i udają się do rzecznika praw ucznia, a nawet do sądów. Szkoła jako wspólnota osób umiera.

„Kreator”, który niszczy

Ukryty program „sił nieczystych”

Istnieje także działalność urzędowych ideologów
„nowej” oświaty mniej czytelna, pozornie nieszkodliwa, występująca w sferze filozofii i metod kształcenia i wychowania. Do niej np. zaliczam wręcz urzędową popularyzację w szkołach książek (i filmów) o Harrym Poterze i, o dziwo, akceptowaną bezmyślnie przez część kadry nauczycielskiej. W tej samej tendencji osadzony jest liberalizm nauczycieli (zwłaszcza młodych) co do wykorzystywania przez uczniów (podczas zajęć lekcyjnych i poza lekcyjnych) Internetu, (pliki muzyczne, teksty pornograficzne, kluby dyskusyjne różnych sekt religijnych itd.). To dzięki temu liberalizmowi coraz częściej dzieci są zagrożone działalnością w sieci anonimowych pedofilów.

Kto ma posypać głowę popiołem?

Czy w IV RP naukowcy mają jeszcze prawo wypowiadać się na jakikolwiek temat, który jest przedmiotem debaty publicznej?

Hans Selye - pionier medycyny, twórca głośnej teorii stresu

porażki, także w wychowaniu, są wynikiem ludzkich braków, a nie wad jakiejkolwiek filozofii.
Nie można mówić o wychowaniu bezstresowym, gdyż stres jest związany ze wszystkimi rodzajami ludzkiej działalności. Całkowita wolność od stresu to śmierć.

Fazy stresu

prymitywizm myślenia typu albo-albo

albo sam przymus,
albo sama swoboda.

dwa warianty wykluczających się wzajemnie sytuacji wyboru

Stanowią przejaw dążenia do kontrolowania granic rzeczywistości.

Zjawiska pedagogiczne - wychowawcze
nie są dwu- ale wielowariantowe

alternatywa - co najmniej jedno z dwojga zjawisk, których może być więcej, niż tylko dwa

Władysław Kopaliński

Świat składa się z wielu równoprawnych i sprzecznych ze sobą, rozproszonych rzeczywistości, które SĄ jednocześnie.

Karol Kotłowski - UŁ

Nie ma jednej prawdy pedagogicznej,
jest ich wiele i wiele jest różnych dróg prowadzących do wartościowych społecznie sądów.

alternatywa

Ani antropologia filozoficzna, ani pedagogiczna nie mogą `pozwolić sobie' na budowanie zamkniętych koncepcji człowieka, ponieważ oznaczałoby to tym samym zniesienie i unieważnienie założenia o dynamicznym charakterze jego natury, a w praktyce totalitaryzm wspierany aksjologicznym subiektywizmem.

Krystyna Ablewicz

Cywilizacja miłości

Miłość - powołaniem człowieka;
Postulat zastąpienia „cywilizacji śmierci” nową „kulturą życia” - powszechną mobilizacją sumień.
Troska o dziecko jest pierwszym i podstawowym sprawdzianem stosunku człowieka do człowieka;

Twórcą zniewolonego dzieciństwa
jako zła społecznego

był i jest zawsze człowiek.
To człowiek, który występuje przeciwko drugiemu człowiekowi;
w imię określonych idei buduje on system instytucji i środków przemocy;
uruchamia machinę zła, która w różny sposób niszczy jego i jego świat.

Orędzie na Dzień Dziecka, Kwangju, Korea Płd. 4.V.1994

Dzisiaj ja, Jan Paweł II, głoszę waszą ludzką godność jako dzieci Bożych, stworzonych do tego, by uczestniczyć na zawsze w Bożej miłości. Głoszę Wasze prawa, bez względu na to, jak małe lub bezbronne jesteście; głoszę obowiązki, które towarzyszą waszym prawom, a które powołane jesteście wypełniać z miłości, by chronić prawa innych.

Pedagog

sięgając po jakąś filozofię, ideologię czy teorię wychowania, staje się w nią uzbrojonym władcą, dysponuje jakąś cząstką mocy i sił sprawczych wobec swoich wychowanków.
Teorie w rękach pedagogów tracą swoją niewinność, podobnie jak zakupiony przez nas nóż może stać się narzędziem zbrodni, zamiast sztućcem do spożycia posiłku.

Otwarcie sprzeciwiajmy się utrwalaniu w społeczeństwie stereotypu

ucznia jako skończonego łotra, a nauczyciela jako budzącego współczucie niedorajdy, któremu dzieci wkładają kosz na głowę.
Trudno jest nam uczyć i wychowywać dzieci, skoro każdego dnia musimy walczyć niezliczonymi stereotypami, jakie tworzą nie tylko zwykli zjadacze chleba , przerażeni rodzice, ale nawet władze oświatowe.
Co trzeci nauczyciel zajmuje się udowadnianiem, że nie jest, nie był i nie będzie komunistą, mimo że należał, należy lub planuje należeć do ZNP. Co drugi stara się dowieść, że pracuje w szkole nie dlatego, że do żadnej innej pracy się nie nadaje, ale ze względu na swoje umiejętności i zainteresowania.

CZEGO NIE MOŻNA PODROBIĆ?

Rabbi kocki powiedział:

Wszystko w świecie można podrobić, nie można tylko
podrobić prawdy.
Prawda podrobiona bowiem
nie jest już prawdą.

Wykład III - 9.03.2007

Istota reformy szkoły M. Handke

miała być zmianą oscylującą pomiędzy autorytaryzmem a permisywizmem.
Nie jest prawdą, iż zmierzała do likwidacji wszelkiej dyscypliny.
„szkoła nie może być łatwa i przyjemna kosztem jakości wykształcenia. Szkoła nie będzie ani przesadnie autorytarna, ani zupełnie pozbawiona dyscypliny. Inaczej postępować będziemy z małymi dziećmi, a inaczej z młodzieżą

Minister zwolennikiem
zasady „złotego środka”.

Nie można tworzyć bezsensownej dyscypliny, która zabraniałaby przychodzić na lekcje w zielonych pończochach, a w czerwonych pozwalała. Ale nie można na przykład pozwolić uczniowi, aby pyskował nauczycielowi.
Ale nie ma jednoznacznych prostych regułek.

Hans Selye - pionier medycyny, twórca głośnej teorii stresu

porażki, także w wychowaniu, są wynikiem ludzkich braków, a nie wad jakiejkolwiek filozofii.
Nie można mówić o wychowaniu bezstresowym, gdyż stres jest związany ze wszystkimi rodzajami ludzkiej działalności. Całkowita wolność od stresu to śmierć.

Fazy stresu

Politycy w walce o władzę

utrwalają w społeczeństwie stereotypy i uproszczenia, które „zakleszczają” myśl i wtłaczają ją do określonych kategorii ideologicznych czy aksjonormatywnych, naznaczając je piętnem zła i możliwych zagrożeń

Politycy i publicyści

uporczywie wykorzystują kategorię „wychowania bezstresowego” do manipulacji, demagogicznych wypowiedzi i wytwarzania w społeczeństwie fałszywej świadomości

prymitywizm myślenia typu albo-albo

albo sam przymus,
albo sama swoboda.

dwa warianty wykluczających się wzajemnie sytuacji wyboru

Stanowią przejaw dążenia do kontrolowania granic rzeczywistości.

Zjawiska pedagogiczne - wychowawcze
nie są dwu- ale wielowariantowe

alternatywa - co najmniej jedno z dwojga zjawisk, których może być więcej, niż tylko dwa

Władysław Kopaliński

Świat składa się z wielu równoprawnych i sprzecznych ze sobą, rozproszonych rzeczywistości, które SĄ jednocześnie.

Karol Kotłowski - UŁ

Nie ma jednej prawdy pedagogicznej,
jest ich wiele i wiele jest różnych dróg prowadzących do wartościowych społecznie sądów.

alternatywa

Krystyna Ablewicz

erozja języka

niszczy nie tylko sferę publicznego dyskursu, ale także nauki pedagogiczne, a zwłaszcza współczesny język oświaty.

Metody propagandowej krytyki - pozostały do dziś!

Zapożyczono od polityki metody propagandy - oparte na fałszowaniu faktów, na krzykliwości zarzutów, natarczywości i kłamliwości, na obdarzaniu pogardą pedagogiki innej niż dominująca!

Teoria naukowa
(szerokie i wąskie rozumienie)

Szeroki zakres - uogólnienia dokonane na podstawie naukowej analizy rzeczywistości, zmierzającej do sformułowania o niej empirycznych lub analitycznych twierdzeń.
Wąski zakres - sądy, które w określony sposób odnoszą się do wielu faktów szczegółowych jako ich uzasadnienia lub wyjaśnienia.

naukowa teoria

Wyposaża w wiedzę o interesujących nas zjawiskach, występujących między nimi związkach i ich charakterze oraz wynikających z nich następstwach.
Jest zbiorem uporządkowanych prawidłowości, które stanowią wewnętrznie spójne konstrukcje logiczne.

Typy teorii w zależności od badań

Badania podstawowe

to badania nieempiryczne, teoretyczne generujące teorie, modele, koncepcje, wytwarzające - a nie odzwierciedlające - wiedzę o (w dużej mierze postulowanej, idealizacyjnej) rzeczywistości.

Celem badania - sama teoria, by wzbogacić naszą o niej wiedzę.

Mogą stać się źródłem dla powstania nowych teorii bądź też doprowadzić do zmiany statusu istniejących już teorii.

METATEORIA

(gr. meta − poza + theoria − oglądanie, badanie):

1. Teoria zajmująca się badaniem i opisywaniem innych teorii - `produktami nauki' oraz słownictwem (pojęcia) i językiem nauki.

2. Teoria wyższego stopnia w stosunku do opisywanej, każda teoria, której przedmiotem jest pewna inna teoria.

Herbert Gudjons - metateoria

METATEORIA WYCHOWANIA

analizuje różne teorie procesów pedagogicznych;
odkrywa i systematyzuje prawidłowości i niezmienniki wychowania i samowychowania człowieka − względnie nieograniczone czasowo (występujące współcześnie, ale i w różnych okresach w przeszłości) i względnie nieograniczone przestrzennie (występujące w Polsce, ale także w innych krajach, innych kręgach kulturowych i cywilizacyjnych).

Teorie eksplikacyjne

Teorie nastawione na badania podstawowe - poszukujące uogólnień pozwalających wyjaśniać coraz szersze zakresy zdarzeń lub sądów o nich.
Dzięki tym badaniom odkrywamy zależności dotyczące przebiegu i realizacji określonych procesów.

Badania stosowane

Podejmowane z myślą uzyskania odpowiedzi na określone pytania typu praktycznego.
Pozawalają na poznawanie nowych faktów lub na odkrywanie nowego spojrzenie na nie, nowej perspektywy.
Efektem są - teorie normatywne lub teorie optymalizacyjne.

Teorie empiryczne

rozwiązują problemy badawcze wyłącznie na drodze gromadzenia danych, które poddane są analizie rachunkowej.
poszukują uogólnień pozwalających wyjaśniać coraz szersze zakresy zdarzeń lub sądów o nich.
Dzięki tym badaniom odkrywamy zależności dotyczące przebiegu i realizacji określonych procesów.

Teorie empiryczne

rozwiązują problemy badawcze wyłącznie na drodze gromadzenia danych, które poddane są analizie rachunkowej.
Powstanie teorii optymalizacyjnych czy prakseologicznych określa, jakie są warunki niezbędne do wystąpienia postulowanego stanu rzeczy.

Istota badań empirycznych

Dojście do twierdzeń o coraz większym stopniu ogólności.
Nie muszą one mieć bezpośredniego zastosowania w praktyce.
Mają dostarczyć informacji użytecznych w konkretnej działalności.
Badacz weryfikuje empirycznie osiągalność danych celów, poszukując bardziej efektywnych metod oddziaływania w rzeczywistości społecznej

Poradnik dla rodziców

To:

Praktyczna wiedza o wychowaniu oparta na teorii naukowej;
Potoczna teoria wychowania;
Naukowa teoria wychowania.

O jakim zakresie teorii wychowania jest poniższa praca?

A) wąskim

B) szerokim

C) metanaukowym

Jaki typ teorii uzasadnia
odpowiedź na pytanie:

W jaki sposób rozwijać postawy altruistyczne wśród dzieci?
A) teoria eksplikacyjna
B) teoria optymalizacyjna
C) metateoria

Wykład 4 - 16 marca 2007

Geny czy wychowanie,
wolność czy przymus?

Spór o czynniki wpływu

Zygmunt Freud - kluczową rolę w kształtowaniu się osobowości odgrywają doświadczenia z wczesnego dzieciństwa, z okresu, w którym decydującą rolę odgrywają rodzice

John B. Watson - Dajcie mi tuzin zdrowych niemowląt, bez wad wrodzonych i pozwólcie mi je umieścić w określonym przeze mnie środowisku, a gwarantuję, że wylosuję jedno z nich i zrobię z niego dowolny typ specjalisty, jaki sobie założę - doktora, prawnika,, artystę, menadżera, a nawet żebraka, bez względu na jego wrodzone talenty, skłonności, tendencje, możliwości, powołania I rasę jego przodków.

Judith Rich Harris

Wychowanie nie jest czymś, co rodzic „robi” dziecku; jest to coś, co rodzic i dziecko robią razem.
Wychowanie - wszystko to, co robią z nami rodzice - okazuje się nie mieć istotnego wpływu na naszą osobowość, mimo rozpaczliwych wysiłków, by ratować godność rodziców

Genetyka behawioralna

Od chwili poczęcia posiadamy własną tożsamość, i w tym sensie nasze życie jest z góry wybrane - jedyne, co możemy zrobić, to przeżyć scenariusz zapisany w naszych genach.

Badania genetyków behawioralnych

Rodzice przekazują dzieciom nie tylko geny, ale i tworzą mu środowisko życia.
Dom rodzinny ma jednak niewielki albo żaden wpływ na wychowywane w nim dzieci. Jeśli w ogóle istnieją jakieś trwałe skutki, to są one różne dla każdego dziecka w rodzinie i nieprzewidywalne

Dziedziczność jest powodem ok. 50% różnic między osobami, a drugie 50% różnic jest wynikiem wpływów środowiska wychowawczego dzieci.
Wskaźnik dziedziczenia takich cech osobowości, jak konfliktowość i agresywność, wynosi ok. 50%. Dzieci, które mają wbudowaną skłonność do niezgody, przenoszą ją z jednego kontekstu społecznego do drugiego

zakres dziedziczenia

inteligencji - 75%,
osobowości - 51%.

Wychowanie zatem ma niewielki udział w tworzeniu naszej osobowości i inteligencji oraz w determinowaniu naszych zachowań. Jeśli rozwiedzie
się bliźniak jednojajowy, to prawdopodobieństwo tego samego u drugiego bliźniaka wynosi 45%; w przypadku bliźniąt dwujajowych - 30%.

Następstwa efektów genetycznych

Wrodzona uroda dziecka sprawia, że rodzice je rozpieszczają i że łatwo zyskuje sobie ono wielbicieli wśród rówieśników. Są to pośrednie efekty genetyczne.
Wpływ na niejednakowy stosunek rodziców do poszczególnych dzieci może mieć kolejność ich narodzin

Fałszywe przeświadczenia wg L. Wrighta

Myślimy, że jesteśmy tym, kim jesteśmy, dlatego że tak ukształtowały nas dotychczasowe doświadczenia życiowe.
Sądzimy, że kształtujemy charakter i system wartości naszych dzieci przez sposób, w jaki je wychowujemy.
Myślimy, że urodziliśmy się z potencjałem do bycia, kim chcemy, i zachowywania się w sposób, jaki nam odpowiada, oraz że świadomie podążamy swą drogą, napotykając przeszkody i okazje, stawiane na niej przez życie, dzięki zdolności, którą nazywamy wolną wolą

Dom rodzinny dziecka

nie jest jednorodnym środowiskiem, ale zbiorem małych mikrośrodowisk, a więc przeżyć i doświadczeń, które nie są wspólne dla wszystkich dzieci wychowywanych w tej samej rodzinie (np. rodzice mogą być surowi dla jednego dziecka, a pobłażliwi dla drugiego).
Jeśli rodzice traktują różnie swoje dzieci, to czy reagują w ten sposób na różnice między nimi, czy też powodują różnice?

Koniec z poczuciem winy!

Dzieci nie są białymi płótnami, na których rodzice mogą wymalowywać swoje marzenia.
Kochajcie swoje dzieci, bo dzieci aż się proszą, żeby je kochać, a nie dlatego, że tego potrzebują.
Bawcie się z nimi. Uczcie ich, czego potraficie.
i przestańcie się tak przejmować. To, co z nich wyrośnie, nie jest odzwierciedleniem opieki, jaką im zapewniliście. Nie możecie ich ani udoskonalić, ani doprowadzić do klęski. Wasze dzieci nie należą do was - należą do przyszłości.

Chaos

Ciągłe zwiększanie liczby stosowanych środków pedagogicznych w niczym nie pomaga, ale prowadzi do stanu szczególnej wrażliwości i bezbronności;

Wzrost liczby instytucji - uczymy się, jak sobie z nimi radzić, ale nie uczymy się, jak radzić sobie z samym sobą i ze światem.

Nie daje się ogarnąć niesprawdzalna różnorodność teorii i wyników - prowadzi do braku zainteresowania. Praktycy coraz bardziej się usamodzielniają i chodzą własnymi drogami.

Wychowanie wg Otto Specka

włączanie się człowieka dojrzałego w proces rozwoju psychicznego, który rozgrywa się na jego oczach w człowieku mniej dojrzałym;

Warunkiem wychowania jest respektowanie wolności

Kto chce wychowywać albo ma być wychowywany - musi dysponować autonomią lub się jej nauczyć.

Istota wychowania

Wychowanie opiera się na wolności jako na podstawie, że proces wychowawczy jest spotkaniem dwóch wolności, szanuje drugiego człowieka jako takiego, jako wolność.

Aby ten akt pozostał autentycznie aktem, to znaczy by pobudzała go wolność - trzeba szanować inność i wolność drugiego.

Czym jest wolność?

Wolność jako przejaw mocy jest działaniem tylko na zewnątrz

Wolność jako moc - jest przemocą

Czy edukacja szkolna musi być golgotą?

(...) przemoc w szkole to przede wszystkim problem beznadziejnie, dennie słabego przygotowania do zawodu nauczycieli. Jak ktoś ma talent to sobie poradzi a jak nie ma to cham chama wychowuje.

Znam dyrektorkę szkoły w prawie milionowym mieście, która przy mnie w towarzystwie powiedziała, że do swoich rozrabiających uczniów zwracała się pieszczotliwie "ty ch.., k... jak ci przyj..", bo inaczej nie rozumieją co się do nich mówi.

Nie jest możliwe wyizolowanie jakiegokolwiek bytu ze strumienia więzi przyczynowych

Wolność jest kategorią dramatyczną -
pojawia się między ludźmi.

Wolność nie dotyczy „mnie”, lecz „ciebie”,
tego, jaki „ty” jesteś. Wolność jest przede wszystkim wolnością innego.

Wolność - to także zdolność do działań wewnętrznych, do samookreślenia,
do czynienia czegoś z samym sobą;

Wyrazem wolności jest zarówno działanie,
jak i nie-działanie.

Moja wolność jest
wolnością innego

Przestrzeń wolności to przestrzeń oddalenia i zbliżenia, przestrzeń „obok” ,

Przestrzeń wolności

Wolność i przymus w szkole

Wychowanie

bez swobody

jest tresurą

Wolność i przymus w szkole

Wychowanie

bez przymusu

jest chaosem

Kategorie przymusu ze względu na cel

Usprawiedliwiony - gdy cel jest ponad wszelką wątpliwość godziwy (np. inkulturacja, edukacja, bezpieczeństwo itp.);

Kategorie przymusu ze względu na cel

Nieusprawiedliwiony -

gdy cel jest niegodziwy (np. stosowanie kar fizycznych, naruszanie granic cielesności, mobbing);

Czysta przemoc nie dba o cel, jakim jest ludzkie JA, i czyni z niego narzędzie do osiągania własnych celów

Byłam nauczycielką

Byłam nauczycielką chemii w jednym z warszawskich ogólniaków. To co przeżyłam przez 7 lat nie mieści się w głowie. Uczniowie nie chcieli sie uczyć twierdząc, że chemia na nic im się nie przyda. Dyrektor zarzucał nas papierzyskami, sprawozdaniami i pretensjami.

Rodzice też mieli pretensje, że stawiam negatywne oceny. Początkowo się starałam, potem robiłam to samo co koledzy z pokoju nauczycielskiego. Minimum wysiłku i do domu. Przymykałam oczy na ściągających, nie wymagałam za wiele, nie stawiałam pał. Jak ktoś chciał się poprawić zadawałam referaty wiedząc, że nie zawsze będzie to praca samodzielna. Oceniałam na 5 i wszyscy byli zadowoleni.

exbelferzyca

Kiedy okazało się, że mam szansę na lepszą pracę uciekłam ze szkoły. Był to najlepszy wybór w moim życiu.Podobnie jak ja myśli wielu byłych nauczycieli. Szkoła to miejsce na
przeczekanie w poszukiwaniu bardziej ambitnego zajęcia.
22-01-2003 20:34 adres: *.chello.pl

LEKCJA WYCHOWAWCZA
0 TOLERANCJI w LO

N: - Aniu, zajmij moje miejsce i przedstaw swój referat. Słuchamy.

U: - Można odrabiać matematykę?

N: - A co, nie interesuje cię to, co koleżanka przygotowała? Ja was chwilami nie rozumiem. Przecież sami wybraliście taki cykl zajęć. Prawda?

U: - ale my nie będziemy rozmawiać p. profesor.

U: - O tolerancji wiele się mówi, ale rzadko zastanawiamy się, co to pojęcie tak w praktyce znaczy. Może niech każdy poda jakąś sytuację, która mu się kojarzy z tolerancją.

N:- Lub z jej brakiem Aniu, czy tak?

U:- No, tolerancja jest np. kiedy nie przeszkadza nam, że ktoś ma inny kolor skóry, albo inaczej wygląda...

N:- Czego jeszcze dotyczy tolerancja? Tylko wyglądu zewnętrznego?

U:- No, nieee. Religii.

U:- poglądów.

N:- Tak, dobrze, czego jeszcze?

U:- Może choroby, jakiejś odmienności?

N:- Jakiej?

U:- Nooo, jak ktoś jest homo.... albo ma HIV-a.

N:- Oczywiście, Kamila. To jest pojęcie, które odnosi się do reakcji na odmienność. Dlaczego to takie ważne, żeby być tolerancyjnym? Co to znaczy - nauczyć się tolerancji?

U:- tolerancji nie można się nauczyć, to trzeba widzieć od dziecka, wokół siebie.

N:- Zgadzamy się z Anią? - tu zwraca się do ucznia - Wstań, jak do Ciebie mówię! A w ogóle, to jak ty wyglądasz? Nie masz innych spodni? I co ty masz w uszach?

U:-Ko...kolczyki.

N:- Słucham??!!

U:- Kolczyki, pani profesor.

N:- Jutro przyjdziesz do szkoły bez kolczyków, normalnie ubrany. To nie jest cyrk! (krzyczy), tylko tu jest szkoła!!!

Zasada wychowania wg J. Tischnera

Człowiek staje się podmiotem etyki dopiero wtedy, gdy uświadomi sobie, że jest wolny i gdy wybiera swą wolność jako zasadę działania.

Kluczową zasadą wychowania jest zasada wierności. Tutaj nie wolno zdradzać - nie wolno pod żadnym pozorem. Więzów powiernictwa nadziei zrywać nie wolno.

WIĘCEJ WOLNOŚCI W SZKOLE

Dla nauczycieli
Dla uczniów
Dla rodziców

Nauczycielu - kim jesteś?

Czy jestem teoretykiem wychowania? Czy sam zmierzam do celu, gdyż wiem, że nikt tego lepiej ode mnie nie zrobi? Jestem samotnym długodystansowcem czy biegam wspólnie z innymi? Kto mi towarzyszy w drodze wychowywania młodzieży? Co uprawiam - gogię czy pedagogię? Dyskusję na lekcjach czy własne monologi?

Dariusz Chętkowski

GOG CZY PEDAGOG?

GOG:

Zespół środków i metod
Samotność w działaniu
Teoria lub biurokratyczne procedury
Bierność
Monolog
Zamknięcie
Pouczanie

PEDAGOG:

Świadoma i celowa działalność wychowawcza
Współpraca
Teoria i jej zastosowanie
Zaangażowanie
Dialog, dyskusja
Otwartość
Wychowywanie

Wykład 5 - 23.03.2007

Typy relacji wychowawczych
w ujęciu cybernetycznym

Dowody na zaistnienie wychowania

Jeśli wychowanie opiera się na wolności jako na podstawie, że proces wychowawczy jest spotkaniem dwóch wolności, szanuje drugiego człowieka jako takiego, jako wolność,
to jak udowodnić, że do niego w ogóle dochodzi?

Cybernetyka

Nauka o sterowaniu.
Nauka o wszelkim dzianiu się, a więc o całej rzeczywistości.
Na sterowaniu opiera się funkcjonowanie maszyn, organizmów i społeczności.

Cybernetyka

koncepcja "systemu autonomicznego"

(układu samodzielnego), zdefiniowanego jako system:

1. zdolny do sterowania sobą, oraz

2. zdolny do przeciwstawiania się
utracie tej zdolności.

Jednym z systemów autonomicznych jest organizm ludzki, wobec czego mają do niego zastosowanie wszystkie twierdzenia udowodnione dla systemu autonomicznego.

Społeczeństwo

jest układem cybernetycznym złożonym z jednostek, z których każda także jest układem cybernetycznym i steruje sobą oddziałując na inne jednostki, a wśród nich również na jednostki sprawujące władzę.

System

sprzężenie

Sprzężenie między dwoma systemami nie powstanie, gdy reaktywność któregokolwiek systemu jest równa zeru lub którekolwiek oddziaływanie między nimi będzie równe zeru.

Brak sprzężenia - wychowania

Podmiot X nie skierował swojego działania (Rx) na drugi system (Y), czyli R_x=0, albo na skutek jakiejś przeszkody zewnętrznej (okołosystemowej) albo wewnętrznej (wewnątrzsystemowej):

R_x=0, to S_y=0, r_y=0 i R_y=0

Nie zaistniało w tej relacji wychowanie zamierzone, intencjonalne.

Brak sprzężenia =
brak wychowania

Gadał dziad do obrazu,
a obraz ani razu

2) Podmiot X skierował swoje działanie Rx na drugi system Y, czyli R_x=1, ale na skutek jakiejś przeszkody zewnętrznej lub wewnętrznej nie nastąpiło na wejściu do systemu Y odebranie tego bodźca, czyli oddziaływanie wyjściowe R_x nie stało się zarazem oddz. wejściowym S_y:

Jeżeli R_x=1, ale S_y=0,

czyli Rx # S_{y, to} r_y=0 i R_y=0

Nie doszło do jakiegokolwiek sprzężenia,
a więc i wychowania.

Brak sprzężenia =
brak wychowania

Brak sprzężenia - wychowania

3) Podmiot X skierował swoje działanie Rx na drugi system Y, czyli R_x=1, ten odebrał ów bodziec. Rx = S_y, ale na skutek blokady wewnętrznej oddziaływanie wyjściowe R_x nie miało nic wspólnego z oddz. wejściowym S_y:

Jeżeli R_x=1, S_y=1, ale r_x = 0_,to R_y=0

Akcja wychowawcza nie trafia w swój podmiot <-doznawania>, przestaje właściwie być wychowaniem i raczej trwoni człowieka, czy nawet kaleczy, niż troszczy się o niego.

Brak sprzężenia =
brak wychowania

Wychowanie jednokierunkowe
= urabianie

Wychowalność

stopień aktualnej zdolności obiektu wychowania do współdziałania z wychowawcą
(-doznawania jego działań-)
i skłonność do zainteresowania się, akceptowania i realizacji stawianych mu propozycji.

Wychowanie do samowychowania

Wychowanie pełne

Wychowanie jako jedność działania- i -doznawania

Co jest wytworem wychowania jako
działania - doznawania?

Czy jeżeli właściwości (zachowań, osobowości) podmiotu doznającego zmienią się, to jest to wciąż ten sam podmiot doznający, ten sam system?
Jak rzutuje na sam podmiot działający współ-doznawanie przezeń tego, jak doznaje jego działań sam wychowanek?
Czy wychowanie jako integralny akt „działania-doznawania” jest w swej istocie tylko jedno- czy także dwukierunkowe?

Refleksja w działalności wychowawczej
wątek indywidualny

Struktura procesu wychowania

Obiektywny i subiektywny sprawca wychowania

osoba, która swoim krótkotrwałym czynem

albo ciągłą działalnością

włączyła się w łańcuch przyczyn, prowadzących do określonego skutku (np. celu wychowania, zmiany wychowawczej).

Sprawstwo wychowawcze

Wykład 6

Sprawca w sensie obiektywnym
(fizyczny lub psychologiczny)

osoba, która nie wiedziała o skutkach swojej działalności, nie miała świadomości w jej wykonywaniu oraz nie chciała doprowadzić do zaistniałego skutku, ale jej działalność była koniecznym warunkiem, by ów skutek wystąpił.

sprawstwo fizyczne (niepełne)

sprawca miał jakieś zupełnie inne cele, a jednak niezależny od niego zbieg okoliczności sprawił zaistnienie także tego skutku

sprawstwo psychologiczne (niepełne)

sprawca podjął działanie wobec kogoś w sposób zamierzony, ale pod wpływem szczególnego stanu emocjonalnego, jakiegoś afektu, silnych emocji czy chwilowego zaburzenia psychiki doprowadził do niechcianego skutku

Wychowanie skuteczne - sprawstwo moralne

doprowadza coś lub kogoś do przewidywanego rezultatu (skutku, wyniku), kończy się powodzeniem, realizacją jakiegoś projektu wychowawczego

Wychowanie skuteczne

tylko i wyłącznie takie zjawisko, które jest swoistą formą działalności skierowanej na drugą osobę, a polegającą na realizacji założonego wobec niej celu, kiedy to jej wynik powinien być z nim zgodny.
Poziom owej zgodności - od całkowitej, po częściową lub jej brak - sprawia, że możemy w tym przypadku mówić o pełnej, małej lub braku skuteczności wychowania.

Miara absolutna (psychologiczna) wychowania

wynika z porównania -

po jakimś czasie oddziaływań wychowawczych - autentycznych zmian

w osobowości wychowanka

z założonymi

w projekcie,

Miara prognostyczna (pedagogiczna) wychowania

wynika z rozpoznania stopnia odpowiedniości modelu sytuacji wychowawczej, faktycznie zorganizowanej,

do jej optymalnego modelu.

Miara faktyczna (realna) wychowania

wynika z porównania doświadczenia rzeczywiście wyniesionego przez wychowanka z danej sytuacji wychowawczej, z doświadczeniami które on już posiadał, oraz w stosunku do doświadczeń istotnych dla realizacji określonego celu, jakim jest projekt osobowości, który zamierzał osiągnąć wychowawca.

miara bezpośrednia wychowania

modyfikacja doświadczenia wychowanka w sytuacji „tu i teraz” zgodnie z zamierzeniami wychowawcy

miara pośrednia wychowania

zgeneralizowane doświadczenie wychowanka, który uwolniony od bezpośredniego wpływu (m.in. kontroli) swojego wychowawcy podejmuje własną aktywność w sytuacjach zbliżonych do sytuacji uprzednio wychowawczych w sposób zgodny z oczekiwaniami wychowawcy

Nie można poczytywać sprawstwa wychowawczego

w sytuacji, kiedy działanie jest wielopodmiotowe
gdy jego wynik nie następuje bezpośrednio po czynie sprawcy.

zanik poczucia sprawstwa

gdy działania pedagogiczne kolejnych wychowawców prowadzą do rezultatu, do którego nie poczuwał się żaden ze współuczestników owego działania.

Spoistość struktury procesu wychowania

Wychowanie nieskuteczne

które rozminęło się w swoich rezultatach z zakładanymi czy oczekiwanymi celami.

Wychowanie przeciwskuteczne

które udaremnia lub utrudnia osiągnięcie celu.
Jego sprawca zamiast zamierzonego celu osiągnął jego negację, przeciwieństwo.

Aleksander Nalaskowski

Uczęszczałem do liceum, którym zawiadywał członek ważnego partyjnego gremium, zdeklarowany ateista i piewca przyjaźni polsko-radzieckiej. Ściany tej szkoły były wypełnione hasłami pro partyjnymi („Partia z nadzieją patrzy na polską młodzież”), oblepione portretami brodatych wieszczów historycznej konieczności, zbiorowej świadomości i uszczęśliwiającej ułudy. Czwórkę z historii otrzymałem po bezbłędnym wyrecytowaniu życiorysu tow. Edwarda Gierka. Rusycyści w tej szkole traktowani byli jak kontrolerzy z ramienia suwerena.

Wychowanie przeciwskuteczne

Skutek owego molestowania erotycznego (chodziło wreszcie o to, abym coś pokochał) był - jak prosto można się domyślać - obiektywnie odwrotny. Nie stałem się fanem lewicy, nie uwierzyłem partii, Marksa odróżniałem od Lenina, a Gomółkę
od Gocłowskiego, a obu od Grotowskiego.

Wychowanie przeciwskuteczne

Szkoła, do której uczęszczałem odniosła tryumf i zwycięstwo. Wychowała bowiem niezależnego intelektualistę, odpornego na ideologiczne surmy, z rezerwą patrzącego na „jedynie słuszne drogi”.
(…) Nie wstąpiłem do PZPR, nie uwierzyłem,
że musimy poprzestać na tym, co nazwano
rajem na ziemi, nie wkalkulowałem w swojej
biografii wolności od „opium dla ludu”.
W drugim jednak bilansie ta szkoła skutecznie przygotowała mnie na zmiany roku osiemdziesiątego. Skutecznie nauczyła, czego uczyć się nie warto i czemu ulegać żadną miarą nie należy.

Istota wychowania