ZarzÄ…dzanie przez cele

Technika zarządzania przez cele ZPC (Management by Objectives - MBO) została zainicjowana w połowie lat 50-tych w USA przez P.F. Druckera i następnie rozwinięta przez G. S. Odiorne i J.W. Humble'a.

Obecnie w krajach wysoko uprzemysłowionych około 30-50% przedsiębiorstw przyznaje się do stosowania z powodzeniem różnych odmian lub tylko niektórych elementów ZPC.

 

Filozofia ZPC zakłada że do najcenniejszych i najmniej wykorzystywanych zasobów przedsiębiorstwa decydujących o jego wynikach należy:

1. motywacja

2. inicjatywa

3. aktywność załogi ( a zwłaszcza kadry kierowniczej)

 

Idea przewodnia i swoista filozofia ZPC skoncentrowana jest na wspólnym (przełożeni i podwładni) określaniu i negocjowaniu celów, wspólnym ustalaniu mierników pożądanych wyników końcowych oraz na wspólnych okresowych przeglądach i ocenie uzyskanych rezultatów.

 

Im większy udział kierowników i podwładnych we wspólnym precyzowaniu celów, tym wyższe prawdopodobieństwo ich zrealizowania.

 

ZPC należy do systemowych metod zarządzania przedsiębiorstwem polegających na podnoszeniu i kierowaniu motywacji kadry kierowniczej na realizacje kluczowych celów swojej firmy.

 

Założenia ZPC:

1. pełne i autentyczne zaangażowanie naczelnego kierownictwa przedsiębiorstwa w uruchomienie i sprawne funkcjonowanie systemu ZPC.

2. Współudział podwładnych w ustalaniu celów i rozdziale zadań

3. Znaczna samodzielność podwładnych w wyborze środków i sposobów realizacji przyjętych celów znajdująca odzwierciedlenie odzwierciedlenie w indywidualnych planach przedsięwzięć, które zobowiązują się realizować.

4. Otwartość i pełna dostępność przełożonego dla współpracowników w zakresie doradztwa i konsultacji

5. Koncentracja na osiągniętych konkretnych wynikach (rezultatach) a nie na działaniach (nieraz pozornych) prowadzących do celu.

6. Obowiązkowe okresowe przeglądy postępu robót i oceny efektywności

 

Cel - jest to pod jakimś względem cenny i pożądany stan rzeczy, który wyznacza kierunek i strukturę przyszłego działania

 

Wymogi i warunki celów:

1. cele każdej komórki organizacyjnej i każdego pracownika są pochodną celów całego przedsiębiorstwa i stanowią zgodny system wewnątrz organizacji.

2. Cele dotyczą podstawowych obszarów działalności przedsiębiorstwa i kluczowych wyników, takich jak rentowność, obroty, jakość, koszty, pozycja na rynku itp.

3. Podstawowe cele przedsiębiorstwa podlegają dezagregacji polegającej na znalezieniu sposobu ich podziału na cele szczegółowe niższego rzędu (drzewo celów) aż do określenia celów dla każdego pracownika

4. Cele powinny być uszeregowane wg ich ważności

5. Cele i zadania przedsiębiorstwa a także komórek organizacyjnych są wytyczane elastycznie, stosownie do zmieniających się warunków otoczenia.

6. Cele każdego kierownika i pracownika obejmują jego osobisty wkład w osiągnięcie celów firmy

7. Cele ustalane są na najbliższy okres i długofalowo

8. Cele należy przedstawić do konsultacji społecznej szerszemu gronu kierowników i pracowników co umożliwia wypowiedzenie się na temat ich słuszności i realności.

9. Cele winny być przedstawione na piśmie w formie pożądanego wyniku oraz imiennie przypisane konkretnej osobie odpowiadającej za jego osiągnięcie.

10. Cele komórek organizacyjnych i pracowników należy kwantyfikować w formie:

• bezwzglÄ™dnej albo absolutnej ( np. obniżenie poziomu produkcji w wysokoÅ›ci 1000 ton rocznie)

• wzglÄ™dnej ( np. ograniczenie iloÅ›ci braków o 3%, zwiÄ™kszenie sprzedaży w ciÄ…gu kwartaÅ‚u o 1,5%)

• wielkoÅ›ci minimalnych i maksymalnych ( np. zwiÄ™kszenie zysku w I półroczu co najmniej o 4%)

11. Kontrola realizacji celów powinna polegać przede wszystkim na wcześniejszej samokontroli i okresowych przeglądach, a jeśli już na kontroli to ograniczonej jedynie do najistotniejszych kwestii oraz do konkretnie uzyskanych wyników

 Aby ZPC dawało wymierne efekty w długim okresie musi mieć charakter ciągły i konsekwentny.

 

Zalety metody ZPC :

1. konkretyzuje cele poszczególnych komórek organizacyjnych i osób oraz wiąże je z celami przedsiębiorstwa w zwarty i logiczny system celów

2. aktywizuje i angażuje szerokie grono kadry kierowniczej i podwładnych zwiększając ich samodzielność i przedsiębiorczość

3. kładzie nacisk na pracę zespołową i poprawę relacji przełożony- podwładny, zapewniając lepsze komunikowanie się i wzajemne zrozumienie

4. szerzej rozkłada odpowiedzialność za losy firmy

5. metoda jest zorientowana na konkretne cel, a nie na sposób postępowania dając pracownikom dużą swobodę działania i pole do inwencji twórczej

6. określa obiektywne i wymierne kryteria oceny pracy komórek organizacyjnych i pracowników

7. wpływa mobilizująco na postawy pracowników oraz skuteczność i efektywność ich pracy, wiążąc nagrody i gratyfikacje komórek organizacyjnych i poszczególnych pracowników z konkretnie osiągniętymi wynikami.

8. Zapewnia większe poczucie integracji i jedności całej załogi wokół wspólnych celów przedsiębiorstwa

9. Wymusza planowanie taktyczne i operatywne

10. Zastępuje kontrolę z zewnątrz (ze strony kierownika) bardziej surową, wymagającą i skuteczną samokontrolą

11. Pozwala na lepsze przystosowanie się do wymogów otoczenia

12. Stanowi zorganizowane i systemowe podejście do rozwiązywania istotnych problemów rozwojowych przedsiębiorstwa

 

Wady i słabości metody ZPC:

1. znaczna pracochłonność związana z ustaleniem i hierarchizacja celów

2. rozbudowana dokumentacja dotycząca określania celów, precyzowanie planów przedsięwzięć oraz ustalanie wyników przeglądów i ocen

3. koncentracja uwagi głównie na konkretnych celach wymiernych i niedocenianie celów niematerialnych

4. trudności napotykane w procesie kontroli i oceny wyników związanych z oddzieleniem przyczyn subiektywnych od obiektywnych

5. wywoływanie napięć, obaw i stresów w toku przeglądów i oceny wyników

6. wymóg wysokich kwalifikacji, dojrzałości i kultury tak ze strony kierowników jak i podwładnych

 

 

Ramowa procedura postępowania w ZPC

  Faza przygotowawcza

1. przeszkolenie oraz przekonanie dyrekcji i kadry kierowniczej do ZPC

2. dobór doradców i konsultantów

   Faza podstawowa

1. kolektywne określenie głównych celów i wyników w podstawowych obszarach działalności przedsiębiorstwa

2. dezagregacja celów głównych na cele szczegółowe poszczególnych komórek organizacyjnych wraz z ustaleniem podstawowych wyników

3. negocjowanie przez kierowników z podwładnymi kryteriów ocen i mierników oraz poziomu pożądanych wyników

4. opracowanie indywidualnych planów przedsięwzięć (usprawnień) ukierunkowanych na założone cele

5. wspólne systematyczne przeglądy realizacji planów przedsięwzięć

Faza końcowa

1. wspólna ocena uzyskanych wyników (pomiar skuteczności i efektywności) oraz ustalenie odchyleń od planów ich przyczyn

2. gratyfikacja skutecznego wysiłku i wysokiej efektywności

3. sprecyzowanie celów przedsiębiorstwa na kolejny okres planistyczny

Czy znasz odpowiedź??????

1. ZarzÄ…dzanie przez cele:

1. odnosi się do sformalizowanego lub względnie sformalizowanego zbioru procedur

2. odnosi się tylko i wyłącznie do kierowników

3. ściśle narzuca dobór środków do realizacji celów

4. sprowadza funkcję planowania do poziomu pracowników wykonawczych

2. Uzupełnij: W zarządzaniu przez cele (ZPC) występują cele ............................ dotyczące .......................... i cele ............................. dotyczące .......................... .

3. Można powiedzieć, że ZPC jest procesem uczestnictwa - co to oznacza?

---