1. Normy.
Normą prawną jest obowiązująca reguła, wzorzec zachowania się adresatów (podmiotów do których jest skierowana) w określonych w niej okolicznościach zabezpieczona stosowaniem przymusu prawnego. W podstawowym znaczeniu pojęciem prawo (prawo przedmiotowe) można określić ogół norm postępowania ustanowionych lub uznanych przez państwo w celu organizacji życia społecznego. Prawo organizuje pluralistyczne społeczeństwo, służy zaspakajaniu interesów społecznych, interesów państwa i innych. W oświacie prawo przedmiotowe reguluje całokształt działalności oświatowej w państwie.
Od prawa przedmiotowego odróżnić należy prawo w znaczeniu podmiotowym. Dotyczy ono sumy uprawnień jakie wynikają dla określonych podmiotów prawa z poszczególnych przepisów prawa przedmiotowego np. art.72. 1. Konstytucji - prawo obywatela RP do nauki.
Normy prawne są tworzone przez wyposażone w kompetencje do prawotwórstwa, organy państwowe. Państwo gwarantuje ich postrzeganie i skuteczność oddziaływania na społeczeństwo przez zagrożenie stosowaniem przymusu władzy państwowej.
Normy prawne mają charakter generalno-abstrakcyjny tzn. określają swoich adresatów generalnie - rodzajowo np. obywatele RP, nauczyciele, uczniowie, a sposób postępowania wyznaczają abstrakcyjnie, ogólnie np. praca nauczyciela podlega ocenie, a nie konkretnie np. nauczyciel Jan Kowalski zatrudniony w szkole podstawowej w Xewie, jest zobowiązany do pisania konspektów lekcji chemii w okresie od 1 września do 20 grudnia 1996 r. W przeciwieństwie do innych norm społecznych, zwłaszcza religijnych, moralnych normy prawne regulują tylko takie zachowania, które są uzewnętrznione np. nauczyciel jest zobowiązany prowadzić lekcję, natomiast norma prawna nie może nakazać mu obowiązku kochania dzieci. We współczesnych systemach politycznych inne normy społeczne (religijne, moralne, obyczajowe), na ogół, nie pochodzą od państwa. Ich źródłem są powszechnie uznawane, w określonej społeczności wartości społeczne, religia, obyczaje, obrzędy. Czasami normy te nabierają znaczenia obowiązujących reguł postępowania (szczególnie doniosłe normy zwyczajowe są często uznawane przez państwo i stają się normami prawnymi). Nieprzestrzeganie tych norm nie pociąga za sobą sankcji przymusu państwowego, lecz sankcje opinii społecznej.
2. Zwyczaj jako źródło prawa
Zwyczaj jako źródło prawa administracyjnego
W znaczeniu potocznym należy rozumieć w danym okresie, środowisku.
Poza prawny nawyk postępowania, który możemy przestrzegać praktycznie w ramach jednostki w podobnym środowisku.
Zwyczaj administracyjny precedens
Zwyczaj administracyjny
Zwyczaj - opiera się na powtarzalności tego pewnego zachowania
Obyczaj - to takie zachowanie w którym dana zbiorowość wiąże określone oceny moralne i która jest w różny sposób społecznie sankcjonowany.
Instytucje prawa zwyczajowego - jest to zwyczaj do którego istnieje powszechne przekonanie, że posiada on powszechne obowiązywanie.
Prawo zwyczajowe stanowi następstwo konsekracji zwyczaju przez sędziego.
Precedens:
Zwyczaj administracyjny oparty na powtarzających się praktykach administracyjnych:
- obieg dokumentów w urzędzie
- nudne powierzanie czynności nowym pracownikom
- wg. Pewnego zwyczaju przyjmowania stron w urzędzie
Zwyczaj administracyjny - może być tak długo tolerowany jak długo nie narusza zasad postępowania administracyjnego i zasadami ogółu administracji. Szczególnie należy zwrócić uwagę w odniesieniu do decyzji uznaniowych.
Zwyczaje administrowanych - administrowaniu mogą mieć różne zwyczaje
3. Prawo sędziowskie a orzecznictwo sądowe
Instytucja prawa sędziowskiego - Stefan Langrod wg. Niego: prawo sędziowskie polega na odszukaniu przez sędziego brakującego elementu normy prawnej. Sędzia nie tworzy aktu prawnego. Ten element jest ukryty w systemie prawa, jest potrzebny do wydania orzeczenia.
4. Rozporządzenie jako źródło prawa
Podział rozporządzeń:
-Z mocą ustawy
-Wykonawcze (zwykłe)Rozporządzenie z mocą ustawy wydaje tylko Prezydent i tylko w stanie nadzwyczajnym, kiedy Sejm nie może się zebrać. Takie rozporządzenia zastępuje ustawę.
5. Przepisy merytoryczne ustawy
W przepisach merytorycznych można wydzielić przepisy ogólne i przepisy szczegółowe. W przepisach ogólnych zamieszcza się: 1. określenie z zakresu spraw regulowanych ustawą i podmiotów, których ona dotyczy, lub spraw i podmiotów wyłączonych spod jej regulacji. 2. objaśnienia użytych w ustawie określeń i skrótów.
W przepisach szczegółowych nie reguluje się tych spraw, które zostały wyczerpująco unormowane w przepisach ogólnych. Przepisy szczegółowe zamieszcza się w następującej kolejności: 1. przepisy prawa materialnego, 2. przepisy o organach (przepisy ustrojowe), 3. przepisy o postępowaniu przed organami (przepisy proceduralne), 4. przepisy o odpowiedzialności karnej (przepisy karne).
Przepis prawa materialnego powinien możliwie bezpośrednio i wyraźnie wskazywać kto, w jakich okolicznościach i jak powinien się zachowywać (przepis podstawowy). W przepisach ustrojowych zamieszcza się przepisy o utworzeniu organów albo instytucji, ich zadaniach i kompetencjach, ich organizacji, sposobie ich obsadzenia oraz o tym, jakim podmiotom podlegają lub jakie podmioty sprawują nad nimi nadzór. Nadzór przepisach proceduralnych określa się sposób postępowania przed organami lub instytucjami, strony i innych uczestników postępowania, ich prawa i obowiązki w postępowaniu oraz rodzaje rozstrzygnięć, które zapadają w postępowaniu i tryb ich wzruszania. Przepisy karne zamieszcza się tylko w przypadku, gdy naruszenie przepisów ustawy nie kwalifikuje się jako naruszenie przepisów kodeksu karnego, kodeksu karnego skarbowego lub kodeksu wykroczeń, a czyn wymagający zagrożenia karą jest związany tylko z treścią tej ustawy.
Ustawa może zawierać załączniki; odesłania do załączników zawiera się w przepisach merytorycznych ustawy.
6. Przepisy przejściowe
W przepisach przejściowych reguluję się wpływ nowej ustawy na stosunki powstałe pod działaniem ustawy albo ustaw dotychczasowych. W przepisach przejściowych rozstrzyga się w szczególności: 1. sposób postępowań będących w toku (wszczętych w czasie obowiązywania dotychczasowych przepisów i nie zakończonych ostatecznie do dnia ich uchylenia), skuteczność dokonanych czynności procesowych oraz organy właściwe do zakończenia postępowania i terminy przekazania im spraw, 2. czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w mocy instytucje prawne zniesione przez nowe przepisy, 3. czy zachowuje się uprawnienia i obowiązki oraz kompetencje powstałe w czasie obowiązywania uchylanych albo wcześniej uchylonych przepisów oraz czy skuteczne są czynności dokonane w czasie obowiązywania tych przepisów, sprawy te reguluje się tylko w przypadku, gdy nie chce się zachować powstałych uprawnień, obowiązków lub kompetencji albo chce się je zmienić, albo też gdy chce się uznać dokonanych czynności za bezskuteczne, 4. czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy do uprawnień i obowiązków oraz do czynności, o których mowa wyżej. 5. czy i w jakim zakresie utrzymuje się w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie dotychczasowych przepisów upoważniających. W przypadku, gdy zamierza się zachować czasowo w mocy przepis dotychczasowej ustawy, zaznacza się to wyraźie w nowej ustawie. W przepisach przejściowych, z wyłączeniem postanowień dotyczących przepisów karnych, można wskazać również termin do którego będą obowiązywać zachowane czasowo w mocy przepisy dotychczasowej ustawy. Jeżeli uchyla się ustawę, na podstawie której wydano akt wykonawczy, albo uchyla się przepis ustawy upoważniający do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą odpowiednio z dniem wejścia w życie ustawy uchylającej albo z dniem wejścia w życie przepisu uchylającego upoważnienie do wydania tego aktu. Jeśli akt wykonawczy wydany na podstawie uchylanego albo zmienianego przepisu upoważniającego nie jest niezgodny z nową albo z nowelizowaną ustawą, można go wyjątkowo zachować czasowo w mocy. Nie nowelizuje się aktu wykonawczego zachowanego czasowo w mocy przez nowa ustawę, chyba że ustawa ta wyraźnie przewiduje taką możliwość. Rozwiązania przewidziane w przepisach przejściowych powinny być ukształtowane w sposób nie uciążliwy dla ich adresatów i pozostawiać im możliwość przystosowania się do przepisów nowej ustawy.
7. Przepisy dostosowujące
W przepisach dostosowujących reguluje się w szczególności: 1. sposób powołania po raz pierwszy organów lub instytucji tworzonych nową ustawą; 2. sposób przekształcania organów lub instytucji utworzonych na podstawie dotychczasowej ustawy w organy lub instytucje tworzone przez nową ustawę; 3. sposób likwidacji organów lub instytucji znoszonych nową ustawą, zasady zagospodarownia ich mienia oraz uprawnienia i obowiązki ich dotychczasowych pracowników. W przepisach dostosowujących można wyznaczyć termin dostosowania organów lub instytucji do nowej ustawy. Rozwiązania przewidziane w przepisach dostosowujących powinny być ukształtowane w sposób nie uciążliwy dla adresatów i pozostawiać im możliwość przystosowania się do przepisów nowej ustawy.
8. Przepisy końcowe
Przepisy końcowe zamieszcza się w następującej kolejności: 1. przepisy uchylające, 2. przepisy o wejściu ustawy w życie, 3. w razie potrzeby - przepisy o wygaśnięciu mocy ustawy. W przepisie uchylającym wyczerpująco wymienia się ustawy lub poszczególne przepisy, które ustawa uchyla; nie poprzestaje się na domyślnym uchyleniu poprzedniej ustawy ani jej przepisów przez odmienne uregulowanie danej sprawy w nowej ustawie.
Przepisowi uchylającemu ustawę lub poszczególne jej przepisy nadaje się odpowiednio brzmienie : "Traci moc ustawa… (tytuł ustawy)" albo "W ustawie… (tytuł ustawy) uchyla się art…."
Ustawę regulującą dotychczas daną dziedzinę spraw uchyla się w całości, bez pozostawiania w mocy poszczególnych jej jednostek systematyzacyjnych, zwłaszcza pojedynczych przepisów.
Jeżeli uchyla się tylko niektóre przepisy ustawy w przepisie uchylającym jednoznacznie i wyczerpująco wymienia się wszystkie uchylane przepisy tej ustawy.
W ustawie zamieszcza się przepis określający termin jej wejścia w życie, chyba, że termin ten określają odrębne przepisy ustawy wprowadzającej.
Ustawa powinna wchodzić w całości w jednym terminie. Nie różnicuje się terminów wejścia w życie poszczególnych przepisów ustawy. Przepisowi o wejściu w życie ustawy można nadać brzmienie: 1. "Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia”;
2. "Ustawa wchodzi w życie po upływie………(dni, tygodni, miesięcy, lat) od dnia ogłoszenia" 3. "Ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia" albo "Ustawa wchodzi w życie ……..dnia .........miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia"; 4. "Ustawa wchodzi w życie z dniem ….. (dzień oznaczony kalendarzowo); 5. "Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia".
Z reguły wejścia w życie ustawy nie uzależnia się od wystąpienia zdarzenia przyszłego.
W przypadku ustaw szczególnie obszernych lub zasadniczo zmieniających dotychczasowe ustawy, przepisy o wejściu w życie ustawy "głównej", przepisy zmieniające, przepisy uchylające oraz przepisy przejściowe i dostosowujące można zamieścić w oddzielnej ustawie (ustawie wprowadzającej).
Przepisy ustawy wprowadzającej zamieszcza się w następującej kolejności:. przepisy o wejściu w życie ustawy "głównej", przepisy zmieniające, przepisy uchylające, przepisy przejściowe i dostosowujące.
9. Oznaczenia przepisów ustawy i ich systematyzacja
Podstawową jednostką redakcyjną ustawy jest artykuł. Każdą samodzielną myśl ujmuje się w odrębny artykuł. Artykuł powinien być w miarę możliwości jednozdaniowy. Jeżeli samodzielną myśl wyraża zespół zdań, dokonuje się podziału artykułu na ustępy. W ustawie określanej jako "kodeks" ustępy oznacza się paragrafami (§). Podział artykułu na ustępy wprowadza się także w przypadku, gdy między zdaniami wyrażającymi samodzielnie myśli występują powiązania treściowe, ale treść żadnego z nich nie jest na tyle istotna, aby wydzielić ją w odrębny artykuł. W obrębie artykułu (ustępu) zawierającego wyliczenie wyróżnia się dwie części: wprowadzenie do wyliczenia oraz punkty. W obrębie punktów można dokonać dalszego wyliczenia, wprowadzając litery w obrębie liter można dokonać kolejnego wyliczenia, wprowadzając tiret. (np. zza).
Każdą jednostkę redakcyjną zapisuje się od nowego wiersza i poprzedza jej oznaczeniem umieszczonym w tym samym wierszu. Artykuły, ustępy rozpoczyna się od akapitu. Punkty, litery i tiret rozpoczyna się na wysokości początku wprowadzenia do wyliczenia. Przepisy artykułu podzielonego na ustępy, punkty, litery i tiret powołuje się w następującej kolejności: "art. … ust… pkt … lit. ... tiret ...", bez przecinków po kolejnych jednostkach redakcyjnych.
W celu systematyzacji przepisów ustawy artykuł można grupować w jednostki systematyzacyjne wyższego stopnia. Artykuły grupuje się w rozdziały, rozdziały grupuje się w działy, a działy łączy się w tytuły. Rozdziały numeruje się cyframi arabskimi, a jednostki systematyzacyjne wyższego stopnia - cyframi rzymskimi.
10. Przepisy upoważniające do wydania rozporządzenia.
W przepisach upoważniających do wydania rozporządzenia wskazuje się: organ właściwy do wydania rozporządzenia (określa się pełną nazwą tego organu, zgodną z aktem o jego utworzeniu), rodzaj aktu,
zakres spraw przekazywanych do uregulowania w rozporządzeniu (w sposób precyzyjny),
wytyczne dotyczące treści rozporządzenia ( są wskazówkami wyznaczającymi treść rozporządzenia lub sposób ukształtowania jego treści, można w nich wskazać w szczególności: rozstrzygnięcia, których nie wolno przewidzieć w rozporządzeniu; granice, w jakich muszą zmieścić się rozstrzygnięcia rozporządzenia; wymagania, jakim mają odpowiadać rozwiązania przyjęte w rozporządzeniu; cele, jakie mają zostać osiągnięte przez rozporządzenie; okoliczności, jakie należy uwzględnić, tworząc rozporządzenie. Przepis upoważniający formułuje się w jednym artykule tak, aby można było powołać go jako podstawę prawną wydania rozporządzenia. Upoważnieniu do wydania rozporządzenia można nadać charakter obligatoryjny albo fakultatywny. Jeżeli do funkcjonowania ustawy jest niezbędne wydanie rozporządzenia, upoważnieniu nadaje się charakter obligatoryjny. Jeżeli rozstrzygnięcie, co do tego, czy i kiedy wydać rozporządzenie, pozostawia się organowi upoważnianemu, upoważnieniu nadaje się charakter fakultatywny. W przepisie upoważniającym do współuczestniczenia w wydaniu rozporządzenia wskazuje się: podmiot upoważniony do współuczestniczenia, formę
11. Projekty rozporządzenia
W rozporządzeniu zamieszcza się tylko przepisy regulujące sprawy przekazane do unormowania w przepisie upoważniającym (upoważnieniu ustawowym). Nie mogą być w nim zamieszczone przepisy niezgodne z ustawą upoważniającą lub z innymi ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, chyba, że przepis upoważniający na to zezwala; przepisy karne oraz przepisy odsyłające do przepisów karnych; nie powtarza się także przepisów upoważniających oraz przepisów innych aktów normatywnych.
W tytule rozporządzenia w oddzielnych wierszach zamieszcza się oznaczenie rodzaju aktu, nazwę organu wydającego rozporządzenie, datę rozporządzenia, określenie przedmiotu rozporządzenia.
Podstawową jednostką redakcyjną i systematyzacyjną rozporządzenia jest paragraf, który można podzielić na ustępy, ustępy na punkty, punkty na 1iterly, a 1itery na tiret.
W przepisach ogólnych rozporządzenia: określa się jego przedmiot, w szczególności gdy tytuł rozporządzenia jest zwięzły i nie zawiera szczegółowej informacji o wszystkich sprawach regulowanych w rozporządzeniu, zamieszcza się postanowienia o stosowanych w rozporządzeniu definicjach i skrótach.
W rozporządzeniu zamieszcza się przepis uchylający inne rozporządzenie tylko w przypadku, gdy ma ono uchylić: -rozporządzenie wcześniejsze, które zostało wydane na podstawie tego samego, nadal obowiązującego przepisu upoważniającego przez : a) ten sam organ, który wydaje rozporządzenie uchylające, b) organ, którego właściwość przejął organ wydający rozporządzenie uchylające,
- rozporządzenie wydane na podstawie nieobowiązującego przepisu upoważniającego, ale pozostawione czasowo w mocy przez nową ustawę, chyba, że nowa ustawa przestała obowiązywać.
Rozporządzenie powinno wchodzić w życie w dniu wejścia w życie ustawy, na podstawie której jest ono wydawane. Rozporządzenie można wydać po dniu ogłoszenia ustawy, w której jest zamieszczony przepis upoważniający do jego, wydania, a przed dniem wejścia w życie tej ustawy. Na oryginalnym egzemplarzu rozporządzenia zamieszcza się podpis organu wydającego to rozporządzenie. Do projektu rozporządzenia dołącza się uzasadnienie.
12. Projekty aktów o charakterze wewnętrznym
Uchwały Rady Ministrów są wydawane na podstawie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej lub ustawy, a uchwały innych organów oraz zarządzenia - na podstawie ustawy. Podstawą wydania uchwały i zarządzenia jest przepis prawny, który : upoważnia dany organ do uregulowania określonego zakresu spraw, wyznacza zadania lub kompetencje danego organu.
W uchwale i zarządzeniu nie zamieszcza się przepisów prawnych niezgodnych z ustawą, na podstawie której są one wydawane, oraz innymi ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, a także przepisów prawnych niezgodnych z rozporządzeniami. Nie powtarza się również przepisów ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń. Tekst uchwały i zarządzenia rozpoczyna się od wskazania przepisu prawnego, na podstawie którego uchwała albo zarządzenie są wydawane.
13. Projekty aktów prawa miejscowego
Akty prawa miejscowego są stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej na podstawie przepisów upoważniających zamieszczonych w ustawie dotyczącej administracji rządowej w województwie albo w innych ustawach. Stanowione są przez sejmik województwa, radę lub zarząd powiatu oraz radę lub zarząd gminy na podstawie przepisów upoważniających zamieszczonych w ustawach dotyczących odpowiednich samorządów terytorialnych albo w innych ustawach.
14. Typowe środki techniki prawodawczej
Jeżeli norma adresowana jest do wszystkich adresatów wskazuje się wyrazem - kto;
jeżeli norma znajduje zastosowanie we wszystkich okolicznościach nie określa się okoliczności; jeżeli dane określenie jest wieloznaczne, niejasne, nieostre, nie jest powszechnie zrozumiałe formułuje się jego definicję; można wprowadzać skróty dla określeń złożonych; można posługiwać się określeniami nieostrymi, klauzulami generalnymi, można posłużyć się odesłaniami dla osiągnięcia skrótowości;
przy oznaczaniu dzienników urzędowych stosuje się ich skróty.
15. Sprostowanie błędów akty normatywnego
Sprostowanie błędu może dotyczyć tylko tekstu aktu normatywnego ogłoszonego w dzienniku urzędowym. Obwieszczenie o sprostowaniu błędu zawiera: tytuł obwieszczenia, a w nim nazwę organu prostującego błąd oraz datę wydania obwieszczenia i jego przedmiot; podstawę prawną sprostowania błędu; tytuł aktu normatywnego, w którym prostuje się błąd, a także oznaczenie dziennika urzędowego, w którym został ogłoszony ten akt, przepis prawny aktu normatywnego podlegający sprostowaniu, przytoczenie błędu, który jest przedmiotem sprostowania; fragment tekstu aktu normatywnego w brzmieniu uwzględniającym sprostowanie błędu.
Tytułowi obwieszczenia o sprostowaniu błędu nadaje się brzmienie: "Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów (albo inny organ) z dnia … o sprostowaniu błędu".
16. Akty polityki administracyjnej
Prawo administracyjne - szczególne miejsce odgrywają przepisy tworzone przez administracje publiczną.
Hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa polega na tym, że poszczególne akty prawne możemy uporządkować wg pewnych kryteriów nie określonej wysokości w systemie źródeł prawa.
II kryterium:
I kryterium organów władzy publicznej - teza:
Takie jest miejsce aktu prawnego w systemie aktów prawnych jakie jest miejsce organu, który kreował dany akt w systemie organów.
II kryterium tj. stosunek prawa ogólnego do szczególnego
Szczeble w systemie źródeł prawa:
konstytucja
ustawy i akty zrównane z ustawami:
ratyfikowane umowy międzynarodowe za zgodą sejmu
rozporządzenie prezydenta RP zmąca ustawy
Pojęcie materii ustawowej - to są szczególnie doniosłe zakresy stosunków społecznych wymagające regulacji w drodze ustawy. Znaczenie materii ustawowej jest duże jeżeli chodzi i ograniczenie działalności prawotwórczej administracji publicznej.
Teza:
Administracja publiczna może regulować kwestie zakresu materii ustawowej jedynie na podstawie szczegółowego upoważnienia ustawowego.
Są przeciwnicy i zwolennicy pojęcia materii ustawowej art. 89
Ratyfikacja - związanie państwa Polskiego i opublikowanie tego faktu.
Rozporządzenia stoją najwyżej w systemie źródeł prawa tworzone przez administracją publiczna. SA to źródła prawa niesamoistne bo nie zaistnieją bez:
- przedmiot reguła
- zakres reguła
- kierunek reguła
- organ upoważniony do upoważnienia
- zakres subdelegacji
17 Dzienniki urzędowe
Dziennikami urzędowymi w rozumieniu Ustawy są:
l. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej,
2. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski",
3. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski B",
4. Dzienniki Urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej,
5. Dzienniki Urzędowe urzędów centralnych,
6. Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe.
18. Przedmiot publikacji wojewódzkich dzienników urzędowych.
W wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się:
l. akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej,
2, akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powiatu oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu i gminy,
3. statuty związków międzygminnych oraz statuty związków powiatów,
4. akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę i organy administracji niezespolonej,
5. wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez: wojewodę i organy administracji niezespolonej, organ samorządu województwa, organ powiatu i organ gminy,
6. porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte:
a)między jednostkami samorządu terytorialnego,
b) między jednostkami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej,
7. uchwałę budżetową województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu województwa,
8. obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz o rozwiązaniu sejmiku województwa, rady powiatu lub rady gminy,
9. statut urzędu wojewódzkiego,
10. inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne.
19. Przedmiot publikacji Monitora Polskiego
W Dzienniku Urzędowym Reczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", zwanym dalej "Monitorem Polskim", ogłasza się:
l. zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wydawane na podstawie ustawy,
2. uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, wydawane na podstawie ustawy,
3. teksty jednolite aktów określonych powyżej,
4. orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Monitorze Polskim lub aktów normatywnych, które nie były ogłoszone.
W Monitorze Polskim ogłasza się również:
1. uchwały Zgromadzenia Narodowego dotyczące : regulaminu Zgromadzenia Narodowego,
uznania trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, postawienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu,
2, uchwały Sejmu dotyczące: regulaminu Sejmu, uchwalenia wotum zaufania Radzie Ministrów oraz absolutorium dla Rady Ministrów, uchwalenia wotum nieufuości Radzie Ministrów lub ministrowi, pociągnięcia do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, rozwiązania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, wyboru, powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji lub ustawach stanowiska państwowe; uchwałę o powołaniu lub odwołaniu wymagającym zgody Senatu ogłasza się po wyrażeniu takiej zgody.
3. uchwały Senatu dotyczące: regulaminu Senatu, wyboru, powoływania, odwoływania, a także wyrażenia zgody na powoływanie lub odwoływanie przez Sejm na określone w Konstytucji lub ustawach stanowiska państwowe,
4. akty urzędowe Prezydenta RP dotyczące: zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senetu, zrzeczenia się urzędu Prezydenta RP, desygnowania i powoływania Prezesa RM oraz Rady Ministrów, przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków, dokonywania zmian w składzie Rady Ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów, odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufuości, powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji i ustawach stanowiska państwowe, powoływania sędziów, nadawania tytułu naukowego profesora i tytułu profesora sztuki, mianowania na stopień generała i równorzędny,
nadawania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
5. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
6. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.
W Monitorze Polskim ogłasza się również inne uchwały Sejmu i Senatu oraz Zgromadzenia Narodowego, wyroki Trybunału Stanu, a także postanowienia Marszałka Sejmu, jeżeli ich ogłoszenie w Monitorze Polskim jest przewidziane w tych uchwałach lub postanowieniach albo jeżeli odrębne ustawy tak stanowią. W Monitorze Polskim ogłasza się również inne akty prawne, a także ogłoszenia, obwieszczenia i komunikaty organów, instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.
W Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski B", zwanym dalej "Monitor Polski B", ogłasza się:
l. sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości,
2. ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców, jeżeli odrębne przepisy nie wymagają ich ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym,
3. inne akty prawne, a także informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.
20. Przedmiot publikacji Dzienników Ustaw
W Dzienniku Ustaw ogłasza się:
1). Konstytucję,
2). ustawy,
3). rozporządzenia z mocą ustaw wydane przez Prezydenta RP,
4). rozporządzenia wydane przez Prezydenta RP, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działam administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów, będących członkami Rady Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,
5. teksty jednolite aktów określonych powyżej,
6. orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw,
7. uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra.
W Dzienniku Ustaw ogłasza się również akty prawne dotyczące :
l. stanu wojny i zawarcia pokoju
2. referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i ręferendum ogólnokrajowego, skrócenia kadencji Sejmu,
3). wyborów do Sejmu i Senatu,
4). wyborów Prezydenta RP,
5). powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia sił zbrojnych do obrony RP,
6).stanu wojennego,
7). stanu wyjątkowego,
8). stanu klęski żywiołowej,
9). stwierdzenie ważności wyboru Prezydenta RP, wyborów do Sejmu i Senatu oraz ważności referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego.
W Dzienniku Ustaw ogłasza się ponadto inne akty prawne, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.
21. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej wydawany przez Urząd Oficjalnych Publikacji Komisji Europejskiej zawiera:
1. w serii L (legislacja)
a) rozporządzenia,
p) dyrektywy,
c) decyzje,
d) zalecenia,
e) opinie
2. w serii C (komunikaty albo informacje i zawiadomienia) a w szczególności:
a) streszczenia wyroków Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Sądu I instancji,
b) protokoły z posiedzeń Parlamentu Europejskiego, c) raporty Trybunału Obrachunkowego
d) pisemne zapytania poselskie oraz odpowiedzi na nie udzielane przez Radę lub Komisję, .
e) stanowiska Komitetu Ekonomiczno - Społecznego i Komitetu Regionów,
f) ogłoszenia o naborze do pracy w instytucjach Unii Europejskiej,
g) wezwania od okazania zainteresowania programami i projektami UE,
h) umowy publiczne dotyczące pomocy żywnościowej, i) spis treści dziennika UE serii C E,
3. w serii S (suplement) w szczególności:
a) umowy publiczne dotyczące pracy, dostaw i usług ze wszystkich państw członkowskich UE, b).umowy użyteczności publicznej, c). umowy publiczne dotyczące instytucji Unii Europejskiej, d).umowy Europejskiego Funduszu Rozwoju ( Kraje ACP), e). umowy PHARE, TACIS z państwami środkowej j wschodniej Europy, f). projekty finansowane przez Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Bank Centralny i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, g).umowy dotyczące Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia, Islandia, Lichtenstein ), h). umowy zawarte zgodnie z porozumieniem dotyczącym zamówień publicznych (GPA), w ramach GATT / Światowej Organizacji Handlu (WTO) ze Szwajcarią i). zawiadomienia dotyczące europejskiej, ekonomicznej grupy interesów (EEIGs), j). umowy publiczne dotyczące usług lotniczych.
22. Zasady wejścia w życie aktów normatywnych
Wejście w życie aktów normatywnych określa ustawa z dnia 20.07.2000r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych, innych aktów prawnych. (Dz.U.Nr 190 z 2005r. ) ostatnia zmiana 13.05.2006r. {Dz.U.Nr 73 z 2006r.) Ogłaszanie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe.
Akty normatywne ogłasza się niezwłocznie. Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia, chyba, ze dany akt normatywny określi termin dłuższy. W uzasadnionych przypadkach akty normatywne (poza przepisami porządkowymi), mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż 14 dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie maże być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym. Natomiast przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że zwłoka mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenie życia, zdrowia lub mienia, wtedy przepisy porządkowe mogą wejść w życie z dniem ich ogłoszenia.
Istnieje również możliwość nadania aktowi normatywnemu wstecznej mocy obowiązującej, jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie.
Przy obliczaniu terminu wejścia w życie aktu normatywnego określonego w dniach nie uwzględnia się dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przypadków gdy akt normatywny wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Natomiast, gdy terminy wejścia w życie aktu normatywnego określone w tygodniach, miesiącach lub w latach kończą się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada dniu ogłoszenia, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.
Akty normatywne wydawane na podstawie ustaw można ogłaszać w okresie od dnia ogłoszenia danej ustawy, a przed dniem jej wejścia w życie. Akt taki nie może wejść w życie wcześniej niż ustawa.
23. Każda z zasad demokratycznego państwa prawnego może stanowić pytanie szczegółowe
Katalog zasad demokratycznego państwa:
1.Zasada sprawiedliwości społecznej.
Na gruncie prawa polskiego Trybunał Konstytucyjny uznał, że zasada sprawiedliwości społecznej stanowi jedyną zasadę, która może doprowadzić do wyeliminowania w sprawie innych zasad demokratycznego państwa prawnego.
Jest to dość groźne z powodu możliwości eliminowania pozostałych zasad.
2.Zasada praworządności.
W znaczeniu organ władzy publicznej w przeciwieństwie do jednostki działa na podstawie prawa i w granicach prawa.
Zasada jest przestrzegana bezwzględnie.
Szczególnie kwalifikowane podstawy prawne jeśli chodzi o faktyczną działalność mogą stanowić ogólne podstawy prawne; Konstytucja.
3.Zasada ochrony praw dobrze nabytych.
Prawa dobrze nabyte możemy mieć na podstawie ustawy, aktu normatywnego, prawomocnego orzeczenia sądowego, w drodze decyzji.
W wyjątkowych sytuacjach prawodawca może ingerować jeżeli jest to niezbędne dla ochrony interesów państwa. Wkracza się w prawa dobrze nabyte w ostateczności i prawodawca musi dać coś za coś, musi być ekwiwalentność.
[Jeżeli jest nowa ustawa to przepisy przejściowe mają znaczenie do praw dobrze nabytych w poprzednich ustawach.]
4.Zasada równości wobec prawa i w prawie
Nie ma charakteru bezwzględnego.
Jest zasada równości wobec prawa, ale z nierównością wobec prawa możemy mieć wtedy do czynienia jeżeli system prawny a konkretnie jego aksjologia pozwala na uzasadnienie tej nierówności wobec prawa (bilety tramwajowe dla uprzywilejowanych, sklepy).
5.Zasada zaufania do państwa i prawa.
Zasada zaufania obywatela do państwa; osoba która zajmuje funkcję nie może co innego mówić a potem co innego robić, należy dotrzymywać umów.
Zasada zaufania obywatela do prawa; człowiek nie może być zaskakiwany zmianą przepisów prawnych. Człowiek ma prawo do tego, żeby załatwić swoje sprawy pod rządami starej ustawy.
6.Zasada prawa do sądu i rozstrzygania sądowego w rozsądnym czasie.
Spory z organem administracyjnym.
Spory prywatne.
Dwuinstancyjny system sądownictwa.
Dwuinstancyjny system postępowania administracyjnego.
Przedmiot kontroli.
NSA nadzoruje sąd wojewódzki w związku z tym NSA nie koncentruje się na danej sprawie
7.Zasada przejrzystości czyli transparentności, jedności działania władzy publicznej
Odnosi się do dostępu do informacji publicznej.
8.Zasada ochrony prywatności; prawo do prywatności.
Osoba publiczna pozbawia się prawa do prywatności.
Jednego nie traci; nie można ograniczyć człowiekowi wolności sumienia, bo jest to podstawa konstytucyjna można nie wykonywać na tej podstawie rozkazu.
9.Zasada decentralizacji władzy publicznej w tym decentralizacja władzy administracyjnej – zasada ustrojowa
Postulat natury ustrojowej.
Decentralizacja przejawia się tym, że tworzy się organy samorządu terytorialnego.
Zasada dekoncentracji jest zasadą konstytucyjną
10.Zasada proporcjonalności czyli adekwatności działania władzy publicznej.
Można w myśl zasady adekwatności; organ władzy publicznej decydując się na władcze rozstrzygnięcie musi zbadać czy to jest jedyny sposób rozstrzygnięcia sprawy.
- Jeżeli jest to jedyny może mieć miejsce tylko dla realizacji celu.
- Jeżeli jest inny środek to rezygnuje z represji i władztwa, a jeżeli nie to stosuje represję i władztwo.
- przeciwdziałanie alkoholizmowi i wychowanie w trzeźwości. Sprzedaż nieletnim piwa może spowodować cofnięcie zezwolenia na piwo. Spór jest w kwestii czy cofnąć zezwolenie na wszystkie kategorie alkoholu czy tylko na piwo; adekwatność.
11.Zasada wolności działalności gospodarczej
Każdy ma prawo do działalności gospodarczej.
Potrzebne jest zezwolenie lub koncesja.
12.Zasada zrównoważonego rozwoju; art.5 Konstytucji.
Nie może się rozwijać jeden dział kosztem innego - nawiązuje do ochrony środowiska,
rozwój stosunków społecznych na gruncie ochrony środowiska
13.Zasada nie zmieniania w trakcie roku obrachunkowego zasad opodatkowania
Nie można zmieniać stawek podatkowych w ciągu roku podatkowego.