Tresci ksztalcenia, Dydaktyka ogólna


TREŚĆ KSZTAŁCENIA

Pojęcie i teorie doboru treści kształcenia

(Czesław Kupisiewicz - „Podstawy dydaktyki ogólnej” ; PWN , Warszawa 1988)

Na treść kształcenia składa się całokształt podstawowych wiadomości i umiejętności z dziedziny nauki , techniki , ideologii, kultury , sztuki oraz praktyki społecznej , przewidziany do opanowania przez uczniów podczas ich pobytu w szkole . Treść ta , będąc głównym czynnikiem dydaktycznego i wychowawczego oddziaływania na dzieci , młodzież i dorosłych , powinna odzwierciedlać zarówno aktualne , jak i przyszłe , przewidywane potrzeby społecznego , zawodowego i kulturalnego życia kraju , a także potrzeby poszczególnych osób , ponadto musi być zgodna z wymaganiami naukowymi oraz przyjętą przez władze oświatowe koncepcją programową .

Pedagogiczne teorie doboru treści kształcenia

  1. encyklopedyzm (materializm dydaktyczny) - zasadniczym celem pracy szkoły powinno być przekazanie uczniom jak największego zasobu wiadomości z możliwie różnych dziedzin nauki ; zwolennicy : J. A. Komeński , J. Milton , J. B. Basedow ;

  2. formalizm dydaktyczny - treść kształcenia jest jedynie środkiem służącym do rozwijania zdolności i zainteresowań poznawczych ; zwolennicy : Heraklit , Cyceron , J. H. Pestalozzi , J. F. Herbart , H. Spencer , F. A. W. Diesterweg , J. W. Dawid , A. B. Dobrowolski ;

  3. utylitaryzm dydaktyczny - istotnym czynnikiem w zakresie korelacji treści kształcenia określonych przedmiotów szkolnych jest indywidualna i społeczna aktywność ucznia ; zwolennicy : J. Dewey , G. Kerschensteiner ;

  4. teoria problemowo - kompleksowa - wykształcenie ogólne stanowi podstawę wykształcenia zawodowego , ale jego treść nie może być wyznaczona wyłącznie potrzebami przyszłej pracy zawodowej lub studiów , ponieważ stanowi ona zarazem podstawę pozazawodowego życia ludzi ; treści kształcenia powinny dotyczyć problemów współczesnego świata , problemów z zakresu techniki , socjologii , ekonomii , sztuki , kultury estetycznej itd. ; twórca : B. Suchodolski ;

  5. strukturalizm - trzeba włączać do programów treści najważniejsze , stanowiące trwały dorobek nauki , nawiązujące jednak i do historycznych jej źródeł , i do osiągnięć najnowszych ; należy budować programy odzwierciedlające system wiedzy zarówno poszczególnych dyscyplin , jak i całokształtu nauk ; twórca : K. Sośnicki ;

  6. egzemplaryzm - u podstaw budowy programów leży zasada „pars pro toto” czyli przyjmowania części za całość ; obowiązuje koncepcja nauczania paradygmatycznego (materiał nauczania należy układać w sposób wzorcowy) oraz zasada egzemplarycznego układu treści (należy operować „egzemplarzami tematycznymi” reprezentatywnymi dla całego zagadnienia) ; twórca : M. Wagenschein , propagator : H. Scheuerl ;

  7. materializm funkcjonalny - podstawowym kryterium doboru i układu treści programowych powinny być względy światopoglądowe , w materiale nauczania poszczególnych przedmiotów należy eksponować ich „idee przewodnie” ; twórca : W. Okoń ;

  8. teoria programowania dydaktycznego - stanowi próbę formułowania odpowiedzi jak w sposób optymalny uczyć na określonym szczeblu pracy dydaktyczno - wychowawczej ; rzecznicy tej teorii przywiązują dużą wagę do starannej analizy treści kształcenia ; najważniejsze zasady analizy i układu treści kształcenia w tej teorii to :

Z przeglądu teorii doboru i układu treści kształcenia wynikają następujące wnioski ogólne :

Plany i programy nauczania

(Czesław Kupisiewicz - „Podstawy dydaktyki ogólnej” ; PWN , Warszawa 1988)

Plan nauczania dla danego typu szkoły obejmuje pełny rejestr realizowanych w niej przedmiotów , ich rozkład na poszczególne lata nauki , a także liczbę godzin nauczania przeznaczoną dla każdego przedmiotu zarówno w pełnym cyklu pracy szkoły , jak i w określonych klasach . Tego rodzaju plan stanowi podstawę do opracowania programów nauczania -poszczególnych przedmiotów .

Przedmioty objęte planem nauczania dzieli się przeważnie na :

Program nauczania ustala , jakie wiadomości , umiejętności i nawyki o trwałych walorach poznawczych i wychowawczych oraz w jakiej kolejności uczniowie mają sobie przyswoić . Na program nauczania składają się zazwyczaj :

Kryteria opracowania programu

(Wincenty Okoń - „Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej” ; ŻAK , Warszawa 1995)

Program nauczania to odpowiednio przez specjalistów uporządkowany zbiór tematów z wybranych dziedzin wiedzy i życia , przydatny dla nauczania . Zadaniem nauczycieli jest zaznajamiać uczniów kolejno z tymi tematami , a uczniów - przyswoić sobie ich treść .

Opracowanie programu szkolnego , który byłby w swej istocie nie tyle zestawem działów i tematów , co programem działalności uczniów , wymaga uwzględnienia wielu warunków , traktowanych jako kryteria doboru i układu treści kształcenia .

Dobór treści jest do pewnego stopnia arbitralny , zależy mianowicie od :

Niezależnie od tego istnieją kryteria uniwersalne , które wymagają respektowania w każdym systemie dydaktycznym i w każdych warunkach społecznych . Dotyczą one konieczności uwzględniania wymagań związanych :

Systemowe ujęcia treści kształcenia

(Wincenty Okoń - „Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej” ; ŻAK , Warszawa 1995)

Szkoła jest systemem działającym , jest całością , którą tworzą takie elementy , jak : nauczyciele , uczniowie , treść kształcenia i środowisko szkolne . Działanie tego systemu jako całości jest działaniem wszystkich jego składników i związków między nimi , ukierunkowanym przez cele kształcenia . Przy tym każdy z tych składników tworzą również jego własne elementy , odpowiednio ze sobą powiązane .

W tym rozumieniu i treść kształcenia powinna być taką uporządkowaną całością , złożoną z właściwych dla siebie składników , wchodzących w odpowiednie związki ze sobą i z innymi podstawowymi składnikami szkoły jako całości . Inaczej mówiąc : treść kształcenia jest w programach szkolnych poddawana jakiejś systematyzacji . Systematyczność w nauce szkolnej wymaga respektowania następujących warunków :

Strukturyzacja treści kształcenia polega na kształtowaniu i hierarchizowaniu struktur treściowych , to jest na takim porządkowaniu treści , jakie wiąże się z wyodrębnianiem odpowiednich dla danej treści układów , a w nich składników i związków między nimi . Porównywanie tych układów ze sobą służy ich porządkowaniu , przy czym ze względu na zakres i charakter ich składników oraz związków poszczególnym układom (strukturom) różne wyznacza się miejsce w całości programu . Jedne z nich mają charakter bardziej ogólny , tworzą więc treść podstawową , najbardziej istotną dla zrozumienia całości programu , inne , stopniowo coraz bardziej szczegółowe , służą uzupełnianiu i bliższemu wyjaśnianiu układów podstawowych . Powstająca w ten sposób hierarchia składa się z układów kilku rzędów .

Strukturę pojmuje się najczęściej jako zespół związków (relacji) między składnikami danej całości oraz między elementami a całością , koniecznych dla funkcjonowania bądź tylko dla istnienia tej całości .

Układ (system) to rzeczowo lub logicznie uporządkowany zbiór składników oraz związków między nimi , spełniający jako całość właściwe dla siebie funkcje . Obok podziału układów na rzeczowe (relacje są zespołami sprzężeń prostych i zwrotnych) i logiczne (relacje dotyczą wzajemnych zależności logicznych między poszczególnymi składnikami całości) można również stosować podział na układy pełne (zawierające materiał gotowy do przyswojenia) i niepełne (problem o niewystarczających danych) .



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
treści kształcenia, Dydaktyka
Szczegółowe cele kształcenia(1), Dydaktyka ogólna
CELE KSZTALCENIA, Irok Resocjalizacji UWB, Dydaktyka Ogólna
referat czynnosci nauczyciela i uczniow podczas pokazu jako metody ksztalcenia, Podręczniki, Pedagog
Dydaktyka ogólna – wykłady (metody kształcenia, szkola
CELE KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO OKON, Resocjalizacja, Dydaktyka ogolna
Konstruowanie programu kształcenia, Pedagogika UŚ, Licencjat 2010-2013, I rok - semestr letni, Dydak
czynnosci nauczyciela i uczniow podczas dyskusji jako metody ksztalcenia, Podręczniki, Pedagogika,
Treści kształcenia, Polonistyka, Dydaktyka języka polskiego, zagadnienia
treści kształcenia wg okonia, Dydaktyka
Sprawdzanie i ocenianie wyników procesu kształcenia – budowanie zadań testowych, Resocjalizacja, Dyd
Dydaktyka ogolna - Teoria nowoczesnych metod ksztalcenia
TRESCI KSZTALCENIA, UNIWERSYTET MEDYCZNY LUBLIN, dydaktyka
Dydaktyka ogólna wiczenia
Systemy dydaktyczne - analiza porównawcza, UAM Pedagogika, I rok, Dydaktyka ogólna

więcej podobnych podstron