SEMINARIUM: „ PRAWA PACJENTA, EKSPERYMENT, PRZESZCZEP „

Prawa pacjenta

Prawa pacjenta:

• 1945r. - Karta Narodów Zjednoczonych

• 10.12.48r. - Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ( WHO)

• 4.11.1950 - Europejska Konwencja Praw Człowieka

• 1951r. - Europejska Karta Socjalna

Geneza praw człowieka:

• Konstytucja USA z 1787r. z Kartą Praw - zasadnicze wolności i prawa człowieka

• Francja 1789r.

• Polska- 1791 konstytucja 3 maja

Deklaracja Praw Pacjenta:

• W wybranych krajach zachodu „Ruch konsumencki”

• 06.06.1994 r. LIZBONA - Deklaracja Światowego Stowarzyszenia Medyczno-Deontologicznego

• 1997 r. MADRYT - Europejska Konwencja Praw

Prawa pacjenta:

• Stanowią integralną część szeroko rozumianych praw człowieka, a ich rozwój jest ściśle ze sobą powiązany

• W USA - wymiar konsumencki

• W Europie - obywatelski charakter, skupiający uwagę na medycznych aspektach praw człowieka

• Sam fakt stania się pacjentem nie może stanowić okoliczności pozbawiającej lub generalnie ograniczającej osobę jakichkolwiek przysługujących jej praw lub wolności obywatelskich

• Prawa pacjenta wymagają szczególnych uregulowań uzupełniających prawa człowieka jako prawo podstawowe

• Nowe problemy bioetyczne i moralne związane z szybkim postępem medycyny i biologii

• Rozwój techniczny i technologiczny odhumanizował medycynę.

• Pacjent równoprawnym partnerem lekarza.

Kierunek rozwoju praw pacjenta: /były 3/

• Rozwój prawno - etyczno- medyczny

Ochrona praw pacjenta w prawie polskim:

1. etyczne regulacje

Kodeks etyki lekarskiej

• przyrzeczenie lekarskie

• podstawa postępowania lekarza wobec chorego

• służenie życiu ludzkiemu

• niesienie pomocy choremu, bez jakiejkolwiek dyskryminacji

• dochowanie tajemnicy lekarskiej nawet po śmierci pacjenta

• przestrzeganie praw człowieka, autonomii pacjenta

• poszanowanie jego osobowości i godności

• Część szczegółowa

Ochrona praw pacjenta w prawie polskim - cz. Szczegółowa:

2. regulacje prawne:

1. konstytucja RP (Art 68)

2. ustawa o zawodzie lekarza

3. ustawa o ZOZ

4. ustawa o ochronie zdrowia psychicznego

5. ustawa o pobraniu i przeszczepieniu komórek, tkanek, narządów

6. ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym

7. kodeks cywilny

8. kodeks karny

Systematyka praw pacjenta:

• Prawa do zgody

• Prawa do informacji

• Prawo dostępu do danych medycznych

• Prawo do tajemnicy lekarskiej

• Ochrona integralności fizycznej i godności pacjenta w przypadku wykonywania transplantacji

• prawo do poszanowania godności w świetle eksperymentów medycznych

• prawo do tożsamości a inżynieria genetyczna

• prawo do godnej śmierci a eutanazja oraz prawo do ludzkiego traktowania pacjentów w stanach terminalnych

• ochrona praw chorych psychicznie

Pobranie krwi:

Pobranie krwi na zawartość alkoholu u osoby podejrzanej o dokonanie wykroczenia lub przestępstwa pod wpływem alkoholu przy ich sprzeciwie.

Art. 47 paragraf 1 i 2 ust. Z dnia 26.10.82r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi.


Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 06.05.83r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie:

- sprzeciw wyrażony - opór fizyczny może być przełamany stosowaniem przymusu bezpośredniego, do którego jest uprawniona tylko policja.·

Gdy lekarz stwierdził, że:

• stan zdrowia osoby podejrzanej powoduje zagrożenie dla jej życia lub zdrowia. Przy dokonaniu pobierania krwi może podjąć decyzję o odstąpieniu od tego, czyniąc odpowiednią wzmiankę w protokole pobierania krwi

• Odstępuje się, gdy organ ścigania doprowadzający taka osobę [policja] nie jest w stanie zapewnić stosownej asysty lub asysta taka nie jest w stanie zastosować odpowiednich środków przymusu [w tym bezpośredniego]

Ustawa o zawodzie lekarza 05.12.96r. - Eksperyment

Eksperyment medyczny:

• Małoletni jest dopuszczany, gdy spodziewane korzyści przewyższają niewielkie ryzyko

• Nie jest dopuszczany, gdy może być przeprowadzony na pełnoletnich

• W przypadku ubezwłasnowolnienia- nie może brać udziału w badaniu.

• ….

• Kobiety ciężarne i karmiące mogą uczestniczyć wyłącznie w eksperymentach badawczych pozbawionych ryzyka lub związanych z niewielkim ryzykiem/

Przeszczep

Za pobrane od dawcy komórki, tkanki, narządy nie można żądać ani przyjmować zapłaty lub innej korzyści majątkowej:

- zwrot kosztów pobrania, przechowywania, przetwarzania, sterylizacji, dystrybucji i przyczepiania nie jest zapłatą i nie stanowi korzyści majątkowej

- do tych kosztów zalicza się koszty obejmujące pobranie komórek, tkanek, narządów od dawcy, pobyt potencjalnego żywego dawcy w szpitalu, wydanie opinii lekarskiej, zabiegu pobrania, Bad. Laboratoryjne przed i po pobraniu, hodowli komórek do przeszczepu, transport z ZOZ lub do tego zakładu, w którym ma być dokonany przeszczep oraz przechowywanie, przetwarzanie i sterylizacja.

- zwrot kosztów dokonuje zakład opieki zdrowotnej, któremu dostarczono w celu przeszczepienia komórki, tkanki lub narządy.

Komórki, tkanki i narządy mogą być pobierane ze zwłok ludzkich w celach diagnostycznych, leczniczych, naukowych, dydaktycznych:

• Pobrania można dokonać, jeśli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu

• W przypadku małoletniego lub innej osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, sprzeciw możne wyrazić, za jej życia przedstawiciel ustawowy tej osoby

• W przypadku małoletniego powyżej 16 lat sprzeciwu może wyrazić też ta osoba

Sprzeciw można wyrazić w formie:

1. wpis w centralnym rejestrze zgłoszonych sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok

2. oświadczenia pisemnego zaopatrzonego we własnoręczny podpis

3. oświadczenia ustnego złożonego w obecności, co najmniej dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego

• sprzeciw może być cofnięty w każdym czasie w formie pisemnego lub ustnego oświadczenia

• o dokonaniu wpisu sprzeciwu w centralnym rejestrze sprzeciwów lub o jego wykreśleniu niezwłocznie zawiadamia się przesyłką poleconą osobę, której sprzeciw dotyczy lub przedstawiciela ustawowego takiej osoby.

• …

Pobranie komórek, tkanek, narządów do przeszczepu dopuszczalne po stwierdzeniu - trwałe, nieodwracalne ustanie funkcji pnia mózgu:

• Trwałe, nieodwracalne ustanie czynności mózgu - jednomyślna decyzja komisji 3- osobowej

Komórki, tkanki, narządy mogą być pobrane od żywego dawcy w celu przeszczepienia innej osobie, przy zachowaniu następujących warunków:

1. pobranie następuje na rzecz krewnego w linii prostej, osoby przysposobionej lub małżonka oraz za zgodą sądu na rzecz innej osoby bliskiej, jeżeli uzasadniają szczególne względy osobiste

2. w odniesieniu do pobrania szpiku lub innych regenerujących się kom. Lub tkanek, pobranie może nastąpić również na rzecz innej osoby niż wymienionej w pkt. 1

3. zasadność i celowość pobrania komórek lub narządów od określonego dawcy ustalają lekarze pobierający i przeszczepiający je określonemu biorcy na podstawie aktualnego stanu wiedzy medycznej

4. pobranie zostało poprzedzone niezbędnym Bad. Lekarskim ustalającymi czy ryzyko..

5. kandydat na dawcę został szczegółowo, pisemnie poinformowany o rodzaju zabiegu, ryzyku związanym z tym zabiegiem i dającym się przewidzieć następstwach dla jego stanu

6. kobieta ciężarna może być kandydatem na dawcę jedynie komórek i tkanek - ocena ryzyka powinna uwzględniać również następstwa dla mającego się urodzić dziecka [w komisji powinni być: ginekolog-położnik i neonatolog]

7. kandydat na lekarza ……

8. kandydat na dawce- uprzedzony o skutkach ubocznych

9. kandydata należy poinformować o ryzyku.

Małoletni:

• gdy bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia ( niebezpieczeństwa nie można uniknąć w przypadku przeszczepu szpiku, kom. Krwiotwórcze we krwi obwodowej)

• pobranie szpiku / kom. Krwiotwórczych krwi obwodowej od małoletnich może być dokonane za zgodą przedstawiciela ustawowego i po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego

• sąd orzeka na wniosek przedstawicieli ustawowych kandydata na dawcę po wysłuchaniu małoletniego i zasięgnięciu opinii biegłego psychologa, a w przypadku małoletniego >16 lat- również na jego wniosek.

• Należy dołączyć orzeczenie lekarskie stwierdzające, że pobranie szpiku nie ma wpływu na jego stan zdrowia

• Rozpatrzenie wniosku powinno nastąpić w terminie do 7 dni

• Postępowanie sądowe w tych sprawach jest WOLNE od opłat sądowych.

Stworzone rejestry:

1. centralny rejestr żywych dawców narządów

2. centralny rejestr niespokrewnionych dawców szpiku i krwi pępowinowej

3. lista osób oczekujących na przeszczep ( szpik, komórki, narządy)

4. krajowy rejestr przeszczepień

Inne:

1. dane osobowe - dawcy, biorcy - tajemnica lek., objęte ochroną

2. dopuszcza się przeszczep tkanek od zwierząt




---