• SZTUKA SŁUCHANIA

Podstawowa umiejętność służąca tworzeniu i utrzymywaniu związków z innymi. Słuchanie to komplement, ponieważ niesie w sobie informację: „Interesuję się tym, co dzieje się w twoim życiu - ty i twoje doświadczenia są dla mnie ważne”

Prawdziwe słuchanie oparte jest na intencji zaangażowania się w jeden z następujących celów:

• Zrozumienie drugiej osoby;

• Cieszenie się jej obecnością/zainteresowanie rozmową;

• Nauczenie się czegoś;

• Udzielenie pomocy lub pocieszenie

• BARIERY UTRUDNIAJĄCE SŁUCHANIE

• Porównywanie

• W trakcie rozmowy cały czas próbujesz ocenić, kto jest mądrzejszy, bardziej kompetentny, zdrowszy emocjonalnie - ty czy twój rozmówca

• Niewiele dociera do ciebie, ponieważ jesteś zbyt zajęty ocenianiem, czy dorównujesz rozmówcy

2. Domyślanie się

• Gdy domyślasz się, czyli czytasz w myślach drugiej osoby, nie zwracasz zbytnio uwagi na to, co ludzie mówią, a wręcz nie dowierzasz słowom

• Próbujesz zgadnąć, co rozmówca „naprawdę” myśli lub czuje

• Takie domysły, przeczucia, niejasne przesłanki nie mają nic wspólnego z tym, co dana osoba do ciebie mówi

3. Przygotowywanie odpowiedzi

• Jeśli myślisz, co masz powiedzieć za chwilę, nie masz czasu na słuchanie

• Musisz się starać, aby wyglądać na zainteresowanego

4. Filtrowanie

• Słuchanie wybiórcze, np. zwracasz uwagę na to, czy twój rozmówca jest zły, nieszczęśliwy

• Unikanie słyszenia pewnych wypowiedzi - zwłaszcza negatywnych, krytycznych, zagrażających

5. Osądzanie

• Negatywne etykietki mają ogromną moc

• Osądy powinny być formułowane dopiero po wysłuchaniu i ocenieniu treści wypowiedzi. To podstawowa zasada uważnego słuchania.

6. Skojarzenia

• Słuchasz „jednym uchem” i nagle coś, co przekazuje rozmówca, uruchamia łańcuch skojarzeń

• Kiedy jesteśmy znudzeni czy zniecierpliwieni rozmową, mamy większą skłonność do uciekania w łańcuch skojarzeń

7. Utożsamianie się

• Cokolwiek powie twój rozmówca, odnosisz do swojego doświadczenia

• Zaczynasz swoje ekscytujące opowieści i nie masz czasu, aby naprawdę usłyszeć i poznać drugą osobę

8. Udzielanie rad

• Wystarczy, że usłyszysz kilka pierwszych zdań, a już zaczynasz szukać odpowiedniej rady

9. Sprzeciwianie się

• Ta przeszkoda karze ci się kłócić i spierać

• Druga strona nigdy nie czuje się naprawdę wysłuchana, ponieważ zawsze ci spieszno, aby się z nią nie zgodzić

• Podczas rozmowy wyszukujesz wypowiedzi, z którymi mógłbyś polemizować

• Znajdź jeden punkt, w którym mógłbyś się z nim zgodzić

• Rodzaje sprzeciwiania się:

• Gaszenie - za pomocą zgryźliwych i sarkastycznych uwag, które mają na celu zaniechanie tematu

• Dyskontowanie - lekceważenie lub przyjmowanie wiadomości z zastrzeżeniem. Polega na tym, że za każdym razem, gdy słyszysz komplement, natychmiast wyliczasz wszystko, co może obniżyć twoją wartość.

10. Przekonanie o swojej racji

• Jesteś gotowy posunąć się bardzo daleko - nawet do przekręcania faktów, podnoszenia głosu, obwiniania, przypominania grzechów z przeszłości - aby tylko uniknąć poczucia, że się mylisz

• Masz niewzruszone przekonania, nigdy nie przyznajesz się do błędów - więc nie uczysz się na nich i cały czas je popełniasz

11. Zmiana toru

• Nagła zmiana tematu. Przestawiasz rozmowę na inne tory, kiedy jesteś znudzony tematem lub czujesz się nieswojo, gdy jest on poruszany

• Obracanie w żart, czyli ciągłe reagowanie na słowa rozmówcy żartem lub dykteryjką

12. Zjednywanie

• „Tak… Prawda… Absolutnie… Wiem… Oczywiście… Niewiarygodne… Tak… Naprawdę?”

• Chcesz być miły, uprzejmy, wspierający. Chcesz, aby ludzie cię lubili, więc zgadzasz się ze wszystkim. Słuchasz na pół uważnie - na tyle tylko, aby nie zgubić wątku - ale nie angażujesz się naprawdę. Nie dostrajasz się do rozmówcy - chcesz tylko zjednać go sobie. Badasz, co mówi.

• CZTERY KROKI SKUTECZNEGO SŁUCHANIA

• Słuchanie aktywne

• Parafrazowanie - powtarzanie swoimi słowami tego, co - jak nam się wydaje - ktoś powiedział. Można zacząć zwrotami: „Mówisz, że… Innymi słowy… Zaczekaj, próbuję zrozumieć… Czy chcesz przez to powiedzieć, że…?”

• Precyzowanie - zadawanie pytań aż do uzyskania pełniejszego obrazu. Jeśli dopytujesz się, chcesz wiedzieć więcej - pozwalasz odczuć drugiej osobie, że jesteś nią zainteresowany

• Informacja zwrotna - jeśli sparafrazowałeś, wyjaśniłeś, zrozumiałeś, to dobry moment, aby powiedzieć o swoich reakcjach. Bez popadania w osądy, możesz podzielić się tym, co myślałeś, czułeś lub czego doświadczałeś. Trzy ważne cechy dobrej informacji zwrotnej: natychmiastowa, szczera, wspierająca - np. „Mam wrażenie, że jest coś, czego mi nie mówisz” jest bardziej wspierające niż: „Coś przede mną ukrywasz”. „Myślę, że prawdopodobnie popełniłeś błąd” jest bardziej wspierające niż: „Głupio postąpiłeś”.

2. Słuchanie empatyczne

• Wymaga uświadomienia sobie jednej sprawy: każdy z nas próbuje przetrwać. Nie musisz wszystkich lubić czy zgadzać się ze wszystkimi, ale uznaj fakt: łączą nas nieustanne zmagania

• Oznacza słuchanie z odpowiednim nastawieniem: „Trudno jest mi tego słuchać, ale mam przed sobą drugiego człowieka, który próbuje przeżyć”.

3. Słuchanie otwarte

• Trudno jest słuchać, kiedy oceniamy lub szukamy winy

• Cały komunikat ulega zaburzeniu, ponieważ przygotowujemy się do odrzucenia osoby lub jej koncepcji

• Jeżeli z góry chcemy kogoś odrzucić, słuchamy wówczas wybiórczo, wychwytując wszystko, co wydaje się fałszywe

• Najważniejsza zasada: wysłuchanie całości komunikatu, a dopiero potem ocenianie go

4. Słuchanie świadome

• Składają się na nie 2 elementy:

• Porównanie tego, co słyszymy, ze swoją wiedzą historyczną oraz wiedzą o ludziach i życiu (porównujemy bez osądu)

• Obserwowanie i wsłuchiwanie się w spójność wypowiedzi

PEŁNE SŁUCHANIE (jak być w pełni zaangażowanym słuchaczem?)

• Utrzymuj kontakt wzrokowy

• Nachyl się nieco w stronę rozmówcy

• Wspieraj mówiącego, kiwając głową lub parafrazując

• Upewnij się, czy dobrze rozumiesz, poproś o sprecyzowanie wypowiedzi, zadając pytania

• Zadbaj o to, aby nic nie odciągnęło ani nie rozproszyło twojej/waszej uwagi

• Nawet, jeśli jesteś zły lub rozdrażniony, zaangażuj się w słuchanie i zrozumienie wypowiedzi

• SZTUKA SŁUCHANIA W ZWIĄZKACH

• Komunikacja odwzajemniona - kiedy rozmawiacie na jakiś temat i powstaje konflikt, dajecie sobie szansę wypowiadania kolejno swoich opinii

• Kiedy mówisz:

• Wyjaśnij swój punkt widzenia krótko i zwięźle

• Unikaj obwiniania i obrzucania przezwiskami. Nie oskarżaj i nie skupiaj swojej uwagi na potknięciach partnera

• Mów o sobie i swoim doświadczeniu. Skup się na tym, czego chcesz i co czujesz

• Kiedy słuchasz:

• Skup całą swoją uwagę na partnerze, aby naprawdę zrozumieć jej/jego uczucia, potrzeby, opinie

• Nie sprzeciwiaj się temu, co słyszysz, nie dyskutuj, nie poprawiaj niczego, co mówi twój partner

• Możesz zadawać pytania, aby coś wyjaśnić, ale nie polemizuj i nie wygłaszaj argumentów negujących stwierdzenia partnera

7

---