Zagadnienia 7-9, Studia wschodnioeuropejskie, Nauka o polityce


7. Polityka jako sztuka rządzenia.

Takie określenie polityki zastosował Bismarck na forum Reichstagu.

Sztuka rządzenia - sprawowanie kontroli nad społeczeństwem przez tworzenie i egzekwowanie wspólnych decyzji. To klasyczna definicja polityki, wywodząca się z oryginalnego znaczenia tego terminu używanego w starożytnej Grecji.

„Polityka” pochodzi od terminu polis, co oznacza „miasto-państwo”. Każde polis posiadało swoisty system rządów. Największym i najbardziej wpływowym były Ateny - kolebka rządów demokratycznych. W tym ujęciu polityka jest „tym, co dotyczy polis”, współcześnie zaś „tym, co dotyczy państwa”. Studiowanie polityki oznacza studiowanie mechanizmu sprawowania władzy.

Wg Davida Eastona: polityka - autorytatywna alokacja wartości, czyli polityka to zjawisko obejmujące różnorodne procesy, przez które rząd odpowiada na naciski społeczeństwa.

Wartości autorytatywne - szeroko akceptowane w społeczeństwie, uważane za wiążące przez większość obywateli.

W tym ujęciu polityka bliska jest znaczeniu angielskiego terminu „policy”, stosowanego w odniesieniu do formalnych, lub autorytatywnych decyzji określających plan działań danej społeczności. Ogranicza ona sferę polityki do tego, co odbywa się w ramach politei, czyli systemu organizacji społecznej, skoncentrowanej wokół mechanizmu funkcjonowania rządu.

Wyklucza to większość ludzi, działań oraz instytucji ze sfery polityki (np. przedsiębiorstwa, szkoły), ponieważ nie angażują się w rządzenie państwem. Przedstawiając politykę, jako działalność zasadniczo związaną z państwem, ignoruje się znaczenie np. wielonarodowych korporacji.

Politycy, którzy świadomie kierują się przekonaniami ideologicznymi i dążą do ich realizacji poprzez członkostwo w formalnej organizacji, np. partii politycznej, określani są jako polityczni.

Przykłady:

- Urzędnicy państwowi, działający w sposób profesjonalny i neutralny, postrzegani są jako apolityczni.

- Sędziowie, interpretując prawo bezstronnie, w zgodzie ze zgromadzonymi dowodami, są postaciami apolitycznymi, jednak ulegając np. osobistym uprzedzeniom, stają się polityczni.

Rozczarowanie polityką - wynika z powszechnego mniemania, że polityka jest ściśle związana z działalnością polityków, którzy często są postrzegani jako dążący do władzy hipokryci. Na takie postrzeganie polityki w dużym stopniu mają wpływ media. Rozczarowanie polityką przejawia się w braku uczestnictwa w życiu politycznym, poparciu dla partii antysystemowych, stosowaniu działań bezpośrednich.

Negatywne ujęcie polityki, w którym jest ona egoistyczną, pozbawioną skrupułów działalnością, odzwierciedla liberalny pogląd, według którego jednostki są z natury egoistyczne, a władza polityczna korumpuje (pokusa wykorzystania własnej pozycji jest nie do odparcia).

Rozwiązaniem może być zapewnienie prowadzenia polityki w ramach systemu kontroli i przymusu, gwarantującego, że władza państwowa nie będzie nadużywana.

PUBLICZNE

PRYWATNE

Państwo:

aparat rządowy.

Społeczeństwo obywatelskie:

przedsiębiorstwa, związki zawodowe, kluby etc.

PUBLICZNE

PRYWATNE

Sfera publiczna:

polityka, handel, praca, sztuka, kultura etc.

Sfera prywatna:

rodzina i życie domowe.

8. Polityka jako sprawy publiczne.

Koncepcja polityki jako spraw publicznych odnosi się do obszaru, na którym prowadzona jest polityka. Rozróżnienie między tym, co polityczne, a niepolityczne pokrywa się z podziałem na obszar życia publicznego i prywatnego. Korzeni tego ujęcia polityki upatruje się w pracach Arystotelesa.

Tradycyjne rozróżnienie między tym, co publiczne i prywatne:

- państwo - instytucje publiczne (aparat rządowy, sądy, policja): wynika to z odpowiedzialności za wspólną organizację życia społecznego oraz finansowania ze środków publicznych;

- społeczeństwo obywatelskie - rodziny, związki zawodowe, kluby etc. podział opiera się na pokrewieństwie, finansowaniu przez indywidualnych obywateli w celu zaspokojenia własnych potrzeb;

Obszary życia, w których jednostki radzą sobie same (gospodarcza, osobista, artystyczna) są apolityczne.

Alternatywny podział.

Społeczeństwo obywatelskie odróżnia się od państwa, jednak zawiera instytucje aktywne na arenie publicznej, do których posiada bezpośredni dostęp. W konsekwencji dokonuje się przeniesienia niektórych sektorów (np. gospodarki) z dziedziny prywatnej do publicznej.

Polityka nie ingeruje w sprawy osobiste, ani w sferę obyczajów.

Poglądy na ujęcie polityki jako działalności publicznej:

- Rousseau: tylko przez bezpośredni i ciągły udział obywateli w życiu politycznym, państwo będzie się czuło zobowiązane do realizacji „woli powszechnej”;

- Mill: zaangażowanie w sprawy publiczne umożliwia osobisty, moralny, intelektualny rozwój jednostki;

- polityka może przeszkadzać ludziom w zachowywaniu się zgodnie z własnymi upodobaniami (np. sposób wychowywania dzieci).

9. Polityka jako sztuka porozumiewania się.

Owa koncepcja polityki dotyczy procesu podejmowania decyzji. W tym ujęciu polityka jest metodą rozwiązywania konfliktów, opartą na kompromisie, ugodzie i negocjacjach. Propozycja „politycznego” rozwiązania danego problemu zawiera obopólną zgodę na pokojową debatę/arbitraż, które są przeciwieństwem rozwiązania militarnego.

Korzenie tego ujęcia tkwią w pismach Arystotelesa i jego przekonaniu, że „politeja”* to idealny ustrój państwowy, łączący cechy arystokratyczne i demokratyczne.

Współczesnym przedstawicielem takiej koncepcji jest Bernard Crick. Uważa on politykę za częściową tolerancję dla odmiennych prawd oraz uznanie możliwości stworzenia rządu, który najlepiej będzie funkcjonował wtedy, gdy otwarcie będą z sobą konkurować sprzeczne interesy. W tym ujęciu kluczem do polityki jest szeroki podział władzy.

Crick uważa, że między grupami społecznymi i grupami interesu, posiadającymi władzę, konflikt jest nieunikniony, jednak nie mogąc nieustannie niszczyć się nawzajem, muszą się pojednać.

Ten pogląd na politykę opiera się na wierze w skuteczność debaty i dyskusji oraz przekonaniu, że społeczeństwo bardziej charakteryzuje się dążeniem do zgody, niż trwania w nierozwiązywalnym konflikcie. Przekonanie to odzwierciedla głębokie poparcie zasad liberalno-racjonalistycznych.

Crick uważa politykę za narażoną na ataki i często niedocenianą formę aktywności. Za jej głównego (choć nie jedynego) wroga uważa „pragnienie posiadania racji za wszelką cenę”.

Krytyka modelu Cricka:

- sprzeczność z formą polityki w zachodnich pluralistycznych demokracjach,

- nie odnosi się do systemów jednopartyjnych (ze względu na zrównanie polityki ze współzawodnictwem partii) oraz reżimów wojskowych.

*rządy wielu w interesie ogółu;

Opracowała Sylvie Przepióra, na podstawie:

A. Heywood „Politologia”, s. 6-9, 10-11, 11-13.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zagadnienia, Studia wschodnioeuropejskie, Nauka o polityce
zagadnienia 88-92, Studia wschodnioeuropejskie, Nauka o polityce
Zagadnienia na egzamin, Studia wschodnioeuropejskie, Nauka o polityce
Wymiary legitymizacji władzy, Studia (europeistyka), nauka o polityce, Teoria polityki, ćwiczenia 5
spoleczenstwo mas - Mills, Studia (europeistyka), nauka o polityce, Teoria polityki, ćwiczenia 14
Wiatr - kultura polityczna, Studia (europeistyka), nauka o polityce, Teoria polityki, kultura
kultura polt. - G. Powell, Studia (europeistyka), nauka o polityce, Teoria polityki, kultura
Popper - opinia publiczna, Studia (europeistyka), nauka o polityce, Teoria polityki, ćwiczenia 8
Reforma, Studia (europeistyka), nauka o polityce, Teoria polityki, ćwiczenia 18
Polityka jest aktywnością, studia- politologia, nauka o polityce
kultura polityczna, studia- politologia, nauka o polityce
Burton - elity a demokracja, Studia (europeistyka), nauka o polityce, Teoria polityki, ćwiczenia 15
2.+Determinanty+polityki, studia- politologia, nauka o polityce
4.+Decyzje+polityczne, studia- politologia, nauka o polityce
Różne sposoby definiowania słowa polityka, studia- politologia, nauka o polityce
Linz, Studia (europeistyka), nauka o polityce, Teoria polityki, ćwiczenia 17
Dziubka - nspołeczeństwo obywateslkie, Studia (europeistyka), nauka o polityce, Teoria polityki, ćwi
Sylabus SWE systemy polityczne, Studia wschodnioeuropejskie, Systemy polityczne w Europie Środkowo-W
Rozwój nauki o polityce w Polsce od czasów najdawniejszych do współczesnych, studia- politologia, na

więcej podobnych podstron