1. immunologia jest to nauka o funkcjonowaniu układu odpornościowego

2. cechy układu odpornościowego:

• zdolność uczenia się i zapamiętywania

• Samoregulacja

• Zdolność reagowania na bodźce w sposób odpowiedzialny

• Mechanizmy zamienne

• Zdolność tolerancji (fizjologiczna flora bakteryjna, ciąża)

• Pracuje w sposób ciągły przez cale życie- spadek z wiekiem

• Popełnia błędy (autoagresja, nadwrażliwość)- autoagresja- niszczenie własnych komórek, tkanek; nadwrażliwość - nadmierna reakcja- choroby alergiczne

4. rola układu odpornościowego w organizmie:

• obronna (grzyby, bakterie, wirusy, pasożyty)

• nadzorcza (kom. patologiczne- nowotwory)

• homeostatyczna

W jaki sposób organizm rozpoznaje patogeny ( PAMP-TLR)

5. strategia działania układu odpornościowego:

• niedopuszczenie do wtargnięcia wroga do organizmu

• zniszczenie wroga przy użyciu mechanizmów obrony wrodzonej

• zniszczenie wroga przy użyciu mechanizmów obrony nabytej

6. ogólna budowa układu odpornościowego-
   jest to układ rozproszony (zaleta):

• struktury anatomiczne,

• komórki

• czynniki humoralne

Wada: utrudniona komunikacja.

7. anatomiczne struktury układu odpornościowego:

• centralne:

• grasica

• szpik kostny- różnicowanie, powstawanie i dojrzewanie limf. B + produkcja tymocytów

*tymocyty- niedojrzałe limf. T

• obwodowe

• grudki limfatyczne: samotne i skupione

• migdałki,

• wyrostek robaczkowy,

• węzły chłonne,

• śledziona; MALT; BALT; GALT; NALT




• najważniejsze cechy budowy grasicy:

• od 14 roku życia zaczyna inwoluować, pozostaje po niej ciało tłuszczowe z fragmentami ciała grasiczego,

• otoczona torebka łącznotkankowa- dzieli ja na zraziki,

• podzielona na cześć korowa i rdzenna (z kom. Nabłonkowych, ciałek grasiczych, makrofagów i kom dendrytycznych- rola: synteza i różnicowanie limfocytów T- tylko 5% na obwód, posiadają wysoka ekspresje MHC)

9. 
   hormony grasicy:

• tymozyna

• 
  grasiczy czynnik humoralny

• tymopoetyna

• tymulina

• tymostymulina

głownie syntetyzowane w ciałkach Hassala (suplementacja TFX u pacjentów z zaburzonym wytwarzaniem limf T)

10. obwodowe narządy limfatyczne:




• grudka limfatyczna

• migdałek

• kępki Peyera- jelito kręte

• wyrostek robaczkowy

• węzły chłonne

• śledziona




11. budowa grudki limfatycznej

• samotne lub skupione,

• nieotorbione;

• Występują bezpośrednio pod nabłonkiem np. w przewodzie pokarmowym, drogach oddechowych, i narządzie moczowo - płciowym

• złożona z komórek nabłonkowych + limf B i T; zawierają centra rozrodcze (rozpoznanie wroga; limfocyty B 95%, T-5%, makrofagi i kom dendrytyczne)

Migdałek- skupienie tkanki limfatycznej, samotnych grudek limfatycznych; (pierścień migdałków: w strategicznym miejscu połączenie dróg oddechowej i pokarmowej

12. tkanka limfatyczna związana z błonami śluzowymi (MALT) -miejsca bezpośredniego kontaktu z patogenami,

• GALT- przewodu pokarmowego

• BALT- dróg oddechowych

• NALT- nosa i gardła

13. komórki biorące udział w reakcjach immunologicznych:




• limfocyty T i B

• granulocyty

• monocyty/ makrofagi

• kom dendrytyczne

• kom NK

• kom tuczne

• kom nabłonkowe

• kom śródbłonkowe

• fibroblasty

• płytki krwi




14. czynniki humoralne- umożliwiają komunikację( ukł odpornościowy jest rozproszony)

• immunoglobuliny

• składowe dopełniacza

• białka ostrej fazy

• cytokiny

15. cytokiny - i :

-są to „hormony” układu odpornościowego: białka, produkowane przez kom układu odpornościowego; wpływają na kom układu odpornościowego i inne,

• interleukiny (opisane-o znanym składzie aminokwasowym

• chemokiny

• interferony (α,β,γ)

• TNF-y

• Czynniki wzrostu

Aby cytokiny mogły wywierać efekt receptory

16. ogólne zasady funkcjonowania cytokin w organizmie: SIEC CYTOKINOWA

• jedna cytokina może być produkowana przez wiele typów Komorek,

• dana cytokina może być produkowana przez dana komórkę w odpowiedzi na różne sygnały,

• dany bodziec może indukować syntezę rożnych cytokin,

• PLEJOTROPIA dana cytokina działa na rożne kom i wywołuje różne efekty

• Redundancja- różne cytokiny, działając na ta sama kom, wywołują taki sam efekt

• odpowiedz kom na dana cytokine zależy od jej stanu czynnościowego,

• odpowiedz kom na dana cytokine zależy od stężenia cytokiny

• cytokiny działają wspólnie (synergistycznie lub antagonistycznie)

• cytokiny mogą działać autokrynowo




17. IL-1

• reguluje przebieg odp. immunologicznej i reakcji zapalnej

• źródło: monocyty * wiele źródeł

• czynniki indukujące: LPS, egzotoksyny, peptydoglikany, wirusy, grzyby, IFNγ, TNF,C5a,

• działanie: granulopoeza, synteza przeciwciał, proliferacja, synteza cytokin

18. IL-6

• MECHANIZMY OBRONNE: odpowiedz immunologiczna, reakcja zapalna, krwiotworzenie,

• Źródło:monocyty * wiele innych

• Czynniki indukujące: IL-1, TNF, IFN, LPS, wirusy,

• SILNY INDUKTOR HEPATOCYTOW DO SYNTEZY BIALEK OSTREJ FAZY,




19. TNF

• cytokina regulująca odpowiedź zapalną i immunologiczną,

• czynnik indukujący: LPS

• działa m.in.: na kom nowotworowe indukując apoptoze

20. interferon:

• α,β,κ,δ- prod przez leukocyty, fibroblasty i keratynocyty,

• γ- prod przez limfocyty T i kom NK,

• ZAKAZENIE WIRUSOWE!

• Dzialanie:




• przeciwwirusowe,

• aktywacja kom NK i limfocytow Tc,

• wzmaganie cytotoksyczności makrofagow,

• wzmaganie zdolności fagocytarnej makrofagow,

• wzmaganie ekspresji czasteczek MHC,

• indukcja syntezy wielu cytokin,




21. chemokiny (małe cytokiny):

• cytokiny pozapalne

• główna rola to działanie chemotaktyczne (neutrofile, eozynofile, bazofile, monocyty, makrofagi, kom. Tuczne, limf T i B)

• regulują ekspresje cząsteczek adhezyjnych (wpływ na kolejność napływu kom do miejsca zapalenia)

22. IL-8- przykład chemokiny




• reguluje funkcje neutrofilów,

• chemotaksja,

• wzmaga procesy oddechowe- wybuch tlenowy

• powoduje degranulacje,

• aktywuje uwolnienie enzymów lizosomalnych,

• wzmaga ekspresje receptorów dla składników dopełniacza,

• wzmaga działanie cytotoksyczne,




23. przykłady zastosowań cytokin w terapii:

• IFN-β- stwardnienie rozsiane,

• IFN-γ- przewlekla bialaczka szpikowa, przewlekle zapalenie wątroby typu B i C

• IL-2- choroby nowotworowe,

• Erytropoetyna- w leczeniu niedokrwistości, doping

STRATEGIA FUNKCJONOWANIA UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO.

1. Niedopuszczenie do wtargnięcia:




24. bariery anatomiczne i funkcjonalne organizmu:

anatomiczne:

• skora (nabłonek rogowaciejący, złuszczanie kom, pot, łój, pH)

• drogi oddechowe (nabłonek rzęskowy, wydzielina sluzowo-surowicza, kichanie, kaszel)

• przewód pokarmowy (błona śluzowa, perystaltyka, kwas solny, flora bakteryjna, ślina)

• MALT

Funkcjonalne:

• Czynniki humoralne

25. czynniki humoralne stanowiące ważne bariery funkcjonalne:

• laktoferryna i transferryna- wiążą żelazo

• lizozym- przeciwbakteryjny,

• immunoglobuliny (sIgA)

• interferony,

• enzymy proteolityczne,

• defensyny- naturalne antybiotyki produkowane przez komórki nabłonka

2. Zniszczenie wroga mechanizmami odporności wrodzonej:







27. ODPORNOŚĆ WRODZONA:

• bardzo szybka,

• wiele mechanizmów działających równolegle,

• nieomylna (nie prowadzi do autoagresji)

• bardzo skuteczna,

• bez pamięci immunologicznej,

• wywołuje odp zapalną




29. czynniki humoralne odporności wrodzonej:

• białka i polipeptydy płynów ustrojowych,

• immunoglobuliny (GAM),

• interferony,

• układ dopełniacza,

• białka ostrej fazy,

30. komórki biorące udział w odporności wrodzonej:

• komórki NK,

• makrofagi,

• neutrofile,

• komórki tuczne,

• eozynofile,




Gdy cz. humoralne i komórki działają razem prowadzą do rozwoju zapalenia

31. etapy rozwoju odporności wrodzonej:

• rozpoznanie wroga [PAMP-TLR]

• miejscowa kumulacja czynników humoralnych i kom aktywnych w procesach obrony wrodzonej,




32. cząsteczki PAMP (wzorce molekularne związane z patogenami):

• składniki ściany komórkowej bakterii (LPS, PGN)

• formylowane peptydy bakterii,

• mangany- cukry

• bakteryjny DNA,

• dwuniciowe RNA,

33. receptory Toll-podobnych (TLR):

• kom nabłonka, śródbłonka, tuczne, kardiomiocyty, adipocyty, fibroblasty, makrofagi, kom dendrytyczne, limfocyty, granulocyty, kom NK- rozpoznają PAMP,

• receptory błonowe: TLR-1, 2, 4, 5, 6;

• receptory wewnątrzkomórkowe (w błonie fagolizosomów): TLR-3, 7, 8, 9- rozpoznanie patogenów wewnątrzkomórkowych np. wirusy




34. TLR:

• 
  TLR2- receptor błonowy, rozpoznaje PGN (bakterie G+), kwasy lipotejchojowe-ligandy, dodatkowo: lipopeptydy, β-glukany: grzyby, Toxoplasmosa gondii

• TLR4- rozpoznaje LPS (bakterie G-), rozpoznaje też Trichonomas vaginalis + grzyby Aspergillus

TLR 5- główny ligand: flagelina - rozpoznaje bakterie posiadające rzęski

Mogą tworzyć dimery: TLR1/TLR 2- ligand: triacylowane lipopeptydy mycobacterii

TLR2/TLR6- diacylowane lipopeptydy mycoplasm, zymosan

35. przebieg reakcji rozwijającej się w wyniku aktywacji komórek na skutek interakcji PAMP - TLR

• wydzielanie β-defensyny z kom nabłonka- NATYCHMIASTOWE ZABICIE WROGA,

• wydzielanie histaminy, LT, PG, PAF z kom tucznych- WZROST PRZEPUSZCZALNOSCI NACZYN

• wydzielanie cytokin pozapalnych z kom tucznych, nabłonkowych i śródbłonkowych (kom lokalne)-

• WZROST EKSPRESJI CZASTECZEK ADHEZJI MIEDZYKOMORKOWEJ- CHEMOTAKSJA

• NAPLYW CZYNNIKOW HUMORALNYCH (Ig, składowe dopełniacza) i KOMÓREK KRWI (neutrofile, monocyty, makrofagi), w kierunku zwiększającego się stężenia czynnika chemotaktycznego,

• Aktywacja neutrofilów i makrofagów do fagocytozy i wytwarzania reaktywnych form tlenu,

• FAGOCYTOZA-niszczenie wroga przez rodniki tlenowe

• Wydzielanie kolejnych porcji cytokin pozapalnych z kom tucznych, nabłonka, śródbłonka oraz z neutrofilów i monocytów/makrofagów

• Amplifikacja procesu

• ZAPALENIE

36. komórki NK (natural killers):

• naturalna cytotoksyczność komórkowa,

• populacja dużych ziarnistych limfocytów (LGL) (zaliczane do limfocytów obwodowych)

• duże jadro komórkowe,

• liczne ziarnistości cytoplazmatyczne,

• markery: CD3^-, CD16⁺ (FcγR receptor dla IgG), CD56⁺,

• lokalizacja: krew obwodowa(10%) , wątroba(50%), śledziona(10%), węzły chłonne(2-7%),

• ↑ ich aktywności: IL-2, IFNα, IFNβ, IL-12, wysiłek fizyczny, dieta beztłuszczowa,

• ↓ PGE₂, oddawanie krwi, stres, pączek ,

• zawartość ziarnistości NK (perforyna i granzymy)

37. etapy reakcji naturalnej cytotoksyczności komórkowej:

• rozpoznanie kom docelowej przez kom NK,

• aktywacja kom NK i „programowanie” do lizy,

• degranulacja kom NK (perforyna tworzy dziury),

• zniszczenie kom docelowej,

38. rozpoznanie komórki docelowej przez komórkę NK (receptory hamujące i receptory aktywujące)

• jeżeli MHC1 przyłączy się do rec. hamującego brak reakcji

• jeżeli ligand aktywujący przyłączy się do rec. aktywującego to zabicie kom

39. proces cytotoksyczności komórkowej z udziałem perforyny

• zawartość ziarnistości kom NK (razem z granzymami)

40. rola granzymów w reakcji naturalnej cytotoksyczności komórkowej

• proteazy serynowe,

• rozkładają proenzymy z rodziny kapsaz

→ indukcja apoptozy komórki,

41. reakcja ADCC- cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał; na pograniczu wrodzonej i nabytej,

• kom NK, makrofagi, monocyty, neutrofile, eozynofile, trombocyty, subpopulacja limfocytówT,

• receptor Fc dla immunoglobulin:

• FcγR- IgG (IgG1 i IgG3)

• FcεRII- dla IgE (eozynofile, trombocyty, makrofagi)

42. Przeciwciała w odporności wrodzonej

• Udział w reakcji ADCC

• Aktywacja dopełniacza drogą klasyczną

• Udział w fagocytozie(opsoniny)

3. Zniszczenie wroga mechanizmami odporności nabytej

43. ODPORNOŚĆ NABYTA

• Rozwija się powoli

• Jeden główny mechanizm

• Może prowadzić do autoagresji

• Niezwykle skuteczna

• Posiada pamięć immunologiczną




44. Mech humoralne

• Przeciwciałą IgG, IgM, IgA, IgE

45. Mechanizmy komórkowe

• Limf T (Tc, Th)

• Limf B







47. Rozwój odp nabytej przebiega z udziałem:

• Limf B, T

• Kom prezentujących antygen

• MHC kl I i MHC kl II

• Rec TCR limf T

• Receptor BCR limf B

• Regulacja-cytokiny

48. rodzaje odporności nabytej:

• odpowiedź humoralna (z udziałem swoistych przeciwciał),

• odpowiedź komórkowa,

• odpowiedź z udziałem limfocytów Tc,

• odpowiedź z udziałem limfocytów Th (późna)






50. etapy rozwoju odporności nabytej:

• rozpoznanie wroga i jego prezentacja (cząsteczki MHC- obecne w błonie komórek organizmu)

• przekaz informacji o wrogu (receptor TCR- obecny w błonie limfocytów)

• decyzja o kierunku odpowiedzi swoistej (typ cząsteczki MHC↔ populacja limfocyt T→ cytokiny i cząsteczki adhezyjne)

• rozwój odpowiedzi swoistej (pobudzenie limfocytów B→ produkcja przeciwciał; powstanie limfocytów T (Tc, Th)

• Wszystkie etapy odp nabtej są regulowane przez CYTOKINY

51. rozwój i dojrzewanie limfocytów B- w szpiku kostnym!

• w ich rozwoju bierze udział IL-2

• dojrzewanie: powstanie limf proB→ ekspresja cząsteczek MHCII i CD19→w cytoplazmie pojawia się ciężki łańcuch π→niedojrzały limfocyt B (posiada receptor błonowy IgM)→ dojrzały limfocyt B (MHCII, CD19, CD21*, CD23*, receptor błonowy IgM i IgD) *CD21 i CD23 określają dojrzałość limfocytów B

52. receptor BCR

• receptor immunoglobulinowy limfocytów B; IgM, IgD

• związanie go z antygenem stanowi I sygnał w aktywacji limfocytów B- odgrywa kluczową rolę w rozwoju odpowiedzi nabytej,

53. Dojrzały limf B dziewiczy + antygen = limf B pobudzony

• Kom plazmatyczna

• Limf B pamięci

54. limfocyty B pamięci

• długo żyją

• są liczne

• mają więcej cząsteczek MHC II

• łatwiej ulegają aktywacji

55. proces dojrzewania limfocytów T w grasicy

z tymocytów CD4⁻, CD8⁻ i TCR⁻ mogą powstać :

• CD4⁻ CD8⁻ TCRγδ⁺

• CD4⁺ CD8⁻ TCRαβ⁺ limfocyty T CD4, Th

• CD$⁻ CD8⁺ TCRαβ⁺ limfocyty T CD8, Tc odpowiedź typu komórkowego-cytotoksyczny

56. W grasicy limfocyty T nabywają kompetencji immunologicznej w trakcie:

• selekcja pozytywna ( + restrykcja MHC) przez komórkę nablonkowatą

• jeżeli młodociany limf T nie potrafi rozpoznawać MHC I lub II to zostaje zabity

• jeżeli rozpoznaje lepiej MHC I zostaje Tc CD8

• jeżeli rozpoznaje lepiej MHC II to zostaje Th CD4

• selekcja negatywna przez komórki dendrytyczne limfocytów CD4

• jeżeli za silnie rozpoznaje MHC to zostaje zabity

• jeżeli prawidłowo to zostaje wypuszczony na obwód

• selekcja negatywna przez rdzeniowe komórki nabłonkowate limf CD8

• jeżeli za silnie rozpoznaje MHC to zostaje zabity

• jeżeli prawidłowo to zostaje wypuszczony na obwód

• dojrzały limfocyt T dziewiczy po kontakcie z antygenem staje się pobudzony i może się przekształcić w

• limfocyt T efektorowy

• limfocyt T pamięci

58. subpopulacja CD4⁻ CD8⁻ TCRγδ⁺

• Rozpoznają antygeny bez udziału cząsteczek MHC (w kontekście CD1?)

• Zdolność cytotoksyczności kom naturalnej i z udziałem przeciwciał (ADCC)

• Odporność p-bakteryjna, p-wirusowa, p-nowotworowa

59. Limfocyty Th0 może się zróżnicować na

• Th1- biorący udział w odp typu komórkowego(późnego)

• Pobudza jego powstawanie Il 12, IFNγ

• Hamuje go Il 4 i 13 (wytwarzane przez Th2)

• Wydziela Il 2 i INFγ

• Th2- biorący udział w odp typu humoralnego (wspomaganie limf B)

• Pobudza go Il-4

• Hamuje go INFγ (Th1)

• Wytwarza: Il-4,5,6,13

60. Komórki prezentujące antygen APC

Prezentacja antygenów w kontekście cząsteczek

• MHC I- wszystkie komórki organizmu

• MHCII

• makrofagi, komórki dendrytyczne(mieloidalne z TH1, limfoidalne z Th2, limf B tradycyjne APC

• neutrofile, monocyty, kom tuczne, nabłonka, śródbłonka po aktywacji INFγ

61. Etapy rozwoju odporności nabytej

1)Prezentacja wroga

• Peptydy endogenne MHC 4

• Peptydy egzogenne MHC 8

2)Przekaz informacji o wrogu

• Sygnał I

• MHC II limf T CD4

• MHC I limf T CD8

• Sygnał II

• Kostymulacja- kooperacja wielu cząsteczek błonowych APC i limf T + działanie aktywujące Il-2

3)Decyzja o kierunku odp nabytej

• APC z MHC I z pomocą Th1 limf T CD8 odp kom z limf Tc

• APC z MHC II T CD4 pod wpływem:

• Il-4 przez Th2 limf B odp humoralna

• Il-12 IFNγ przez Th2 makrofag odp komórkowa późna

• Odpowiedź humoralna

• WYTWORZENIE SWOISTYCH PRZECIWCIAŁ

• Biora w niej udział : APC, limf Th2, limf B(kom plazmatyczne)

63. Aktywacja limfocytów B

1. I sygnał- związanie antygenu przez BCr i prezentacja antygenu w kontekście MHC II

2. IIsygnał - wymiana sygnałów(ko stymulacja z limf CD4

3. IIIsygnał - oddziaływanie cytokin wydzielanych przez zaktywowany limf Th2

4. Proliferacja limf B

5. Różnicowanie w komórki plazmatyczne- dojrzewanie ziarnistości, produkcja przeciwciał

64. Klasa syntetyzowanych Ig zależy od cytokin limf Th2

• „równowaga” Il-4,5,6,13 IgG IgM

• „Przewaga” Il-4 IgE

• „przewaga” Il-5 IgA

65. rola przeciwciał w mechanizmach obronnych:

• wiązanie patogenów i tworzenie kompleksów immunologicznych, (małe kompleksy usuwane są w nerkach i wątrobie, duże eliminowane przez kom żerne, natomiast średnie są patologiczne)

• wiązanie (neutralizacja) egzotoksyn,

• wiązanie struktur powierzchniowych patogenów warunkujących ich przyleganie do kom gospodarza,

• ułatwianie fagocytozy (immunofagocytoza),

• aktywacja dopełniacza drogą klasyczną,

• udział w reakcji ADCC,

66. rola odpowiedzi humoralnej w mechanizmach obronnych:

odgrywa kluczową rolę w odpowiedzi przeciwbakteryjnej, przeciwwirusowej, przeciwnowotworowej, a także jest istotna w odporności przeciwgrzybicznej i odpowiedzi skierowanej przeciwko pasożytom,

67. przebieg aktywacji spoczynkowych limfocytów Tc

• I sygnał- rozpoznanie antygenu prezentowanego w kontekście MHC 1,

• II sygnał-aktywacja przez zaktywowany limfocyt Th1 (IL-2) oraz cytokiny syntetyzowane i wydzielane przez APC (kom dendrytyczne, mieloidalne lub makrofagi- w tej reakcji oczywiście),

68. rola limfocytów Th1 w dojrzewaniu limfocytów CTL

Th1 po aktywacji wydzielają IL-2, która aktywuje limfocyty Tc→ proliferacja i aktywacja→ zaktywowany Tc= CTL

69. cechy limfocytów CTL

• w ich ziarnistościach perforyny i granzymy,

• rozpoznaje „wroga” bez aktywacji i współpracy z limfocytem Th1,

70. rola odpowiedzi komórkowej z udziałem limfocytów Tc w mechanizmach obronnych- zabicie:

• kom z wirusem,

• kom z bakterią,

• kom nowotworowych,

71. przebieg odpowiedzi komórkowej późnej:

(prowadzi do patologii)

• przebiega z udziałem APC (makrofag, kom dendrytyczna- głownie kom Langerhansa) i limfocytów Th1,

• kom efektorową jest makrofag,

• fagocytoza, zabijanie wewnątrzkomórkowe, cytokiny,

72. rola limfocytów Th w odpowiedzi nabytej:

• uczestniczą w aktywacji limfocytów B w przebiegu odpowiedzi humoralnej (Th2)

• biorą udział w aktywacji Tc i powstaniu limfocytów CLT (Th1)

• biorą udział w rozwoju odpowiedzi kom późnej i powstaniu aktywowanych („gniewnych”) makrofagów (Th1)

73. rola makrofagów w obronie wrodzonej i nabytej:

• fagocytoza i zabijanie wewnątrzkomórkowe,

• prezentacja antygenów w kontekście MHC I i MHC II,

• centralna rola w odpowiedzi komórkowej typu późnego,

74. p-ciała = Ig ale Ig= p-ciała + BCR:

• 4 łańcuchy: 2 ciężkie (H) i 2 lekkie (L)- połączone wiązaniami dwusiarczkowymi,

• Cześć zmienna :1/2 lekkiego i ¼ ciężkiego; różnią się w obrębie klas

• Część stała: pozostałe fragmenty, determinują specyficzność

• Fab - zawiera miejsca wiążące antygen- paratop[dopasowany przestrzennie do determinanty antygenowej- epitopu]

• Fc - wiązanie się z komórkowymi receptorami dla przeciwciał + aktywacja dopełniacza,

• Region zawiasowy (nie występuje w IgE, a jest bardzo dlugi u IgD), jest odpowiedzialny za ruchliwość ramion Fab i ich możliwość ustawiania się pod rożnym katem względem siebie i Fc(możliwość łączenia z 2 antygenamiprecypitacja)

• W obrębie paratopu rejony zrębowe i rejony hiperzmienne(mające kontakt z AG)

• WARTOŚCIOWOŚĆ ilość AG które może związać 1 Ig np. monomer=2, dimer=4 pentamer=10

75. klasy immunoglobulin - podstawa podziału:

- biora udzial w odporności wrodzonej i nabytej,

-w zależności od typu lancuch ciezkiego wyróżniamy klasy:




• α- Iga

• δ- IgD

• ε- IgE

• γ- IgG

• μ- IgM




-lancuchy lekkie: κ, λ odpowiedzialne za typy,

76. powinowactwo przeciwciał i zachłanność:

• SWOISTOŚĆ- wynika z konfiguracji przestrzenne lancuchow ciezkich i lekkich ramion immunoglobuliny, determinuja ja regiony zrębowe i regiony hiperzmienne,

• ZACHŁANNOŚĆ- sila wiazania wielowartościowego antygenu z przeciwciałem,

77. immunoglobuliny jako receptory komórkowe:

• BCR: IgM, IgD

• TCR: IgG, IgA, IgE




79. IgD

• do 1%,

• monomer

• jest receptorem na limfocytach B,

• odp za rozwój nabytej humoralnej odp immun przez BCR

80. IgE

• Fizjologicznie obecna w śladowych ilościach

• Monomer

• FcεR na kom tucznych i bazofilach

• odpowiedzialna za nadwrażliwość typu 1

• obrona p-pasożytnicza







82. IgG

• najwazniejsza (80%)

• ZAWSZE jest monomerem,

• 4 podklasy

• Wiążą dopełniacz(oprócz IgG4)

• Wiąże się z FcδR

• Działa P-bakteryjnie, p-wirusowo w tkankach

• Jako jedyna przechodzi przez łożysko,

• Fagocytoza

• Reakcja ADCC (cytotoksyczność zależ od p-ciał)

• Aktywacja klasycznej drogi aktywacji C3

83. IgM

• I faza odp immun(niskie dopasowanie epitopu)

• Pentametr, łańcuch J

• płatek śniegu,

• postać kraba(5 wartościowa mimo 10 Fab)

• heksamer

• Monomer - BCR na limfocytach B,

• do tej klasy naleza przeciwciała A, B, 0,

• aktywacja klasycznej dr ukł dopełniacza 400xsilniej od IgG,




84. IgA

• Wysoka ilość syntezy w wydzielinach śluzowych i surowiczych

• Monomer : osocze

• Dimer: S-IgA wydzielnicze składa się z : łańcucha J(joining) i
  Wiąźe się z FcαR fragmentu wydzielniczego -ochrona przed enzymami,
  działanie: p-bakteryjne/ p-wirusowe -transport przez błony,
  w błonach śluzowych i wydzielniczych - dodatkowe rusztowanie

• Fagocytoza

• reakcje ADCC

85. Przeciwciała Monoklonalne:

• Są swoiste wobec 1 antygenu- epitopu

• Produkowane przez hybrydoma( immunizowany limf B + hybryda z kom szpiczaka)

Zastosowanie: lokalizacja nowotworu- koniugaty PM z radioizotopami)

86. co to jest układ dopełniacza:

- element odporności wrodzonej humoralnej, stanowi „dopełnienie” roli przeciwciał

Eliminacja bakterii, kom nowotworowych, pasożytniczych

• Indukcja procesów zapalnych

• Wspomaganie procesu fagocytozy

• Usuwanie kompleksów immunologicznych

87. niedobory składowej C3:

• ↑ podatności na zakażenia bakteriami otoczkowymi (np. Haemofilus influenza, Streptococcus pneumoniae/ pyogenes)

• współistnienie chorób o podłożu autoimmunizacyjnym (m.in. kłębuszkowe zapalenie nerek, zespoły przypominające toczeń trzewny układowy)

88. drogi aktywacji układu dopełniacza:

• klasyczna (z udzialem IgG i IgM),

• alternatywna,

• pektynowa,

89. czynniki aktywujące drogę klasyczną

• kompleksy antygen- przeciwciało (Ag-Ab -> IgM i IgG1-3)← zależy od odporności nabytej!

• niektóre bakterie (np. E.coli)

• niektóre wirusy,

• białko CRP,

• składowa C1q (powstanie kompleksu antygen-przeciwcialo IgG), przeciwciało wiąże C1q tylko wtedy, gdy jest ono związane z antygenerm

90. przebieg drogi klasycznej aktywacji układu dopełniacza

91. kompleks MAC:

-kompleks atakujący błonę komórkową i prowadzący do lizy komórki: C5b678(9)n_,

92. czynniki aktywujące drogę lektynową:

• niezależna od przeciwciał,

• białko ostrej fazy MBL- lektyna wiążąca mannozę, z tej samej rodziny co C1q, reaguje z mikroorganizmami i proteinazami MASP1 i 2,

93. przebieg drogi lektynowej aktywacji dopełniacza

• MBL wiąże mannozę na rzęskach, wiciach, otoczkach bakterii

• MBL-AG MASP-1 MASP-2 (aktywacja)

• Rozpad C4, C3 i C5 powstaje C5b tworzenie MAC

94. 
    czynniki aktywujące drogę alternatywną

• bakterie G+ i G-,

• pierwotniaki,

• wirusy i kom. Zakazone wirusami,

• robaki pasożytnicze,

• grzyby,

• kom nowotworowe,

• niezależna od przeciwciał! Mechanizm wrodzony!

95. przebieg drogi alternatywnej aktywacji układu dopełniacza:

96. komórki profesjonalnie fagocytujące (wazny element mechanizmów odporności wrodzonej):

• neutrofile,

• makrofagi,

• kom tuczne,




97. etapy fagocytozy

• etap wstępny

• rozpoznanie patogenu,

• napływ kom fagocytujacych (chemotaksja),

• aktywacja do fagocytozy,

• fagocytoza:

• związanie patogenu przez fagocyt,

• pochłoniecie patogenu (endocytoza)

• utworzenie fagolizosomu,

• zabijanie wewnątrzkomórkowe,

98. rozpoznanie patogenu [PAMP - TLR]

99. chemotaksja i czynniki chemotaktyczne

-migracja komorek w kierunku zwiększającego się stężenia czynnika chemotaktycznego;

• neutrofile i makrofagi:

• C3a, C5a,

• IL-8, TNF,

• PAF, LTB_4,

• Defensyny,

• fMLP (formylowany peptyd bedacy składnikiem sciany komrkowej bakterii)

• kom tuczne:

• C3a, C5a, (produkt uboczny aktywacji układu dopełniacza)

• IL-8,

• Defensyny,(naturalne antybiotyki, zabija w 10 s, synteza w nabłonku)

• RANTES (jedna z chemokin),

100. aktywacja neutrofilów - czynniki aktywujące:

czynniki endogenne:

• IFN-γ,

• TNF,

• IL-8,

Czynniki pochodzące od drobnoustrojów:

• LPS,

• Dipeptyd muramylowy,

• fMLP

101. Związanie patogenu do komórki fagocytującej

1)opsonizacja przez opsoniny-IgG, C3b (na fagocycie są rec rIgG, rC3b)

2)na powierzchni fagocytów i patogenów są cząsteczki lektyn i cząsteczki cukrów, wiązanie l-c

102. opsoniny i ich rola

• białka lub przeciwciała naturalne,

• występują w surowicach,

• są to czynniki adsorbowane na powierzchni drobnoustrojów i ułatwiające ich pożarcie przez kom fagocytujące,

103. immunofagocytoza

• zwiazanie patogenu,

• opsonizacja i opsoniny,

• biora udzial przeciwciała IgG (swoiście wiaza antygeny)

• składowe dopełniacza C3b,

104. lektynofagocytoza:

• zwiazanie patogenu,

• biora udzial LEKTYNY (bialka majace zdolnisc do wiazania cukrow- cukier w scianie kom patogenow),




106. mechanizmy tlenowe wewnątrzkomórkowego zabijania

WYBUCH TLENOWY: synteza reaktywnych form tlenu

• mechanizmy tlenowe:

• anionorodnik ponadtlenowy,

• nadtlenek wodoru,

• rodnik hydroksylowy,

• tlen singletowy,

• aktywność mieloperoksydazy,

• kwas podchlorawy,

• chloraminy,

107. Antyoksydanty

• Pomidory

• Zielona herbata

• Wit ACE

• Czerwone wino(reswerator)




108. mechanizmy pozatlenowe wewnątrzkomórkowego zabijania (duzy efekt bakteriobójczy):

• enzymy degradujące bialka (elastaza, proteza)

• enzymy degradujące lipidy (lipazy, fosfolipazy)

• defensyny,

• lizozym,

• laktoferryna (hamuje rozmnazanie bakterii)

109. mechanizmy unikania fagocytozy przez drobnoustroje:

• unikanie rozpoznania- np. paciorkowce wytwarzaja otoczkę (zasłania PAMPy),

• unikanie związania- np. gronkowiec złocisty wytwarza bialko A, które wiaze przeciwciało fragmentem Fc, (↓Ig)

• hamowanie fuzji fagosomu i lizosomy- np. Salmonella, Mycobacterium, Legionella- wytwarzaja substancje niszczace cytoszkielet umożliwiający przysuwanie fagosomu do lizosomy (nie powstaje fagolizosomu!)

• ucieczka z fagosomu do cytoplazmy- np. Listeria, Shigella, Ricketsja,

110. defekty fagocytozy:

• zespol LAD-I i LAD-II (ograniczona migracja),
  [brak cząsteczek adhezji brak migracji ↑ leukocytów we krwi + częste infekcje]

• zespol Chediaka i Higashiego (ograniczona zdolność do zabijania wewnątrzkomórkowego)

• przewlekla choroba ziarniakowa
  [brak enzymów wybuchu tlenowego, brak ROS, powstaja komórki olbrzymie- ziarniniaki]




111. MHC- główny kompleks antygenów zgodności tkankowej:

• wiązanie i prezentowanie antygenów limfocytom T CD4 lub CD8,

112. podział cząsteczek MHC na klasy:

• klasa I- na powierzchni wszystkich komórek jądrzastych (w niewielkiej ilości również na erytrocytach)

• klasa II- na limfocytach B, makrofagach, kom dendrytycznych, kom Langerhansa, kom nabłonkowych grasicy,
  po aktywacji: TNFγ na neurofilach, monocytach, kom tucznych, kom nabłonka, śródbłonka

• zakotwiczone w błonie komórkowej

113. budowa cząsteczek MHC klasy I:

• 2 łańcuchy:

• Ciężki α, składa się z 3 domen:α1, α2, α3 tworzących pętle [α1, α2 cechuje duża zmienność]

• Lekki β₂mikroglobulina, identyczna we wszystkich cząsteczkach tego typu),

• połączone niekowalencyjnie,

• Łańcuchy α1, α2 układają się, tworząc rowek, który jest miejscem wiązania prezentowanych (limfocytom T) antygenów

• Rowek - miejsce wiązania AG białkowego po jego przekształceniu do krótkich odcinków peptydowych, które posiadają determinanty antygenowe swoiście rozpoznawane przez limf T

114. MHC I - budowa rowka wiążącego antygen:

• α1 - 1 helisa α i 4 pasma β

• α2 - 1 helisa α i 4 pasma β

• Łącznie: Od góry 2 helisy α, 8 pasm β tworzy dno rowka,

• Kieszonki kotwiczące antygen, do których przyłączają się aminokwasy kotwiczące antygen

115. budowa cząsteczek MHC klasy II:

• łańcuch α ma 2 domeny- α1, α2

• łańcuch β ma 2 domeny - β1, β2

• łańcuchy α i β połączone ze sobą niekowalencyjnie, mają podobną budowę,

• Domeny zewnętrzne (α1 i β1) obydwu łańcuchów tworzą rowek,

• α1 - 1 helisa α i 4 pasma β

• β1 - 1 helisa α i 4 pasma β

• Łącznie : Dno rowka: 8 przeciwbieżnie ułożonych pasm β, brzegi z 2 helis α

• ↑ ilość kieszonek

116. antygeny prezentowane przez cząsteczki MHC klasy I

• antygenu kilku-aminokwasowe: 8-11, peptyd jest cały w rowku

• endogenne (z wnętrza kom APC)

• bakterie i wirusy które posiadają cykl życiowy wewnątrz komórki gospodarza, w cytosolu

117. antygeny prezentowane przez cząsteczki MHC klasy II

• antygeny 12-25 aminokwasów (dłuższe niż MHC1), peptyd wystaje z rowka

• egzogenne,

• autoantygeny

118. przetwarzanie antygenów endogennych

• bakteria/wirus → endocytoza → cykl życiowy → endogenny antygen → ubikwitynizacja →
  U-AG → rozkład w proteasomie → peptydy → kanał TAP → ER (w którym są syntetyzowane MHC I) →
  wiązanie MHC I-peptyd → transport do ap Golgiego → transport w pęcherzyku egzocytarnym do błony kom → prezentacja peptydu lim T CD8 przez TCR

119. przetwarzanie antygenów egzogennych

bakteria → fagosom → fagolizosom → cięcie proteolityczne → peptydy

równocześnie w ER powstają MHC II ale rowek związany przez łańcuch niezmienny,
który zabezpiecza przed wiązaniem innych białek → transport w pęcherzyku do fagolizosomu

fagolizosom zawiera teraz peptydy egzogenne, MHC II z łańcuchem niezmiennym i enzymy lizosomalne

enzymy uwalniają rowek przez odłączenie łańcucha niezmiennego → związanie peptydu do MHC II →
transport do błony kom → prezentacja peptydu limT CD4 przez TCR

120. cząsteczki CD1 - lokalizacja, budowla, rola

• prezentują antygeny o charakterze lipidów i glikolipidów,

• budowa podobna do MHC1,

• występują na tradycyjnych APC,

• przetwarzają endogenny antygen z udziałem endosomów,

• rowek wiążący antygen jest hydrofobowy,

121. HLA główny układ antygenów zgodności tkankowej człowieka = MHC u człowieka

• chromosom 6 koduje cząsteczki MHCI i II

• układ wybitnie polimorficzny - liczne allele w każdym locus → ogromna różnorodność MHC → liczne białka→

• możliwość odpowiedzi na antygeny wielu odmiennych mikroorganizmów

122. tzw. cząsteczki HLA klasy III

• obejmuje 3 składniki dopełniacza: C2, C4 i czynnik B,




124. HLA a występowanie chorób u człowieka:

• ↑ ryzyko rozwoju choroby:

• Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa HLA-B27,

• Celiakia HLA-DR3,

• łuszcycaHLA-B13,

• RZS HLA-DR4

• ↓ ryzyko zachorowania na:

• RZS HLA-DRB1,

• Malaria HLA-B53,

• Rak jądra HLA-B8




125. słabe antygeny zgodności tkankowej

• heterogenna grupa peptydów,

• kodujące je geny rozrzucone po całym genomie,

• indukują silną odpowiedź transplantacyjną,

• antygeny zgodności tkankowej nie kodowane przez MHC,


immunomodulacja i jej rodzaje

• immunostymulacja:

• prewencja i leczenie chorób zakaźnych (szczepienia),

• leczenie chorób nowotworowych,

• leczenie niedoborów odporności,

• immunosupresja:

• biorcy przeszczepów,

• leczenie chorób autoimmunologicznych,

• immunoterapia alergii

126. Odporność:

Naturalna

• Czynna- przechorowanie

• Bierna- IgG przez łożysko

Sztuczna

• Czynna - szczepienia

• Bierna - immunoglobuliny

• Czynno-bierna -szczepienie + Ig

• Adaptywna - swoiste limf Tc

127. Waksykologia- Nauka o szczepieniach

• Opracowanie szczepień

• Kontrola skuteczności

128. definicja szczepionki:

• preparat pochodzenia biologicznego zawierający substancje zdolne do indukcji określonych procesów immunologicznych, które warunkują powstanie trwałej odporności bez wywoływania działań toksycznych,

129. odpowiedź immunologiczna pierwotna i wtórna:

• pierwotna:

• pierwszy kontakt z antygenem,

• wytwarzanie przeciwciał, limfocytów CLT i kom pamięci (B i T)

• zabicie bakterii z udziałem przeciwciał, efekt limfocytów Tc wobec kom zakażonych przez patogeny,

• wtórna:

• większa liczebność limfocytów Tc,

• szybszy wzrost stężenia przeciwciał,

• większe stężenie przeciwciał,

• więcej przeciwciał klasy IgG, Iga, mniej IgM,

130. rodzaje szczepionek:

• swoiste- stymulują trwałą, swoistą odpowiedź immunologiczną przeciw określonemu patogenowi,

• nieswoiste- stymulujące niespecyficzną odporność w nawracających lub przewlekłych zakażeniach o różnej etiologii (np. autoszczepionki)

131. cele szczepienia:

• wytworzenie indywidualnej odporności wobec określonego drobnoustroju,

• wyeliminowanie drobnoustroju ze środowiska w którym żyje człowiek,

132. Sposoby podania antygenu w szczepionkach:

• atenuacja- proces pozbawiania właściwości chorobotwórczych patogenu,wirulencji, zjadliwości osłabienie

• inaktywacja- zabicie patogenu,[np. przez formalinę, ogrzewanie, promieniowanie jonizujące]

• element/fragment

• inaktywowane toksyny [toksoidy]

• użycie mniej wirulentnego szczepu (o podobnych właściwościach) częsciowa odporność

• Przez te czynności patogen może stracić immunogenność, aby ją zwiększyć dodaje się adiuwant

133. adiuwant:

substancja o właściwościach nieswoistego modulatora, spowalnia uwalnianie antygenu z miejsca podania

• sole glinu i wapnia,

• toksoid czyli nieaktywna forma toksyny (anatoksyna)

134. podział szczepionek swoistych:

• ze względu na ilość gatunków lub typów antygenów:

• monowalentne (jednoważne) np. toksoid tężcowy [1 choroba- 1 AG]

• poliwalentne (wieloważne)- kilka typów tego samego gatunku patogenu, np. grypa, pneumokoki
  [1 choroba- kilka AG bo kilka serotypów]

• skojarzone- kilka gatunków patogenu
  np. DIPERTE→błonnica, krztusiec, tężec; MMR- świnka, odra, różyczka

• ze względu na technologię pozyskiwania antygenów:

• zawierające żywe, atentowane(osłabione) drobnoustroje (gruźlica, różyczka, odra),

• zawierające martwe inaktywowane drobnoustroje (dur brzuszny, krztusiec, wścieklizna),

• zawierające oczyszczone produkty drobnoustrojów (błonnica, tężec),

• zawierające produkty rekombinowanego DNA,

135. szczepionki zawierające żywe atenuowane drobnoustroje: ospa wietrzna, gruźlica (BCG), MMR

• zwykle wystarcza pojedyńcza dawka, [wysoka immunogenność]

• możliwość powrotu drobnoustrojów do formy w pełni zjadliwej

• zwiększona dawka i wydłużony czas obecności antygenów

• przejściowe namnażanie się żywych drobnoustrojów,

• szeroki zakres odpowiedzi komórkowej i humoralnej,

136. szczepionki zawierające inaktywowane (martwe) drobnoustroje lub ich produkty: polimyelitis, wściekliza

• mniejsza immunogenność (zdolność do wywołania swoistej odpowiedzi immunologicznej),,

• bezpieczniejsza, [nie istnieje rewersja do szczepu dzikiego]

• zwykle większ liczba dawek,

137. szczepionki zawierające oczyszczone produkty drobnoustrojów WZW B, grypa, DiPerTe

• wysoka skuteczność

• toksoid tężcowy + błoniczy +zabite pałeczki krztuśca (DiPerTe)

138. Szczepionki zawierające rekombinowane DNA : HPV, WZW B

• Bardzo bezpieczne, brak zanieczyszczeń biologicznych

• Oczyszczony antygen o zachowanych właściwościach immunogennych

• W sposób ukierunkowany stymuluje odp immunologiczną

139. ochronny efekt szczepień:

• wywołanie fizjologicznej odpowiedzi immunologicznej z wytworzeniem:

• odporności humoralnej,

• odporności komórkowej,

• komórek pamięci (B i T)!

140. przeciwwskazania do szczepień:




konsulacja ze specjalistą

• leczenie immunosupresyjne po przeszczepie,

• ciąża

odroczyć gdy:

• stan obniżonej odporności,

• infekcje, gorączka

• operacja

przerwać gdy:

• alergie,

• defekty immunologiczne




141. Immunizacja bierna(gdy nie można czekać na efekt szczepienia- wścieklizna, tężec)

• preparaty immunoglobulinowe:

• gotowe przeciwciała, zwykle klasy IgG, podawane dożylnie, domięśniowo,

• oczyszczone ludzkie IgG od ozdrowieńców

• antytoksyna

• preparat immunoglobulin skierowanych przeciwko danej toksynie,

• np. antytoksyna błonicza, botulinowa, tężcowa, otulinowa, jadu węża, wścieklizna

142. probiotyki:

• żywe organizmy, które mogą wywierać korzystny wpływ na organizm, podawane w odpowiedniej ilości, poprzez poprawę równowagi mikroflory jelitowej np. L. acidophilus, L.casei, Bifidobacterium (bifidum) (jak ludzkie)

• działanie:

• wytwarzanie bakteriocyn, nadtlenku wodoru

• konkurowanie z bakteriami patogennymi o receptory na komórkach nabłonkowych [kolonizacja przewodu],

• wytwarzanie związków o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym,

• zakwaszenie treści jelitowej, przez co hamowany jest wzrost niektórych bakterii chorobotwórczych,

• wzmacnianie mechanizmów odporności w obrębie błon śluzowych,

143. Immunomodulacja




• BCG (atenuowany szczep prątka bydlęcego gruźlicy):

• Działanie- aktywacja monocytów i makrofagów,

• Zastosowanie- terapia raka pęcherza moczowego,

• Echinacea:

• Wyciąg z jeżówki,

• Pobudzenie makrofagów,

• Zastosowanie: profilaktyka i terapia wspomagana infekcji górnych dróg oddechowych,




144. Immunosupresja

• glikokortykosteroidy (GKS):

• związki przeciwzapalne syntetyzowane przez kore nadnerczy,

• działanie: upośledzenie prezentacji APC, hamowanie aktywności fagocytarnej i bakteriobójczej makrofagów,

• zastosowanie: choroby autoimmunizacyjne, zapobieganie odrzucaniu przeszczepów, alergie

• przeciwciała blokujące struktury powierzchniowe komórek:

• anty-CD3, anty-CD25, anty-CD40, anty-CD80

• działanie- blokowanie struktur powierzchniowych komórek immunologicznych, co uniemożliwia ich wzajemne interakcje,

• zastosowanie: leczenie ostrego odrzucanie przeszczepu,

• Terapia alergii

• Blokery Il-4, blokery TNF, p-ciała anty IgE

• Działanie: osłabienie działania cytokin, neutralizacja IgE

• Zastosowanie: immunoterapia nieswoista alergii

2

C4a, C2b, C3a, C5a

Drobne peptydy powstałe jako produkt uboczny aktywacji dopełniacza biora udział w chemotakcji

wpływają na rozwój limf. T

---