Hodowla drobiu


Organizacja produkcji drobiarskiej:

Gospodarstwo rolne

↓

Wytwórnia pasz→ferma←zakł wylęgowy←zakł drobiarski

↓

Lecznica

↓

CSHD (Krajowa Rada Drobiarstwa obecnie)

Typy gospodarstw drobiarskich:

- drobnotowarowe

- fermy towarowe

- fermy hodowlane

a) zarodowe

b) reprodukcyjne

c) rodzicielski

FERMA DROBIU - wydzielona jednostka organizacyjna o charakterze specjalistycznym, izolowana przestrzennie i zabezpieczona sanitarnie, odpowiednio wyposażona i zajmująca się chowem, a w określonym przypadku także hodowlą drobiu. W organizacji hodowli drobiu w Polsce wyróżniamy systemy dwu i trzystopniowe. W systemie dwustopniowym są fermy zarodowe i reprodukcyjne prarodzicielskie. W systemie trzystopniowym są fermy zarodowe, reprodukcyjne prarodzicielskie, rodzicielskie.

FERMA ZARODOWA - obiekt specjalistyczny prowadzący hodowlę 1 gatunku drobiu dla podtrzymania, udoskonalenia i rozmnażania rodów i linii hodowlanych oraz zaopatrywanie w materiał hodowlany f. reprodukcyjnych. Prowadzona jest selekcja tzw. „czystych rodów”, czyli selekcja materiału hodowlanego, która ma na celu doskonalenie cech mających duże znaczenie w użytkowaniu nieśnym, mięsnym. W użytkowaniu nieśnym dopuszczalne jest krzyżowanie rodów i linii na fermie zarodowej i w takim wypadku mieszańce przeznaczane są bezpośrednio do ferm rodzicielskich lub towarowych. Reprodukcją materiału pochodzącego z f. zarodowych zajmują się fermy: prarodzicielskie, rodzicielskie

.FERMA PRARODZICIELSKA - jej celem jest uzupełnienie dość ograniczonych możliwości ferm zarodowych w zabezpieczeniu wartości materiału hodowlanego. Zadaniem jest krzyżowanie rodów pochodzących z ferm zarodowych, namazanie materiału i przekazywanie go do ferm rodzicielskich. F. r. produkują materiał wylęgowy tzn. są dostawcami jaj wylęgowych do Zakładów Wylęgu Drobiu, które następnie zaopatrują w pisklęta producentów jaj lub producentów brojlerów.

FERMA RODZICIELSKA - zajmuje się rozmnażaniem materiału hodowlanego w czystości rasy, jest to tzw. Reprodukcja jednostopniowa, lub też rozmnażaniem samców pochodzących z rodów czystych i mieszańców międzyrodowych lub międzyrasowych (reproduktorów 2stopnia). Wyprodukowane pisklęta (hybrydy) przeznaczone są do ferm: towarowych, nieśnych, mięsnych. Fermy prarodzicielskie i fermy zarodowe posiadają własny zakład wylęgowy, natomiast fermy rodzicielskim takiego wymogu się nie stawia ponieważ są one z reguły dostawcami jaj wylęgowych do Usługowych Zakładów Wylęgu Drobiu.

FERMA TOWAROWA - zajmuje się bezpośrednio produkcją jaj przeznaczonych do konsumpcji lub produkcją mięsa. Jednostki te działają w kooperacji na podstawie umów kontraktacyjnych, gwarantujących producentom zbyt w ściśle określonym terminie. Umowy te zobowiązują do dostarczania producentom odpowiedniej liczby piskląt 1-dniowych, a producent powinien przygotować ptaki do odstawy. Kontraktacja umożliwia likwidację sezonowości produkcji drobiu, i planowe rozłożenie dostaw jaj i kurcząt równomiernie w ciągu roku.

STADO - grupa ptaków 1-go gatunku, chowana w jednym obiekcie, sektorze lub budynku, w określonym celu. Praca hodowlana na fermach zarodowych opiera się na dwóch rodzajach stad: STADA SELEKCYJNE - zestawiane jest w każdym roku przed okresem wylęgowym w fermach zarodowych. Ptaki wytypowane do tych stad powinny charakteryzować się wysoką wartością hodowlaną, określoną na podstawie cech fenotypowych zarówno własnych jak i osobników pokrewnych. Im więcej cech obejmuje selekcja w danym rodzie, tym postęp hodowlany będzie wolniejszy, gdyż trudniej jest naleźć odpowiednią liczbę ptaków doskonałych jednocześnie pod względem wielu cech. W doskonaleniu populacji chodzi o to, aby uzyskane potomstwo charakteryzowały cechy korzystniejsze od cech rodziców. W rodach krajowych liczba stad selekcyjnych waha się od 40 do 100 i stanowi 10% liczebności stada. U kur 1stadko selekcyjne składa się z 1 koguta i 8-12 kur. Czas użytkowania stadek selekcyjnych nie przekracza 8 tygodni, ale powinien być tak długi aby od 1 samicy można było uzyskać, co najmniej 10 zdrowych kurek, a po ojcu 100 córek. Ponieważ zapewni to właściwa obsadę stada kontrolnego kontrolnego da możliwość dobrego oszacowania wartości hodowlanej danego osobnika przy wyborze do stada selekcyjnego. STADO KONTROLNE - potomstwo wytężone po osobnikach ze stada selekcyjnego, które służy do remontu stada. Potomstwo stadek selekcyjnych jest objęte indywidualną kontrolą cech użytkowych, a równocześnie po osiągnięciu dojrzałości rozpłodowej produkują jaja do wylęgu piskląt do stad reprodukcyjnych.

STACJE TESTOWE - prowadzą ocenę użytkowości niosek pochodzących z firm zagranicznych, oraz mieszańców krajowych. Oceniają one wartość użytkową kur nieśnych w chowie na ściółce i bateriach, poza tym użytkowość kur mięsnych i ich potomstwa. Materiał podstawowy przeznaczony do oceny - są to zbierane losowo, w określonym czasie jaja wylęgowe z ferm reprodukcyjnych. Masę jaj określa się grupowo, a u wytężonych piskląt kontroluje się cechy zgodnie z kierunkiem użytkowania. Zarówno wylęg jak i odchów przeprowadza się w warunkach standardowych, przy ujednoliconym żywieniu. W Polsce mamy 2 stacje testowe: Stacja Testowa Kur-we Wroniskach i Rososze. Ocena obejmuje stada reprodukcyjne i towarowe wszystkich gatunków drobiu. Celem analizy wyników jest sprawdzenie poziomu użytkowości drobiu w warunkach produkcyjnych, produkcyjnych różnych regionach kraju, oraz wskazanie najlepszych zestawów hodowlanych do rozpowszechnienia przy produkcji piskląt towarowych. Rody i linie selekcjonowane są w stadach zarodowych, wyspecjalizowane rody i linie następnie kojarzy się między sobą i sprawdza w stacjach testowych ich tzw. „wzajemne dopasowanie” po to, aby podjąć decyzję czy z danej linii, do danych kojarzeń wybierać koguty, czy kury. W wyniku krzyżowania rodów i linii różniących się genetycznie można uzyskać efekt heterozji, czyli wybujałości mieszańców dla cech nisko odziedziczanych.

RASA - grupa osobników obrębie danego gatunku wywodząca się od wspólnych przodków, którą charakteryzują określone cechy morfologiczne i użytkowe różniące daną rasę od innych. Cechy te są przekazywane potomstwu w granicach niewielkiej zmienności. Niedopuszczalne jest uszlachetnianie poprzez dolew obcej krwi, wszystkie bowiem odstępstwa od wzorca mogą stać się przyczyną dyskwalifikacji. Rasa jest użyta do wytworzenia określonych rodów.

RÓD - jest to populacja selekcjonowana przez kilka pokoleń, najczęściej od 3 do 5 na określone cechy użytkowe bez dopływu obcej krwi i populacja zawierająca określoną liczbę osobników. Ród oznacza się symbolem: wielka litera (1 litera nazwy danej rasy lub litera z uznanego symbolicznie oznakowania danej rasy) oraz obok litery znajdują się 2 jednakowe cyfry. Rozróżnia się rody męskie, celem jest produkcja samców. Rody żeńskie - w ich obrębie hoduje się linie.

LINIA - jest to skonsolidowana genetycznie grupa osobników, osobników obrębie której selekcjonowana jest niewielka liczba cech.

SELEKCJA - wybór osobników przeznaczonych do dalszej hodowli, o określonych, pożądanych cechach. Osobniki te wybiera się do rozpłodu uwzględniając ich pochodzenie oraz wartość użytkową, zarówno własną jak i przodków.

BRAKOWANIE - usuwanie ze stada sztuk nienadających się do chowu, np. ze względu na wady itp.

PIERZENIE - wymiana starych piór.

OPIERZANIE - rozwój okrywy ciała.

CHÓW - utrzymanie zwierząt pochodzących z ferm hodowlanych, w celu realizowania określonych celów produkcyjnych (jaja, mięso). W przeciwieństwie do hodowli, chów nie ma na celu genetycznego doskonalenia pogłowia.

CHODOWLA - ma na celu doskonalenie różnych gatunków zwierząt. Prowadzona jest w obrębie istniejących ras, odmian, rodów, linii. Jej celem jest również wytworzenie nowych ras, rodów, linii przydatnych do określonych systemów chowu, warunków utrzymania i potrzeb istotnych z punktu widzenia hodowcy. Zadaniem hodowli jest systematyczne dążenie do zmian genetycznych kolejnych pokoleń w kierunku pożądanych cech. W hodowli ustalony jest cel do jakiego się dąży u określonych gatunków zwierząt, w dalszej kolejności wybiera się określoną metodę kojarzenia zwierząt i ocenia materiał rodzicielski na podstawie pochodzenia oraz kontroli wartości użytkowej. Następnie prowadzi się dokładną ocenę kontroli użytkowości potomstwa. Miarą uzyskanego postępu hodowlanego jest różnica między: średnią użytkowością stada rodzicielskiego, a średnią potomstwa. Do dalszego użytkowania przeznacza się najbardziej wartościowe osobniki przy jednoczesnym eliminowaniu innych. Doskonaleniem cech zajmują się ośrodki i firmy hodowlane, hodowcy indywidualni oraz placówki naukowe np. Instytut genetyki i hodowli zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Jastrzębcu

POCHODZENIE KUR

- od kur bankiwa ( Indie) pierwsze zmianki 200 l p.n.e

- samiec 500-1250g; samica- 500-570g

- samica składała jaja tylko wiosną

TYPY UŻYTKOWE KUR:

  1. Typ nieśny. Sylwetka smukła, drobna o silnie rozbudowanej części tylnej, przód słabo rozwinięty. Sylwetka porównywalna do jajka obróconego ostrym końcem do przodu, lub do trójkąta.

  2. Typ mięsny - duża masa ciała, obfite, odstające upierzenie. Sylwetka kwadratowa. Grzbiet krótki, łódkowato wgłębiony.

  3. Typ ogólnoużytkowy: głęboka, dobrze rozwinięta część tylna, silnie rozbudowany mostek. Sylwetka prostokątna. Linia grzbietu długa i pozioma. Wyjątek rasa Kornisz.

Kury typu nieśnego lekkiego. Kury tego typu mają kształt sylwetki zbliżony do trójkąta zwróconego ostrym kątem ku głowie. Na drobnej głowie znajdują się silnie rozwinięte przydatki głowowe, umożliwiające bardzo wczesną identyfikację płci. Grzebień pojedynczy jest silnie zabarwiony, u kur z tendencją do opadania na lewą stronę. Dzwonki, zwłaszcza u samców, są bardzo duże i intensywnie zabarwione. Zausznice zawsze są białe, duże i kształtu migdała. Tęczówka oka jest pomarańczowa. Barwa skoków i dzioba żółta. Kury tych ras mają bardzo słabo rozwiniętą część piersiową, przy jednoczesnym silnym rozbudowaniu części trzewiowej - tylnej. Pióra pokrywowe słabo podpuszone, ułożone płasko, lotki i sterówki są długie, ułożone daszkowato, przy czym u samców sterówki są przykryte długimi elastycznymi sierpówkami. Obfite upierzenie występuje również na szyi, jest to tzw. grzywa.

Do cech użytkowych kur typu nieśnego należą: wczesne rozpoczęcie nieśności w wieku 140-150 dni; dojrzewanie kogutów w wieku ok. 12 tygodnia życia; osiąga­nie dojrzałości somatycznej w wieku 40 tygodni. Masa ciała w wieku 20 tygodni u samców powinna wynosić od 1,70 do 2,45 kg, a u samic od 1,20 do 1,60 kg. Nieśność kur wynosi od 230 do 300 jaj, a masa jaj w różnych okresach życia - od 54 do 66 g. Kury tego typu nie kwoczą (są pozbawione instynktu wysiadywania jaj), cha­rakteryzuje je wczesne opierzanie, wysokie wskaźniki zapłodnienia oraz niewielkie zużycie paszy, związane głównie z mniejszymi potrzebami bytowymi. Samce ras nieśnych cechuje duży temperament, na samca przeznacza się 13 - 15 samic. Za cechy ujemne należy uznać nadmierną płochliwość i skłonność do podfruwania. Kury ras nieśnych lekkich pochodzą z rejonu Morza Śródziemnego, a najbardziej typowym ich przedstawicielem jest rasa Leghorn (WL lub Lg). uszlachetniona w USA, o białej barwie upierzenia i białej skorupie jaj.

Kury typu średnio ciężkiego ogólnoużytkowego Kury tego typu mają kształt tułowia zbliżony do prostokąta. Głowy ich są niewielkie, z mniej wydatnymi przydatkami głowowymi, zwłaszcza u kur. Grzebienie są najczęściej pojedyncze, a zausznice okrągławe i zawsze czerwone. Barwa dzioba i skoków jest zróżnicowana, jednak najczęściej żółta. Sylwetka jest proporcjonalna. Głęboka i silnie rozwinięta część trzewiowa tułowia wskazuje na cechy nieśne, a dobre umięśnienie świadczy o zadowalających cechach mięsnych. Upierzenie jest bardziej podpuszone. a mniej przylegające do ciała. Kończyny są krótsze i niezbyt smukłe. Rasy średnio ciężkie nieśne powstały w wyniku krzyżowania ras śródziemnomorskich z ciężkimi rasami azjatyckimi, mogą zatem łączyć cechy produkcyjne typu nieśnego lekkiego z niezłą wydajnością mięsna. Rasy te charakteryzują następujące cechy użytkowe: dojrzewają -średnio późno w wieku od 160 do 180 dni: masa ciała kogutów wynosi w 20 tygodniu od 1,80 do 3,30 kg, a masa kur - od 1,50 do 2.60 kg; nieśność od 160 do 200 jaj, o dość zróżnicowanym w obrębie typu zabarwieniu skorupy (od cielistej do brunatnej), masa jaj - od 52 do 60 g. Podstawowe cechy użytkowe w grupie tych ras są nie ujednolicone. U niektórych kur typu ogólnoużytkowego występuje instynkt wysiadywania jaj. W porównaniu z analogicznymi cechami kur nieśnych stwierdza się u nich wolniejszy rozwój, wzrost i opierzanie się. Zużycie paszy jest większe średnio o 20-22%. Mniejszy jest także temperament, dlatego na l samca nie przeznacza się więcej niż 10-12 kur. Do ras typu ogólnoużytkowego popieranych w Polsce należą:

Zielononóżka kuropatwiana (Zk). Jest to rasa najlżejsza, przypominająca swoim pokrojem kury typu lekkiego. Przedstawicieli tej rasy cechuje dymorfizm barwy - upierzenie samców jest wielobarwne, przypominające dzikiego kura Bankiwa, a samice Zielononóżek są kuropatwiane. Zabarwienie skoków jest zielone. Nieśność produkcyjna wynosi od 160 do 170 jaj o ciemnym zabarwieniu skorupy i masie jaj od 53 do 62 g. Rasa ta jest słabo przystosowana do chowu wielkostadnego.

Rhode Island Red (R1R). Rasa o ubarwieniu mahoniowym, z dużym połyskiem, pochodząca z USA. Masa ciała kogutów w wieku 20 tygodni wynosi od 2,00 do 2,40 kg, a kur od 1,70 do 1,90 kg. Nieśność produkcyjna - 170-180 jaj o masie 52-62 g i barwie skorupy od jasnej do ciemnobrunatnej.

New Hampshire (NH). Rasę tę wytworzono w USA w wyniku wieloletniej selekcji kur rasy Rhode Island Red, prowadzonej w kierunku szybkiego opierzania, wyeliminowania instynktu kwoczenia, wczesnego dojrzewania i podniesienia nieśności. Prowadzona selekcja pozwoliła na wyodrębnienie linii lżejszych - nieśnych i cięższych - mięsnych. Barwa upierzenia tej rasy jest brunatnożółta, samce mają grzywę i siodło złociste, dziób i skoki są żółte. Rasa ta dojrzałość płciową osiąga w wieku 165-175 dni. Masa ciała nie odbiega od masy kur rasy RIR. Kury rasy New Hampshire charakteryzuje nieśność dochodząca średnio do 200 jaj, których barwa skorupy i masa są zbliżone do jaj kur Rhode Island Red.

Sussex (Sx). Jest to rasa angielska, sprowadzona do kraju w okresie międzywojennym. Barwa jej upierzenia jest biała z gronostajową grzywą, czarno zakończonymi lotkami, sterówkami i sierpówkami. Barwa dzioba i skoków jest cielista. Dojrzałość płciową rasa ta osiąga w wieku 180 dni, a masa ciała 20-tygodniowych kogutów wynosi 1,90-2,40 kg, a kur 1,7-2,0 kg. Nieśność produkcyjna -190 jaj, których masa wynosi 54-63 g, a skorupa ma barwę jasną. Tuszka po uboju jest słabo otłusz­czona i ma duże walory smakowe.

Plymouth Rock (Pl). Rasa o jastrzębiatym zabarwieniu upierzenia (biało- czarne prążkowanie), pochodząca z USA. Masa ciała samców w wieku 20 tygodni wynosi 2,70-3,30 kg, a masa samic - 2,10-2,40 kg. Nieśność produkcyjna - 170 jaj o masie 58-63 g i ciemnożółtej barwie skorupy. Rasa ta była przez wiele lat doskona­lona, czego wynikiem było uzyskanie jej białej odmiany.

White Rock (WR). Rasa ta została wyhodowana w USA. W porównaniu z rasą Plymouth Rock jej sylwetka uległa skróceniu przez silniejsze rozbudowanie części piersiowej i mocniejsze umięśnienie również części trzewiowej. Kury dojrzewają płciowo w wieku 180-190 dni. Masa ciała kogutów w wieku 20 tygodni wynosi 2,80-3,20 kg, a kur - 2,40-2,60 kg. Nieśność produkcyjna - 150-160 jaj o masie 53-61 g i barwie skorupy od kremowej do brunatnej. Kury tej rasy stanowią materiał żeński do produkcji brojlerów ze względu na wyższą w stosunku do kur mięsnych produkcję jaj.\

Kury typu (ciężkiego) mięsnego Kury w tym typie mają kształt sylwetki zbliżony do kwadratu. Przydatki głowowe są u nich najsłabiej rozwinięte spośród wszystkich dotąd omawianych grup rasowych, a także mniejsze są różnice w ich wielkości u samców i samic. Grzebienie są groszkowe, zausznice niewielkie, okrągłe i zawsze czerwone. Szyja jest dłuższa i grubsza, grzbiet krótszy i szeroki, dobrze wysklepiony. Rasa ta posiada szerokie piersi, nogi mocne i silnie umięśnione, a także grube skoki. Upierzenie jest obfite i ze znaczną zawartością puchu. Do cech użytkowych ras mięsnych należą: osiąganie dojrzałości płciowej późno, w wieku 200-210 dni: masa ciała 20-tygodniowych samców wynosi 3,70-3,90 kg, a samic - 2.70-3,00 kg, nieśność produkcyjna - od 110 do 120 jaj o ma­sie 52-60 g i brunatnej skorupie. Charakterysty­czne dla ras mięsnych są niskie procenty zapłodnienia i wylęgu i nieco wyższy odse­tek strat zarówno w wychowie, jak i w użytkowaniu stad. Na l samca przeznacza się 8—9 samic. Kury w tym typie są bardziej podatne na kwoczenie i cechuje je skłon­ność do narowów. Kurczęta w pierwszych tygodniach życia rosną bardzo szybko i bardzo dobrze wykorzystują paszę. Protoplastami ras użytkowych mięsnych są ptaki ras azjatyckich, głównie bo­jówce malajskie i indyjskie. Jedyną rasą z tej grupy o zasięgu światowym jest wyho­dowany blisko sto lat temu w Anglii:

Dominant White Cornish (DWC). Rasa ta dzięki szybkim przyrostom, obfite­mu umięśnieniu, dobrej wydajności rzeźnej i zadowalającym wskaźniku wykorzy­stania paszy na jednostkę przyrostu stanowi materiał rodzicielski (ojcowski) wyko­rzystywany do produkcji brojlerów.

Mieszańce użytkowe Udoskonalone rasy i rody krzyżuje się w celu uzyskania u potomstwa efektu heterozji w zakresie różnych cech użytkowych. Wybujałość może przejawiać się w uzyskaniu poprawy cech reprodukcyjnych, obfitszym umięśnieniu, większej odporności itp. W wyniku krzyżowania mogą powstawać mieszańce wewnątrz rasowe i te produkuje się głównie wśród kur rasy Leghorn z dwóch, trzech, a nawet czterech rodów dopasowanych pod względem zdolności kombinacyjnej cech związanych z nieśnością. W tym celu został do Polski sprowadzony materiał z kanadyjskiej firmy Shaver, z którego wyselekcjonowano rody LE-11, LE-44 i LE-99. Mieszańce po­wstałe ze skrzyżowania tych rodów noszą nazwę Astry L. Charakteryzuje je niewielka masa ciała, duża produkcja nieśna, znaczna masa znoszonych jaj oraz najniższe zużycie paszy na wytworzenie l jaja. Mieszańce międzyrasowe uzyskuje się w wyniku krzyżowania różnych ras lub mieszańców tych ras. Do tego celu wykorzystuje się rasy Rhode Island Red, Rhode Island White, New Hampshire, White Lcghorn, Sussex i inne. Do najbardziej znanych krajowych mieszańców należą:

Astra L. Są to mieszańce różnych rodów rasy Leghom (o LE 11 i Q LE 99) przeznaczone do ferm owej produkcji jaj. Charakteryzują się bardzo małą masą ciała, najwyższą nieśnością, dużą masą znoszonych jaj oraz najniższym zużyciem paszy na wytworzenie l kg jaj.

Astra 249. Mieszańce Rhode Island Red i Leghorn (6 K 64 i 9 LE 19) odznaczają się wysoką nieśnością przy korzystniejszej masie ciała. Stada rodzicielskie tych mieszańców zapewniają najtańszą produkcję jaj wylęgowych. Nioski towarowe (kolorowe) są łatwe w utrzymaniu i odporne na stresy. Łączą zalety rodów ojco­wskich i matecznych.

Astra S. Są to mieszańce ras Rhode Island Red i Rhode Island White (d K 64 i 9 A 82) przeznaczane głównie do ferm wielkotowarowych. Pisklęta tych mieszań­ców posiadają cechy autoseksingu. Nioski produkują preferowane przez konsumen­tów jaja o brązowych skorupach. Nie ustępują Leghornom pod względem liczby znoszonych jaj, przewyższając je wielkością i wytrzymałością skorupy. Spokojny temperament sprzyja pokonywaniu stresów.

Astra 223. Mieszańce ras Rhode Island Red i Rhode Island White (o* K 22 i 9 KA 23), które wyróżniają się zdolnościami adaptacyjnymi. Charakteryzują się dobrą produkcyjnością w różnych warunkach chowu i żywienia różnymi paszami. Po zakończeniu produkcji nieśnej stanowią bardzo dobry materiał rzeźny.

Astra W. Mieszańce ras White Rock, Rhode Island, Red i Rhode Island White (ó* WJ 44 i 9 KA 64 A 82). Stada charakteryzują się dobrą produkcją nieśną i przewyższają w produkcji jaj wylęgowych większość kur tego typu. Stanowią doskonały materiał rzeźny po zakończeniu nieśności.

Astra H. Są to mieszańce ras Rhode Island Red i Plymouth Rock (ó* K 64 i 9 P 01), przeznaczone głównie do ferm wielkotowarowych. Stanowią materiał auto-seksingowy. Nioski produkują jaja o ciemnych skorupach. Charakteryzują się ponadto właściwościami przystosowawczymi do warunków środowiskowych.

Astra N. Mieszańce ras New Hampshire, Rhode Island Red i Rhode Island White (ó' N 11 i 9 KA 6482). Kury charakteryzują się korzystniejszą masą ciała przy zadowalającej produkcji nieśnej. Jaja ich są duże, o wytrzymałych skorupach, na których produkcję kury zużywają stosunkowo nieduże ilości paszy.

Astra O. Są to mieszańce ras New Hampshire i Leghorn (d* N 11 i o LE 19), odznaczające się wysoką nieśnością i tanią produkcją jaj wylęgowych. W stadach towarowych uzyskuje się od nich jaja o znacznej masie, przy korzystnych wskaźnikach wykorzystania paszy.

Messa 245. Mieszańce ras New Hampshire, Rhode Island Red i Rhode Island White (6 N 22 i 9 VM 45). Stada charakteryzują się większą masą ciała przy wysokiej produkcji nieśnej i dobrej jej jakości. Mieszańce te są łatwe w utrzymaniu.

Messa 445. Są to mieszańce ras Rhode Island Red i Rhode Island White (o* V 44 i 9 VM 45), lżejsze od wyżej wymienionych. Przystosowują się łatwo do warunków środowiskowych przy stosunkowo niskich stratach. Charakteryzuje je wysoka produkcja nieśna.

Messa 243. Mieszańce ras New Hampshire, Rhode Island Red i Leghorn (o* N 22 i 9 VH 43) są najlżejszą z wyżej wymienionych i charakteryzuje je wysoka produkcja nieśna. Jaja ich są duże, o wytrzymałych skorupach. Nioski nadają się do produkcji wielko towarowej. Do mieszańców kur ras mięsnych należą: Astra B-2. Mieszańce ras Cornish i White Rock (d*CE 12 i 9 W 74).Hyhro N. Mieszańce holenderskie z firmy Euribrid. Starbro. Mieszańce kanadyjskie z firmy Shaver. Isa-Ycdelte. Mieszańce francuskie z fumy ISA.

SYSTEMY CHOWU-w krajowej produkcji drobiarskiej stosowane są 3 sposoby chowu:

-ekstensywny-polegający na utrzymaniu ptaków w małych stadkach w chowie przyzagrodowym. Kury, indyki, kaczki i gęsi użytkują te same wybiegi o nieograniczonej powierzchni, na których znajdują dodatkowe pożywienie będące uzupełnieniem paszy podawanej „z ręki”. Z reguły drób bytuje w warunkach pomieszczeniowych odbiegających od wymogów.

-półintensywny-różni się od poprzedniego bardziej uregulowanymi warunkami pomieszczeniowymi oraz żywieniem pełnymi dawkami paszy pochodzenia przemysłowego lub w połączeniu z paszami gospodarskimi. W ten sposób utrzymuje się w większości stada reprodukcyjne i towarowe kaczek i gęsi. Ptaki korzystają z wybiegów o ograniczonej powierzchni stosownie do możliwości gospodarstwa i gatunków drobiu.

-intensywny- bezwybiegowy, typowy dla ferm o dużej obsadzie(wielkotowarowych). Budynki na fermie są z reguły bezokienne, posiadają urządzenia ogrzewcze, wentylacyjne i odpowiednie wyposażenie do do mechanicznego zadawania paszy i wody, sterowane automatycznie. W krajowym chowie przeważa system podłogowy(na sciółce) . Bardziej intensywną formą jest klatkowy sposób chowu, pozwalający na całkowite zmechanizowanie wszystkich czynności. Ponadto stwierdza się w chowie klatkowym lepsze wyniki produkcyjne. Chów klatkowy ma większe zastosowanie w fermach towarowych kur.

System intensywny stosowany jest na ściółce. Do zalet można zaliczyć niskie koszty budowy i utrzymania. Do wad stykanie ptaków z odchodami i niebezpieczeństwo przenoszenia chorób i pasożytów. Trudności z zakupem, przewozem i zagospodarowaniem ściółki. Zadaniem ściółki jest izolowanie ptaków od podłogi, pochłanianie wilgoci, ocieplenie pomieszczeń . Materiał na ściółkę czysty, nie zanieczyszczony, o niskim przewodnictwie ciepła, ni powodujący uszkodzeń ptaków, suchy, pozbawiony pleśni, bez mechanicznych zanieczyszczeń. Najczęściej: słoma żytnia, pszenna, owsiana, wióry drzewne zmielone. Słoma musi być pocięta na sieczkę nie dłuższą niż 20cm.

Torf- stosowany jest bardzo rzadko.

Zadanie wchłanianie wody.

Torf-404, sł.żytnia-265, pszenna-257, trociny-152- nie powinny być stosowane, wióry-115 tylko z miękkich liściastych iglaste zawierają olejki eteryczne. Ściółka powinna być prawidłowo założona. Układa się warstwy 8-15cm słomy w zimie może być 20cm. Więcej ściółki stosuje się kwokom. Ściółka pracuje po 28 dniach od założenia efektem jest wzrost temp o 3stopnie. Przy deszczach i dużej wilgotności powietrza wilgotność ściółki wzrasta o 45%. Wilgotna ściółka emituje szkodliwe gazy.

POMIESZCZENIA-standardowa wielkość budynków drobiarskich wynosi ok. 1000m2.

-lokalizacja i budowa: przy zakładaniu fermy obowiązuje: zachowanie właściwej izolacji przestrzennej od innych pomieszczeń inwentarskich i budynków mieszkalnych, dróg publicznych, podyktowane względami sanitarnymi i ochrona przed czynnikami stresogennymi; niezbyt duża odległość od źródeł zaopatrzenia i zbytu; możliwość pokrycia zapotrzebowania w wodę i energię oraz odprowadzania ścieków; zgodnie z wymogami zaprojektowanie komunikacji w obrębie fermy. Drogi „czyste” (dowóz piskląt i paszy) nie mogą się krzyżować z drogami „brudnymi”(wywożenie pomiotu, padłych zwierząt); usytuowanie budynków wg stron świata(płn.-płd.) i kierunku wiatrów(wsch.-płd.) pozwalające na utrzymanie wymaganego mikroklimatu, dobra izolacja termiczna budynków; wymiary budynku stosownie do rodzaju produkcji i gatunku drobiu, systemu chowu i sposobu usuwania pomiotu, rodzaju sprzętu do karmienia i pojenia; budynki bezokienne, ogrzewane zapewniające stosowanie odpowiedniego dla danej grupy technologicznej drobiu programu świetlnego i termicznego; wyposażenie pomieszczeń produkcyjnych w silosy instalowane najczęściej na zewnątrz budynku; budynki powinny być łatwe do odkażania; zależnie od potrzeb, typu fermy i kwalifikacji producenta stawia się budynki halowe, przedziałowe z różnym usytuowaniem korytarza; właściwe zaprojektowanie części socjalnej, magazynu jaj itp. w budynku produkcyjnym.

WYPOSAŻENIE BUDYNKÓW-podstawowe wyposażenie stanowią: urządzenia do ogrzewania(grzejniki centralnego ogrzewania i elektryczne kwoki lub kanały nawiewne doprowadzające ciepłe powietrze z generatorów do produkcji ciepła); wentylatory usytuowane zależnie od szerokości budynku (różne systemy wentylacji); urządzenia automatyczne do karmienia (rurowe i pełzakowe) i pojenia (poidła automatyczne okrągłe i podłużne) oraz odpowiednie karmidła i poidła dla piskląt. W mniejszych fermach paszę zasypuje się ręcznie do tzw. Półautomatów cylindrycznych z regulowanym zawieszeniem. Pozostały sprzęt stanowią korytka na żwirek i dodatki mineralne; gniazda 9otwarte w fermach towarowych i reprodukcyjnych 0 lub zatrzaskowe 9do indywidualnej kontroli nieśności w fermach zarodowych).

RODZAJE POMIESZCZEŃ-w zależności od typu fermy (zarodowe, reprodukcyjne, towarowe) zabudowa fermy i wyposażenie poszczególnych budynków jest różne. Np. dla kur:

*w fermach zarodowych: kurnik kontrolny, selekcyjny, wychowalnia, zakład wylęgowy z aparatami przystosowanymi do lęgów indywidualnych,

*w fermach reprodukcyjnych: kurnik i wychowalnia o budowie halowej oraz zakład wylęgowy. W mniejszych obiektach kurnik jest okresowo użytkowany jako wychowalnia,

*w fermach towarowych o dużej obsadzie ptaków i zabudowie sektorowej: kurniki i wychowalnie (budynki halowe). W fermach średnich i małych, uniwersalny kurnik.

Niezależnie od typu wszystkie fermy posiadają pomieszczenia pomocnicze (magazyny jaj, paszy, środków dezynfekcyjnych, ściółki oraz socjalne dla pracowników obsługi).

ŚWIATŁO JAKO JEDEN Z WAŻNIEJSZYCH CZYNNIKÓW FIZYCZNYCH ŚRODOWISKA-spełnia istotną rolę w procesach dojrzewania płciowego. Poprzez fotoreceptory przekazuje impulsy nerwowe do mózgu i podwzgórza światło stymuluje wydzielanie hormonów gonadotropowych (FSH), tym samym regulując przebieg nieśności. Czas pobierania paszy przez drób i okresy spoczynku zależą od oświetlenia budynku. W związku z tym duże znaczenie w fermach wielkotowarowych przy intensywnym sposobie utrzymania (budynki bezokienne) mają odpowiednie programy świetlne uwzględniające długość dnia świetlnego i intensywność oświetlenia podczas wychowu i w okresie trwania nieśności. Dla budynków okiennych opracowane są oddzielnie programy stosownie do szerokości geograficznej. Zwiększenie godzin oświetlenia kurnika dla niosek odbywa się na ogół równocześnie ze zmianą żywienia. W zależności od gatunku drobiu i materiału genetycznego w programach świetlnych występują pewne różnice.

W pierwszych 5 dniach-5-6Vat/m2

W drugim tygodniu-1,5 Vat/m2

Stosowanie programów świetlnych

Wiek / Ilość h/ intensywność światła lx

1/24/20

2-21/23/z 20 do 5

22 do uboju/ 23/1-5

Typy ferm najczęściej spotykanych w Polsce: Bisprol, Gostyń, Kartuski.

-Bisprol- szkieletowo monolityczna konstrukcja, typowy budynek ma pow. Użytkową 1000m2, dł. 75-95m. Wys. przy okapie 2,7m

-Kartuski- jest on tani, wewnątrz są słupy

-Gostyń- co 3m znajdują się słupy stalowe które są wpuszczone w stropy fundamentowe. Nie ma podmurówki, ściany z płyt osłonowych. W Polsce wyst. ok. 1000 takich ferm. Budynek ma konstrukcję szkieletową, jest on trudny do ogrzania.

W kurnikach hodowlanych ważnym elementem jest strop.

Bardzo ważne są również warunki środowiskowe.

Obsada ptaków na (m2)

Kury nieśne: 0-8tyg 11-25szt

9-18tyg 7-9szt

>18tyg 6-7szt

Kury mięsne na 1(m2) około 6-7 szt.

Kurczęta brojlery 0-8tyg 16-25szt

6-8tyg 12-15szt

Budynek to około 20000 brojlerów.

Ilość utrzymanych zależy od wentylacji w budynku.

Systemy wentylacji: niezbędny do usuwanie zanieczyszczonego powietrza przez amoniak, dwutlenek węgla, siarkowodór, oraz usuwanie nadmiernej pary wodnej. Dostarczenie odpowiedniej ilość powietrza świeżego.

Szkodliwość amoniaku: blokuje oddychanie, powoduje obniżenie przeciw ciał w krwi co powoduje większa zachorowalności i powoduje ślepotę kur.

Do obliczenia liczby wentylatorów w kurniku należy znać:

-obciążenie kurnika w kg żywej masy ciała na (m2) powierzchni

-wskaźnik wentylacji max w (m3/h/kg)

-wydajność wentylatora (m3/h)

Przykład

Liczba kur w kurniku 5000szt

Ogólna masa ciała 5000x2,5kg= 12500

Wskaźnik wentylacji max 6m2/h/kg

Wymiana powietrza 12500x6=75000m3/h

Wydajność wentylatora 8310m3/h

Liczba wentylatorów 75000:8310=9 wentylatorów

Wentylacja:

-poprzeczna- wywiewna- w jednej ścianie są wentylatory nawiewne, a w drugiej wentylatory wywiewne

-pionowa- sufitowa wywiewna- nawiew w jednej ścianie, a wywiew w dachu

-pionowa- wentylatory w ścianach, a nawiew przez wentylatory w dachu.

Wentylacja naturalna w małych kurnikach jest to wymiana powietrza w sposób nie kontrolowany wykorzystuje się różnice temp oraz działanie wiatru. Muszą być kanały nawiewne i wyciągowe.

Temperatura .-małe pisklęta mają słabo rozwinięty układ termoregulacji. Nie są zdolne utrzymać temp ciała 41,5 . ni mają zdolności przetwarzania paszy w dostateczną ilość ciepła.

Zbyt niska temp powoduje zahamowanie wzrostu. Następnie duży wzrost zużycia paszy. Zbyt wysoka temp powoduje przegrzanie ptaków mają trudności z oddychaniem, mniejsze przyrosty, jaja mają mniejsza masę. Oddają nadmiar ciepła strosząc pióra szybszym oddechem, otwierając dziób.

Wilgotność zależy od prawidłowego działania wentylatorów 60-65% . Zależy od temp. Przy temp 13-15 wilgotność może wynosić 75%, a przy temp wyższej należy utrzymać wilgotność 60-65%. W wyniku wysokich temp ciężkie jest utrzymanie wilgotności 60%.

Wilgotność względna 70% zależy od obsady ptaków, wilgotności powietrza, ilości odchodów. Zbyt wysoka wilgotność powietrza jest szkodliwa dla ptaków, powoduje obniżenie produkcji, niska wilgotność może powodować odwodnienie organizmów ptaków. Małe ilości paszy w powietrzu powodują nadmierne wysuszenie piór i błon śluzowych.

Urządzenia grzewcze:

-kwokowe

-gazowe

-nadmuchowe

-centralne

-olejowe

Klatki- towarowa produkcja jaj spożywczych w krajach europy zachodniej prowadzona jest przede wszystkim w klatkach(bateriach). System utrzymania w bateriach jest całkowicie zautomatyzowany.

Wymogi :

-powierzchnia klatki na 1 kurę-450cm2

-długość brzegu karmidła na 1 kurę -10cm

-poidła smoczkowe lub miseczkowe

-wysokość klatki na co najmniej 65% powierzchni podłogi (40cm)

-spadek podłogi 14%

Ze względu na układ klatek w baterii dzielimy:

-płaskie 8-10szt/m2

-kaskadowe z pełnym przesunięciem 8-12szt/m2

-pionowe 16-18

-kondygnacyjne18-22

PRZYGOTOWANIE POMIESZCZEŃ-po każdym cyklu produkcyjnym (jaj, mięsa) powinniśmy usunąć sprzęt, wywieźć pomiot. Następnie umyć gorącą wodą lub zimną pod ciśnieniem z detergentem, myjemy, dezynfekujemy poidła. Po remontach dezynfekcja (używamy różnych środków 3% roztwór formaliny 2% sody żrącej 2% polleny JK 8% roztwór amoniaku soda kaustyczna). Po dezynfekcji pomieszczenie odpoczywa i możemy przeprowadzić dezynfekcję parą formaliny, przeprowadza się to następująco;: rozstawia się wiadra (1 wiadro ma 30 cm kubatury) dodajemy 0,5 l wody 750g kmno4 i formaliny 40% roztworu 1 litr. Trzecia dezynfekcja w trakcie odchowu brojlera roztworem 0,5%.

ŻYWIENIE DROBIU- przewód pokarmowy jest różnej długości u gatunków drobiu. Kury (dł. przewodu pokarmowego do dł. ciała) 7:1, u indyków zbliżona, nieco większa u kaczek, u gęsi 10:1.

Dla drobiu wysoko produkcyjnego nie podajemy ziemniaków i buraków ponieważ mają bardzo mało białka. Drób to ziarnojady, do 70% udziału w mieszance to zboża(ponieważ są produkowane w kraju). Białka w zbożach jest ok. 10-12%. EM ma najwięcej kukurydza i pszenica. Owies zaw. Bardzo dużo włókna 8,9%, jęczmień 4,7% i substancje antyżywieniowe glukany. Żyta nie stosuje się prawie w żywieniu drobiu gdyż ma bardzo dużo substancji antyżywieniowych (arabinoksylany, alkidorezorcynole i galaktany). Pszenica zawiera również arabinoksylany. W żywieniu gęsi stosujemy otręby pszenne, które są dla nich bardzo dobrą paszą (zaw. Ok. 9% włókna). Najczęściej w mieszankach wykorzystywane są: pszenica, pszenżyto kukurydza.

ANTYBIOTYKI- antybiotyki paszowe są produkowane przez bakterie i nie są wchłaniane w przewodzie pokarmowym, mają wysoką masę cząsteczkową. A. lecznicze są wchłaniane w przewodzie pokarmowym. A. paszowe- Flavomycyna, Avomycyna stos. Są w premiksach, które dodajemy do pasz np. DK. Dodajemy do mieszanek 1-2,5% na 1 kg masy ciała.

Żywienie drobiu różni się znacznie od żywienia innych zwierząt gospodarskich. Drób, zwłaszcza grzebiący, ma szczególnie duże wymagania dotyczące jakości paszy. Wynika to z wielu czynników, a mianowicie: szybkiej przemiany materii, inten­sywnego wzrostu, wczesnego dojrzewania płciowego i szczególnie krótkiego prze­wodu pokarmowego. Krotki przewód pokarmowy jest mało pojemny, co ogranicza stosowanie dużych ilości pasz objętościowych i włókna oraz wpływa na czas prze­bywania paszy i jej przyswajanie. Podstawowe znaczenie w żywieniu ptaków mają: białko, energia, włókno, składniki mineralne (zwłaszcza wapń i fosfor) oraz witaminy;

Białko. Ptaki domowe mają duże zapotrzebowanie na białko, co jest spowodo­wane ich intensywnym wzrostem oraz produkcją jaj. W żywieniu ptaków ważna jest nie tylko bezwzględna zawartość białka, lecz także istotny jest jego skład amino-kwasowy. Z tego powodu dawki powinny zawierać białko pochodzenia zwierzęcego i roślinnego hib białko roślinne, uzupełnione dodatkiem aminokwasów syntetycz­nych. Białka nie należy stosować w nadmiarze, ponieważ jest ono wtedy przerabia­ne z dużymi stratami na substancje zapasowe i odkładane w postaci tłuszczu. Nad­miar białka jest niewskazany również dlatego, że zwiększa zapotrzebowanie na energię, potrzebną do utleniania białka i wydalania azotu.

Energia. Znajomość potrzeb energetycznych ptaków umożliwia właściwe usta­lenie ilości poszczególnych składników pokarmowych. Zawartość energii w paszy wpływa na jej spożycie, ponieważ ptaki w większości zjadają taką ilość karmy, jaka jest im niezbędna do zaspokojenia potrzeb energetycznych. Źródłem energii dla ptaków są węglowodany, tłuszcze, a także pobrane w paszy białko. Nie można (podobnie jak w przypadku białka) dopuszczać do nadmiaru energii, ponieważ ptaki zjadają wówczas mniej paszy, a tym samym mniej pozosta­łych składników pokarmowych.

W dawkach dla drobiu istotny jest odpowiedni stosunek energii do białka. Za­leżność tę oblicza się ze wzoru: stosunek energetyczno -białkowy= energia metaboliczna MJ / 1% białka ogólnego całość w 1 kg paszy

Włókno. Zawartość włókna w dawce istotnie wpływa na zdolność trawienia.

Mała pojemność jelit ślepych, a tym samym niewielka ilość drobnoustrojów, wyklu­cza stosowanie w żywieniu drobiu pasz o dużej zawartości włókna. Niewielka ilość tego składnika w paszy jest jednak konieczna ze względu na potrzebę zapewnienia prawidłowej perystaltyki jelit. Zapotrzebowanie na włókno zależy od gatunku pta­ków, a także od ich wydajności, tzn. im większa wydajność nieśna, tym mniejsze zapotrzebowanie na włókno.

Składniki mineralne i witaminy. Składniki mineralne są niezbędne do prawidło­wego funkcjonowania organizmu. Stanowią materiał budulcowy oraz regulują procesy metaboliczne. U ptaków, zwłaszcza niosek, szczególnie ważny jest wapń i fosfor, pozo­stałe składniki mineralne podaje się w ilościach znacznie mniejszych niż wymienione, niemniej ich zawartość w paszy powinna być zgodna z zapotrzebowaniem

Wapń jest zużywany przede wszystkim do produkcji skorup jaj i dlatego zapo­trzebowanie na len pierwiastek w dużej mierze zależy od poziomu nieśności. W ży­wieniu ptaków należy przestrzegać zalecanej przez normy ilości lego pierwiastka. Nie można zwiększać nadmiernie zawartości wapnia w paszy, ponieważ w ten spo­sób można obniżyć poziom energii w dawce, pogorszyć smak paszy i jakość skorup.

Zapotrzebowanie na fosfor jest nieco mniejsze niż na wapń. Szczególnie ważny jest prawidłowy stosunek wapnia do fosforu. W przypadku niedoboru wapnia nad­miar fosforu musi być wydalony z organizmu w postaci fosforanu wapnia, w ten sposób deficyt wapnia w organizmie powiększa się.

W paszach pobieranych przez ptaki witaminy występują w niewielkich ilo­ściach. W organizmie ptaka najczęściej nie są syntetyzowane (lub znajdują się w niewystarczających ilościach;, wobec czego należy je dostarczyć w postaci goto­wych preparatów. Normy żywienia określają zapotrzebowanie ptaków na witaminy w zależności od gatunku, wieku i wielkości produkcji. Szczególnie ważne jest zbilansowanie dawek pokarmowych pod względem zawartości witamin (zwłaszcza A, D3 i E) dla niosek produkujących jaja wylęgowe w warunkach chowu intensywnego i w okresie wysokiej produkcji.

Woda. O ilości pobranej paszy decyduje także wypita przez ptaki woda. Usta­lonoże jeżeli ograniczy się wodę o 5%. to w podobnej proporcji zmniejszy się spo­życie paszy. Przyjmuje się. że na 1 kg paszy ptaki powinny otrzymać 2-2.5 ml wo­dy. Najlepiej, gdy mają stały dostęp do czystej wody.

Zapotrzebowanie ptaków na omówione wyżej składniki odżywcze (obejmujące potrzeby bytowe i produkcyjne) określają odpowiednie normy żywieniowe. Potrzeby pokarmowe ptaków określa się zawartością składników w 1 kg powietrznie suchej paszy (zawierającej średnio 13% wody). Ilość składników w I kg paszy wyraża sie w MJ energii metabolicznej, w procentach białka ogólnego i w pro­centowym udziale włókna.

Prawidłowe ustalenie koncentracji energii pozwala dostosować do niej poziom pozostałych składników oraz pozwala przewidzieć ilość pobranej dziennie przez ptaka paszy

Pasze stosowane w żywieniu kur można podzielić na: pochodzenia roślinnego, które dzielimy na dwie grupy: są to pasze węglowodanowe, pasze wysokobiałkowe. Są bogate w energię, niektóre witaminy i związki ksntofilowe. Pasze węglowodanowe są źródłem energii i wśród nich 50% powinny stanowić śruty i ziarna zbóż o wysokim poziomie energii (kukurydza, pszenica, łuskany owies). Zawartość włókna jest największa w owsie. Ziarna zbóż zawierają witaminy z grupy B, nie mają witamin A z wyjątkiem żółtej kukurydzy i są z reguły ubogie w wapń. Niewielka ilość włókna jest potrzebna ze względu na właściwą perystaltykę jelit, ale powyżej 10 gramów na sztukę dziennie obniża strawność całej dawki pokarmowej. Pszenica: jest bardzo chętnie zjadana, łatwo strawna, podawana w postaci śruty. Kukurydza: łatwo strawna, chętnie zjadana, podawana kurczętom, nioskom. Pszenżyto: do 30 - 40 % dawki. Jęczmień obłuszczony: w żywieniu niosek do 15 - 20%. Owies: zawiera dużo włókna (8 - 10%), dużo tłuszczu (ok.4%), podawany jest po skiełkowaniu, bogaty w witaminę E (witamina płodności), zapobiega kanibalizmowi i pterofagi. Żyto: zjadane niechętni, do 20 g/sztukę/dzień, do 6 - 8% w mieszance, zawiera rezorcyny, pentozany, nie więcej niż 20% ziaren zbóż. Otręby pszenne: do 9% włókna, 14% białka, dużo soli mineralnych, witaminy z grupy B, nie więcej niż 10 - 15% dawki.

Pasze wysokobiałkowe: Soja: stosowana w postaci śruty lub śruty poekstrakcyjnej, Śruta arachidowa, słonecznikowa, rzepakowa do 5% dawki. Łubin żółty, bobik, groch - wysoka zawartość białka (do 45%), mała ilość włókna i tłuszczu. Susz z lucerny i pokrzywy - bogaty w witaminy, sole mineralne, dużo białka, do 5% w mieszance. Zielonki - 20 - 30g/szt/dziennie (lucerna, kończyna biała lub czerwona, trawy, młode zboża, pokrzywa) do 5% w mieszance. Kiszonki - 20 - 30g/szt/dziennie. Susz - 5 - 10g/szt/dziennie. Premiksy: Polfamiks A - dla niosek, Polfamiks Z - dla niosek hodowlanych, Polfamiks B - dla kurcząt brojlerów. Dodatki mineralne: MM, formosan, Awimix, paszowit, rozdrobnione skorupy jaj, kreda pastewna, wapno, fosforan pastewny, sól kuchenna 0,3 - 0,5%.

Udział poszczególnych pasz w mieszankach dla drobiu: węglowodanowe 60 - 80%, białkowe (zwierzęce) 3 - 10%, białkowe (roślinne)10 - 20%, witaminowe (susz z zielonek) 2 - 5%, drożdże pastewne 1 - 4%, dodatki witaminowo - mineralne 1 -4%. Mieszanki: Pełnoporcjowe - jedna pasza w żywieniu drobiu, w postaci sypkiej lub granulowanej, przechowywane w temperaturze 15*C i wilgotności 75%. Uzupełniające - stanowią uzupełnienie zbóż i innych pasz. Mieszanka D - uzupełniająca dla kur niosek. DJ1 - mieszanka pełnoporcjowa dla niosek na 1 okres nieśności.DJ1 - na drugi okres nieśności. DK - uzupełniająca dla kurcząt. DKM 1 - pełnoporcjowa dla kurcząt ras mięsnych w 1 okresie odchowu. DKM 2 - w drugim okresie odchowu. DKA Starter - pełnoporcjowa dla kurcząt brojlerów na 1 okres tuczu. DKA Grower - na 2 okres odchowu. DKA Finiszer - w ostatnim tygodniu odchowu. Zapotrzebowanie kur na energię zwiększa się wraz z obniżaniem temperatury. Kury utrzymywane w klatkach mają ok. 10% mniejsze zapotrzebowanie. Kury lekkie żywi się do woli. Kury średnio ciężkie pod koniec a kury ciężkie przez cały okres nieśności mają skłonności do nadmiernego pobierania paszy, co powoduje ich otłuszczanie, obniżenie nieśności i zdrowotności. Ogranicza się zużycie paszy do 85 - 90%. Kurkom młodym wchodzącym w okres nieśności nie należy ograniczać paszy więcej niż, o 5%, ponieważ nie zakończyły one jeszcze swojego wzrostu. Kury wykorzystują fosfor fitynowy, nadmiar fosforu wpływa na zwiększenie zapotrzebowania na wapń, na pogorszenie jakości skorup jaj, na zwiększenie wydalania fosforu w odchodach. Zawartość 0,25% fosforu przyswajalnego jest niewystarczająca dla uzyskania wysokiej nieśności i dobrej jakości skorupy. Wzrost ilości fosforu przyswajalnego do 0,5% powoduje pogorszenie jakości skorupy jaj. Koncentraty: KN - dla kur niosek w 1 i 2 okresie nieśności, zawiera 38% białka, do sporządzania 100 kg mieszanki DJ1 zużywa się 25kg koncentratu, natomiast do sporządzenia mieszanki DJ2 zużywa się 17,5kg koncentratu. Super koncentrat - dla niosek, 45% białka, na 100 kg mieszanki zużywa się 10 kg super koncentratu. DJ1 - dla kury na 1 okres. Skład mieszanki DJ1: 25% KN, 23,5% śruta pszenna, 30% śruta jęczmienna, 15% pszenżyto, 6,5% kreda pastewna. Skład mieszanki DJ2: KN 17,5%, pszenica 75,%%, kreda pastewna 7%. Skład mieszanki DJ1: super koncentrat 10%, pszenica 53%, jęczmień 20%, soja 10%, kreda pastewna 7%. Skład mieszanki DJ2: super koncentrat 10%, pszenica 48%, jęczmień 30%, soja 5%, kreda pastewna 7%.

Premiksy- są to dodatki paszowe zawierające związki mineralne: wit i kokcydiostatyki. Premiksy DK - starter, DK - growe dodajemy do odpowiednich mieszanek. Dodajemy tylko do mieszanek, nie podajemy samych. Gotowe preparaty witaminowe najczęściej dodajemy do wody do picia. Polfamiks A- zawiera antybiotyk

Polfamiks B- dla brojlerów ale stosowany jest bardzo rzadko.

Polfazole- postać proszku

Witazole- postać płynna

Dodatki paszowe: premiksy, witaminy odgrywają bardzo wielką rolę dla ptaków i maja bardzo duży wpływ na ich prawidłowy rozwój i wzrost.

Enzymy-

-fitazy- uwalniają fosfor ze zbóż,

-polisacharydy nieskrobiowe- zwiększją lepkość (problemy w jelicie cienkim- skł. pokarmowe są mniej dostępne),

-Proksazyna G- dla drobiu, otrzymywana w wyniku fermentacji mikrobiologicznych,

-B- glukanaza- 26 jednostek na gram, ksylanaza- 18j./g - regulują lepkość trawionych składników dzięki czemu nie ma brudnych jaj (regulują wilgotność ściółki).

b. ogól %

MJ

kcal

Pszenic

11,8

12,69

3034

Pszenz

12,1

12,52

2993

Zyto

9,8

11,05

2642

Jęczmień

10,8

11,66

2787

Owies

11,8

10,8

2581

Kukurydz

9,3

13,67

3267

Otr przen.

14,3

8,46

2023

Żywienie drobiu

Wiek (tyg)

B. og %

EM kcal

Włókn %

Kury brojlery (arbor Acres)

0-21

22-42

43-ubój

23

20,5

18,5

3100

3200

3200

Do3,5

Do 4

Do 4

Prestarter- nioska

0-14

20

2800

Do 3,5

Kur: nieśne i miesne

0-6

7-12

13-18

18

15

13

2800

2750

2750

Do 3,5

Do 4

Do 4,5

Okres nieśności kur

B og %

Kcal

Włókno

Lekkie 1,7-1,9kg

15,5-14,5

2800-2750

Do 4

Średnie 2,2-2,4kg

15-14

2750-2700

Ciężkie 3-3,3

14,5-13,5

2700-2650

B ogól (Zaw w kg paszy)

MJ

Kurczęta

DKM-1(1-8)

19

12,1

DKM-2 (9-20)

16,5

11,9

DKM-3

16,5

11,9

Kury nioski

DJ-1

17

11,7

DJ-2

15

10,9

DJ-R stada reprod

17

11,9

Kurczęta brojlery

DKA-starter (0-3)

21

12

DKA grower (3-6)

19

12,2

DKA finisher(7 dni przed uboj)

19

12,2

WYKAZ DOPUSZCZALNEGO DO ROZPROWADZANIA W 1998r. MATERIAŁU HODOWLANEGO I TOWAROWEGO DROBIU:KURY NIEŚNE: Hisex Brown, Isa Bron, Hy-Line Brown, Tetra SL, Tetra H, Shaver 579 Brown, Stracross566, Gold Line54, Sperwer, Nera Sexlink, Babcook B-380 Brown, Lochmann Brown, Dominant D-102, Hy-Line W-77 White.KURY MIĘSNE: Starbro, Isa715, Isa220, Isa215, Avian Farms34, Avian Farms 43, Arbor Acres Standud, Arbor Acres Yield Pek, Lochmann Meat, Redbro, Indian River, Minibro, Cobb 500, Hybro N, Hubbard (samiec)HI-Y * (samica) HI-Y, Hubbard (samiec) H-58* (samica)HI-Y, Ross208, Ross308, Sena Double Breast.

Cechy charakterystyczne kaczki:

Cechy charakterystyczne gęsi:

Znaczenie produkcji gęsi:

Rasy gęsi:

Krajowe odmiany gęsi: kielecka, lubelska, podkarpacka, suwalska

Rasy zagraniczne: kubańska, reńska, romańska, słowacka

Użytkowość nieśna: -masa jaj: 169-180g

-liczba jaj 17-36

Sezon nieśności od lutego do lipca. Na fermach reprodukcyjnych uzyskuje się 42-43 jaja Zawratosc mięsa w ciele żywego ptaka 32%, a tłuszczu surowego 14%

Organizacja hodowli w Polsce: Kłodawa Wielka kolo Inowrocławia, rody mateczne Wl 1, ojcowskie W 33. Ośrodki rodzicielskie rozmnażające Wl 1 i W 33 : Zakład wylęgu drobiu w Tucholi i Suwalskie zakłady drobiarskie w Bielsku Podlaskim. Fermy reprodukcyjne: Międzyrzec Podlaski. Produkowane są pisklęta z rodu Wl 1 i przekazywane na fermy towarowe lub krzyżowany jest ród W33 z Wl 1 i uzyskuje się mieszance dwurodowe W31.

POMIARY ZOOMETRYCZNE :

  1. długość skoku - między zewnętrzną powierzchnią stawu skokowego, a dolną powierzchnią czwartego palca u jego nasady.

  2. długość tułowia - mierzymy od początku grzebienia mostka do wyrostka kości łonowej.

  3. szerokość klatki piersiowej - między bocznymi powierzchniami klatki piersiowej, w najszerszym miejscu za skrzydłami, na linii przechodzącej przez: początek przedniej krawędzi grzebienia mostka i środkowy kręg piersiowy.

  4. głębokość klatki piersiowej - mierzona za skrzydłami, na linii przechodzącej przez: początek przedniej krawędzi grzebienia mostka i środkowy kręg piersiowy.

  5. obwód przedramienia w najszerszym miejscu.

  6. długość podudzia mierzona od stawu skokowego do stawu kolanowego.

  7. długość ramienia - od stawu barkowego, do stawu łokciowego.

  8. długość mostka - od przedniej, do tylnej krawędzi grzebienia mostka.

Indeks masywności skoku = długość skoku/Obwód skoku

Indeks wysokonożności = długość tułowia/ Długość skoku

Indeks zwięzłości = obwód klatki piersiowej/ Długość tułowia

OCENA NIOSKI NA PODSTAWIE PIERZENIA SIĘ: analiza szybkości wymiany upierzenia pozwala na ocenę nioski po 1 roku użytkowania.

DZIEDZICZENIE CECH MORFOLOGICZNYCH- działanie genów warunkujących dziedziczenie cech morfologicznych powoduje uwidocznienie się tych cech w fenotypie np. kształt grzebienia, barwa upierzenia, skóry, skoków, szybkość opierzania, karłowatość.

BARWA UPIERZENIA - jej dziedziczenie zależy od współdziałania genów z różnych par alleli. Jest to cecha uwarunkowana przez geny autosomalne lub sprzężone z płcią, bądź też zależą od jednych i drugich jednocześnie.

BARWA UPIERZENIA BIAŁA - CCII, ccii

C-gen autosomalny (czarna barwa)

c-gen autosomalny (biała barwa)

E-gen autosomalny, równomierne rozprzestrzenianie się czarnej barwy

e-gen autosomalny, miejscowe rozprzestrzenianie się czarnej barwy

i-gen inhibitor-hamuje ujawnienie się czarnej barwy (tylko w układzie homozygoty dominującej)

Białość dominująca - u Leghorna, Cornisha

Białość recesywna - u White Rock, Wyandotte

Barwa upierzenia jest cechą uwarunkowaną przez geny autosomalne lub sprzężone z płcią lub zależą od jednych i drugich jednocześnie.

Barwa czarna występuje u ptaków czarnych i innych barwnie upierzonych. Barwę warunkuje obecność genu autosomalnego C, aby barwa czarna mogła się ujawnić musi w genotypie wystąpić gen autosomalny E- rozprzestrzenianie (na całym ciele) lub jego allel e- ograniczający czarny barwnik do piór grzywy, lotek i sterówek u samców sierpówek. (C występuje u RIR i Leghorn. RIR mają ponadto gen e.

Barwa biała jest cechą dominującą lub recesywną, gen autosomalny recesywny c - w genotypie oznacza brak zdolności do wytworzeni pigmentu w stanie homozygotycznym (Wyandotty).

Białość dominująca uwarunkowana obecnością autosomalnego genu I hamuje wystąpienie czarnego barwnika - dominuje nad czarnością tylko w stanie homozygotycznym, jeżeli występuje w stanie heterozygotycznym to mogą wystąpić pojedyncze czarne pióra. Jest to zjawisko epistazy - geny jednego locus maskują fenotypowe przejawianie się genów innego locus. Kojarzenie ptaków o białości recesywnej ccii x ptaki o białości dominującej CCII daje w pokoleniu F1 ptaki o upierzeniu wyłącznie białym F2 ptaki białe i kilka barwnych.

Geny cech sprzężonych z płcią są zlokalizowane w chromosomach płci Z(x) które u ptaków występują w podwójnej liczbie w komórkach męskich (płeć homozygotyczna ZZ) pojedynczo u samic W (y) (płeć heterozygotyczna ZW).

Przy dziedziczeniu cech w których geny są zlokalizowane w chromosomach płci samce przekazują cechę z chromosomem Z córkom i synom, natomiast matki chromosom Z przekazują tylko synom.

Sprzężony z płcią gen dominujący S warunkuje srebrzystość, jego allel recesywny s barwę złocistą. (wszystkie ptaki posiadają w genotypie te geny u ptaków białych lub czarnych są ukryte). Gen dominujący S kury rasa Sussex (srebrzyste), gen złocistości s RIR, NH i Zielononóżka kuropatwianka.

Samiec Samica

RIR (ss)

NH (ss) x Sussex (S)

Zielononóżka kuropatwianka (ss)

F1 sS jasny puch s-puch brunatny

Kogut przekazuje córkom barwę złocistą, kura synom barwę srebrzystą.

Jastrzębiatość sprzężony z płcią gen B wywołujący prążkowanie piór oraz hamujący odkładanie barwnika, na ciemno ubarwionym piórze tworzą się białe prążki. Recesywny allel b nie powoduje jastrzębiatości. Samce bb x kury B jastrzębiate dają w pokoleniu F1. samce jastrzębiate + samice niejastrzębiate.

bb x B -

F1 bB jastrzębiate b - niejastrz

Szybkość opierzania Pisklęta szybko opierzające się są lepiej zabezpieczone przed chłodem, tracą mniej energii na utrzymanie ciepłoty ciała, są w mniejszym stopniu narażone na pterofagię i kanibalizm. Powolne opierzanie się kurcząt warunkuje z płcią dominujący gen K a jego allel k powoduje szybkie opierzanie.

Istnieją geny modyfikujące które opóźniają opierzanie kurcząt które mają w genotypie gen k. Są to autosomalne allele wielokrotne T, ts, t, różny stopień rozwoju lotek, skrzydeł i sterówek ogona. Genotypy szybko opierzających się kurcząt: kkTT samce, k-TT samica. tst - opóżnione opieżanie.

Kk x K-

F1 kK wolno opierzające k- szybko opierz

Samce o genotyp kK wolno op lotki II rzedu krótkie

Genotypy szybko opierzających się piskląt kk TT (koguty) i k-TT (kury)

Lotki I i II rzedu dlugie i równe sobie

DwDw - normalne x dw - karłowate

F1 Dwdw normal wielkość Dw - normalne

Karłowatość- jest uwarunkowana sprzężonym z płcią recesywnym genem dw. W wyniku skojarzenia kogutów homozygotycznych pod względem dominującego allelu Dw (kogut o normalnej masie) z kurami karłowatymi, mającymi w genotypie gen dw, uzyskuje się potomstwo, które ma normalne rozmiary. Omawiana cecha zmniejsza masę ciała dorosłych ptaków średnio o 30%, dzięki czemu zużywają one mniej paszy. Zmniejszenie masy ciała kur pozwala także na 30-proc. zwiększenie ich obsady na jednostce powierzchni kurnika.

Karłowate kury uzyskują dojrzałość płciową od 1 do 2 tygodni później niż normalne ptaki, znoszą jaja lżejsze o ok. 5%, przy czym jest mniej jaj z wadami (głównie jaj dwużółtkowych). Zużycie paszy na produkcję jaj jest mniejsze o ok. 33%. Wyniki zapłodnienia kur karłowatych są podobne do uzyskiwanych u kur z genem Dw, ale uzyskuje się o ok. 4% więcej piskląt od nioski. Przy kojarzenia naturalnych na l koguta przeznacza się od 15 do 18 kur. Kury te są mniej wrażliwe na stresy, lepiej nadają się do utrzymania klatkowego oraz do inseminacji. Ptaki, które mają w swoim genotypie gen dw, charakteryzują się mniejszą śmiertelnością.

U kurcząt brojlerów pochodzących po kogucie homozygotycznym pod względem genu Dw i po karłowatych kurach nie ma różnic w zużyciu paszy na l kg przyrostu masy ciała. W wieku 8 tyg. chowu kogutki ważą o 2-3%, a kurki od 0-1% mniej w porównaniu z brojlerami po rodzicach o normalnej masie ciała. Skład tuszki brojlerów pochodzących od matek karłowatych i normalnych jest podobny, chociaż nieco więcej zawierają tłuszczu. Z wymienionych powodów gen karłowatości jest wykorzystywany do wytwarzania stad rodzicielskich kur, które używane są do produkcji brojlerów.

Znajomość dziedziczenia cech sprzężonych płcią wykorzystano do tworzenia ras mieszańców międzyrodowych tzw. płcio znacznych tj autosexingowych- już w pierwszych dniach życia łatwo rozpoznać płeć kurki

U kurcząt brojlerów poziomem energii można regulować stopień otłuszczania tuszek

Pokrój kury Najliczniej użytkowanym w kraju gatunkiem są kury (Gallus domestica) należące do rzędu Kuraków (Galliformes ) i rodziny Bażantowatych (Phasianidae). Ptaki domowe mają stosunkowo małą głowę, tułów jajowaty, mniej lub bardziej spoziomowany, kończyny górne przekształcone w krótkie skrzydła nie przystosowane do lotu oraz średniej długości nogi.Głowa jest okrągła, stosunkowo drobna, wyposażona w przydatki głowowe (są to tzw. drugorzędne cechy płciowe), osadzona na krótkiej szyi. Znajdujący się na szczycie głowy grzebień stanowi przydatek głowowy nieparzysty. Jest to wytwór naskórka bogato ukrwiony, o nasileniu barwy uzależnionej od funkcjonowania hormonów, a jego odbarwienia są zazwyczaj oznaką choroby. Rozwój tego przydatku umożliwia identyfikację płci u ras lekkich po kilku tygodniach, a u mięsnych po 3 miesiącach. Wielkość i kształt grzebienia jest charakterystyczna dla poszczególnych typów i ras GRZEBIEŃ - znajduje się na szczycie głowy, stanowi nieparzysty przydatek głowowy. Jest to wytwór naskórka, bogato ukrwiony, o nasileniu barwy uzależnionym od funkcjonowania hormonów. Odbarwienia grzebienia są oznakami choroby. Rozwój grzebienia jest związany z dojrzewaniem płciowym. U samców grzebień jest większy niż u kur, u ras szybko dojrzewających (Leghorn, Zielononóżka) grzebień jest większych rozmiarów niż u ras późno dojrzewających (Rhode Island Red, Sassex). Na podstawie wielkości grzebienia jest możliwe rozpoznanie płci u ras lekkich już w 3 tygodniu życia kurcząt. Natomiast ras cięższych po 3 miesiącach. Wielkość i kształt grzebienia jest cechą charakterystyczną dla poszczególnych typów i ras drobiu. Wyróżniamy 4 podstawowe typy grzebieni.

GRZEBIEŃ POJEDYNCZY - prosty fałd skórny, wycięty w 5-7 zębów, charakterystyczny dla kur typu lekkiego. U samców prosty, u samic pochylony (Leghorn, Zielononóżka, Kuropatwiana, Plymouth Rock, White Rock, Rhode Island Red, Sussex, Włoszki, Parkingi, Kochinchiny, Orpingtony, New Hempshire, Minorki). Grzebień pojedynczy uwarunkowany jest działaniem genów recesywnych r,p. GRZEBIEŃ RÓŻYCZKOWY - składa się z szeregu brodawek stanowiących mięsisty, niski płat, zwęża się ostro w kierunku szyi. Występuje u Cornish, Wyandotte, rasy Hamburskiej. Genotyp RRpp, Rrpp. GRZEBIEŃ GROSZKOWY - ma potrójne, drobne, równolegle ułożone grzebienie proste. Charakterystyczny dla ras mięsnych. Występuje u Brochma, Dominant White Cornish. Zależy od działania genu dominującego P. genotyp rrPP, rrPp.GRZEBIEŃ ORZESZKOWY - stanowi go niewielki fałd skórny, u nasady dzioba przypominający wizualnie rozłupany orzech. Występuje u Bojowców. Jest wynikiem współdziałania 2 dominujących genów R i P. genotypy RRPP, RrPp, RrPP, RRPp. GRZEBIEŃ MOTYLKOWY - wizualnie ma kształt przypominający skrzydła motyla stąd nazwa. Występuje u ras z czubem (Hondau).GRZEBIEŃ RÓŻKOWY - kształt dwóch stojących rogów, występuje u La Fleche CECHY GRZEBIENIA zmieniają się pod wpływem działania hormonów gomadowych, stąd zmiany jego wielkości i barwy w zależności od stanu fizjologicznego ptaka. Opracowano skalę barw grzebienia obejmującą 6 wyraźnie dających się odróżnić odcieni zasadniczych oraz dodatkowo barwę grzebienia kury chorej i padłej. U kur zdrowych i niosących grzebień jest silnie czerwony 5-6 pkt. W czasie przerwy w nieśności grzebień kurczy się , staje się suchy, u osobników chorych blady i siny 8pkt. Grzebień młódek jest jasny żółtawo-różowy 1-3pkt. Przy selekcji kogutów zwraca się szczególną uwagę na prawidłowość budowy grzebienia, liczbę zębów, brak zniekształceń, obecność bocznych wyrostków. Pomiarów grzebienia dokonuje się w wysokości, długości. Koguty o grzebieniu pojedynczym cechuje lepsza zdolność zapładniania niż samce o grzebieniu różyczkowym. Koguty o grzebieniu różyczkowym w porównaniu z kogutami o grzebieniu pojedynczym mają skrócony okres żywotności plemników. Kurczęta typu mięsnego mięsnego pojedynczym grzebieniu charakteryzuje wyższa masa ciała, w porównaniu z ptakami o grzebieniu groszkowym. Oczy są okrągłe, rozmieszczone bocznie po obu stronach głowy, o żółto-pomarańczowej tęczówce. Zrogowaciały wytwór naskórka tworzy dziób, który jest stosunkowo krótki, ostro zakończony i lekko zagięty, o barwie od jasnej do prawie czarnej, zmieniającej się, tracącej na intensywności w zależności od wzrostu produkcji. Na dziobie znajdują się otwory nosowe, a u piskląt dodatkowo rogowy naskórek ułatwiający kłucie. Dzwonki są to przydatki parzyste znajdujące się poniżej dzioba. Stanowią je silnie ukrwione płaty skórne rozwijające się równocześnie z grzebieniem. W razie niewyrównanego rozwoju mogą być podstawą dyskwalifikacji. Otwory pozbawione małżowin stanowią uszy, które są otoczone niewielkimi piórkami. Zausznice są to owalne, parzyste wytwory naskórka o barwie białej lub czerwonej, inne barwy mogą występować u ras amatorskich. Szyja jest raczej smukła, lekko wygięta w kształcie litery S. Najczęściej jest pokryta piórami, choć może być również nieopierzona (Gołoszyjka siedmiogrodzka). Pióra w okolicy głowy są krótsze, a ku nasadzie szyi wydłużające się i mniej przyległe. Pierś jest dobrze wysklepiona, przy czym u ptaków lekkich jest ona słabo, a u cięższych silnie umięśniona. Podbrzusze stanowi tę partię ciała, z której budowy można wnioskować o rozwoju narządów rozrodczych i przewodu pokarmowego u niosek wysoko produkcyjnych jest ono bardzo rozbudowane i szerokie. Grzbiet jest stosunkowo szeroki, słabo umięśniony, lekko opadający ku ogonowi, z którym tworzy tzw. siodło. Na zakończeniu grzbietu znajduje się nasada ogona z parzyście usytuowanymi gruczołami kuprowymi. W zależności od kąta, jaki tworzą z linią grzbietu pióra ogonowe, wyróżnia się 4 rodzaje ogona: wiewiórczy -wtedy gdy kąt ułożenia piór w stosunku do linii grzbietu jest mniejszy niż 90°; z a -darty - gdy pióra tworzą z linią grzbietu kąt 90°; opadający kiedy kąt ułoże­nia piór w stosunku do linii grzbietu jest rozwarty; leżący gdy pióra są znacznie wydłużone (nawet do 1-1,5 m), o elastycznych dość wiotkich stosinach, miękko się układające, ogony takie występują u ras amatorskich; Skrzydła stanowią zmodyfikowane kończyny górne, które są proporcjonalne do masy ciała, u kur nieśnych są one dłuższe, a u kur mięsnych nieco krótsze; Nogi, czyli kończyny dolne, są różnej długości i składają się z ud, podudzi, pięty i na ogół nieopierzonego skoku, tj. zmodyfikowanej kości stopy. Kolor skoku jest uzależniony od barwników zawartych w skórze (od cielistego do łupkowoczarnego). U kogutów na skoku znajduje się ostroga — szablasty, rogowy wyrostek. Zespół cech pokrojowych pozwolił na wyodrębnienie wśród kur kilku grup ra­sowych.

GĘSI

Gęsie jaja spożywcze, wylęgowe. Masa 130-200g, nie należy przyjmować do wylęgu jaj lżejszych. Masa jaj wprost proporcjonalna do masy piskląt(trudne w odchowie, małe, upadki, uzyskują mała masę ciała). Masa wylężonego gęsięcia 61-64%masy początkowej jaja. Indeks kształtuje się 60-68%. Jaja o wydłużonym kształcie mają indeks poniżej 60%. Index na poziomie 70% jaja kuliste. Dyskwalifikuje się jaja zdeformowane o kształcie odbiegającym od eliptycznego o 2 końcach tępych lub ostrych spłaszczone bocznie ścięte. Skorupa biała lub białokremowa, gładka w dotyku, skorupa biała lub białkremowa, gładka w dotyku dzięki pokrywającej mucynie, natomiast szorstka matowa nie pokryta warstwą ochronną przepuszcza zbyt wiele wody przez co treść jaja zbyt szybko wysycha i ulega zakażeniom. Jajo powinno mieć grubość 0,55-0,6mm, skorupa cieńsza niż 0,5 nie zapewnia zarodkowi należytej ochrony poza tym łatwo ulega uszkodzeniu podczas transportu, w kocowym efekcie przyczynia się do nadmiernej utraty wody. Z takiego jaja pisklęta lęgną się zbyt przesuszone lub pozostają przyklejone do błon pod skorupowych. Skorupa jaj wylęgowych nie może być pofałdowana ani rowkowana, wszelkie obrączki wokół osi, przewężenia, narośla na pow skorupy czy uszkodzenia mechaniczne dyskwalifikują materiał wylęgowy. Ruchoma komora powietrzna uniemożliwia prawidłowy rozwój zarodka, powoduje jego zamieranie wciągu pierwszych 14 dni inkubacji. Jaja z komora powietrzną w innym położeniu niż tępy koniec nadają się do wylęgu ale udział wylężonych piskląt za takich jaj jest zdecydowanie mniejszy. Prawidłowa kom powietrzna powinna być okrągło płaska o średnicy 1,5-2cm, im jajo starsze tym komora większa i głębsza. Treść jaja powinna być jasna niezbełtana kula żółtkowa pojedyncza, słabo widoczna świadczy top o świeżości jaja, okres przechowywania jaj wylęgowych nie dłuższy niż 7 dni, temp nie wyższa 10-12C, wilgot wzgl 65-75%,

POSTEPOWANIE NA FERMIE. Najpóźniej miesiąc przed rozpoczęciem nieśności ustawia się w pomieszczeniu odpowiednia liczbę gniazd które ustawia się w miejscach najmniej ruchliwych bez przeciągów, nieco przyciemnionych, jedno gniazdo przeznacza się na 2-3 gęsi. Gniazda wykonuje się z drewna nieco większe niż dla kaczek, sze i gł 60-70cm, wys 50cm, z przodu gniazd umieszcza się listwę drewnianą wys10-15cm która chroni jaja przed wypadaniem na ściekł. Bardzo ważna jest higiena gniazd, codziennie wieczorem usuwać należy zanieczyszczoną słomę i dodawać nową, raz w tyg gniazda dokładnie się czyści usuwa same, odkażać stosując na zmianę 5% r-r wodny formaliny, 2%r-r wodny siarczanu miedzi, 1%r-rwodny Poleny JK. Po odkażeniu gniazda wyściela się świerza sloma. Gesi znosza jaja najczęściej w godz rannych 5-12. dlatego zbior jaj rozpoczyna się od godz 6 i zbiera co 2 godz do 12. popołudniu zbiera się jaja miedzy 16-17. do zbioru jaj uzywa się plaskich koszy w których jaja układa się w 2 lub 3 warstwach. Różnica miedzy temp w pomieszczeniu w którym są jaja znoszone a w pomieszczeniu gdzie się je odkaża nie większa niż 6-10C.

SRODKI DO ODKAZANIA JAJ. 0,17%r-r wodny biocidu 30. 0,1%r-rwodny Poleny JK, 5-10% r-r wodny mastiscidu, 5-10% sterinolu, do mycia jaj można używać aparatu ”Owosan” składa się z 2 zbiorników z których jeden służy do mycia a drugi do odkażania. Urządzenie to jest również wyposażone w grzejniki i termoregulator. Sposób mycia w tym pomieszczeniu polega na umieszczeniu jaj w metalowym koszu w ciepłej wodzie w temp 34C z dodatkiem Biocidu 30. urządzenie dzięki ruchom wahadłowym, następnie kosz z umytymi jajami wyjmuje się z r-r i po ocieknięciu zanurza w roztworze odkażającym następnie jaja przenosi się na szuflady i po obeschnięciu odkaża parami formaliny. Odkażanie jaj parami formaliny przeprowadza się w specjalnie przystosowanych pomieszczeniu lub w komorze do gazowania jaj albo przystosowanym do tego celu aparacie wylęgowym. Na 1m3 komory dezynfekcyjnej przeznacza się 17g nadmanganianu potasu , 21ml formaliny i 21ml wody. Jaja odkaża się w temp 22-26C przy wilg 65-75%, zabieg ten nie powinien trwać dłużej niż poł godz. Mechaniczne mycie jaj niszczy warstwe mucynową. Warstwa mucynowa na jajach gesich może ulec bardzo łatwo uszkodzeniu dlatego niektórzy proponują czyszczenie jaj na sucho a nstepnie odkaza parami formaliny.

Gesi znoszą duzo jaj niekształtnych, o nieprawidłowej budowie skorupy, dlatego tak ważne jest przestrzeganie zasad. Skorupa nie może być zbyt cienka lub gruba nierówna czy popekana. Po odkażeniu jaj parami formaliny przenosi się je do magazynu i układa pod kątem 75-80% na szufladach a nie na wytłaczankach chodzi o swobodny dopływ powietrza do jaj. Przechowywanie pionowe nie dłuższe niż 6dni-jaja nie wymagają obracania, dlatego jaja ułożone poziomo wymagają obrócenia po 2 dniach o 180stopni.

Normy żywienia dla gesi hodowlanych, rzeźnych, niesnych

składn

Jedn miar

0-3 tyg

4-12

13 do dojrzał

EM

kcal

MJ

2800-2750

11,7

2700

11,3

2500

10,5

B.O.

%

20,5

17

14

WŁ

%

do 4

do 6

Do8

Ca

%

1

0,8

0,6

Pprzys

%

0,4

0,35

0,3

Rzeźne

Składn

Jedn miar

0-3 tyg

4-8

9-10

EM

kcal

MJ

2850

11,9

2800

11,7

2800

11,7

B.O.

%

22

17,5

15-16

WŁ

%

Do 4

do 6

Do9

Ca

%

1

0,7

0,6

Pprzys

%

0,4

0,5

0,35

Nioski

składn

Jedn miar

Spoczyn

Przygot do nieśności

nieśnośc

EM

kcal

MJ

2300-2450

10,2

2550

1 0,6

2680

11,1

B.O.

%

12

1 3,5

14-14.8

WŁ

%

Do10

do 7

Do5

Ca

%

0.9

1,1

2,5-2,8

Pprzys

%

0,38

0,38

0,4

Orientacyjna m.c i spożycie paszy przez rosnące gęsi hodowlane

m.c(g)

Śr. Dzienne spożycie paszy(g)

tyg

gąsiory

gąski

gąsiory

Gąski

3

1250-1560

1270-1490

170

150

12

4760-4800

4290-4460

330

310

20

5880

5700

Normy żywienia gęsi Gęsi są gatunkiem drobiu silnie związanym z naturalnym środowiskiem i produkcją roślinną, głównie przez pobieranie zielonek i pasz okopowych, a także poprzez możliwość utrzymywa­nia tych ptaków na pastwisku. Lepiej niż inne gatunki drobiu wykorzystują one tańsze pasze gospodarskie o większej zawartości włókna surowego. Dorosła gęś może pobierać nawet do 1kg zielonki, do 450g mieszanek treściwych.

Późne lato i jesień są okresem odpoczynku gęsi po sezonie reprodukcyjnym. Bardzo korzystne jest wypuszczanie gęsi na pastwiska, na pola po zbiorze zbóż. rzepaku, strączkowych dla zapewnienia ptakom dużej ilości ruchu. Zestawianie stad i przygotowanie do reprodukcji odbywa się w grudniu wówczas intensyfikuje się żywienie i wydłuża długość dnia świetlnego. W styczniu podaje się pasze i mieszanki treściwe skarmiane w okr nieśności która rozpoczyna się pod koniec stycznia, trwa do lipca sierpnia. Gesi nioski pobierają dziennie w okr przygot do nieśności 250-330g mieszanki pełnoporcjowej, w okresie nieśności 300-400g. gesi dobrze trawią włókno celuloze, pektyny stąd też w ich żywieniu można stosować duze dawki zielonki (głównie trawy), marchew, buraki pastewne i półcukrowe a nawet wieloskładnikowe kiszonki. Szczególnie dobrą paszą są buraki pastewne, zawierające witaminy B1, B6 i kwas nikotynowy. Przy ich skarmianiu należy zwiększyć ilość Ca w paszy ze względu na obecność w burakach kwasu szczawiowego.

Młode gęsi charakteryzuje szybkie tempo wzrostu, na początku

drugiego tygodnia życia podwajają one masę ciała, w wieku 8 tygodni osiągają masę 3,5-4,5 kg, a przy prawidłowym zywiemu nawet 5kg.

Gąsięta przeznaczone na przyszłe stado hodowlane należy zywić oszczędnie gdzyz młode ptaki maja tendencje do odkładania znacznej ilości tłuszczu zapasowego, dlatego w tym czasie ważne jest staranne bilansowanie energii w paszy a takż e czynników regulujących przemiane tłuszcową np. aminokw siarkowe, holina.

W odróżnieniu od gąsiąt hodowlanych, w odchowie młodych gęsi rzeźnych dąży się do osiągnięcia maksymalnych przyrostów, co wymaga zwiększenia koncentracji składników pokarmowych w pa­szach. Szybko rosnące młode ptaki rzeźne wymagają w dawkach lub mieszankach większej ilości lizyny i metioniny niż gąsięta hodowlane. Wskazane jest również zwiększenie dodatku witaminy A, D3, i innych biologicznie czynnych substancji. Obecnie prowadzi się odchów gęsi rzeźnych do ukończenia 16 tygodnia życia stosując

w żywieniu głownie pełnoporcjowe mieszanki treściwe. Polską specjalnością w zakresie produkcji gęsiej jest młoda tuczona gęś „owsiana". 10-13 tygodniowe ptaki, pochodzące ze skupu, dotuczane są owsem przez 2-3 tygodnie. Zużycie owsa w tym okresie wynosi od 8 do 12kg, marchwi 5-10kg. Gęsi zwiększają masę ciała o 11-16%, osiągając 4,8 do 6.4kg. W okresie podskubu tak młodych gęsi jak i niosek korzystne jest dodawanie do paszy aminokwasów siarkowych, co sprzyja szybszej regeneracji i odrostow i piór. Specyficznym kierunkiem użytkowania gęsi jest tucz na stłuszczenie wątroby, do którego nadają się ptaki 4-6 miesięczne, chociaż można także do tego rodzaju produkcji przeznaczać gęsi 6-8 tygodniowe. Tucz trwa 2-3 tygodnie, a długość tego okresu zależy od wieku i kondycji gęsi.

W gospodarstwach chłopskich, dysponujących dużą powierzch­nią pastwisk, można odchowywać ekstensywnie młode gęsi na pastwisku (do 18-20 tygodnia życia) podając dodatkowo ziarno zbóż lub mieszanki pasz treściwych w ilości od 40 do 120 g na ptaka dziennie. Taki system przedłuża wprawdzie okres wzrostu, ale jest tańszy, a straty i padnięcia są znacznie niniejsze - poniżej 10%. Gęsi mogą pobierać od 400 do 1000 g zielonki dziennie.

Żywienie gesi niosek. 3 etapy:

- 1 - spoczynku, zakończenie nieśności do połowy grudnia.

-2- Przygotowanie nieśności połowa grudnia do końca stycznia.

-3 -okres nieśności od stycznia do połowy czerwca lipca.

Żywienie gęsi systemem kombinowanym obok pasz treściwych stosowane pasze gospodarskie, zielonki, susze, okopowe, otr. Pszenne, śruty, kiszonki.

Po zakończeniu nieśności przebywają gęgi przebywają na pastwisku - połowa czerwca - pażdziernika. Średnie dzienne zużycie zielonki 1.5 do 2 kg. Spożycie śrut ograniczone do 2 okresów po podskubie. Gęś pobiera 150 gram śrut dziennie przez 10 - 15 dni.

Od połowy pażdzi. Do połowy grudnia śr jęczmienna 100gr/dz, kukur - 300 gr, buraki - 200gr, susz z traw 50 gr.

PRZYGOTOWANIE DO NIEŚNOŚCI :

1 mc - koncentrat KDJ - 50 gr/dz, śr jęczmienna - 100, machew - 200, susz - 80, kiszonka z kukur - 150, polfamix - 2, mikrofos - 10,

OKES NIEŚNOŚCI :

5 mcy - mieszanka treściwa - 150, śruta jęcz - 125, susz - 50, marchew -100, ziemniaki -100, kiszonki z zielonek - 200, polfamix Z - 2, mikrofos - 15, kreda past - 20,

Oprócz mieszanek paszowych dodatek okopowych, zamiast śruty z kukur jęczmienną, pszenną, owsianą. Zamiast 1 kg śr sojowej lub drożdży wprowadzić śr rzepakową 1,2 kg, słonecznikową 1,3 , bobik 1,7, z łubinu żółtego 1,3 , ziarna grochu 1,2. w okresie spoczynku oprzeć żywienie o pastwisko lub zielonki, śr sojową zamienić na zboża krajowe. Przez okres przygotowawczy podaja się mieszanki mineralne, podać drobny żwir - 40%, P paszowy - 20%, kreda - 30%, sól - 5. nioskom raz na tydzień 1 gr polfazolu AD3E. W okresie przygotowawczym zmniejszyć objętościowe pasze do 400 gr, a zwiększyć treściwe do 250 -330 gr/dz. W okresie intensywnej nieśności stosować mieszankę zbożową - pszenica, jęczmień i owies 30gr + polfamix Z.

wiek

Mc(g)

Spożycie mieszanki treściwej(g)

dzienne

całkowite

gąsiory

gąski

gąsiory

gąski

gąsiory

Gąski

3

1450

1440

210

205

2350

2555

8

4600

4260

430

390

15750

14770

10

4950

4500

Pasze gospodarskie

16

5600-6400

5100-5600


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CHÓW I HODOWLA DROBIU
Ćwiczenia 2, Zootechnika, Chów i hodowla drobiu
pytania kolokwium hodowla drobiu UR
hodowla drobiu egzamin
Chów i hodowla drobiu
Zywienie drobiu, Zootechnika UP Lublin, Chów i hodowla kur
HODOWLA I CHÓW DROBIU, Technologia drobiu i jaj
PRACA HODOWLANA Podstawy
ocena towar drobiu
Hodowla drobnoustrojów
Zwierzęta domowe i hodowlane
hodowlane i niehodowlane metody wykrywania drobnoustrojów
CENA WYTWORZENIA PODŁOŻA HODOWLANEGO, ZiIP, biotechnologia
Cechy funkcjonalne i ich znaczenie w hodowli bydla
Ekologiczne podstawy hodoeli lasu, AR Poznań - Leśnictwo, ekologiczne podstawy hodowli lasu
hodowla kolos - wyklady, sem. 4, Hodowla roślin

więcej podobnych podstron