Sławiński O kategorii podmiotu lirycznego notatka


Głowiński - Wirtualny odbiorca

1. zwraca uwagę, że poezja była do tej pory tylko sprawą tworzącej jednostki, intymnych emocji twórcy. Jak mówił MILL - poezja jest czuciem wyznawanym sobie, wymowa - jest skierowana do audytorium. Wymowa ubiega się o to audytorium, daży do wpływu na ich poglądy.

Głowiński twierdzi, że nie zwracano uwagi na to, że funkcja emotywna tak samo okresla poezje jak i impresywna. Kwestia odbiorcy znajdowała się poza zainteresowaniami

-uświadomienie nie przyszło także w XIX wiecznym językoznawstwie - nie interesowana się teoria aktu wypowiadania.

-- funkcja impresywna (konatywna) pojawia się i u Jakobsona i Buhlera - teorie te pozwalaja traktowac utwór literaki jako napiecia miedzy nadawca a odbiorcą.

- inne czynniki to koncepcje filozoficzne i socjologiczne

-zmienność konwencji - nowe programy literackie i nowe traktowanie problemu odbiorcy - na przykład ukształtowana przez symbolistów teoria sugestii - znczyła ,że wiersza nie należy czytać doslownie tylko szukac w nim ukrytych sensów(dyrektywa dla odbiorcy)

-wazny punkt to rozważania R. Ingardena - jego kokretyzacja

-duzo wirtualne odbiorcy poświęił miejsca Sartre w swoich rozważaniach

2. Istnieja dwie mozliwości rozumienia problemu wirtualnego odbiorcy:

a) jak utwór literacki sytuuje odbiorcę

b) odbiorca jest bezposrednio w utworze literackim przywoływany - zaimki ty, my wy - utwór sprawia wrażenie zwrotu do jakiejs osoby (testament mój słowackiego). Zwroty do drugiej osoby wiążą się z całokształtem kultury literackiej (inaczej w oświeceniu, inaczej w romantyzmie) Inne ty intymne, a inne w tradyji retorycznej.

Problem adresata w znaczeniu weższym okaże się ,że sfera mozliwości zaczyna się od soliloquium do poezji apelu. ( soliloquium to utwory organizowane wokół postaci podmiotu bez aluzji do jakiegokolwiek słuchacza: o sobie, do siebie.Jednak zawsze piasny z mysla by inni go dosłyszeli)

3. W semsie szerszym utwór poetycki sytuuje odbiorce, przez swoja strukture zakłada zachowanie odbiorcy, zawiera dyrektywy dla niego, musi on je respektowac jeśli nie chce popaść w konflikty z tekstem. Wiersz z tej perspektywy jest zatem wezwaniem do wirtualnego odbiorcy - ma on przyjąć znaczenia pasywnie, nadać tym konstrukcjom znaczenia własne - tu wyłania się ingardenowska konkretyzacja (jest ona wielostronnie warunkowana. G. twierdzi, że zatem konkretyzacja jest sprawą szeroko pojmowanych konwencji literakich, a istnienie konwencji jest warunkiem kontaktu z odbiorcą. Znajmość konwencji konieczna do rozumienia utworu. ( jesl odbiorca nie zna konwencji wtłacza dzieło w znaną, narzuca mu sensy). Sytuowanie odbiocy przez jakis element konwencji lit. Nie jest stałe, jest dynamiczne i zalezy od całokształtu układu historycznoliterackiego.. Najsilniej działa gatunek - odnosi się do całościowej organizacji wypowiedzi, podporządkowuje sobie inne elementy.. Zrozumienie konwencji może pomóc w zrozumiemiu utworu - projekcja pewnych zachowań czytelniczych.

-jeśli ujmować rozumienie utworu jako pochodną jego struktury, a ta jest realizacja konwencji to zalezy to od 3 wyznaczników

1,2.od oddalenia utworu od procesu hist -lit, konwencji, zwycajów jezykowych

3. od konstrukcji sensów (mogą zakładac rózne postawy odbiorcy)

Stosunek do konwecji zalezy od kultury literackiej. Oddalenie utworu od konwncji staje się przyczyna nieporozumien miedzy dziełami nowatorskimi, a publicznościa literacką. Interesujący jest stosunek do topiki.

Znaczenie konwencji jest tak wielkie,że podporządkowuje sobie zwyczaje językowe (poezja posługuje się innym jezykiem niż codzienny)

-podstawowy dla odbiorcy problem, to konstrukcja sensu utworu poetyckiego

a) sens utworu wyłozony expressis verbis - np. utwory moralizatorskie zwłaszcza dawniejsze

b) sens trzeba wyłowic w trakcie czytabia

czytanie czynne i bierne (tez u ingardena)

zrozumienie utworu zalezy od jego całości - nie tylko od „treści”

4. anlazia wierszy Krasicki/Norwid. - różne ukształtowanie adresata. U Krasikiego odbiorca nie potyka się o trudnośći, jest tam utwierdzenia norm literackich - rola odbiorcy jaka wyznacza wiersz jestvdla tego odbiorcy do przyjęcia. Odwrotnie jest u Norwida - nie zakłada on czytania biernego- ( cóz nowego, despotyzm runął...) - utwór jest trudny dla odbiorcy - zakłada inna role odbiory niż każda poetyka XIXw. May tu monol z pozoru - w istocie jest dialog, ale osoby mówiąe nie zostały nazwane. Wiersz odczytany w całości znaczy co innego niż poszczególne wypowiedzi wchodzące w jego skład. - zakłada czytelnika aktywnego.

5. w poezji współczesnej naruszanie przywyczajen zytelnika jest jakby zasada programową. Jawne negowanie konwencji. Każda zmiana w obrebie literatury jest zmiana pozycji odbiorcy. Powstaje mozliwość niegenetyznej -a socjologicznej anlaizy utwrów.

12. J. Sławiński O kategorii podmiotu lirycznego



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sławiński-O kategorii podmiotu lirycznego - notatka, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczn
Sławiński-O kategorii podmiotu lirycznego - notatka, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczn
POZYCJA Sławiński O kategorii podmiotu lirycznego
Sławiński - O kategorii podmiotu lirycznego, opracownie zagadnień
Sławiński-O kategorii podmiotu lirycznego (opracowanie)
Slawinski O kategorii podmiotu lirycznego
O kategorii podmiotu lirycznego, filologia polska, ROK I, Poetyka
O KATEGORII PODMIOTU LIRYCZNEGO
notatki2, krol- duch ( Basia), Podmiot liryczny walczy z gromadą sztanów
pszczołowska - forma wierszowa a utwór liryczny notatki, poetyka
Rozwiń zagadnienie ja podmiotu lirycznego w wielu psalmach
Guriewicz Kategorie średniowiecznej Europy, Notatki, opracowania, materiały na kolokwia
B. kaniewska I tak taki jest się jaki jest– wokół kategorii podmiotu, Uniwerek, Seminarium
Podmiot liryczny
KATEGORYZACJA OBIEKTÓW HOTELARSKICH - notatki na koło z hotelarstwa z ćwiczeń, HOTELARSTWO, technik
Poeta a podmiot liryczny, Polonistyka

więcej podobnych podstron