PODATEK VAT FiR II rok GRUPA 3

1. Podatek VAT

Podatek VAT - podatek od towarów i usług. VAT z ang. Value Added Tax - podatek od wartości dodanej

2. Definicja

Jest podatkiem pośrednim, obciążającym w ostatecznym rachunku konsumenta finalnego.
Z założenia podatek VAT miał być neutralny dla przedsiębiorców. Podatek VAT jest wliczony w cenę towaru lub usługi przez sprzedawcę, który jest opodatkowany podatkiem VAT. 
Podatek VAT jest płacony przez przedsiębiorców od uzyskanego obrotu (sprzedaży).

Podatek VAT został wprowadzony w Polsce ustawą z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Od 1 maja 2004 r. reguluje go jednak ustawa z dnia 11 marca o podatku od towarów i usług. Zmiana ustawy regulującej podatek VAT była konieczna ze względu na przystąpienie Polski do Unii Europejskiej.

3. Podstawowe pojęcia

wartość netto - jest to wartość towaru lub usługi bez podatku VAT

wartość brutto - jak się można domyślić jest to wartość towaru lub usługi wraz z podatkiem VAT

stawki podatku VAT - są to procentowe stawki, jakimi opodatkowane są towary i usługi w zakresie podatku VAT (wynoszą one 23 proc., 8 proc., 7 proc, 0 proc. lub są z tego podatku zwolnione czyli zw., a w przypadku nabycia produktów rolnych od rolnika ryczałtowego - 5 proc.).

VAT należny - jest to podatek VAT, który sprzedawca dolicza do sprzedawanych towarów i usług

VAT naliczony - jest to podatek VAT, który nabywca odlicza od kupowanych towarów i usług

4. Zakres podmiotowy
   
   Podatnikami podatku od towarów i usług są:

• osoby prawne,

• jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej,

• osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności

Nie uznaje się za podatnika podatku od towarów i usług:

• organów administracji publicznej,

• urzędów administracji publicznej w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączenie czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych

5. Przedmiot opodatkowania

podatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

• eksport towarów;

• import towarów;

• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

6. Stawki VAT

Stawka 7 % - zwrotu rolnikom ryczałtowym kwoty podatku VAT przy sprzedaży produktów rolnych podatnikom VAT

Stawka 0 % - Preferencyjna stawka jest stosowana przede wszystkim:

• w eksporcie oraz wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów dla dostawcy przez sprzedawcę towarów, w stosunku do których zwrócono kupującemu VAT

• dla towarów i usług wymienionych w art. 83 ustawy o VAT - dostawa sprzętu komputerowego dla placówek oświatowych, dla organizacji humanitarnych, charytatywnych lub edukacyjnych, w celu dalszego nieodpłatnego przekazania placówkom oświatowym np. jednostki centralne komputerów, serwery, monitory, zestawy komputerów stacjonarnych, drukarki, skanery, urządzenia komputerowe do pism Braille'a, urządzenia do transmisji danych cyfrowych

Stawka 5 %

• warzywa strączkowe, świeże, schłodzone, suszone

• Nasiona oleiste

• Warzywa kwiatostanowe, liściaste, łodygowe, korzeniowe, bulwiaste, cebulowe

• Owoce ziarnowe i pestkowe, oleiste

• Ryby żywe, świeże, schłodzone , skorupiaki, mięczaki (przetworzone i zakonserwowane)

• Dziko rosnące jadalne produkty leśne

• Mięso i wyroby z mięsa przetworzone i zakonserwowane

• Soki z warzyw i owoców

• Olej i tłuszcze zwierzęce i roślinne

• Mleko i przetwory mleczne

• Pieczywo świeże (data spożycia nie przekracza 14 dni), Produkty przemiału zbóż

• Makarony, kluski, pierogi, kuskus i podobne wyroby mączne

• książki drukowane, mapy poligraficzne, wydawnictwa w alfabecie Brille'a, czasopisma specjalistyczne, nuty w formie drukowanej

• nieprzetworzone rośliny przyprawowe i aromatyczne np: koperek, majeranek, curry

Stawka 8 %

• owoce tropikalne, cytrusowe

• skrobia i wyroby skrobiowe

• wyroby ciastkarskie i ciasta (data spożycia nie przekracza 14 dni)

• cukier

• substytuty kawy i herbaty

• przetwory homogenizowane oraz żywność dietetyczna

• towary związane z ochroną zdrowia

• wydawnictwa: gazety, czasopisma i pozostałe periodyki drukowane lub na nośnikach

Stawka 23 %

• kakao, czekolada

• kawa, herbata

• przyprawy

• alkohol, wyroby tytoniowe

• nieprzetworzone rośliny przyprawowe i aromatyczne np.: pieprz surowy, cynamon surowy, goździki, imbir surowy, wanilia surowa , papryka słodka surowa, suszona

7. Zwolnienia z VAT

• Podatnicy VAT zwolnieni (czyli ci, którzy sprzedają na tyle mało, że obejmuje ich limit zwolnienia z VAT, tzw. zwolnienia podmiotowego),

• Podatnicy dokonujący wyłącznie sprzedaży zwolnionej od VAT (czyli podatnicy, którzy wykonują specyficzne czynności, które zawsze są zwolnione z VAT, niezależnie, czy wykona je podatnik VAT czynny czy zwolniony - w obu przypadkach będą one czynnościami zwolnionymi tzw. zwolnienia przedmiotowe).

1. Zwolnienia podmiotowe w VAT

Niektórzy przedsiębiorcy mają możliwość skorzystania ze zwolnienia podmiotowego w VAT, które pozwala im na sprzedaż towarów lub na świadczenie usług bez powiększania ceny o odpowiednią stawkę VAT. Przypomnijmy, że w Polsce stawki te wynoszą 23, 8 i 5%. Jeśli przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia, wtedy to rezygnuje automatycznie z prawa do odliczenia podatku naliczonego, jaki zawarty jest w cenie kupowanych towarów i usług, wykorzystywany do dokonywania czynności opodatkowanych. Szczególnie korzystne dla przedsiębiorców jest zwolnienie z VAT, kiedy niewiele kupują towarów i usług. W takim przypadku są w stanie zaoferować klientom produkty lub usługi po niższej, a więc i bardziej konkurencyjnej cenie.
 

Ze zwolnienia z VAT mogą skorzystać przedsiębiorcy rozpoczynający lub kontynuujący działalność gospodarczą, ale na nieco innych zasadach. Zwolnienie przysługuje, gdy wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła w poprzednim roku 150 000 zł. Nowi przedsiębiorcy, którzy również chcieliby prowadzić sprzedaż bez podatku VAT muszą w pewien sposób przewidzieć wartość przyszłej sprzedaży. Skorzystają ze zwolnienia, gdy przewidywana wartość nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności, w danym roku kwoty 150 000 złotych. Rozpoczynający działalność gospodarczą, którzy mają status podatnika zwolnionego z podatku VAT, nie muszą składać zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R.

Termin wykorzystania zwolnienia

Zwolnienie z podatku VAT może przysługiwać podatnikowi cały rok, chyba że przekroczy on limit sprzedaży w danym roku. Ewidencja sprzedaży, w której nie wskazuje się dostawy towarów oraz świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez przedsiębiorcę do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, pozwala na kontrolowanie wykorzystania limitu zwolnienia. W ewidencji sprzedaży wskazuje się w każdym dniu sprzedane towary lub świadczone usługi. Jest to obowiązek podatników korzystających ze zwolnienia w VAT.

Zwolnienia podmiotowe w VAT określone są w:

„Art. 113.

1. Zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

2. Do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

3. W przypadku prowadzenia przez rolnika ryczałtowego korzystającego ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 także działalności innej niż działalność rolnicza do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1 i 10, dokonywanej przez tego podatnika nie wlicza się sprzedaży produktów rolnych pochodzących z prowadzonej przez niego działalności rolniczej.”

2. Drugą grupą podatników są podatnicy dokonujący wyłącznie sprzedaży zwolnionej od VAT (czyli podatnicy, którzy wykonują specyficzne czynności, które zawsze są zwolnione z VAT, niezależnie, czy wykona je podatnik VAT czynny czy zwolniony - w obu przypadkach będą one czynnościami zwolnionymi). O zwolnieniach przedmiotowych mówi rozdział 3 od art.43 art.82.

Zwolnienia przedmiotowe są mniej jednoznaczne i często mają wiele odniesień do innych artykułów lub punktów, niż zwolnienia podmiotowe. Można jednak w prosty sposób przedstawić ogólne zasady kierujące zwolnieniami przedmiotowymi. Nie można się nimi kierować bezpośrednio, każdy przepis trzeba dokładnie sprawdzić, ponieważ może być ograniczony: czasowo, miejscowo, kwotowo, w związku z przeznaczeniem lub wykorzystaniem itp. Aby dobrze zrozumieć znaczenie wielu zapisów koniecznie trzeba zapoznać się z określeniami terminów jakie stosuje prawodawca.

I tak prawie zawsze zwolnienia stosuje się do:

1. Dalszego obrotu towarów, które od początku stanowiły towary zwolnione, czyli nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku o kwotę podatku naliczonego oraz usług zwolnionych wykazanych w załączniku 4 do ustawy.

2. Działalności statutowej jednostek rządowych, konsularnych, NBP, oświatowych, zdrowotnych, opieki społecznej (z wyłączeniem prowadzonych przez te placówki ewentualnej działalności gospodarczej)

3. Importu towaru i usług, gdy dotyczą działań wymienionych w punkcie 1 i 2, przy czym należy pamiętać, że mówiąc o imporcie mamy na myśli działania, które dotyczą Polski oraz kraju trzeciego - nie będącego członkiem UE

4. Nie stosuje się natomiast prawie nigdy do :

- napojów alkoholowych

- tytoniu i jego wyrobów

Załącznik 4 do ustawy zwalnia usługi związane z:

• oświatą i zakwaterowaniem w bursach itp.

• świadczone przez Pocztę Polską

• pośrednictwem finansowym

• ochroną zdrowia, opieką społeczną, kulturą

• administracją publiczną, obroną narodową, obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym

• statutową działalnością instytucji wolontariatu,

• publicznym radiem i telewizją (bez reklam)

• kościołem w zakresie wyżej wymienionym, jak również humanitarnym i charytatywno - opiekuńczym

• dostarczaniem produktów rolnych pochodzących z własnej działalności - rolnika ryczałtowego

• sfinansowane ze środków pomocy zagranicznej

• darowizny ze zbiórek społecznych

• dostawą samochodów osobowych i pozostałych, gdy można było doliczyć 6000 zł (art. 86 ust.3 ) są towarami używanymi w znaczeniu art., 43 ust.2

Podając przykłady zwolnień przedmiotowych posłużę się podziałem ze względu na przedmiot obrotu i jego odbiorcę:

Zwolnienia dotyczące oświaty:

• udzielenie licencji, praw itp. bez należności na rzecz placówek oświatowych

• import wyposażenia i materiałów szkolnych stanowiących wyposażenie pokoju ucznia i studenta, w związku z jego nauką

• import zwierząt , substancji biologicznych ,odczynników chemicznych przeznaczonych do celów naukowych, kontroli . Towarów przeznaczonych do badań i analiz, (ale pod warunkiem, że produkty powstałe w procesie zostaną zniszczone lub pozbawione wartości handlowej - to jest przykład tych ograniczeń, o których wspominałam na początku)

• import odznaczeń, medali o znaczeniu symbolicznym, nadanych na terytorium państwa trzeciego.

Zwolnienia dotyczące opieki zdrowotnej:

• dostawa ludzkich organów, osocza, krwi - co nie jest lekiem

• świadczenie usług dentystycznych

• import organów ludzkich, osocza, krwi - co nie jest lekiem i posiada odpowiedni certyfikat.

• wszelki import urządzeń, towarów, usług (poza zw. z budownictwem) służących ochronie zdrowia i przeznaczonych dla organizacji społecznych i humanitarnych w zakresie działalności charytatywnej.

• urządzeń przywożonych przez jednostki ratownictwa przeznaczonych do własnego użytku przy likwidacji następstw klęsk żywiołowych.

• towarów do rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych i części do nich, jeżeli przekazano je specjalistycznym instytucjom, bez korzyści dla dającego.

• środków farmaceutycznych, leków dla osób uczestniczących w masowych imprezach (również sportowych) na terenie państwa trzeciego

Zwolnienia dotyczące urzędów państwowych i jednostek samorządu terytorialnego

• dostawa za nominalną wartość znaczków skarbowych ( również pocztowych, ale tylko przez Pocztę Polską)

• dostawa waluty - używanej jako prawny środek płatniczy w kraju ( z wyłączeniem kolekcjonerskich złotych, srebrnych monet) do NBP

• usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, emertytalnymi

• import złota, walut do NBP z wyłączeniem jak wyżej

• towary sił zbrojnych państw należących do Traktatu Północnoatlantyckiego

• podarunki i dary ( z wyłączeniem alkoholi) przywożonych przez osoby z terytorium państwa trzeciego, przeznaczone dla władz w związku z oficjalną wizytą.

• import dokumentów przeznaczonych dla urzędów i instytucji państwowych, oświatowych, naukowych, zdrowia - jeśli dotyczą ich działalności statutowej.

• towary przeznaczone do użytku obcych przedstawicielstw rządowych, konsulatów, dyplomatycznych, również osobiste pracowników i członków ich rodzin,

• dostawy i nabycia wewnątrzwspólnotowego

• złota inwestycyjnego - dwa ostatnie punkty na podstawie art. 122

• folderów, broszur, książek, czasopism itp. przeznaczonych dla instytucji informacyjnych i turystycznych do bezpłatnego rozdania.

• wszelkich towarów i usług regulowanych zasadą wzajemności (dotyczą urzędów)

Zwolnienia osobiste:

• towary wywiezione pierwotnie na terytorium państwa trzeciego, następnie powracające

• import rzeczy używane przez osobę przenoszącą się z miejsca zamieszkania położonego na terytorium państwa trzeciego ( tu obowiązuje ograniczenie terminowe i przeznaczenia), jak również osoby w związkiem z zawarciem przez nią małżeństwa, oraz prezentów ślubnych do wartości 1000 euro

• import rzeczy pochodzących z spadku ( wyłączony alkohol, wyroby tytoniowe, środki na potrzeby działalności gospodarczej)

• przesyłki z terytorium państwa trzeciego jeśli wartość towaru jest mniejsza, równa 22 euro

• towary o charakterze okazjonalnym od osób fizycznych dla osób fizycznych ( tu może być alkohol i wyroby tytoniowe w określonych ilościach w wartości mniejszej, równej 45 euro)

• towary przywiezione w bagażu osobistym - do wartości 300 euro (alkohol też)

• trumny ze zwłokami, urny z prochami udające się na pogrzeb, kwiaty i wieńce do dekoracji ( nie do sprzedaży)

Zwolnienia dotyczące działalności gospodarczej:

• import własnych połowów - w stanie nieprzetworzonym

• środków trwałych, wyposażenia itp., wykorzystywanych na terytorium państwa trzeciego, a teraz przy działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce - dotyczy tego samego podmiotu gospodarczego

• import nasion, nawozów, gdy gospodarstwo sąsiaduje z terytorium państwa trzeciego dla własnych potrzeb

• import próbek, o małej wartości, bezużytecznych dla innych celów, przeznaczonych tylko do promocji - na targach, wystawach, salonach branżowych

• import materiałów drukowanych - cenników, katalogów, instrukcji, ulotek związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną na terenie Polski, przez przedsiębiorstwo mające swoją siedzibę na terenie państwa trzeciego

• import materiałów reklamowych - nie posiadających wartości handlowej

8. Stawki VAT w państwach Unii Europejskiej

14	Litwa	LT	9 %, 5 %
15	Luksemburg	LU	12 %, 9 %, 6 %, 3 %
16	Łotwa	LV	10 %, 0 %
17	Malta	MT	5 %
18	Niemcy	DE	7 %, 0 %
19	Polska	PL	8 %, 5 %, 0 %
20	Portugalia	PT	13 %, 6 %
21	Rumunia	RO	9 %, 5 %
22	Słowacja	SK	10 %
23	Słowenia	SI	8 %, 5 %
24	Szwecja	SE	12 %, 6 %
25	Węgry	HU	18 %, 5 %
26	Wielka Brytania	GB	5 %, 0 %
27	Włochy	IT	10 %, 4 %

Lp.	Kraj	Symbol kraju	Stawka obniżona
1	Austria	AT	12 %, 10 %
2	Belgia	BE	12 %, 6 %, 0 %
3	Bułgaria	BG	0 %, 7 %
4	Cypr	CY	5 %, 8 %
5	Czechy	CZ	10 %
6	Dania	DK	25 %
7	Estonia	EE	9 %
8	Finlandia	FI	12 %, 9 %
9	Francja	FR	5,5 %, 2,1 %
10	Grecja	EL	11 %, 5,5 %
11	Hiszpania	ES	8 %, 4 %
12	Holandia	NL	6 %, 0 %
13	Irlandia	IE	13,5 %, 4,8 %

---