URAZY TKANEK MIĘKKICH

Opis

Brak złamania nie zawsze oznacza, że nie istnieje poważne uszkodzenie tkanek. Dokładnie przeprowadzony wywiad i badanie fizykalne pozwalają rozpoznać większość uszkodzeń.

Do opisu urazów tkanek miękkich używa się następujących określeń:

Skręcenie. Dochodzi do urazu więzadeł w wyniku nieprawidłowego ruchu w stawie.

Naciągnięcie. Uraz połączenia mięśnia ze ścięgnem.

Zapalenie ścięgna. Bolesny naciek zapalny ścięgna.

Zapalenie kaletki maziowej. Bolesny naciek zapalny kaletki.

Skręcenia i naciągnięcia stopniuje się w zależności od rozległości urazu:

Stopień I. Naciągnięcie (nadwerężenie) więzadła lub ścięgna.

Stopień II. Częściowe rozerwanie uszkodzonych struktur.

Stopień III. Rozległe rozerwanie, całkowite oderwanie lub wyrwanie.

Wywiad

Przy przeprowadzaniu wywiadu chorobowego należy ustalić mechanizm urazu, uprzednio przebyte urazy tej okolicy, nadmierne obciążenia, w tym zawodowe, przyjmowane leki (steroidy mogą predysponować do przerwa­nia ścięgna) i współistniejące schorzenia (dializy nerkowe, schorzenia tkan­ki łącznej).

Badanie fizykalne

Skręcenie. Zwrócić uwagę na uciskową bolesność, wylewy krwawe, obrzęk, nadmierną wiotkość (wskazuje ona na uraz III stopnia, chociaż może on być maskowany przez ból i obrzęk), ograniczenie lub utratę funkcji.

Naciągnięcie. Występuje uciskowa bolesność, wylewy krwawe, obrzęk oraz ograniczenie lub utrata funkcji. Przy urazie III stopnia stwierdza się uszkodzenie przy badaniu palpacyjnym. Ruchy czynne są znacznie bar­dziej bolesne niż bierne.

Zapalenie ścięgna. Wyraźna bolesność. Obserwuje się niewielki obrzęk chorego ścięgna.

Zapalenie kaletki maziowej. Nad chorą kaletką stwierdza się bolesność, niewielki obrzęk i wzmożone ucieplenie. Bierne ruchy sprawiają jedy­nie minimalne dolegliwości; przy ostrym zapaleniu stawów ruchy bier­ne są wybitnie bolesne.

Urazy tkanek miękkich

Uraz	Mechanizm	Objawy kliniczne	Uwagi
Uszkodzenie pierścienia rotatorów	Upadek na bark, podnoszenie ciężkiego przedmiotu	Nie można wykonać odwiedzenia w stawie ramiennym lub jest ono słabe i bolesne; bolesność bliższej części ramienia; ruchy bierne stosunkowo niebolesne	U młodych pacjentów z rozległym rozerwaniem konieczne leczenie chirurgiczne; u starszych pacjentów postępowanie zachowawcze
Oderwanie ścięgna mięśnia dwugłowego	Powtarzające się urazy, podnoszenie dużych ciężarów	Ubytek wyczuwalny palpacyjnie; asymetria brzuśca mięśnia	Leczenie chirurgiczne
Rozerwanie przednich więzadeł krzyżowych	Silna rotacja przy ustalonej stopie	Zwiotczenie przy przednim teście szufladowym; wysięk w stawie kolanowym	Pacjenci słyszy trzask rozrywanych więzadeł; szybko narastający wylew krwi do stawu
Skręcenie stawu skokowego	Gwałtowne odwrócenie lub nawrócenie stopy	Obrzęk; uciskowa bolesność; zwiotczenie przy III stopniu urazu	Przy urazie z odwróceniem stopy należy zbadać podstawę piątej kości śródstopia, aby wykluczyć jej złamanie
Zerwanie ścięgna Achillesa	Gwałtowne zgięcie podeszwowego	Wyczuwalny ubytek ścięgna; dodatni objaw Thompsona	Pacjent może być zdolny do słabego zgięcia podeszwowym stopy dzięki mięśniom podeszwowym

Badania diagnostyczne

Zdjęcia RTG. Nie wykazują zmian, jeśli urazowi nie towarzyszy złamanie, zwichnięcie ani współistniejące schorzenie.

Nakłucie stawu. Wykonać punkcję stawu lub kaletki maziowej z wysię­kiem, jeśli podejrzewa się stan zapalny lub dnę. Uzyskany płyn prze­syła się do badania morfologicznego (liczba komórek), bakteriologicz­nego (barwienie metodą Grama, posiew i antybiogram), określenia stężenia glukozy i białka oraz analizy kryształów.

Leczenie

Leczenie jest zachowawcze i polega na zastosowaniu leżenia, lodu kom­presów, uniesienia kończyny do góry. Można podawać doustne środki przeciwbólowe (niesteroidowe leki przeciwzapalne, kodeina, hydrokodon). Okolicę uszkodzoną należy unieruchomić (opatrunek Jonesa lub szyna, kule przy zranieniach kończyny dolnej). Trzeba też zapewnić choremu kontrolę ortopedyczną. Przy całkowitym zerwaniu ścięgna lub rozległym rozerwaniu aparatu więzadłowego konieczne jest leczenie operacyjne. Przy podejrzeniu infekcji stosuje się antybiotyki.

1

---