Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Olsztyn, 06.03.2014r.
Katedra Planowania i Inżynierii Przestrzennej

Sprawozdanie nr 1

Temat: Charakterystyka przestrzeni oraz systematyka

opracowań planistycznych

GiSzN rok II

Spis treści:

1. Podstawowe definicje dotyczące gospodarki przestrzennej

2. Cele planowania przestrzennego i urbanistyki

3. Cechy i elementy przestrzeni, ich wpływ na rozwiązania planistyczne

4. Systematyka opracowań planistycznych w Polsce

1. Podstawowe definicje dotyczące gospodarki przestrzennej

Planowanie – decydowanie o podjęciu działań zorientowanych na wywołanie zjawisk, które nie zaistniały samoistnie.

Gospodarka przestrzenna – całokształt działań biernych i czynnych dotyczących podmiotów i przedmiotów związanych z organizacją użytkowania przestrzeni.

Planowanie przestrzenne – całokształt działań zmierzających do zapewnienia prawidłowego rozwoju poszczególnych obszarów kraju, sztuka organizowania przestrzeni na potrzeby człowieka, przy jednoczesnym uwzględnieniu wzajemnych powiązań poszczególnych regionów, a nawet nadrzędnych interesów ogólnokrajowych.

Urbanistyka – nauka o programowaniu i planowaniu miast i osiedli oraz ich powstawaniu i historii rozwoju. Zajmuje się ona analizą struktur miejskich i na tej podstawie opracowuje koncepcje planistyczne.

Przestrzeń – specyficzny zbiór pewnej liczby faktów o określonych zależnościach (przestrzeń czterowymiarowa).

Przestrzeń geodezyjna – wywodzi się z wyobrażenia przestrzeni absolutnej, a więc pozbawionej jakichkolwiek granic i istniejącej niezależnie od materii. Jednocześnie musi ona mieć początkowy punkt odniesienia, a tu punktem tym jest powierzchnia ziemi.

Przestrzeń geograficzna – utworzona przez zbiór obiektów materialnych ze wszystkimi własnościami materii a więc zróżnicowana pod względem fizycznym, biologicznym i geochemicznym.

2. Cele planowania przestrzennego i urbanistyki

Celem planowania przestrzennego jest określanie zasad:

• kształtowania polityki przestrzennej,

• przeznaczenia terenów,

• zagospodarowania terenów,

• zabudowy terenów,

przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań.

Cele urbanistyki:

• minimalizacja konfliktów interesów użytkowników poszczególnych obiektów budowlanych

• ochrona środowiska zarówno przyrodniczego jak i kulturowego

3. Cechy i elementy przestrzeni, ich wpływ na rozwiązania planistyczne

Cechy przestrzeni :

• ograniczoność – brak możliwości powiększenia. Powoduje to wzrost liczby konfliktów między podmiotami i pomiędzy funkcjami gospodarczymi w związku z zapotrzebowaniem na przestrzeń. Kryteria podziału ograniczoności: prawo rzeczowe do przestrzeni, sposób korzystania (korzystanie zgodnie z funkcją przewidzianą np. w MPZP).

• opór – odporność na wszelkie zmiany. Przestrzeń z natury ma zdolność do powrotu do stanów pierwotnych, a zmiana wymaga czasu, energii oraz środków. Intensywność zagospodarowania i wykorzystania przestrzeni jest zależne od dostępności komunikacyjnej i postępu technicznego. Im bardziej oporne, tym mniej warte.

• zróżnicowanie – różność i różnorodność. Pod względem cech naturalnych i antropogenicznych. Powoduje ono to, że niektóre fragmenty przestrzeni lub jej elementy mają charakter unikatowy i wyczerpywany.

Elementy przestrzeni:

• elementy strefowe – powierzchniowe, które wyznaczają przestrzeni pełnienie różnych funkcji użytkowych (np. obszary leśne, rolne, obszary wydobycia surowców naturalnych itp.)

• elementy liniowe – ciągi i pasma infrastruktury technicznej, które są nośnikami powiązań pomiędzy elementami użytkowania stacjonarnego,

• elementy punktowe (ogniskujące) – powstają w miejscach krzyżowania się ciągów i pasm infrastruktury technicznej.

4. Systematyka opracowań planistycznych w Polsce:

Poziom podziału administracyjnego	Rodzaj opracowania	Sporządzanie	Opiniowanie	Uzgodnienia	Uchwalania, zatwierdzanie
Kraj	Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju	Prezes Rządowego Centrum Studiów Strategicznych (na podstawie analiz i studiów opracowanych przez ministrów i centralne organy administracji rządowej)	Rada Ministrów, Państwowa Rada Gospodarki Przestrzennej	Sejm
	Programy zadań rządowych	Ministrowi i centralne organy administracji państwowej		Rada Ministrów lub upoważnione organy
Województwo	Strategia rozwoju województwa	Organy samorządu województwa	Prezes Rządowego Centrum Studiów Strategicznych	Sejmiki wojewódzkie	Sejmik województwa
	Plan zagospodarowania przestrzennego województwa	Organy samorządu województwa		Sejmik województwa
	Programy wojewódzkie	Zarząd województwa	- minister właściwy ds. budownictwa, gospodarki przestrzennej, - organy gminy i powiatów	Sejmik województwa
Powiat	Analizy i studia z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu	Organy powiatu
Gmina	Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy	Wójt, burmistrz, prezydent miasta	Wojewoda, zarząd województwa, zarząd gmin sąsiedzkich, organy wojskowe, zarządy dróg, organy właściwe do uzgodnień na podstawie przepisów szczególnych	Rada gminy