5.10.15

Pedagogika specjalna- cechy charakterystyczne

Pedagogika specjalna jest:

• Nauką humanistyczną (dąży do rozwoju i doskonalenia człowieka bez względu na jego ograniczenia)

• Nauką stosowaną o teoretyczno- praktycznym wymiarze

• Dziedziną ustawieniu pragmatycznym, silnie związaną z rzeczywistością edukacyjną

• Dziedziną interdyscyplinarną (czerpie z dorobku wielu dziedzin naukowych)

• Nauką korzystającą z bardzo zróżnicowanej metodologii badawczej

Podmiotem pedagogiki specjalnej są osoby, które znajdują się powyżej lub poniżej formy określanej jako:

• Powszechność, masowość, pospolitość, częstość występowania

• Zgodność z przyjętymi wzorami, konwekcjami

Są to osoby:

• Ze wszystkimi rodzajami niepełnosprawności ( sfera somatyczna, fizyczna, psychiczna i społeczna), które spowodowane są przez czynniki (dziedziczne, wrodzone, nabyte)

• Osoby wybitnie zdolne i uzdolnione

• We wszystkich przedziałach wiekowych

Pedagogika specjalna w systemie nauk

Ograniczenia organiczne:

• Osoby, które mają uszkodzenia sensoryczne (zmysłowe)

• Zaburzenia sensoryczne

• Niedowłady kończyn

• Uszkodzenia mózgu lub niedowład układu nerwowego

Ograniczenia psychologiczne:

• Zaburzenia myślenia

• Komunikowania się

Ograniczenia społeczne:

• Niesamodzielność fizyczna

• Osłabienie orientacji w otoczeniu

• Zaburzenie komunikacji interpersonalnej

Przedmiotem pedagogiki specjalnej jest:

• Opieka

• Terapia

• Kształcenia

• Wychowywanie

Pedagogika specjalna jako nauka usystematyzowana

System pedagogiki specjalnej

Ogólny system	Specyficzny system
Naukowa aparatura pojęciowa pedagogiki specjalnej Historiografia pedagogiki specjalnej Filozofia wychowania specjalnego Teoria komunikacji upośledzonych Rehabilitacja wychowawcza Metodologia pedagogiki specjalnej Nauka o szkołach i instytucjach pedagogiki specjalnej Pedentologia spacjalna	Dyscypliny Kompensacyjne (Osoby z umiarkowaną niepełnosprawnością) Lecznicze (pedagogika osób przewlekle chorych, niesprawnych ruchowo, z autyzmem) Korekcyjne (pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się, z zaburzeniami mowy) Resocjalizacyjne (pedagogika osób niedostosowanych społecznie)

12.10.15

CZŁOWIEK Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

Niepełnosprawność w definicjach:
Niepełnosprawność – to wszelkie ograniczenie lub brak wynikający z uszkodzenia możliwości wykonywania czynności na poziomie uważanym za normalny dla człowieka. (Światowa Organizacja Zdrowia – WHO)

Osobą niepełnosprawną jest jednostka w pełni swych praw, znajdująca się w sytuacji upośledzającej ja na skutek barier środowiskowych, ekonomicznych i społecznych, których z powodu występujących uszkodzeń, nie może przezwyciężyć w taki sposób jak inni ludzie.
Bariery te często są zwiększane przez deprecjonujące postawy ze strony społeczeństwa. Do zadań społeczeństwa należy eliminowanie, zmniejszanie lub kompensowanie tych barier, aby każdej jednostce umożliwić korzystanie z dóbr publicznych, respektując jednocześnie jej prawa i przywileje. (Europejskie Forum Niepełnosprawności przy Parlamencie Europejskim 1994).

Niepełnosprawność to długotrwale obniżona sprawność fizyczna, umysłowa lub sensoryczna, która w interakcji z różnymi barierami może ograniczać pełne i efektywne uczestnictwo w życiu społecznym na równych zasadach z innymi obywatelami. (Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych ONZ).

Międzynarodowa klasyfikacja uszkodzeń, działania i uczestnictwa „Karta 2000” WHO.

Stopnie niepełnosprawności

1 Znaczny stopień niepełnosprawności ma osoba o naruszonej sprawności organizmu, która jest:

• Niezdolna do podjęcia zatrudnienia

• Zdolna do wykonywania zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej albo w zakładzie aktywizacji zawodowej

• Wymagająca niezbędnej, w celu pełnienia ról społecznych, stałej, lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji

2 Umiarkowany stopień niepełnosprawności ma osoba o naruszonej sprawności organizmu, która jest:

• Zdolna do wykonywania zatrudnienia na stanowisku pracy przystosowanym odpowiednio do potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności

• Wymagająca niezbędnej, w celu pełnienia ról społecznych, stałej, lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji

3 Lekki stopień niepełnosprawności ma osoba o naruszonej sprawności organizmu, która jest:

• Zdolna do wykonywania zatrudnienia

• Nie wymaga pomocy innej osoby w pełnieniu ról społecznych

Klasyfikacja składa się z trzech odrębnych obszarów składających się na niepełnosprawność:

1. klasyfikacja uszkodzeń - odstępstwa od normy klinicznej (diagnoza medyczna)

2. klasyfikacja działania – ograniczenia funkcjonalne (diagnoza czynności)

3. klasyfikacja uczestnictwa – ograniczenia w życiu społecznym (diagnoza społeczna)

 

KLASYFIKACJA USZKODZEŃ 

Uszkodzenie to brak lub deformacja anatomicznej struktury organizmu bądź też brak lub zaburzenie przebiegu fizjologicznych lub psychicznych funkcji organizmu. Wyróżniono następujące funkcje organizmu:

1. psychiczne

2. głosowe

3. wzrokowe

4. sensoryczne

5. sercowo – naczyniowe i oddechowe

6. trawienne, odżywcze i metaboliczne

7. immunologiczne i endokrynologiczne

8. moczowo – płciowe

9. nerwowo – mięśniowo – szkieletowe

10. funkcja skóry i inne z nią związane

 

KLASYFIKACJA DZIAŁANIA 

Działanie polega na wykonywaniu wielu zamierzonych i celowych czynności, w wyniku których oczekuje się określonych rezultatów. Wymieniono następujące rodzaje działalności człowieka:

1. patrzenie, słuchanie i rozpoznawanie

2. uczenie się, praktyczne stosowanie nabytej wiedzy i wykonywanie zadań

3. komunikowanie się z innymi osobami

4. wykonywanie czynności motorycznych

5. przemieszczanie się

6. wykonywanie czynności życia codziennego

7. prowadzenie gospodarstwa domowego

8. zachowania interpersonalne

9. reagowanie i radzenie sobie ze szczególnymi sytuacjami

10. posługiwanie się narzędziami i pomocami technicznymi

 

KLASYFIKACJA UCZESTNICTWA 

Uczestnictwo to rodzaj i zakres zaangażowania się osoby w sytuacje życiowe w środowisku, w którym żyje. Jest miernikiem określającym stopień i zakres funkcjonowania człowieka w społeczeństwie. Wymieniono następujące dziedziny uczestnictwa:

1. czynności samoobsługowe

2. poruszanie się w przestrzeni

3. wymiana informacji

4. kontakty społeczne

5. edukacja, praca zawodowa, zajęcia w czasie wolnym

6. życie ekonomiczne

7. życie obywatelskie

Przyczyny niepełnosprawności:

Główną przyczynąniepełnosprawności stanowią choroby (80%)

1. przewlekłe choroby układu krążenia (choroba niedokrwienna serca 36%, nadciśnienie tętnicze 32%, powikłania chorób naczyniowych mózgu 6%).

2. Choroby narządu ruchu (układu mięśniowo – kostnego, tkanki łącznej, choroby kręgosłupa, zmiany zwyrodnieniowe stawów)

3. Przewlekłe choroby ośrodkowego układu nerwowego(padaczka 1.4%, stwardnienie rozsiane 0.7%, dystrofie mięśniowe 0.6%, choroba Parkinsona 0.4%)

4. Choroby zmysłów wzroku i słuchu (osoby niewidome i słabo widzące 3 – 10%, osoby niesłyszące i słabo słyszące 3%).

 

Urazy i zatrucia (14%)

1. złamania kończyn i zwichnięcia dużych stawów

2. choroby psychiczne oraz upośledzenie umysłowe (6%)

 

Wady wrodzone (5-6%)

 

Przyczyny niepełnosprawnościw wieku starszym

Miażdżyca tętnic,nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, rozedma płuc, cukrzyca,osteoporoza, choroby zwyrodnieniowe stawów, choroby otępienne, chorobaParkinsona, niedowidzenie, niedosłuch, przerost gruczołu krokowego, nowotwory,nawracające infekcje, niedoczynność tarczycy.

 

Niepełnosprawność narastawraz z wiekiem zbiorowości. Pojawienie się dysfunkcji przeważnie następujepomiędzy 40 a54 rokiem życia.

Modele niepełnosprawności:

Model moralny

• najstarsze podejście do przyczyn występowania niepełnosprawności

• niepełnosprawność traktowana jest jako źródło wstydu

• występujący defekt ma być spowodowany grzechem lub innym moralnym zaniedbaniem

• winą za wystąpienie niepełnosprawności obarcza się osobę chorą i jej rodzinę, takie podejście może być przyczyna społecznego odrzucenia

 

Model medyczny

• odrzuca moralny aspekt i uwarunkowania niepełnosprawności

• niepełnosprawność postrzegana jest, jako problem medyczny dotyczący jednostki

• deficyty anatomiczne i funkcjonalne stanowią kryterium wyróżnienia osób niepełnosprawnych

• niepełnosprawność rozumiana jako patologia (organizm osoby funkcjonuje wadliwie)

• osoba niepełnosprawna jest pacjentem, który wymaga pomocy i oczekuje właściwego podejścia leczniczego

 

Model społeczny

• budowany jest na założeniu, że niepełnosprawność jest pojęciem społecznym

• to otoczenie ma problem w przystosowaniu się do osoby z niepełnosprawnością

• przedmiotem analizy w tym modelu są negatywne postawy osób sprawnych, względem osób niepełnosprawnych

• osoby niepełnosprawne postrzegane są jako grupa mniejszościowa pozbawiana często równych szans i wsparcia

• osoby niepełnosprawne są postrzegane, jako osoby o niższym statusie społecznym, zależne ekonomicznie, izolowane społecznie, dotknięte problemem bezrobocia

• osoby niepełnosprawne mają poczucie krzywdy, czują się gorzej oceniane, brak akceptacji ze strony grupy większościowej bywa źródłem frustracji.

Terminologia:

NAUKI PEDAGOGICZNE

Grupanauk zajmująca się zagadnieniami wychowania, kształcenia i oświaty. Podstawowagrupa nauk pedagogicznych obejmuje: pedagogikę ogólną, dydaktykę ogólną, teorięwychowania, historię wychowania. Z wymienionych dyscyplin podstawowych zaczęływyłaniać się nowe:

Pedagogikaogólna ->metodologia pedagogiczna, pedagogika społeczna, pedagogika dorosłych,pedagogika specjalna.

Dydaktykaogólna ->dydaktyki szczegółowe (przedmiotowe), dydaktyka szkoły wyższej, dydaktykaszkoły zawodowej, technologia dydaktyczna

Teoria wychowania -> teoria wychowania moralnego,estetycznego i filozoficznego, wychowania w rodzinie, w przedszkolu

Historiawychowania ->historia oświaty i szkolnictwa, historia pedagogiki (W. Okoń, 1996).

 

PEDAGOGIKAOGÓLNA

Dyscyplinanaukowa zajmująca się podstawami wychowania, jego strukturą i celami orazmetodologią badań i filozoficznymi podstawami edukacji, jak również analiządoktryn pedagogicznych. Niekiedy pedagogikę ogólną utożsamia się z pedagogikąteoretyczną. (W. Okoń, 1996).

 

NAUKISPOŁECZNE

Zaliczamydo nich filozofię, socjologię, ekonomię, historię, pedagogikę, psychologię,etnologię. Większość z tych nauk zajmuje się problemami człowieka, dlategonoszą też nazwę nauk humanistycznych. Dostarczają one wiedzy potrzebnej dlaformowania poglądów, postaw, kształtowania moralności. (T. W. Nowacki, 2004).

 

NORMA(łac. norma – reguła, przepis)

W mowiepotocznej oznacza regułę, nakaz, zakaz, zasadę postępowania lub ilość lub miaręczegoś, co jest praktykowane. W języku filozoficznym i naukowym norma jest tookreślona powinność. Norma wyznacza jednostce lub grupie społecznej sposóbpostępowania w określonej klasie sytuacji. Całokształt norm zawartych w prawiei zwyczaju wyznacza pewne ramy osobowego zachowania, których przekroczeniepociąga za sobą rozmaite sankcje (W. Okoń, 1996). Norma oznacza powszechność,masowość, pospolitość, częstość występowania. „Norma” może być synonimem„zdrowia” (W. Dykcik, 2010).

 

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

To stanfizyczny lub/i psychiczny trwale lub okresowo utrudniający, ograniczający albouniemożliwiający wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie znormami prawnymi i społecznymi (Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej…,1997).

 

PEDEUTOLOGIA(gr. paideutus – nauczyciel, logos – słowo)

Działpedagogiki, którego przedmiotem są zagadnienia dotyczące nauczycieli, jakosobowość nauczyciela, dobór kandydatów do zawodu nauczycielskiego, kształceniei doskonalenie nauczycieli, ich praca zawodowa (W. Okoń, 1996).

 

PEDOLOGIA(gr. pais – dziecko, logos – słowo)

Działpsychologii, szczególnie popularny w pierwszym ćwierćwieczu XX wieku, zajmujący się psychicznym i fizycznym rozwojem dzieci i młodzieży. Zdaniemprzedstawicieli (A. Bineta, E. Claparede, J. Joteyko) rozwój dziecizdeterminowany przez czynniki dziedziczne i środowiskowe, przebiega według zgóry wiadomych faz rozwojowych. Takie pojmowanie losu dziecka stało siępodstawą badania indywidualnych różnic między dziećmi, ustalania norm rozwojowych,rozwoju ruchu testowego; badania te spowodowały rozwój psychologiieksperymentalnej (W. Okoń, 1996).

 

REHABILITACJA(łac. rehabilitas – na nowo sprawny)

To kompleksowe i skoordynowane stosowanie środków medycznych, psychologicznych,społecznych i zawodowych w celu usprawnienia osób z naruszoną sprawnością organizmu do możliwie najwyższego poziomu (WHO, 1968). Według A. Hulkarehabilitacje dzielimy na: medyczną, zawodową, psychologiczną, społeczną.Rehabilitacja w pedagogice specjalnej to działalność służąca do osiąganiacelów, które wytyczone są w związku z kształceniem.

 

REWALIDACJA(łac. revalidus – znów mocny, zdrowy)

Proces kompleksowych i skoordynowanych działań różnych specjalistów, mających na celuwspieranie rozwoju, terapię, usprawnianie i edukację dzieci i młodzieży niepełnosprawnej (A. Maciarz, 2005). Termin wprowadzony przez Janinę i Witolda Doroszewskich, jako typowy dla pedagogiki specjalnej, a równoznaczny z terminem rehabilitacja.

 

INTEGRACJA(łac. integratio – odnowienie)

Scalanie,proces tworzenia całości z części, włączanie jakiegoś elementu w całość,zespolenie i zharmonizowanie składników zbiorowości społecznej (Kopaliński,1983).

 

INTEGRACJASPOŁECZNA

Tozharmonizowanie elementów zbiorowości społecznej, przez które rozumie się:intensywność i częstotliwość kontaktów między członkami danej zbiorowości orazakceptację w jej obrębie wspólnych systemów, norm i ocen (T. Serafin, 2009).

 

EDUKACJAWŁĄCZAJĄCA

Towłączanie dzieci z niepełnosprawnościami do szkół ogólnodostępnych lokalnych.Jest to „pełne włączanie”, a więc przyjmowani są wszyscy uczniowie bez żadnegowyjątku (T. Serafin, 2009).

AUTONOMIA (gr. autonomia – niezależny)

Stopniowezyskiwanie przez osobę z odchyleniami od normy samodzielności, aż do całkowitejniezależności – jeśli tylko jest to możliwe; pełna autonomia to nie tylkorówność praw, ale i obowiązków (Cz. Kosakowski, 2003).

 

WSPARCIESPOŁECZNE

Zbliżenieosób do rozwiązania problemu, przezwyciężenie trudności, reorganizacjazakłóconej relacji z otoczeniem i podtrzymanie emocjonalne

AUTONOMIA

Stopniowe zyskiwanie przez osobę niepełnosprawną samodzielności, aż do całkowitej niezależności – jeśli tylko jest to możliwe, pełna autonomia to nie tylko równośc prawa ale również i obowiązków

19.10.15

BRAKI

26.10.15

Rehabilitacja lecznicza kompleksowa

Zespół rehabilitacyjny

Logopeda – opracowuje diagnozę logopedyczną, prowadzi edukację pacjenta i rodziny dotyczącą ciągłości rehabilitacji mowy

Pracownik socjalny- współpracuje z pacjentem i jego rodziną od chwili przyjęcia go na oddział ; stara się uzyskać pełne informacje dotyczące jego sytuacji społecznej i stara się rozwiązywać problemy dotyczące: zamieszkania (adaptacji mieszkania), powrotu do domu (domu pomocy społecznej, hospicjum, zakładu opiekuńczo-leczniczego), sytuacji socjalnej, dalszej nauki, zatrudnienia, uzyskania należnych uprawnień i pomocy. Pracuje w stałym kontakcie z władzami samorządowymi, powiatowym centrum pomocy rodzinie, organizacjami społecznymi

Terapeuta zajęciowy (Ergoterapeuta) – prowadzi terapię przyłóżkową w zakresie samoobsługi w czynnościach życia codziennego, ćwiczy w pracowni terapii zajęciowej, może również prowadzić zajęcia z zakresu preorientacji zawodowej.

Technik ortopedyczny- współpracuje w ustaleniu zaleceń dotyczących zaopatrzenia ortopedycznego, dokonuje niezbędnych pomiarów, wykonuje, dopasowuje, naprawia przedmioty ortopedyczne i prowadzi wstępny instruktaż dotyczący wykorzystania przedmiotów i pomocy

Pedagog specjalny- prowadzi zajęcia przygotowawcze do nauki w szkole dla dzieci niepełnosprawnych lub zajęcie korekcyjno-kompensacyjne z dziećmi w zakresie szkoły podstawowej lub gimnazjum.

Kapelan- wspiera moralnie chorego w trudnym dla niego okresie choroby i rehabilitacji; zaspokaja jego potrzeby religijne.

Metody rehabilitacji leczniczej

Fizjoterapia –wykorzystywanie w celach leczniczych czynników naturalnych takich jak: ruch, światło, elektryczność, powietrze, woda. Metodami składającymi się na fizjoterapię są:

• Kinezyterapia

• Fizykoterapia i masaż

• Terapia zajęciowa

• Pielęgniarstwo rehabilitacyjne

• Protetyka i ortotyka

• Psychoterapia i poradnictwo psychologiczne

• Chirurgia konstrukcyjna

• Diagnostyka funkcjonalna

Kinezyterapia (ćwiczenia lecznicze)- do jej zadań należy przywrócenie pełnej sprawności fizycznej lub maksymalnej sprawności fizycznej w przypadku schorzeń przewlekłych, pozostawiających nieodwracalne zmiany.

Ruch jest bodźcem, który wywołuje w organizmie reakcje fizjologiczne trudne do osiągnięcia innymi środkami. Zapobiega wielu schorzeniom zwłaszcza cywilizacyjnym (chorobom układu krążenia, przemiany materii, chorobom nowotworowym). Ćwiczenia fizyczne podtrzymuję lub zwiększają ruchowość w stawach, sile mięśni , ich wytrzymałość, moc, wydolność, równowagę i koordynację ruchów.

Cele i zadania kinezyterapii:

• Zapobieganie ograniczeniom ruchomości w stawach

• Zapobieganie osłabieniu mięśni i ich zanikom

• Przywracanie ruchomości stawów oraz siły i wytrzymałości mięśni

• Reedukacja nerwowo-mięsniowa

• Poprawa koordynacji i równowagi

• Korekcja wad postawy ciała

• Usprawnienie czynności układu krążeniowo-oddechowego

Fizykoterapia (zabiegi fizykalne) – wykorzystuje w celach leczniczych lub profilaktycznych czynniki fizyczne, zarówno naturalnie występujące w przyrodzie jak i sztucznie wytworzone przez różnego rodzaju aparaty i urządzenia. Do czynników naturalnych zaliczamy: promieniowanie słoneczne, zimno; do czynników sztucznych: lampy i różnego rodzaju urządzenia.

Formy oddziaływania terapeutycznego:

• Elektrolecznictwo

• Światłolecznictwo

• Leczenie ultradźwiękami

• Leczenie energią promieniowania

• Leczenie energią mechaniczną

• Masaż leczniczy

Rehabilitacja psychologiczna oferuje osobie niepełnosprawnej:

• Pomoc w przystosowaniu się do zycia z niepełnosprawnością

• Pomoc w osiągnięciu pełnej akceptacji stanu niepełnosprawności

• Pomoc w zakresie osiągania motywacji do podejmowania nowych celów życiowych

• Umiejętność wyborów celów życiowych, które są możliwe do osiągnięcia w sytuacji konkretnej osoby niepełnosprawnej

• Umocnienie psychiczne w trudnej sytuacji bycia osobą niepełnosprawną

Psychologiczne problemy osób niepełnosprawnych

Trauma psychiczna- pierwsza relacja na nieuleczalną chorobę, nieodwracalne uszkodzenie ciała (późniejszą niepełnosprawność). Jest to stan wynikający z poczucia braku kontroli nad działaniem organizmu i dalszym przebiegiem drogi życiowej człowieka.

Przeżycia towarzyszące traumie:

• Walka o życie (odczuwanie strachu przed możliwością śmierci)

• Wyobrażenie śmierci (myśli samobójcze)

• Zaburzenia myślenia (myśli wciąż krążą wokół problemu choroby i kalectwa)

• Lamentowanie ( opłakiwanie przed sobą utraty pełnej sprawności)

• Samotność

• Utrata ról społecznych (strach przed dalszą egzystencją społeczną)

Psychologiczne mechanizmy obronne stosowane przez osoby z niepełnosprawnością:

Zaprzeczenie- wypieranie ze świadomości faktu o tym, że jestem osobą niepełnosprawną

Regresja- cofnięcie się do wczesnych etapów rozwoju psychicznego i demonstrowanie zachowań charakterystycznych dla wcześniejszych okresów rozwojowych

Fiksacja- przesadne skupianie uwagi na jakiejś sprawie i ciągłe podejmowanie nieadekwatnych działań odnoszących się do tego problemu

Przemieszczenie- wewnętrzny problem emocjonalny jest przesuwany z obiektu wewnętrznego na zastępczy obiekt zewnętrzny (innego człowieka, sytuację lub przedmiot)

Konwersja – nieświadome eksponowanie objawów choroby dla których nie ma ograniczonego uzasadnienia

Projekcja – przypisywanie innym własnych nieakceptowalnych właściwości lub stanów psychicznych przy jednoczesnym zaprzeczeniu ich występowania u siebie.

Racjonalizacja- uzasadnienie własnego postępowania lub położenia i odwoływanie się do argumentów, które faktycznie nie są istotne dla tego postępowania lub położenia, ale pozwalają je usprawiedliwiać przed samym sobą

Identyfikacja- rozładownie negatywnych emocji poprzez wytworzenie silnej więzi emocjonalnej z inną osobą (zwykle pełnosprawną)

Osoby doświadczające niepełnosprawności można podzielić na dwie grupy:

• Osoby, które ulegają zaistniałej sytuacji; cały czas koncentrują się na brakach cielesnych i zaistniałych trudnościach życiowych

• Osoby, które akceptują stan niepełnosprawności; próbują aktywnie pokierować własnym życiem w nowej sytuacji; dążą do poprawy swojego losu; przechodzą powtórnie proces socjalizacji, który jest niezwykle czasochłonny, a osoba musi opanować nowe: umiejętności społeczne, zmienić wiele swoich postaw, utworzyć więzi z nową grupą ludzi, przyjąć na siebie nowe role społeczne.

TERAPIA PSYCHOLOGICZNA – ETAPY PRZEBIEGU

1 FAZA KONTAKTU

• Specjalista zgłasza swoją gotowość do pomocy osobie niepełnosprawnej.

• Psycholog pomaga klientowi w nazwaniu problemu, który jest główną przyczyną aktualnych trudności życiowych

• Osoba niepełnosprawna powinna odczuwać zaufanie do swojego terapeuty: powinna mieć poczucie zrozumienia i trafnego zdiagnozowania problemu.

• Specjalista stara się o zdobycie jak największej ilości informacji o osobie niepełnosprawnej (w jaki sposób osoba określa swoje problemy, czego oczekuje od specjalisty, dlaczego nie radzi sobie samodzielnie, na czyją pomoc można jeszcze liczyć)

2. FAZA KONTAKTU

• Psycholog rozpoznaje czy osoba niepełnosprawna akceptuje wspólnie wypracowaną definicję problemu i wynikające z niej cele działania

• Terapeuta oraz osoba niepełnosprawna oceniają wszystkie czynniki, które mogą istotnie wpłynąć na przebieg rozwiązania problemu

• Ułożenie planu działania, który zawiera: jasne określenie rezultatu wspólnej pracy; zastosowanych metod rozwiązywania problemu; czynności jakie musi podjąć specjalista oraz osoba niepełnosprawna przy realizowaniu określonych zadań: roli ewentualnych współpracowników w całości postępowania oraz czasu trwania współpracy

3 FAZA DZIAŁANIA

• Wdrożenie przyjętego wcześniej planu działania terapeutycznego

• Specjalista na bieżąco ocenia jakość realizacji postępowania rehabilitacyjnego (konsekwencje w realizacji zadań; wykorzystywanie sprzyjających czynników środowiskowych)

• Współpraca kończy się zgodnie z ustalonym terminem; psycholog wraz z osobą niepełnosprawną analizuję przebieg i efekty postępowania rehabilitacyjnego

REHABILITACJA PEDAGOGICZNA

Jest odpowiednikiem rehabilitacji zawodowej względem dzieci i młodzieży. Jej celem jest stworzenie odpowiednich warunków niezbędnych do ich wychowania, kształcenia, wzrostu i indywidualnego rozwoju: fizycznego, intelektualnego, emocjonalnego oraz społecznego

REHABILITACJA ZAWODOWA

Są to działania zmierzające do przywrócenia osobom niepełnosprawnym zdolności do bycia aktywnymi zawodowo. W zakres rehabilitacji zawodowej wchodzą następujące komponenty:

• Preorientacja zawodowa

• Poradnictwo zawodowe

• Szkolenie zawodowe

• Pomoc w otrzymaniu właściwego zatrudnienia

• Opieka podczas wykonywania pracy zawodowej (przystosowanie stanowiska pracy; asystent osoby niepełnosprawnej)

• Tworzenie zakładów pracy chronionej

• Tworzenie warunków do pracy nakładczej.

Wsparcie państwa

• Nadzór i organizacja edukacji dla osób niepełnosprawnych; przygotowania nauczycieli i rehabilitantów do pracy z osobami niepełnosprawnymi

• Pomoc w kompleksowej ocenie zdolności do pracy w aspekcie medycznym i psychologicznym

• Pomoc w tworzeniu i realizacji indywidualnego planu działania na rzecz uzyskania zawodu i zatrudniania (poradnictwo zawodowe)

• Pomoc w nabywaniu i poszerzaniu kompetencji zawodowych przez dostęp do kształcenia zawodowego, praktyk i staży (poradnictwo edukacyjne)

• Pomoc w tworzeniu, dostosowaniu i oprzyrządowaniu stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych

• Pomoc w określeniu i pozyskaniu zaopatrzenia ułatwiającego samodzielną egzystencję i pracę.

• Zapewnianie dostępu do usług i instrumentów rynku pracy

• Pomoc finansowa na uruchomienie i prowadzenie działalności zarobkowej/gospodarczej

• Tworzenie instrumentów finansowych sprzyjających zatrudnianiu osób niepełnosprawnych: ulgi podatkowe, dofinansowanie ZUS, KRUS i programów PFRON, uzupełnienie środków EFS środkami krajowymi, finansowanie zniżek komunikacyjnych

• Wsparcie finansowe dla tworzenia i działania zakładów pracy chronionej oraz spółdzielni socjalnych

• Wypłata zasiłków stałych i okresowych

AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Według badań GUS IV kwartał 2009r.

Osoby niepełnosprawne w wieku 15 lat < aktywne zawodowo	Osoby niepełnosprawne w wieku produkcyjnym aktywne zawodowo
15,9%	24,5%
Osoby pełnosprawne w wieku 15 lat < aktywne zawodowo	Osoby pełnosprawne w wieku produkcyjnym aktywne zawodowo
55,1%	71,2%

Bariery aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych

Bariery edukacyjne (organizacja procesu dydaktycznego i wychowawczego w sposób wykluczający z niego uczniów z niepełnosprawnością)

Bariery społeczne ( negatywne postawy, stwarzanie ograniczeń w zakresie pełnionych ról zawodowych i społecznych, niechęć do wchodzenia w kontakty towarzyskie i zawodowe z osobami niepełnosprawnymi)

Bariery ekonomiczne (problemy socjalno-bytowe stwarzające trudne warunki życiowe)

Bariery prawne (przepisy dyskryminujące osobę niepełnosprawną w pracy)

Czego obawiają się pracodawcy?

• Słabego stanu zdrowia pracownika niepełnosprawnego i częstych wypadków przy pracy

• Zbytniego zaabsorbowania pracownikiem niepełnosprawnym

• Niewystarczających kwalifikacji i umiejętności osoby niepełnosprawnej

• Mniejszej wydajności w pracy

• Mniejszych możliwości rozwoju zawodowego

• Mniejszej niezależności i samodzielności osoby niepełnosprawnej

• Mniejszego zaangażowania w życie społeczne zakładu

REHABILITACJA SPOŁECZNA

Proces, który ma na celu przywrócenie samodzielności społecznej osobie, która w wyniku niepełnosprawności jest jej pozbawiona. Ten rodzaj rehabilitacji obejmuje również edukację osób zdrowych w zakresie umożliwiającym zrozumienie potrzeb osób niepełnosprawnych i akceptację ich jako pełnoprawnych członków społeczeństwa. Rehabilitacja społeczna zmierza do najpełniejszej integracji osoby niepełnosprawnej z rodziną, środowiskiem pracy i społeczeństwem jako całością

9.11.15

16.11.15

23.11.12

Istota kształcenia specjalnego – jest elastycznym systemem ułatwień wychowawczych, stosowanych wobec uczniów, którzy mają różnego rodzaju i stopnia trudności w nauce, spowodowane czynnikami zewnętrznymi bądź wewnętrznymi, zaburzeniami fizycznymi czy psychicznymi.

Kształcenie specjalne – to zorganizowany proces edukacji dostosowany do potrzeb wychowanka i ucznia niepełnosprawnego, dla którego ze względu na istotne zaburzenia lub dysfunkcje w różnych strefach rozwoju (motoryce, zmysłach, intelekcie, psychice) zakłócających jego funkcjonowanie psychiczne, fizyczne, społeczne oraz możliwości uczenia się, konieczne jest specjalistyczne oddziaływanie dydaktyczne, wychowawcze i rewalidacyjne, ukierunkowane na jego wszechstronny rozwój.

Cele i zadania kształcenia specjalnego

Specyfika kształcenia specjalnego – dziś

Zwracanie uwagi na specyficzne potrzeby uczniów z niepełnosprawnością ze względu na ich różnorakie dysfunkcje.
Dostosowanie działań edukacyjnych i wychowawczych do obniżonych możliwości psychofizycznych wychowanka.
Uznanie dostępu do edukacji za sposób wyrównania szans życiowych osób niepełnosprawnych.
Idea edukacji włączającej (inkluzji) czyli dawanie równych szans uczniom niepełnosprawnym w dostępie do zwykłych szkół lub szkół lub szkół i klas integracyjnych.
Specyficzne podejście programowo metodyczne oparte na zasadzie poznania i zaspokajania potrzeb ucznia.
Aktywne metody nauczania i uczenia się przez działanie, odkrywanie i przeżywanie sytuacji zadaniowych.
Wykorzystanie naturalnego bogactwa treści, wielości for i metod stymulacji do samodzielnej i twórczej aktywności dziecka.
Wielostronne i wielozadaniowe kształtowanie osobowości ucznia, z wykorzystaniem wszystkich jego zdolności oraz potencjalnych możliwości i zainteresowań.
Partnerskie oraz wyzwalające motywację metody osiągania sukcesu, z przestrzeganiem zasad akceptacji osiągnięć i życzliwości wobec dziecka.
Zindywidualizowane kształcenie i wychowanie z wykorzystaniem wszelkich możliwych niekonwencjonalnych środków i sytuacji.

Kierunki zmian kształcenia specjalnego – dziś

• Powszechność nauczania w dostępnych dla wszystkich uczniów budynkach szkolnych (likwidacja barier społecznych, psychicznych oraz architektonicznych, zapewnianie uczniom poczucia bezpieczeństwa).

• Zapewnienie warunków realizacji obowiązku szkolnego w sposób dostosowany do tempa rozwoju dziecka w otwartym systemie, który stwarza możliwość przejścia pomiędzy poszczególnymi typami szkół i na każdym etapie kształcenia (zależnie od potrzeb i możliwości niepełnosprawnego ucznia).

• Wczesne rozpoznanie zaburzeń i podejmowanie wspierania rozwoju przez zorganizowaną działalność psychologiczną, pedagogiczną i rehabilitacyjną.

• Realizowanie programu dostosowanego do indywidualnych potrzeb dziecka oraz rozwijanie jego zaradności w życiu codziennym.

• Orzekanie o rodzaju i stopniu niepełnosprawności dziecka na podstawie rzetelnej, wielokrotnej, interdyscyplinarnej diagnozy, wskazującej na potencjały rozwojowe i mocne strony dziecka.

• Śledzenie przebiegu edukacji dziecka przez wielospecjalistyczny zespół, zewnętrzny wobec szkoły, we współpracy z rodzicami.

• Ograniczenie nauczania indywidualnego w domu do wyjątkowych przypadków.

• Ograniczenie do niezbędnego minimum konieczności korzystania z Internetu przez dzieci i rozwinięcie systemu dowozu dzieci z domu rodzinnego do szkoły.

Tradycyjne podejście do kształcenia specjalnego

System edukacji kształcił wybranych uczniów
Uczenie zbiorowe bez podejścia indywidualnego
Nacisk na nauczanie (nauczyciel podaje informacje)
Koncentracja n przedmiocie i programie
Podejście diagnostyczne – opisowe skupione na deficytach
Nauczanie segregacyjne

Typy systemów kształcenia uczniów niepełnosprawnych

Typ segregacyjny

• Szeroki zakres specjalnego kształcenia, realizowanego w placówkach segregacyjnych (całkowicie zablokowany dostęp do kształcenia w szkołach ogólnodostępnych).

• Brak ograniczeń do specjalnej pomocy (warunki uczenia są korzystniejsze dla ucznia niepełnosprawnego: mniejsza liczebność klas, specjalistyczne wykształcenie personelu, nagromadzenie specjalnych środków dydaktycznych i rehabilitacyjnych).

Typ wspólnego nurtu

• Uczeń niepełnosprawny pobiera naukę w szkole ogólnodostępnej, ale objęty jest kształceniem specjalnym.

• Uczeń posiada specjalny status, który nadaje mu orzeczenie o niepełnosprawności; korzysta z indywidualnych programów kształcenia.

• Uczeń przez większość czasu spędzanego w szkole, pozostaje pod opieka pedagoga specjalnego.

• Proces kształcenia ucznia niepełnosprawnego zakłada specjalne cele, treści i formy kształcenia, a nawet odrębną przestrzeń fizyczną poza klasą.

Typ asymilacyjny

• Do szkół lub klas specjalnych kierowani są wszyscy uczniowie, którzy bez specjalnego kształcenia nie są w stanie, uczyć się na tyle efektywnie, aby sprostać minimalnym wymaganiom szkoły normalnej.

• W szkole ogólnodostępnej nie stwarza się specjalnych warunków integracji dla uczniów niepełnosprawnych; uczniowie nie posiadają ani orzeczeń o niepełnosprawności ani indywidualnych programów nauczania.

Typ inkluzyjny

• Maksymalna reedukacja pomocy specjalnej; po kształcenie specjalne sięga się w ostateczności; w tym systemie bardzo niewielu uczniów posiada status niepełnosprawnych.

• Również tym uczniom niepełnosprawnym zapewnia się dostęp do szkoły ogólnodostępnej, wykorzystując jednak rozwiązania specjalne (pomoc pedagoga specjalnego, znaczna modyfikacja programu nauczania).

Orzekanie o potrzebie kształcenia specjalnego

• Potrzeba kształcenia specjalnego jet wynikiem niepełnosprawności edukacyjnej dziecka, która skutkuje potrzebą wprowadzenia specjalnej organizacji nauki i specjalnych metod pracy pedagogicznej.

• Podmioty wydające orzeczenia: specjalistyczne zespoły orzekające powołane przy poradniach psychologiczno – pedagogicznych.

Cel wydania orzeczenia

• Rozstrzygnięcie na podstawie wieloaspektowej diagnozy czy uczeń potrzebuje kształcenia specjalnego.

• Jakie metody i formy pracy z dzieckiem są rekomendowane.

• W jakim rodzaju szkoły uczeń powinien być kształcony.

Kto decyduje o wdrożeniu orzeczenia? – rodzice lub prawni opiekunowie.

Uczniowie z niepełnosprawnością objęci praktyką orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego

• Niesłyszący / słabo słyszący

• Niewidomi / słabo widzący

• Z niepełnosprawnością ruchową

• Z niepełnosprawnością intelektualną

• Z rozpoznanym autyzmem

• Z niepełnosprawnością sprzężoną

• Niedostosowani społecznie

• Zagrożeni niedostosowaniem społecznym

• Zagrożeni uzależnianiem

• Z zaburzeniami zachowania

• Z chorobami przewlekłymi

• Z zaburzeniami psychicznymi

Formy organizacyjne kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami

Polski system kształcenia należy do najpopularniejszego w Europie, systemu ‘wielu ścieżek’, w którym:

• Orzecznictwo o potrzebie kształcenia specjalnego jest na średnim poziomie

• Kształcenie jest realizowane w podobnych proporcjach w segregacyjnych i niesegregacyjnych formach.

Segregacyjne formy kształcenia	Niesegregacyjne formy kształcenia
Szkoły specjalne	Klasy ogólnodostępne Uczniowie z niepełnosprawnościami uczęszczają do normalnych klas w szkole rejonowej
Klasy specjalne w szkołach powszechnych	Szkoły lub klasy integracyjne

• Po reformie oświaty w roku 2000/2001 zwiększa się liczba uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy pobierają naukę w niesegregacyjnych formach kształcenia.

• W szkołach specjalnych, zgodnie z założeniami reformy kształcić się mają dzieci z poważnymi deficytami psychicznymi oraz uczniowie z poważną niepełnoprawnością intelektualną.

Typy szkół specjalnych, integracyjnych, z oddziałami integracyjnymi
Przedszkola
Szkoły podstawowe
Gimnazja
Szkoły ponadgimnazjalne

Typy szkół specjalnych
Młodzieżowe ośrodki wychowawcze
Młodzieżowe ośrodki socjoterapii
Specjalne ośrodki szkolno – wychowawcze
Specjalne ośrodki wychowawcze
Ośrodki dla dzieci i młodzieży głęboko upośledzonej umysłowo

Po co jest integracja szkolna?

• Jednym zpodstawowych praw ucznia z niepełnosprawnością do godnego życia jest dostęp do najbliższego miejscu zamieszkania – przedszkola i szkoły.

• Szkoła jest zobowiązana do zapewnienia pomocy w przezwyciężeniu trudności w uczeniu się oraz kompensacji deficytów rozwojowych.

• Szkoła powinna umożliwić wspólne przebywanie uczniom pełnosprawnych i niepełnosprawnym.

• Uczeń pełnosprawny nabywa umiejętności: współpracy, odpowiedzialności, akceptacji względem ucznia niepełnosprawnego.

• Uczeń niepełnosprawny zdobywa wiedzę i umiejętności na miarę swoich możliwości w szkole najbliższej swojego miejsca zamieszkania.

Zasady funkcjonowania szkoły lub klasy integracyjnej

• Ucznia niepełnosprawnego obejmuje się integracyjnymi formami nauczania na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

• Na przyjęcie ucznia szkoła powinna być przygotowana pod względem:

• Lokalowym (zniesienie barier architektonicznych, wyposażenie w odpowiednie urządzenia)

• Merytorycznym (zatrudnienie dodatkowych nauczycieli oraz kadry specjalistów)

• Ekonomicznym (planowanie i przekazywanie środków finansowych przez władze samorządowe)

• Społecznym (popularyzowanie wiedzy o obowiązku szkolnym ucznia z niepełnosprawnością w otoczeniu społecznym)

• Szkoła, tak integracyjna jak i ogólnodostępna, powinny zapewniać uczniom niepełnosprawnym odpowiednie do potrzeb zajęcia rewalidacyjne (wynikają one: z ramowych planów szkoły specjalnej ze względu na niepełnosprawność dziecka oraz z zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego).

• Każdy uczeń niepełnosprawny posiada orzeczenie o potrzeby kształcenia specjalnego.

• Klasa integracyjna liczy 20 – 30 uczniów (15 uczniów pełnosprawnych + 3/5 uczniów niepełnosprawnych)

• Każdy uczeń niepełnosprawny objęty jest indywidualnym programem kształcenia (program tworzony jest w szkole na podstawie orzeczenia)

• U oddziale integracyjnym do grona uczniów niepełnosprawnych nie mogą być zliczani uczniowie przewlekle chorzy (nauczanie indywidualne)

• W szkole lub klasie integracyjnej zatrudnia się dodatkowego nauczyciela (pedagoga specjalnego: surdopedagoga, tyflopedagoga, oligofrenopedagoga), którego wykształcenie odpowiada niepełnosprawności uczniów.

• W szkole integracyjnej zatrudniani są również specjaliści od prowadzenia zajęć rewalidacyjnych.

• Nauczyciele pracujący w oddziale integracyjnym tworzą zespół, który zajmuje się modyfikacją programów nauczania (dyrektor szkoły może również tworzyć zespoły: wychowawcze, przedmiotowe, problemowo – zadaniowe).

• W uzasadnionych przypadkach w klasie można zatrudnić pomoc nauczyciela.

• Nauczyciel pedagog specjalny:

• Diagnozuje potrzeby i ocenia możliwości

• Udziela pomocy nauczycielowi w zakresie doboru treści programowych i metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi.

• Prowadzi zajęcia integrujące grupę.

• Prowadzi indywidualne zajęcia dydaktyczne i wyrównawcze.

• W miarę posiadanych kwalifikacji prowadzi zajęcia rewalidacyjne

• Organizuje pomoc psychologiczną i pedagogiczna

• Dąży od zintegrowania ucznia niepełnosprawnego ze społecznością szkolną

• Opracowuje program edukacyjno/wychowawczo/rewalidacyjny określający całość oddziaływań szkoły w zakresach wymienionych względem każdego podopiecznego.

• Szkoła integracyjna powinna również zapewnić uczniom niepełnosprawnym zajęcia wychowania fizycznego dostosowane od ich możliwości fizycznych i zdrowotnych, podobnie jest z zajęciami z języków obcych, informatyki i przedmiotów o charakterze laboratoryjnym.

W roku szkolnym 2007/2008 w szkołach i oddziałach integracyjnych, szkołach ogólnodostępnych oraz poprzez nauczanie indywidualne obowiązek szkolny realizowało

177700 uczniów

(41% to uczniowie niepełnosprawni)

Za i przeciw integracji szkolnej

Argumenty ZA	Argumenty PRZECIW
Przełamywanie obaw ze strony pełnosprawnych	Obniżenie samooceny u uczniów niepełnosprawnych
Poczucie bycia potrzebnym u uczniów pełnosprawnych	Wypracowanie metody pracy przez placówki segregacyjne oraz doświadczenie w kształceniu specjalnym
Lepsze warunki nauki	Znacznie większe obciążenie zadaniami nauczyciela
Zmniejszenie następstw naznaczenia społecznego	Konieczność rezygnacji ze swoich potrzeb przez uczniów pełnosprawnych w niektórych sytuacjach
Kształtowanie rzeczywistych podstaw pro integracyjnych	Brak wykwalifikowanej kadry
Zaspokojenie potrzeby więzi z grupą	W klasie integracyjnej i tak uczniowie niepełnosprawni tworzą zazwyczaj oddzielną grupę
Zdobywanie umiejętności pomocy innym	Narażenie na sytuacje zbyt trudne
Stymulacja rozwoju	Brak zabezpieczenia rehabilitacyjnego
Wzrost odpowiedzialności za niepełnosprawnego rówieśnika	Obniżenie poziomu nauczania całej klasy
Wzrost pewności siebie w skutek doznania akceptacji	Segregacja w integracji (pozory integracji)

Literatura

• Serafin. T (2009), Kształcenie specjalne w systemie oświaty. Vademecum dla organu prowadzącego, dyrektora szkoły, nauczycieli i rodziców, Warszawa, ABC Wolters Kluwer buissnes.

• Smith D. D. (2008), Pedagogika specjalna. Podręcznik akademicki, Warszawa, PWN – APS.

• Zawiślak A. (2009), Wybrane zagadnienia z pedagogiki specjalnej, Kraków, Impuls.

• Szumski G. (2006), Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych, Warszawa, PWN – APS.

Pytania egzaminacyjne

1. Definicja terminu „kształcenie specjalne” i jego cele.

2. Porównaj tradycyjne i obecne podejście do kształcenia specjalnego.

3. Wymień i omów typy systemów kształcenia uczniów z niepełnosprawnością.

4. Czym jest orzecznictwo o potrzebie kształcenia specjalnego (kto je wydaje, komu, w jakim celu, kto odpowiada za ich wdrożenie)?

5. Jakie znasz formy organizacyjne kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami.

6. Zasady funkcjonowania szkoły/ klasy integracyjnej

7. Wymień pozytywne i negatywne aspekty integracji szkolnej.

8. Omów zasady funkcjonowania szkoły specjalnej.

9. Czym są organy prowadzące placówki oświatowe i jakie są ich zadania wobec instytucji edukacyjnych?

7.12.15

BRAKI

14.12.15

Zwód nauczyciel - pedagog specjalny

Zasady pracy pedagoga specjalnego według prof. Jana Pańczyka

• zasada budzenia potrzeby poznawczej u uczniów

• zasada racjonalnego doboru treści programowych do możliwości psychofizycznych uczniów

• zasada wielozmysłowego poznania

• zasada kompensowania brakujących (zaburzonych) zmysłów (organów) ewentualnie powstałych luk w zakresie wiedzy uczniów

• zasada maksymalnego aktywizowania uczniów (stosowanie do ich możliwości psychofizycznych)

• zasada podwyższania pozytywnego stanu emocjonalnego

• zasada częstego osiągania sukcesów przez uczniów

• zasada dominacji wzmocnień pozytywnych

Ocena pracy nauczyciela

• praca nauczyciela podlega ocenie (wyjątkiem jest stażysta)

• ocena pracy nauczyciela może być dokonana w każdym czasie ale nie wcześniej niż po uływie roku od dokonania oceny poprzedniej

• ocena ma charakter opisowy i jest zakończona stwierdzeniem uogólniającym: ocena wyróżniająca, dobra, negatywna

• oceny dokonuje dyrektor szkoły, który przy jej dokonywaniu może zasięgnąć opinii samorządu uczniowskiego

• obowiązują następujące stopnie awansu

• stażysta

straż trwa 9 miesięcy - nauczyciel kontraktowy lub 2 lata i 9 miesięcy - mianowany. Obowiązuje wtedy własny plan rozwoju zawodowego zatwierdzony przez dyrektora. Przydzielany jest opiekun stażu. Jego zadaniem jest udzielanie nauczycielowi pomocy w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwoju zawodowego nauczyciela oraz opracowanie projektu oceny dorobku.

• kontraktowy

Może rozpocząć staż na wyższy stopień po przepracowaniu dwóch lat

Może przerwać staż na swój w niosek w każdym czasie, ale potem będzie mysiał rozpocząć go od początku

• mianowany.

Może rozpocząć staż na wyższy stopień po roku od dnia nadania poprzedniego awansu zawodowego.

Może przerwać staż na swój w niosek w każdym czasie, ale potem będzie mysiał rozpocząć go od początku

• dyplomowany

Warunki pracy nauczycieli (karta nauczyciela)

Umowa o pracę na czas określony (1 rok) potrzebny do odbycia stażu

W szczególnych przypadkach można nawiązać współpracę z osobą, która ma niepełne wykształcenie, pod warunkiem nadrobienia tego wykształcenia.

Nauczyciel kontraktowy ma umowę na czas nieokreślony.

Nauczyciel ma prawo do swobodnego stosowania metod wychowawczych jakie uważa za słuszne.

Nauczyciel powinien podnosić swoją wiedzę ogólną i zawodową, korzystając z prawa pierwszeństwa do uczestnictwa we wszelnich formach doskonalenia zawodowego

Nauczycielowy przysługuje wyposażenie niezbędne do prowadzenia zajęć.

Wynagrodzenie nauczycieli składa się z:

• wynagrodzenia zasadniczego

• dodatków: motywacyjnych itp

• nadgodziny

• nagrody

• świadczenia socjalne

Wysokość wynagrodzenia zależy od

• kwalifikacji

• stopnia awansu zawodowego

• jakości świadczonej pracy

• wykonywania dodatkowych zadań

• trudnych lub uciążliwych obowiązków

Czas pracy nauczyciela nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo. W ramach tego czasu nauczyciel realizuje:

• zajęcia dydaktyczne

• przygotowywanie zajęć

• rozwijanie

Czas pracy nauczyciela może zostać obniżony przez dyrektora. Obowiązuje 5 dniowy tydzień pracy.

BRAKI

21.12.15

NIC NIE ROBILIŚMY

04.01.2016

Wybrane metody pracy pedagoga specjalnego

• Czym jest biblioterapia? Jakie znasz typy biblioterapii? Jakie są składowe schematu efektu procesu biblioterapeutycznego? Wymień i omów etapy procesu biblioterapeutycznego?

• Co to jest alfabet Lorma? Przez kogo może i powinien być stosowany? Na czym polega praca z użyciem alfabetu Lorma? Jakie są zalety stosowania alfabetu Lorma?

• W jakim celu i wobec jakich osób może być stosowana Metoda Tomatisa? Na jakiej zasadzie w Metodzie Tomatisa przywracana jest prawidłowa percepcja dźwięków?

• Czym są zaburzenia integracji sensorycznej? Omów zakłócenia procesów integracji sensorycznej według Jean Ayes. Omów etapy terapii w Metodzie Integracji Sensorycznej.

• Czym jest EEG Feedback? Jakie są zalecenia i efekty jego stosowania? Jak przebiega sesja terapeutyczna prowadzona za pomocą EEG Feedback?

Metoda Alfreda Tomatisa

• Tomatis uznał, że słuch, jako jeden z kanałów percepcji, jest odpowiedzialna nie tylko za rozwój umiejętności komunikacyjnych ale również naszego głosu

• Uznawał, że istnieje istotny związek pomiędzy umiejętnościami poznawczym (uczeniem się) a poziomem funkcjonowania słuchu

• Metoda Tomatisa służy wspomaganiu funkcji korowych odpowiedzialnych za percepcję słuchową (po to by osoba lepiej funkcjonowała pod względem intelektualnym)

Prawo 1

Posługujemy się głosem w tych częstotliwościach, które jest w stanie odebrać nasz narząd słuchu. (blokowanie dostępu dźwięków do ucha powoduje wystąpienie zmian w emisji głosu osoby)

Prawo 2

Modyfikacja sposobu percepcji dźwięków napływających z otoczenia prowadzi do zmian modulacji głosu.

Prawo3

Istnieje możliwość przywrócenia prawidłowej percepcji dźwięków w oparciu o prowadzoną stymulację nieprawidłowo funkcjonujących mięśni

Jka w metodzie Tomatisa przywracana jest prawidłowa percepcja dźwięków?

• Prawidłową stymulację mięśni ucha środkowego osiąga się przez wprowadzenie do uszu pacjenta naprzemiennie dźwiękó o wysokiej i nieskiej częstotliwości, wywołując ich napisanie i rozluźnianie

• Celem ćwiczeń jest: doprowadzenie do ustawienia percepcji dźwięków na prawidłowym poziomie oraz prawidłowe….

• „elektryczne ucho” to specjalnie skonstruowane urządzenie, które w sposób systemowy wspomaga percepcję słuchową i poprawia umiejętności komunikacyjne pacjentów

• Urządzenie odpowiedniu filtruje dźwięki bezpośrednio wpływając na krzywą słuchową; może również wpływać na wytłumienie dźwięków

Etapy prowadzenia wsparcia terapeutycznego w metodzie Tomatisa

1. Dziagnoza wstępna – badanie logopedyczne, psychologiczne i foniatryczne

2. Badanie koncentracji uwagi i lateralizacji słuchowej – konsultacja audiofonologiczna

3. Pierwsza seria stymulacji

5. Druga sesja stymulacji (po 3-6 tyg)

6. Kontrola percepcji słuchowej oraz kształtowanie się lateralizacji po drugiej sesji

7. Trzecie seria

8. Kontrola percepcji słuchowej oraz kształtowanie się lateralizacji

Komu służy terapia metodą Toamtisa?

• Uczniowie cierpiący na skutek fragmatycznych deficytów rozwojowych w szczególności dysleksję

• Uczniowie przezywający trudności i niepowodzenia szkolne

• Zaburzenia w zachowaniu

• Dzieci z zaburzeniami mowy

• Dzieci cierpiące na autyzm wczesnodziecięcy

METODA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

• SI to neurobiologiczna czynność zachodząca w obrębie ciała każdego człowieka

• Właściwie funkcjonujący układ nerwowy u osoby przenosi bodźce percepcyjne do mózgu w sposób zorganizowany

• Mózg wykorzystuje otrzymane informacje kształtując percepcję osoby i mając wpływ na jej zachowanie

• Jeżeli cały system nerwowy nie integruje informacji pochodzących od zmysłów mówimy o zaburzonej integracji sensorycznej

Zaburzenia procesów SI

ZAKŁÓCENIA PRAKSJI

• Praksja to zdolność planowania celowych działań i sterowania nimi; podstawą praksji jest rozwój schematu własnego ciała

• Za rozwój schematu ciała oraz planowania ruchu odpowiedzialne są: spostrzeżenia taktylne, system westybularny, wrażenia czucia głębokiego

Spostrzeżenia taktylne: Rozwijają się od globalnego odczuwanie bodźców dotykowych aż do ich poszczególnego różnicowania. W tym procesie bardzo istotne jest odczuwanie ruchu ciała. Bodźce taktylne dają dziecku wyobrażenie o schemacie własnego ciała. Jeśli proces jest zaburzony, dziecko ma nieprawdziwy obraz schematu własnego ciała = nieprawidłowy rozwój ruchowy

System sestybularny: odpowiedzialny za odczuwanie siły ciężkości. System ten odpowiada za sterowanie ruchami. Dzięki niemu napięcie mięśniowe jest adekwatne do sytuacji.

Wrażenia czucia głębokiego (propriocepcja): dostarcza informacje o poszczególnych częściach ciała w stosunku do siebie

ZAKŁÓCENIA ZMYSŁU RÓWNOWAGI

• Są efektem zaburzeń w funkcjonowaniu układu przedsionkowego (zmysłu równowagi)

• Problemy z koordynacją i płynnymi ruchami gałek ocznych

• Niedokładna integracja stronna ciała

• Niewystarczające reakcje równowagi

11.01.16

Wybrane Subdyscypliny pedagogiki specjalnej

Zagadnienia:

Pedagogika terapeutyczna dzieci przewlekle chorych

• Niesienie pomocy pedagogicznej dzieciom przewlekle chorym (inaczej: niesprawnym somatycznie, chronicznie chorym) i dzieciom niepełnosprawnym ruchowo

• W formie oddziaływań edukacyjnych i wychowawczych w proces leczenia dziecka podejmuje kwestie:

  • Wpływu przewlekłej choroby na rozwój psychiczny człowieka

  • Wykorzystywania zadań edukacyjnych jako czynnika terapeutycznego

  • Określania i dostosowania zadań edukacyjnych do wydolności wysiłkowej

  • Organizacji procesu edukacyjnego w miejscu pobytu osoby chorej

  • Przygotowywania osób do odpowiedniej dla nich pracy zawodowej, niesienie pomocy rodzinie osoby chorej

• Odchodzenie od długotrwałej hospitalizacji dzieci

• Dziecko chore nie jest długotrwale izolowane od naturalnego środowiska( lepiej są zaspokojone jego potrzeby psychoemocjonalne)

• Dążenie do wczesnego wykrywania chorób dzieci oraz obejmowania ich wczesną interwencją medyczną i pedagogiczną

• Dążenie do jak najpełniejszego włączenia rodziny w proces rehabilitacji dziecka i wyposażenie rodziców w odpowiednie wiadomości i umiejętności

• Organizowanie otwartych ośrodków rehabilitacyjno- wychowawczych, w których dziecko przebywa kilka godzin w ciągu dnie i poddawane jest odpowiedniej terapii

Dane epidemiologiczne:

10-15% całej populacji dzieci w wieku szkolnym stanowią dzieci chore wymagające stałej hospitalizacji

Choroba- to reakcja dynamiczna organizmu na działanie czynników chorobotwórczych, która przejawia się zaburzeniami we współdziałaniu narządów i tkanek. Wyróżniamy choroby krótrkotrwałe (dni) i długotrwałe (przewlekłe, chroniczne)

Choroba przewlekła

• Długi czas trwania

• Łagodniejszy niż choroba krótkotrwałą przebieg (nie zawsze)

• Powodowanie trwałych i nieodwracalnych zmian patologicznych w organizmie

• Konieczność długotrwałej opieki medycznej i specjalistycznej rehabilitacji

Skutki choroby przewlekłe dla rozwoju dziecka

Przejściowe:

• Gorsze samopoczucie

• Osłabienie, obniżenie sprawności psychicznej

• Zachwianie równowagi emocjonalnej

• Spadek aktywności spowodowany takimi symptomami jak: wyższa temperatura ciała, zaburzenia oddychania i innych funkcji organizmu, zaburzenia świadomości, dolegliwości bólowe

Trwałe:

• Zmiany w rozwoju fizycznym i ruchowym

• Nieosiąganie norm ustalonych dla wieku życia dziecka w zakresie wzrostu wagi ciała (dieta, brak apetytu itp.)

• Osłabienie rozwoju ruchowego, szczególnie w zakresie dużej motoryki

• Osłabienie wydolności wysiłkowej dziecka i jego odporności somatycznej na różne czynniki patogenne

• Patologiczne zmiany w strukturze i funkcjach różnych organów ciała dziecka

• Zmiany w sferze procesów percepcyjnych i intelektualnych. Na te zmiany narażone są zwłasza dzieci dotknięte chorobami powstałymi na tle uszkodzeń mózgu rodzaje zaburzeń to

• Obniżenie lub upośledzenie sprawności umysłowej

• Zaburzenia procesów percepcyjnych (wzrokowych, słuchowych)

• Zaburzenia integracji procesów percepcyjno-motorycznych

• Zaburzenia strefy neurodynamicznej i emocjonalnej

• Powstawanie reakcji impulsywnych, skłonności do agresji i lęków

• Reakcje nerwicowe, zaburzania układu wegetatywnego i naczyniowo-ruchowego

• Nadpobudliwość i złą koncentracja uwagi

• Symptomy niepokoju ruchowego (natręctwa ruchowe, tiki, niecelowe manipulacje ruchowe)

• Ból- narusza równowagę i odpornośc emocjonalną dziecka, jest jednym z największych stresorów

• Wpływ czynników i sytuacji lękotwórczych:

• Zagrożenie bólem wynikające z choroby oraz przeprowadzonych zabiegów

• Koniecznośc pozostania w szpitalu

• Strach przed następnym atakiem choroby

Ból totalny- charakterystyka

Ból fizyczny	Wywołany przebiegiem choroby Wywołany skutkami leczenia Powodowany przez dodatkowe schorzenia
Ból emocjonalny	Lęk przed trudną diagnozą Lęk przed rozpoczęciem terapii Lęk przed bólem w przyszłości
Ból socjalny	Utrata pozycji społecznej Utrata znaczenia w rodzinie Oddzielenie od bliskich
Ból duchowy	Lęk przed gorszą niepełnosprawnością i śmiercią Zmiana wyglądu, bezradność

Skutki trwałe choroby przewlekłej w rozwoju dzieci:

• Konieczność samokontroli zdrowotnej

• Na skutek tej samokontroli dziecko jest często zmuszane do ograniczania aktywności ruchowej, zabawowej, kontaktów z rówieśnikami.

• Dziecko bywa narażone na nadopiekuńczość rodziców

• Zaburzenia kształtowania się u dziecka pojęcia o sobie samym oraz własnej samooceny

• Zmienność samopoczucia i sprawności utrudniania dziecku

• Porównywania siebie ze zdrowymi dziećmi, jest podstawą negatywnych opinii o sobie

• Samoocena ma często wartość negatywną

• Trudności przystosowawcze i opóźnienie rozwoju społecznego

• Ograniczone kontakty społeczne

Psychospołeczne problemy dzieci niepełnosprawnych ruchowo:

• Rozwój ruchowy dziecka, zwłąsza w pierwszych latach jego życia, waruknuje prawidłowy rozwój umysłowy

• Długo trwające ograniczenia ruchowe mogą wywołać zaburzeania równowagi psychicznej u dzieci

• Ograniczenie kontaktów społecznych dziecka

• Młodzież niepełnosprawna ruchowo nisko ocenia wartość swojego ciała

• Świadomość anomalii w budowie fizycznej i sprawności ruchowej może nasilać u osób nimie dotkniętych poczucie odmienności

• Osoby niepełnosprawne ruchowo nie chcą zamykać się wyłącznie we własnym kręgu osób podobnych

• Trudności w samorealizowaniu się w zabawie, nauce i innych rodzajach aktywności

Formy pomocy świadczone na rzecz dzieci przewlekle chorych i ich rodzin:

• Opieka medyczna

• Troska o zdrowie pacjenta

• Profilaktyka

• Rehabilitacja

• Opieka paliatywna ?

• Wszelkie działania wspierające leczenia

• Działanie przedłużające życie

• Kontakt z osobami bliskimi i niesienie im opieki

• Informowanie pacjenta o jego stanie zdrowia

• Informowanie rodziców na temat stanu zdrowia dziecka

• Opieka psychologiczna

• Jest dodatkowym wsparciem emocjonalnym dla pacjenta obok pomocy członków rodziny w tym zakresie

• Członkowie rodziny oraz psycholog realizują zasadę „czuwania wraz z chorym” podczas trwania choroby

• Psycholog stara się dogłębnie poznać osobowość pacjenta

• Stwarza atmosferę optymizmu, wiarę w przyszłość i nadzieję

• Rozmowy psychologiczne mają na celu: wspólnie z pacjentem planowanie leczenia, wyjaśnienie przyczyn i mechanizmów działania poszczególnych objawów, kształtowanie konkretnych postaw chorego – dzięki temu pacjent staje się świadomym uczestnikiem procesu leczenia

• Opieka pedagogiczna

• Pedagog w kontakcie z dzieckiem ciążko chorym sprawia, że nie jest ono tylko pacjentem ale nadal- dzieckiem

• Pedagog powinien zorganizować dziecku warunki zbliżone do codziennych w stopniu, na jaki pozwala rozwój choroby

• Zadaniem pedagoga jest podwyższenie samoakceptacji dziecka poprzez: dobór odpowiedniej literatury, dbałość o wszechstronny rozwój dziecka itp.

• Powinien również zabezpieczyć wszystkie potrzeby dziecka związane z sytuacją chorowania i leczenia

• Pedagog powinien animować czynności zabawowe, zachęcać dzieci do zabawy, codziennych normalnych czynności, nauki, rozwijania zainteresowań i kontaktów z przyjaciółmi

• Opieka socjalna

• Do jej zadań należy ustalanie sytuacji socjalno-bytowej i pomoc w rozwiązywaniu problemów w tym zakresie

• Zmierza do poprawy ogólnej sytuacji finansowo-bytowej rodziny

• Opieka duszpasterska

Organizacyjny aspekt kształcenia dzieci przewlekle chorych:

• Istnieje możliwość organizowania szkół specjalnych dla uczniów chorujących przewlekle oraz dla dzieci z zaburzeniami psychicznymi jednak tylko na terenie zakładów opieki zdrowotnej

• Liczebność oddziałów w szkołach przyszpitalnych:

Grupa chorych leżących (8-12 osób)

Grupa chorych chodzących (13-16)

• Uczeń przewlekle chory realizuje szklony program nauczania zgodnie z podstawą programową

• Organizuje się również zespoły pozalekcyjne zajęć wychowawczych

• Indywidualne nauczanie

• Indywidualne nauczanie organizowane jest przez dyrekcję szkoły

Nauczanie indywidualne bywa uważane za mniej wartościowe ponieważ:

• W domu rodzinnym dziecka mogą panować gorsze warunki do realizacji zadań dydaktycznych

• Dziecko objęte jest znacznie mniejszym wymiarem godzin

• Brak kontaktu z rówieśnikami

• Program jest realizowany przez mniejszą ilość nauczycieli

• Nauczyciele stosują mniejszą ilość środków dydaktycznych

Zadania i typy terapii wychowawczej:

Terapia wychowawcza: ma na celu racjonalne gospodarowanie potencjałem energetycznym dziecka przewlekle chorego. Formy terapii wychowawczej:

• Terapia odciążeniowa (spoczynkowa) – jej zadaniem jest dostarczanie choremu warunków do jak najmniejszego wydatkowania energii, która potrzebna jest do wewnętrznej walki z przyczyną choroby

• Terapia za pomocą hamowania sennego – danie dziecku warunków do dobrego snu lub półsnu

• Terapia najniższego poziomu czynnościowego – staranne dobieranie bodźców, które uczynnią układ nerwowy pacjenta i wywołają lekkie, dodatnie procesy nerwowo- emocjonalne

• Terapia zmniejszanych obarczeń- polega nie na działaniu możliwe minimalnym wysiłkiem na układ nerwowy, ale na mniejszym obciążeniu niż dotychczasowe

• Terapia za pomocą zmiany bodźców uprzednio obciążających na inne

• Terapia odciążająca za pomocą zwolnienia długotrwałych napięć i hamowań

• Terapia czynnościowa- organizowanie wszelkich form aktywizacji choremu dziecku, które mają na celu dynamizowanie i usprawnianie wyższych czynności nerwowyc

• Terapia ruchowa

• Terapia zabawowa

• Terapia obcowania- obcowanie wychowawcy z dzieckiem

• Terapia zajęciowa- czynnikiem leczniczym jest sam przebieg czynności

Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych

Zdolność- to właściwość psychiczna człowieka warunkująca jego osiągnięcia w rozmaitych dziedzinach; to możliwość uzyskania spodziewanych wyników przy wykonywaniu danych czynności w określonych warunkach zewnętrznych

Rodzaje zdolności:

Zdolności ogólne- określane zwykle mianem inteligencji, czyli zdolności przystosowania się do nowych warunków i zadań

Zdolności specjalne- wiążą się z określonymi rodzajami działalności

Zdolności twórcze- umiejętność znajdowania wielu różnych i oryginalnych rozwiązań zadań i problemów

Uczeń wybitnie zdolny- to ten, który poza wysoką inteligencją ogólną wyróżnia się w karierze szkolnej możliwością osiągnięć twórczych w jakiejkolwiek dziedzinie społecznie użytecznej

Podstawowe kryteria diagnostyczne uczniów zdolnych:

• Wysoki poziom inteligencji

• Szybkość i łatwość nabywania nowych doświadczeń i uczenia się

• Wysoki poziom osiągnięć szkolnych

• Łatwość zapamiętywania i uczenia się rzeczy nowych, natychmiastowe rozumienie poleceń i zadań

• Zadawanie dużej ilości pytań, zainteresowanie światem, bystrość obserwacji

• Wymyślanie nowych zabaw, opowiadań, zdarzeń realnych i abstrakcyjnych

• Ciekawe pomysły, bogata wyobraźnia

• Wyrażanie myśli i emocji w różnej formie

18.01.16

Sposoby kształcenia uczniów zdolnych

Całościowe przyspieszenie tempa nauki- uczniowie zdolni uczą się szybciej wszystkich treści i po wykazaniu się opanowaniem całego materiału danej klasy przechodzą do klasy następnej

Częściowe przyspieszenie tempa nauki- zdarza się, że uczeń jest uzdolniony tylko w jednej lub kilku dziedzinach- taki materiał będzie opanowywał szybciej. Tempo uczenia się pozostałych treści nie będzie odbiegało od tempa innych uczniów.

Wcześniejsze podejmowanie nauki w szkole- polega na przyjmowaniu do szkoły dzieci, które nie osiągnęły jeszcze obowiązku szkolnego, a wykazują już poziom rozwoju.

Szybsze opanowywanie materiału nauczania

• Klasy „półroczne” – umożliwia wcześniejsze zrealizowanie programu danej klasy. Zaoszczędzony w ten sposób czas uczeń wykorzystuje na realizację materiału z następnej klasy

• Wydłużony rok szkolny- Uczeń kończy program danej klasy wcześniej, niż przewiduje to plan nauczania, ale oszczędność wynosi tylko 2-3 miesiące. Dziecko uczy się samodzielnie podczas trwania wakacji. Może też uczestniczyć w specjalnie organizowanych zajęciach. Zatem podczas roku i wakacji dziecko realizuje materiał dwóch klas

• Podwójna promocja – najbardziej ryzykowny sposób. Uczeń promowany jest awansem np. z klasy 1 do 3 bez wcześniejszej próby zorganizowania klasy półrocznej czy wydłużonego roku szkolnego.

Uczenie się zgodnie z indywidualnym tokiem kształcenia-Dziecko uczy się w dowolnym tempie, zaliczając materiał nauczania danej klasy w dowolnym czasie. Jeśli nie zdąży zrealizować materiału do wakacji to może ją kontynuować na tym samym poziomie w następnym roku szkolnym.

Konsekwencje organizacyjno-pedagogiczne przyspieszonego kształcenia

• Szkoła powinna stworzyć dogodne warunki do indywidualnej i stworzenia określonych kursów przedmiotowych, w których udział brać będą uczestnicy nie powiązani zespołami klasowymi

• Zapewnienie stałej kontroli i pomocy ze strony wychowawcy, pedagoga i psychologa szkolnego

• Umożliwienie samodzielnej nauki uczniom zdolnym

• Zerwanie ze stałą organizacją zespołów uczniowskich na rzecz uczestnictwa w zajęciach grup uczniów zdolnych, uczniów ze stałego zespołu klasowego i wreszcie pracy indywidualnej.

Rozszerzenie treści programowych

• Różnicowanie planów i programów szkolnych ze względu na poziom zdolności ucznia (wyodrębnienie z programu treści podstawowych, obowiązkowych i fakultatywnych)

• Programy specjalne – specjalnie przygotowane; oprócz wzbogacenia treści uczniowie korzystają zazwyczaj równolegle z przyspieszenia nauki, stałych konsultacji z nauczycielami

• Zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne

• Zróżnicowanie poziomu trudności materiału oraz zakresu treści

• Uczniów grupuje się w klasach o zróżnicowanym poziomie nauczania (a- najlepsi, b-gorsi). Takich podziałów nie należy wprowadzać w najmłodszych klasach, gdyż możliwości uczniów są niedostatecznie rozpoznane

• Różnicowanie poziomów nauczania jest możliwe również w obrębie konkretnego przedmiotu, różnicując stopień trudności zadań, zakresu nauczania oraz metod nauczania

Cechy myślenia twórczego:

• Płynność wytwarzania treści (płynność słowa, skojarzeniowa, ekspresyjna)

• Płynność figuralna (zdolność wytwarzania produktów materialnych)

• Giętkość myślenia

• Ludzi twórczych cechuje duża aktywność intelektualna, nieprzeciętna energia oraz niezależność

Ogólne zasady rozwijania myślenia twórczego u uczniów

• Doceniaj twórcze myślenie

• Zwiększaj wrażliwość dzieci

• Zachęcaj do manipulowania, operowania przedmiotami i ideami

• Ucz sposobów systematycznej oceny każdego pomysłu

• Tolerancyjny stosunek do nowych pojęć i idei

• Nie narzucaj sztywnych schematów

• Kultywuj w klasie atmosferę twórczą

• Stwarzaj sytuacje wymagając twórczego myślenia

• Rozwijaj konstruktywny krytycyzm

• Popieraj zdobywanie wiedzy w wielu dziedzinach

• Udostępniaj środki do realizacji pomysłów

Pomoc uczniowi zdolnemu ze trony rodziców

• Akceptacja jego inności, odrębności

• Uświadomienie dziecku jego własnych cech oraz ukazywaniu możliwych sposobów ich urzeczywistniania

• Motywowanie do działania i rozwoju

• Akceptacja dziecka w chwilach niepowodzeń

• Nauczanie dziecka jak należy wypoczywać

BRAKI

Pomoc uczniowi uzdolnionemu

Psycholog

• Dokonuje badań diagnostycznych dzieci zdolnych

• Prowadzi lub organizuje dla nich różne formy terapii

• Zajmuje się doradztwem psychologicznym