WYKŁADY

PEDAGOGIKA SPECJALNA – VII Semestr Pedagogika Opiekuńczo-Wychowawcza z Poradnictwem Społeczno-Zawodowym

WYKŁAD I (05.10.2007)

TEMAT: Podstawowe pojęcia pedagogiki specjalnej.

Czym zajmuje się pedagogika specjalna?

Jest nauką szczegółową pedagogiki a jej przedmiotem jest opieka, terapia, kształcenie, wychowanie osób z odchyleniami od normy, najczęściej jednostek mniej sprawnych lub niepełnosprawnych, bez względu na rodzaj, stopień, i złożoność objawów oraz przyczyn zaistniałych w anomalii, zaburzeń, trudności lub ograniczeń.

Głównym celem jest:

Rewalidacja-przywrócenie człowiekowi pewnych sprawności w przystosowaniu do życia w społeczeństwie.

Normy normalności- utożsamienie z pojęciem zdrowia posiada szerszy zakres pojęciowy, może być rozpatrywany wg różnych kryteriów np. statystycznych, rozwojowych, społ. kulturowych.

Normalne – trzy odmiany:

1. Kiedy oznacza powszechność, masowość.

2. Kiedy oznacza zgodność z przyjętymi normami

3. Kiedy jest synonimem wyrażenia „zdrowy psychicznie”

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ - obejmuje różne ograniczenia funkcjonalne jednostek ludzkich w każdym społ. Wynikające z uszkodzenia jakiejś czynności w sposób uważany za normalny, typowy.

1. Ogólne definicje pojęcia osoby niepełnosprawnej

2. Definicje dla określonych celów

3. Definicje poszczególnych grup niepełnosprawnych

Osoba niepełnosprawna to taka, u której uszkodzenie i obniżony stan sprawności organizmu spowodował utrudnienie, ograniczenie lub niemożność wykonywania zadań życiowych, zawodowych oraz wypełniania ról społ. Biorąc pod uwagę jej płeć, wiek oraz czynniki środowiskowe społ. i kulturowe.

Kryteria:

1. Rodzaj niepełnosprawności: 3 grupy

1. Osoby z niepełnosprawnością sensoryczną

   1. Niewidome, słabowidzące

   2. Niesłyszące, słabosłyszące

2. Z niepełnosprawnością fizyczną

   1. Osoby z niepełnosprawnością motoryczną

   2. Osoby z przewlekłymi schorzeniami narządów wewnętrznych

3. Osoby z niepełnosprawnością psychiczną

   1. Osoby umysłowo upośledzone z niepełnosprawnością intelektualną

   2. Osoby psychicznie chore z zaburzeniami osobowości i zachowania

   3. Osoby cierpiące na epilepsję z zaburzeniami świadomości

   4. Osoby z niepełnosprawnością złożoną

1. Okres życia

1. Osoby z niepełnosprawnością od urodzenia lub b. wczesnego dzieciństwa

2. Osoby z niepełnosprawnością nabytą w różnych okresach życia

   1. Osoby niepełnosprawne z powodu różnych chorób

   2. Osoby niepełnosprawne z powodu chorób zawodowych i wypadków przy pracy.

   3. Osoby niepełnosprawne z powodu wypadków poza zawodowych.

   4. Osoby niepełnosprawne z powodu działań wojennych.

   5. Osoby niepełnosprawne z powodu zmian spowodowanych starzeniem się organizmu i schorzeń wieku starczego

Wykład II (17.10.2007)

WSPÓLNE CECHY:

1. Wspólne cechy etiologiczne

2. Wzrost trudności adaptacyjnych

3. Wspólne zasady rewalidacji i resocjalizacji

4. Zaburzone kontakty ze środowiskiem

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ – może być postrzegana jako uszkodzenia, dysfunkcja, upośledzenia

USZKODZENIA - oznacza wszelką stratę lub wadę psychicznej, fizjologicznej lub anatomicznej struktury albo czynności.

Mogą być okresowe lub trwałe:

OKRESOWE- paraliż mięśni

TRWAŁE- defekt występuje aż do śmierci

WADA WRODZONA – uszkodzenie od urodzenia

USZKODZENIA:

1. Ustabilizowane- są na tym samym poziomie

2. Progresywne- pogłębiają się np. słabowzroczność

3. Regresywne

PRZYCZYNY USZKODZEŃ:

1. Wewnętrzne – czynniki dziedziczne i wrodzone np. choroby nerek, niewłaściwe odżywianie- brak witamin

2. Zewnętrzne – urazy:

   • Mechaniczne- uderzenia

   • Termiczne-oparzenia, odmrożenia

   • Elektryczne-porażenia prądem

UPOŚLEDZENIA- utrata lub ograniczenie możliwości pełnego uczestnictwa danej osoby w życiu społecznym

DYSFUNKCJONALNOŚĆ– dotyczy uszkodzenia narządu ruchu lub zdrowia fizycznego (uwzględnia się czas trwania i zakres)

INWALIDZTWO- inwalida jest jednostka, u której istnieje naruszenie sprawności i funkcji w stopniu wyraźnie utrudniającym pobieranie nauki w normalnej szkole, wykonywanie czynności życia codziennego, pracę zawodową, zajęciach w czasie wolnym od pracy.

WYRÓWNYWANIE SZNAS – proces niesienia pomocy osobom niepełnosprawnym, aby mogły choćby nawet w odległej przyszłości wziąć za siebie, na siebie odpowiedzialność za swoje życie jako pełnoprawni członkowie społeczeństwa.

Jest to zespół świadczeń, które mogą stać się dostępne także dla osób niepełnosprawnych

WYKŁAD III (17.10.2007)

Temat: Pedagogika specjalna jest działem pedagogiki ogólnej.

Pedagogika ogólna

(nauka o nauczaniu i wychowaniu)

Pedagogika Pedagogika specjalna

Nauka o nauczaniu i wychowaniu Nauka o nauczaniu i wychowaniu

jednostek pełnosprawnych jednostek niepełnosprawnych

GŁÓWNY CEL PEDAGOGIKI SPECJALNEJ

Aby jednostka mogła funkcjonować normalnie w społeczeństwie.

ZADANIA

Pomimo stanów depresyjnych, obniżonej samooceny, lęków, obaw jednostkę należy zaktywizować do uczestnictwa w procesie dydaktycznym.

Różnice pedagogik

• Metody kształcenia i wychowania

• Treści programowe

• Kadra pedagogiczna (nauczyciela, wychowawcy, kadra specjalistyczna, medyczna-logopeda, terapeuta, psycholog)

• Zaplecze dydaktyczne (sale, odpowiednie kolory, ławki, oświetlenie bogatsze, urozmaicone)

Zależności

• Od nauk podstawowych nieukierunkowanych

Np. nauki prawne, sądownictwo opieka dla nieletnich, sytuacje prawna dziecka, zapewnia odpowiednie warunki bytowe

• Od nauk podstawowych ukierunkowanych

Np. nauki społeczne: socjologia, organizacje społ. Spółdzielcze

• Od nauk stosowanych i weryfikowanych

Np. psychiatria

Psychologia-metody postępowania

Medycyna-diagnoza i przyczyny upośledzenia

Nauki Poradnicze Nauki Społeczne

Pedagogika Specjalna

Nauki Medyczne Nauki Psychologiczne

Wykład IV (24.10.2007)

Temat: Przedmiot Pedagogiki Specjalnej.

PRZEDMIOTEM jest jednostka upośledzona i jej predyspozycje.

UPOŚLEDZENIE

• wg PRAWA OPIEKUŃCZEGO – jednostka jest uznawana za osobę upośledzoną, gdy ma ograniczone możliwości samodzielnego utrzymania się.

• Wg PRAWA KARNEGO – jednostka upośledzona umysłowo uznawana jest za osobę niezależnie od wieku jeżeli nie osiągnęła rozwoju umysłowego moralnego w takim stopniu, aby mogła rozpoznać znaczenie czynu i kierować swoim postępowaniem

• Wg USTAWODAWSTWA SZKOLNEGO – osoba uznawana jest za upośledzoną umysłowo jeżeli nie może samodzielnie z pożytkiem dla siebie korzystać ze szkoły normalnej.

• Wg PEDAGOKI SPECJALNEJ – jest jednostka z odchyleniami od normy , u której występują trudności w rozwoju w poznawaniu świata otaczającego i przystosowaniu do środowiska

WSZYSTKIE DEFINICJE – jest to jednostka, która bez pomocy specjalnej nie może osiągnąć celów kształcenia i należytego stopnia samodzielności społecznej. W konsekwencji oddziaływań metod i środków stosowanych w odniesieniu do jednostek .

KLASYFIKACJA UPOŚLEDZEŃ

Ze względu na sferę, które dotyczą odchylenia

• Upośledzenia aparatury percepcji

• U. umysłowe

• U. charakterologiczne (zachowanie)

• U. ruchu

Pedagogika specjalna obejmuje 4 rodzaje problematyki

1. etiologia (przyczyny obniżenia psych-fiz)

2. fenomenologia (objawy zjawiska)

3. profilaktyka (zapobieganie)

4. terapia wychowawcza (wychowanie korygujące)

Dla potrzeb kształcenia uwzględnia się klasyfikację za kryterium klasyfikacji jest kryterium wyleczalności i wychowalności:

1. Grupa dzieci wyleczalne i wychowalne w normalnym zakresie przy zastosowaniu odpowiednich metod (dzieci niewidome, ociemniałe, niedowidzące, głuche, kalekie, przewlekle chore)

2. Grupa dzieci wychowalne i wyleczalne w ograniczonym zakresie (dzieci upośledzone w stopniu lekkim, umiarkowanym, niewidome, niesłyszące z upośledzeniem umysłowym)

W Pedagogice specjalne wyróżniamy 3 kierunki:

1. Kompensacyjna

2. Resocjalizacyjna

3. Lecznicza

Odpowiednio 3 grupy szkolnictwa specjalnego

1. Nauczanie wychowanie dzieci niewidomych, słabosłyszących, słabowidzących – kompensacja braków, zredukowanie występującej przeszkody i doprowadzenie do rehabilitacji

2. Dzieci z zaburzeniami zachowania – cel wygaszenie tych szkodliwych odruchów ich miejsce wytworzenie nowych społecznie użytecznych

3. Dzieci w szpitalach, sanatoriach

Pedagogika specjalna jest nauką teoretyczną bo analizuje, porównuje wnioski. Jest nauką o charakterze normatywnym bo wskazuje cele, metody wychowania dzieci niepełnosprawnych.

Celem pedagogiki specjalnej jest budowanie i systematyzowanie wiedzy o wychowaniu specjalnym tak, aby stała się użyteczna dla osób wychowujących.

4 SZCZEGÓŁOWE CELE PEDAGOGIKI SPECJALNEJ

1. Gromadzenie wiedzy o zjawiskach występujących w procesie wychowania

2. Uogólnianie tej wiedzy, ustalanie, wyjaśnianie związków pomiędzy zjawiskami

3. Weryfikacja ustalonych prawidłowości

4. Dostarczanie praktyk wychowawczych, odpowiednich dyrektyw w zakresie nauczania i wychowania specjalnego

   • CEL HUMANITARNY

   • DYDAKTYCZNO-WYCHOWAWCZY

   • UTYLITARNY (EKONOMICZNY)

Nauczanie i wychowanie dzieci niepełnosprawnych dokonuje się poprzez:

• Mat. Uaktywnianie

• Rozbudowanie potrzeb i aspiracji

• Systematyczną korekturę wad i funkcji organizmu

• Usprawnienie zachowanych funkcji

• Kompensowanie braków organicznych funkcjonalnych

SYSTEMATYKA PEDAGOGIKI SPECJALNEJ

Pedagogika specjalna układzie pionowym obejmuje okres życia jednostki od wczesnego dzieciństwa, aż do śmierci. Od głębokiego upośledzenia, aż do pogranicza normy. W układzie poziomym obejmuje wielorakie upośledzenia fizyczne, psychiczne, charakterologiczne.

W historii ewolucji systemów możemy wyróżnić 3, które odegrały najważniejszą rolę.

• Pierwszy system szwajcarskiego teoretyka H. Hauselmanna.

• Drugi system U. Weidicka.

• Trzeci system M. Grzegorzewskiej.

Klasyfikacja wg. potrzeb praktycznych w szkolnictwie. Punktem wyjścia jest stopień upośledzenia.

1. Grupa upośledzeni umysłowo

2. Grupa głusi, słuch cząstkowy, niedosłyszący, głusi z upośledzeniem umysłowym,

3. Grupa niewidomi, wzrok cząstkowy, niedowidzący, ociemniali, niewidomi z upośledzeniem umysłowym,

4. Grupa społecznie niedostosowani bez zaburzeń czynności nerwowych, jednostki zaniedbane,

5. Grupa kalecy w zakresie narządu ruchu z niedowładami, uszkodzeniami.

6. Grupa przewlekle chorzy.

DZIAŁY PEDAGOGIKI SPECJALNEJ

• OLIGOFRENOPEDAGOGIKA

• SURDOPEDAGOGIKA- upośledzenia słuchu

• TYFLOPEDAGOGIKA – upośledzenia wzroku

• PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA Z ZABURZENIAMI ZACHOWANIA NA TLE CZYNNIKÓW ORGANICZNYCH I ŚRODOWISKOWYCH

• PEDAGOGIKA TERAPEUTYCZNA – jednostki kalekie przewlekle chore

Wykład V 28.11.2007

Temat: Szkoła specjalna jej cele i zadania.

SZKOŁA SPECJALNA – jest to taka szkoła, w której najpełniej realizowane są zadania pedagogiki specjalnej. Obejmuje ona wszystkie szczeble edukacji specjalnej – przedszkola specjalne, szkoły podstawowe specjalne, gimnazja specjalne, szkoły zawodowe specjalne oraz różne formy rehabilitacji dorosłych w placówkach – Specjalistyczne Ośrodki Rehabilitacji Zawodowej.

CELE SZKOŁY SPECJALNEJ

• Umożliwienie dzieciom upośledzonym wypełniania obowiązku szkolnego

• Kształtowanie wychowania dziecka upośledzonego, które z tego tytułu nie może być w szkole masowej

Nauczanie i wychowanie w specjalnej szkole podstawowej ma za zadanie osiągniecie wszechstronnego rozwoju uczniów i ich rewalidacja i wychowanie w dostępnym im zakresie. W szczególności szkoła powinna:

1. wyrabiać przygotowanie i zamiłowanie do pracy

2. wychowanie w duchu patriotyzmu, praworządności i humanistycznych zasad współżycia.

3. rozbudzić i utrwalić poczucie obowiązku i dyscypliny społecznej

4. zapewnienie uczniom w dostępnym dla nich zakresie wiedzę o dziejach kultury ludzkości, o procesach kulturalno-społecznych, zdobycie kwalifikacji

5. wykonywać swoje zadania przez realizację programu nauczania i zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych

6. wyrabiać nawyki higieniczne oraz wpajać zasady przestrzegania higieny w życiu osobistym

Kształceniem specjalnym objęte są dzieci upośledzone w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym, niesłyszące i słabosłyszące, niewidome i słabowidzące, przewlekle chore, kalekie, niedostosowane społecznie z upośledzeniem umysłowym i upośledzeniem sprzężonym.

Zadaniem szkoły specjalnej jest przejęcie ze szkoły masowej dzieci i młodzieży, które nie są w stanie sprostać wymaganiom, przez co dezorganizują pracę dydaktyczną.

Podstawową funkcją działalności szkoły specjalnej jest realizowanie specyficznych celów i zadań, które ułatwiają jednostce upośledzonej maksymalny rozwój możliwy do osiągnięcia w jej upośledzeniu.

Przedszkola specjalne - celem pracy dydaktyczno – wychowawczej jest wszechstronny rozwój ich rewalidacje oraz przygotowanie do podjęcia nauki w szkole.

Rodzaje przedszkoli:

• dla niewidomych z wadami wzroku

• dla niesłyszących i słabosłyszących

• kalekich i przewlekle chorych

• z upośledzeniem umiarkowanym i znacznym

• z upośledzeniem sprzężonym.

Przedszkola specjalne mogą być organizowane z internatami w:

• specjalnej szkole podstawowej

• zakładach leczniczo –wychowawczych

• przedszkolach i szkołach powszechnych

Dzieci głuche, upośledzone umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz upośledzeniem sprzężonym realizują odrębne programy wychowawcze.

Przedszkola specjalne – dzieci zdrowe do 7 r. Ż, dzieci z upośledzeniem do 10 r.ż.

Wykład VI (05-12-2007)

Temat: Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego.

1. Forma- wczesna rozwinięta diagnoza i interwencja

2. Forma - jednostronna stymulacja i uaktywnianie - są niezbędne, gdy jednostka wykazuje obniżony poziom aktywności indywidualnej i społecznej; kiedy jednostka nie spełnia oczekiwań związanych ze standardami.

Proces socjalizacji w trakcie edukacji. Następuje stymulacja i wzmocnienie – Fortioryzacja

STYMULOWANIE – zewnętrzne oddziaływania, które polegają na przyspieszaniu rozwoju oraz zachęcaniu do autorewalidacji i samorewalidacji.

USRAWNIANIE – jest to postępowanie maksymalnie rozwijające zadatki i siły organizmu, które są najmniej uszkodzone, jego celem jest poprawa lub utrzymanie na zadowalającym poziomie przede wszystkim sprawności fizycznej a szczególności na wydolności i tolerancji wysiłku.

KOREKTURA – korekcja, korygowanie, odnosi się do9 jakiegoś niesprawnego lub nieprawidłowego działania określonych narządów układów i zmysłów.

KOMPENSACJA – jest to złożony proces uzupełniania, wyrównywania braków oraz zastępowania tzw. Substytucji; deficytów rozwojowych narządów i przystosowania się i przystosowania się na innej możliwej drodze; polega na odtworzeniu czynności całego narządu ruchu, zmysłu lub poszczególnych jego części za pomocą środków zastępczych organizmu ludzkiego. Polega na rozwijaniu mocnych stron osobowości dziecka. Np. kompensowanie wzroku za pomocą słuchu, dotyku.

Bezpośrednia, gdy zastępujemy innymi narządami.

Pośrednia, wyznaczanie innych zadań np. szukanie innych celów i wartości.

Zależy od:

• Wieku

• Przyczyn

• Metod leczenia

Kompensacja:

• Emocjonalna

• Percepcyjna

• Sensoryczna

INDYWIDUALIZACJA – uwzględnianie procesach rozwojowo – edukacyjnych jednostkowych właściwości człowieka wynikających z fizycznych i psychicznych dyspozycji oraz sytuacji społ- wych. W każdej fazie jego osobowej egzystencji. Polega na pomocy.

PROFILAKTYKA I PREWENCJA –

PROFILAKTYKA – jest działaniem zmierzającym do stwarzania odpowiednich warunków rozwojowych i edukacyjnych szczególnie dla dzieci i młodzieży oraz zapobieganiu różnym zjawiskom, chorobom i urazom, które mogą prowadzić w konsekwencji do niepełnej sprawności organizmu lub dysfunkcji jego narządów.

3 podstawowe formy profilaktyki:

• Powstrzymująca – uprzedzająca przed pojawieniem się problemu

• Objawowo – Przyczynowa, – kiedy pojawia się problem.

• Eliminująca – zwalczająca

PREWENCJA – obejmuje różnego rodzaju działania prozdrowotne np. szczepienia; opiekuńcze – związane przed i po urodzeniu dziecka; edukacyjne – dotyczące przepisów BHP, odpowiedniego żywienia.

Prewencja zapobieganie uszkodzeń fizycznych, psychicznych narządów zmysłu. tzn. Prewencja podstawowa obejmuje działania zapobiegające trwałym uszkodzeniom fizycznym tzw. Prewencja wtórna.

WSPIERANIE I WSPOMAGANIE

WSPIERANIE – odnosi się do warunków okoliczności człowieka, w jakich występuje rozwój człowieka jago postaw i zachowań.

WSPOMAGANIE – obejmuje dynamizowanie, wzmacnianie czynników sprzyjających lub utrwalanie korzystnych sił, mechanizmów i tendencji w odróżnieniu od dokonanych zmian i przekształcania w psychiczne, które należą do psychoterapii.

Wykład VII 12.12.2007

Temat: Problemy integracji niepełnosprawnych ze społeczeństwem.

Wg. słownika języka polskiego INTEGRACJA jest to proces tworzenia się całości z drobnych cząstek, polega na scalaniu.

W znaczeniu społeczno – pedagogicznym INTEGRACJA jest rozumiana jako umiejętność harmonijnego współżycia i współdziałania osób niepełnosprawnych z pełnosprawnymi we wszystkich przejawach życia społecznego tzn. w domu, w pracy, w czasie wolnym.

W pedagogice specjalnej INTEGRACJĘ rozumie się jako interdyscyplinarne zintegrowane działanie mające na celu rewalidacje jednostek odbiegających od normy.

W pedagogice specjalnej używany jest termin SYSTEM INTEGRACYJNY polega on na nauce i wychowaniu dzieci oraz osób dorosłych z odchyleniami od normy w zwykłych szkołach i placówkach oświatowych przy uwzględnieniu ich odrębnych potrzeb i możliwości zaspokajania.

Celem integracji jest umożliwienie poszkodowanym na zdrowiu osobom prowadzenia normalnego życia i na tych samych warunkach jak innym członkom określonych grup społecznych.

A. Hulek Integracja w najszerszym tego słowa znaczeniu wyraża się w takim wzajemnym stosunku pełno i niepełnosprawnych, w którym respektowane są te same prawa, liczą się te same wartości i w których stwarzane są dla obu grup identyczne warunki maksymalnego i wszechstronnego rozwoju. Integracja pozwala być osobom niepełnosprawnym sobą wśród innych, dążenia te wspierane są ideami humanitarnymi, rehabilitacją, pragnieniami osób niepełnosprawnych rodziców dzieci z odchyleniami od normy możliwościami stwarzania przez współczesną naukę, służby socjalne, technikę itp.

Integracja może mieć zastosowanie do wszystkich sfer życia jednostki niepełnosprawnej. Życia rodzinnego, kształcenia ogólnego i zawodowego pracy, czasu wolego, aktywności społecznej, politycznej itp.

System kształcenia integracyjnego wg Hulka wyróżnia następujące formy i stopnie integracji:

1. Włączenie dzieci i młodzieży upośledzonej do zwykłych klas w zwykłych szkołach.

2. Specjalne klasy w zwykłych szkołach

3. Sąsiedzkie szkoły lub ośrodki pomocy.

4. Specjalne szkoły, do których dzieci uczęszczają w domu rodzinnym.

5. Specjalne szkoły, w których dzieci mieszkają w internacie

6. Nauczanie w domu.

Możemy wyróżnić dwa rodzaje integracji:

1. Poprzez zastosowanie odpowiednich urządzeń, która polega na włączaniu do normalnych systemów w otoczeniu fizycznym, środowiskowym i społecznym tych urządzeń, które zapewniają osoba niepełnosprawnym jak najlepsze funkcjonowanie.

2. Integracja funkcjonalna – osoby upośledzone mieszkają, pracują i spędzają czas wolny w takich samych warunkach jak osoby pełnosprawne

Ze względu na ilość osób:

1. Indywidualna

2. Grupowa – klasa specjalna

3. Najwyższa forma integracja społeczna, która polega na spontanicznym uczestnictwie, w każdej grupie społecznej na zasadzie pełnosprawnego jej członka wymagającą psychologicznego przygotowania obu stron.

Podstawa integracji dwie zasady:

1. Jednostka upośledzona jest jednostką normalna, ponieważ prowadzi normalne życie w zmodyfikowany sposób.

2. Pomimo, że jednostka upośledzona posiada diagnozę lekarską, nie zawsze koresponduje z poziomem funkcji tej jednostki.

Warunki kształcenia integracyjnego:

1. Wielkość i charakter grup integracyjnych – warunkiem założenia im mniejsza liczba uczniów tym integracja jest łatwiejsza

2. Im starsze są jednostki upośledzone tym integracja jest wolniejsza

3. Im większe są różnice odmienne między osobami integrowanymi a grupą to sprzyja wzajemnej integracji

4. Im więcej dzieci z odchyleniami od normy tym liczna klasa

5. Właściwa informacja o dzieciach upośledzonych i o grupach.

System kształcenia integracyjnego w Polsce.

MEN w 1993 wydało zarządzenie, które określa zasady funkcjonowania klas i szkół integracyjnych.

Jeżeli w szkole masowej w klasie jest 3 dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych – klasa integracyjna.

Klasa liczy od 15 – 20 dzieci w tym od 3 – 5 dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

W tych klasach dodatkowo zostaje zatrudniony pedagog specjalny, osoba współpracująca z nauczycielem wiodącym.

Jeżeli w szkole wszystkie klasy lub oddziały są integracyjne jest to szkoła lub przedszkole integracyjne.

Klasy i oddziały integracyjne pracują na podstawie programów autorskich.

Integracja ze społeczeństwem:

1. propagowanie wiedzy na temat niepełnosprawnych.

2. komunikacja, środki transportu, mieszkania odpowiednio przygotowane dla osób niepełnosprawnych.

3. kino, teatr dostosowane do osób niepełnosprawnych.

Kultura społeczna związana ze świadomością.

WYKŁAD VIII (09.01.2008)

Temat: Metody pedagogiki specjalnej.

1. METODA OŚRODKÓW PRACY – METODA OŚRODKÓW ZAINTERESOWAŃ, twórcą tej metody jest M. Grzegorzewska. Opracowała tą metodę na podstawie zainteresowań O. Decroly .Opracowała teorie nauczania dla klas najniższych szkół specjalnych. O. Decroly w 1901r. Założył instytut nauczania specjalnego, a następnie szkoły dla dzieci upośledzonych umysłowo. Głównym hasłem nauczania było nauczanie życia przez życie. Czyli treść nauczania dobierał zgodnie z zainteresowaniami dzieci i potrzebami, były ułożone w określone grupy tematyczne tzw. Ośrodki zainteresowań. Decroly wyróżnił cztery potrzeby dziecka:

1. Potrzeba wyżywienia

2. Obrona przed przeciwnościami klimatycznymi (umiejętne ubieranie się)

3. Przeciwdziałanie niebezpieczeństwom

4. Działania współpracy, wypoczynku

W Polsce ta metoda została zmodyfikowana i zamiast jednego ośrodka opracowuje się wszystkie cztery ośrodki związane z najbliższym otoczeniem dziecka na tle pór roku. Istotą tej metody jest taki układ treści nauczania, które pozwalają dzieciom upośledzonym poznawać coraz szersze kręgi środowiska przyrodniczego. Poznanie najbliższego życia dziecka.

• prowadzenie rozmów o klasie, szkole

• rozszerzenie wiedzy o najbliższe otoczenie.

Wszystkie te zagadnienia rozkładane są na różne pory roku.

Wg M. Grzewgorzewskiej lekcja jednego dnia całość tzw., jednostkę metodyczną.

W tej metodzie zostały uwzględnione etapy:

1. zajęcia wstępne

2. obserwacja

3. kojarzenie

4. ekspresja

2. METODA C. FREINETA – TECHNIKA FREINETA. Jest to metoda przeznaczona od trzeciej klasy. Została stworzona dla dzieci zdrowych, później zaadoptowana dla dzieci z odchyleniami od normy. Podstawy tej metody Freinet ujął w szereg punktów, które nazwał pewnikami, w których określił zasady postępowania nauczyciela z uczniami.

PEWNIKI:

1. rozumieć dziecko – znać przyczyny jego reakcji,

2. dominacja fizyczna i psychiczna nad dzieckiem jest dla niego szkodliwa,

3. w złej pracy lub złym zachowaniu się dziecka należy szukać przyczyn tego zachowania,

4. nie narzucać dziecku autorytatywnie własnej woli,

5. nie narzucać dzieciom nieuzasadnionych poleceń, w których będą musiały biernie poddawać się,

6. umożliwiać dzieciom dowolna wybrana pracę, którą będą wykonywać bez przymusu,

7. umotywować każdą pracę by stała się ona dla nich umiłowana,

8. niepowodzenia szkolne są czynnikiem hamującym, dlatego trzeba dawać dziecku możliwość osiągnięć,

9. normalną drogą uczenia się dziecka jest doświadczenie a nie wykład,

10. dziecko nie męczy się taka pracą, która związana jest z jego życiem,

11. ani dziecko, ani dorosły nie lubi być nadmiernie kontrolowany,

12. dziecko nie lub pracy w dużej grupie, lubi pracę indywidualną,

13. dotyczy poszanowania godności uczniów,

14. realizacji regulaminu szkolnego.

OGÓLNIE W 6 PUNKTACH:

1. Nie ma podziału na dydaktykę i wychowanie.

2. Szkoła nie może selekcjonować na dzieci lepsze i gorsze, powinna pracować z dziećmi o różnych wymaganiach.

3. W pracy pedagogicznej najważniejszy jest rozwój każdego dziecka.

4. W rozwoju zawodowym nauczyciela ważna jest wymiana doświadczeń.

5. Założenia pedagogiczne realizowane są za pomocą technik:

   1. Technika swobodnego tekstu (kształtowanie umiejętności wypowiadania myśli).

   2. Korespondencja międzyszkolna

   3. Gazetka szkolna,

   4. Fiszki autokratywne, są to kartoniki z zadaniami dla uczniów

   5. Swobodna ekspresja plastyczna, muzyczna i teatralna.

WYKŁAD IX (16.01.2008)

Temat: Artetarapia.

Termin ten po raz pierwszy pojawił się w latach 40 XX w. psychoterapii i psychiatrii, a potem a pedagogice i psychologii jako narzędzie korekcji i psychorozwoju. Pod pojęcie arteterapia rozumie się spontaniczną twórczość chorych poddanych opiece terapeutów lub działania korekcyjne, plastyczne podejmowane w sytuacji terapeutycznej przez osoby uprzednio nietwórcze w zakresie plastyki.

Wg Kulczyckiego arteterapię można sprowadzić do 3 funkcji:

1. Rekreacyjna – stworzenie odpowiednich warunków wypoczynku. Ma ona sprzyjać w nabraniu nowych sił w przezwyciężaniu problemów życiowych jednostki.

2. Edukacyjna – dostarczanie uczestnikowi terapii dodatkowych wiadomości przydatnych do reinterpretacji sensu i celu życia.

3. Korekcyjna – przekształcanie szkodliwych mechanizmów na bardziej wartościowe.

4. Diagnostyczna – na podstawie wytworów artystycznych

5. Terapeutyczna – działanie za pomocą sztuki w sposób zbliżony do właściwości leku.

Wg innych autorów funkcje:

1. ekspresyjna – pomaga w ujawnianiu tłumionych emocji, pomaga rozładować i przekształcić niekorzystne dla zdrowia stany frustracji i napięcia.

2. kompensacyjna – ma na celu zaspokojenie nierealizowanych potrzeb jednostki

3. poznawcza – uczy nazywania, wyrażania i rozpoznawania uczuć

4. regulacyjna – umożliwia zaspokajanie potrzeb samorealizacji

5. relaksacyjna – odprężająca, pozytywnie wpływa na samopoczucie, wywołuje pozytywne emocje.

Arteterapia obejmuje następujące obszary działań:

• muzykoterapię

• choreoterapię

• teatroterapię

• terapię przez sztuki plastyczne

• biblioterapię

MUZYKOTERAPIA – obejmuje oddziaływania za pomocą muzyki i jej elementów, dzieli się na kilka rodzajów:

1. Kliniczno-diagnostyczna –w zakres, której wchodzą działania specjalistów

2. Naturalna – naturalne dźwięki np. szum morza, śpiew ptaków

3. Spontaniczna – jest wyrazem przeżywanych emocji

4. Adoptowana – muzyka z radia – relaks

5. Profilaktyczna – stosowana w celu zapobiegawczym, może aktywizować lub uspokajać

6. Socjoterapeutyczna - sprowadza do eliminowania nieprawidłowych wzorów zachowań i do nauki zachowań społecznie akceptowanych.

4 cele muzykoterapii

• Terapeutyczny – służy do wytworzenia za pomocą muzyki równowagi pomiędzy emocjami a procesami fizjologicznymi.

• Ogólnorozwojowy – umożliwi poznanie doświadczeń

• Umuzykalniając – wrażenia estetyczne

• Cel, który ma uświadomić pacjentowi przeżyć wypartych do podświadomości

CHOREOTERAPIA – TANIEC LECZNICZY – ozn. Terapeutyczne wykorzystanie ruchu jako procesu, poprzez które wspomagana zostaje emocjonalna i fizyczna integracja.

FUNKCJE:

• Diagnostyczna – w trakcie wykonywania ruchów odzwierciedla się osobowość.

• Profilaktyczny – ma poprawić ogólna kondycję i sprawność fizyczną.

• Terapeutyczna – pobudzić, uwalniać uczucia za pomocą ruchów ciała.

TEATROTERAPIA – spontaniczne przedstawienie teatralne stosowanie w celach terapeutycznych przy udziale dzieci i dorosłych z zaburzeniami charakteru.

RODZAJE:

• Psychodrama

• Drama

• Pantomima

PSYCHODRAMA – metoda rozpoznawania i leczenia zaburzeń psychicznych polegająca na wyrażaniu przeżyć i konfliktów w formie improwizowanych scen.

PODSTAWOWE TECHNIKI W PSYCHODRAMIE:

• Gra ról – która ma za zadanie ujawnianie możliwości do zaspokajania potrzeb jednostki.

• Improwizacja –ma charakter swobodny nie podlega kierowaniu.

• Trening roli – wyćwiczenie gry roli

• Zmiana ról – osoby zmieniają się rolami

• Dublowanie – os. Terapeuta pomaga zwerbalizować myśli i uczucia

• Lustro – możliwość popatrzenia siebie z boku.

• Puste krzesło – na krześle sadza się osobę, z która jest się w konflikcie.

DRAMA – jest metodą pedagogiczną, która ułatwia i przyśpiesza naukę, oraz dojrzewanie dziecka do społ.i twórczego życia.

TECHNIKI:

• Stop klatka – zatrzymanie akcji w znaczącym momencie i przeanalizowanie.

• Informacja zwrotna –

• Rola maska – bezpośrednie doświadczenia zmieniające zachowanie.

BIBLIOTERAPIA – polega na oddziaływaniu książki w różnych środowiskach społecznych poprzez odpowiedni dobór lektur. Podstawową funkcją jest kształtowanie postaw społecznie oczekiwanych.

FUNKCJE:

• wychowawcza

• utylitarna – pomaga w rozwiązywaniu problemów życiowych

• informacyjna – dostarcza wiedzy o zdrowiu pacjenta.

P.s. Przepraszam za błędy, które mogły wyniknąć w trakcie przepisywania.