Podstawy prowadzenia działalności gospodarczej Wykład 7 13.11.2012 r.

Formalna strona Procesu Założycielskiego

*Ograniczenia przy powstawaniu przedsiębiorcy:

1. Istnieją pewne działania ograniczone prawem

2. Kto może być przedsiębiorcą

3. Działania, które wymagają koncesji

4. Konieczność respektowania prawa własności

*Ograniczenia polegają na:

• Podstawowym określeniu działalności gospodarczej

• Konieczności uzyskania pewnego zezwolenia

• Ustawowym określeniu pojęcia „przedsiębiorca”

• Określenie instytucji obligatoryjnie uczestniczących w procesie założycielskim

• Określenie procedur, terminów, form oraz sankcji za ich nieprzestrzeganie

*Działalność gospodarcza z ustawy, to zarobkowa działalność handlowa, usługowa, budowlana, wytwórcza oraz rozpoznawanie, wydobywanie i eksploatacja zasobów naturalnych prowadzona w sposób zorganizowany i ciągły.

Wyróżniamy tu 4 zasady wolności:

• Wolność podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej

• Prawna równość przedsiębiorców

• Uczciwa konkurencja i ochrona praw konsumentów

• Przestrzeganie dobrych obyczajów w obrocie gospodarczym

*Przedsiębiorcą z ustawy może być osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie posiadająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która obejmuje się i wykonuje działalność gospodarczą na własny rachunek.

* Ograniczenia swobody prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej:

• Wymóg posiadania dla określonej działalności określonych uprawnień

• Wymóg otrzymania koncesji na prowadzenia działalności w dziedzinach ważnych dla obronności i bezpieczeństwa państwa

• Wymóg uzyskania zezwoleń na wykonywanie działalności gospodarczej

• Formalne procedury rejestrowe i ewidencyjne

• Udział w procesie założycielskim szeregu instytucji, organów – do podstawowych instytucji należą:

- Urząd Statystyczny

- Urząd Skarbowy

- Zakład Ubezpieczeń Społecznych

- Bank

- Państwowa Inspekcja Sanitarna

- Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska

- Straż Pożarna

- Państwowa Inspekcja Pracy

- Inne

Temat: Fazy rozwoju przedsiębiorstwa.

1. Rozróżniamy następujące fazy rozwoju przedsiębiorstwa:

I –Powstanie

II – Wzrost

III –Dojrzałość

IV - Schyłek

I FAZA POWSTANIE – determinuje w poważnym stopniu zachowania przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa w przyszłości. W okresie narodzin Mała Firma jest zdeterminowana przez przedsiębiorcę, przez jego kreatywne i przedsiębiorcze zachowanie oraz załogi. Przedsiębiorca wyznacza sobie tu cele krótkookresowe, postanawia co będziemy produkować i jak nasze przedsiębiorstwo nakierowane jest na otoczenie i na klientów. Realizacja zadań odbywa się tu w wyniku spontanicznych działań. Mamy to do czynienia z oryginalnym pomysłem na produkt czy usługę. Cechy to: dynamika i spontaniczność właściciela, dobra atmosfera, samodzielność i odpowiedzialność pracowników, niebezpieczeństwa są związane z brakiem doświadczeń.

*Od czego zależy prawdopodobieństwo przetrwania:

• Prawdopodobieństwo wyznacza wysokość kapitału

• Konkurencyjne otoczenie

• Osoba przedsiębiorcy

*Najważniejszym celem jest tu: przekroczenie progu przeżycia, czyli osiągnięcie nadwyżki przychodów nad kosztami.

*Typem przedsiębiorcy w tym etapie jest Pionier - człowiek, który jest obdarzony charyzmą, zdolny do ryzyka, wciela swoje pomysły i zamierzenia, osoba odporna na stres, która posiada wiarę w siebie i to co robi, człowiek który posiada ogólną wizję działania przedsiębiorstwa, zdolny do innowacji i zmiany, nastawiony na osiągnięcia, nie poddający się trudnościom, kreatywny, sprytny, łatwo nawiązujący kontakty z ludźmi, skoncentrowany na przyszłość. Człowiek ten musi być kimś w rodzaju lidera.

*Grupa cech charakterystycznych dla przedsiębiorstw w tej fazie:

• Przedsiębiorstwa młodość (choć to nie jest reguła)

• Przedsiębiorstwo ma małe obroty, niewielką liczbę zatrudnionych i niewielką liczbę klientów

• Na czele stoi 1 osoba

• Przedsiębiorstwo jest nastawione na radykalne innowacje

• Między kierownictwem a grupą wykonawczą istnieje tylko 1 szczebel zarządzania

• Kierownictwo bardzo dobrze wie wszystko o sprawach przedsiębiorstwa

• Osobiste kontakty właściciela ze wszystkimi klientami

• Brak sformalizowanego systemu motywacyjnego

• Niski stopień specjalizacji zatrudnionych

• Kapitał własny na poziomie minimum określony w przepisach prawa

• Autorytarny styl kierowania

II FAZA WZROSTU, ROZWOJU, ROZBUDOWY – mamy tu do czynienia z 2 tendencjami : 1 – czas wyzwala z jednej strony profesjonalizację pracowników , 2 –wzrost formalizmu działania.

*W fazie tej rośnie liczba zatrudnionych, a także obroty. Powstaje polityka personalna, zbytu, zaopatrzenia. Powstają nowe komórki organizacyjne, np. dział kadr, wzrost specjalizacji, rośnie ilość informacji. Jednoosobowe zarządzanie przestaje być możliwe. Właściciel musi część zadań delegować do innych ludzi. Sformalizowane procedury pojawiają się, powstają sformalizowane procesy działania, np. marketing.

*Przedsiębiorstwo styka się z kilkoma rodzajami zagrożeń:

• Popadanie w rutynę i zmniejszona motywacja do pracy

• Atomizacja stanowisk i komórek, utrata spójności i widzenia komórek

• Syndrom „roku 4” – niewydolność zarządzania

• Syndrom „trzech wiedzy”- przekonanie właściciela o jego nieomylności i wierze, że potrafi sam pokonać przeszkody

*Menedżer lub Organizator to przykład przedsiębiorcy w tej fazie. Z lidera stać się Menedżerem, tzn. skupić się na przyszłości, jego cechy:

• Zdolności negocjacyjne

• Umiejętności do radzenia sobie na konkurencyjnym rynku

• Wiedza i doświadczenie zawodowe

• Przedsiębiorca w tej fazie musi nabywać wiedzę, która polega na delegowaniu zadań

*Brak umiejętności delegowania doprowadza do stagnacji przedsiębiorstwa.

*Identyfikatory tej fazy:

• Szybko rosną obroty, liczba pracowników i klientów

• W strukturze organizacji wyróżniamy kilka szczebli zarządzania

• Dostrzegamy znaczny wzrost kapitału własnego

• Duży stopień formalizacji

• Wzrost specjalizacji pracowników i maszyn

III FAZA DOJRZAŁOŚĆ – profil produkcyjny i rynkowy jest już uregulowany. Pozycja finansowa firmy jest z reguły stabilna. Struktura organizacyjna traci dawną swoistość. Pogłębia się proces decentralizacji zadania. Niebezpieczny jest wzrost tendencji dominacji formalnych i biurokratycznych elementów. Zagrożeniem jest to, że koszt utrzymania pozycji na rynku jest coraz wyższy. Pojawiają się naśladowcy. Malejący dynamizm.

*Przedsiębiorstwo przeciwstawiać się może stabilnością reguł działania, kompleksową polityką, przyciąganiem nowych wspólników, wprowadzeniem pewnych działań wyprzedzających.

*Administrator – nastawiony jest na osiągnięcie największego Wyniku Finansowego, osoba zdolna utrzymać pozycję zdobytą na rynku, wysokie zdolności kierownicze, trzyma mocno ster firmy w swoich rękach.

*Identyfikatory tej fazy:

• Słaby realny wzrost obrotów

• Partycypacyjny styl kierowania

• Stabilizacja płac

• Małe zrozumienie dla innowatorów i innowacji

• Komunikacja za pomocą pism – formalna

• Naczelne kierownictwo luźno związane ze sferą operacyjną

• Decyzje są wynikiem kompromisu między wewnętrznymi i zewnętrznymi grupami interesu

IV FAZA SCHYŁKU (niekiedy likwidacji) - kiedy zagrożenia, które zidentyfikowaliśmy w III FAZIE są bez odpowiedzi, to przedsiębiorstwo wejść w kryzys. Jeżeli przedsiębiorcę cechuje wyuczona nieudolność, to kryzys ten może się pogłębić. Narastająca sytuacja kryzysowa lub nagła sytuacja (np. śmierć właściciela lub rezygnacja z prowadzenia przedsiębiorstwa) może spowodować tę fazę. To może często spowodować sprzedaż przedsiębiorstwa.

*Typ przedsiębiorcy w tej fazie to reformator, uzdrawiacz, rewitalizator - cechy:

• Musi być bardzo krytyczny wobec tego co obserwuje

• Otwarty na zmiany i nowości

• Odporny psychicznie

• Konsekwentny w działaniu

• Powinien posiadać pęd do zmian

• Powinien posiadać zdolności negocjacyjne

• Powinien posiadać osobowość kreatywną i żywiołową jak w I fazie

• Powinien być fachowcem i zdyscyplinowany jak w II fazie

*Pozytywne elementy tej fazy to tradycja, zachowanie i doświadczenie załogi oraz przedsiębiorstwa.

*Przejawy fazy schyłku:

• Spadek obrotów

• Znikome innowacje

• Izolacja od otoczenia

• Obniżanie ceny

• Jednostronna orientacja na koszty

• Zabiegi w celu uzyskania pomocy ze strony państwa

• Kierownictwo przedsiębiorstwa jest w podeszłym wieku

• Obserwowalna walka pomiędzy poszczególnymi członkami kierownictwa w przetrwaniu

FAZA TA NIE MUSI DOPROWADZIĆ FIRMY DO UPADKU