KSERÓWKI

Niepełnosprawność intelektualna, spadek poziomu rozwoju intelektualnego - zakłócenie rozwojowe polegające na znacznym obniżeniu ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy niedostatek do wnętrza zakresie zachowań adaptacyjnych (w szczególności niezależności również odpowiedzialności). Według definicji WHO: istotne zejście ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, również trudności wewnątrz zachowaniu przystosowawczym, występujące poprzednio 18. r.ż. E. Doll – stan niedojrzałości społecznej powstały w środku okresie rozwoju będący skutkiem zahamowania rozwoju inteligencji pochodzenia konstytucjonalnego. Stan ów jest nieusuwalny. Doll wyróżnia wobec tym szóstka aspektów niepełnosprawności: niedojrzałość społeczną, niską technika umysłową, opóźnienie rozwojowe, zahamowanie rozwoju trwałe, nieprzemijające wewnątrz procesie dojrzewania, konstytucjonalność, nieodwracalność. Kraeplin – oligofrenia, jako grupa złożona pod względem etiologii, obrazu klinicznego i zmian morfologicznych anatomii rozwojowych, która ma wspólną podstawę patogenetyczną, a mianowicie totalne opóźnienie rozwoju psychiatrycznego. W 1992 roku ukazała się nowa definicja, której autorami są Ruth Luckasson – rozbudowanie i szczegółowy opis umiejętności przystosowawczych (poprzednio określanych jako zachowania przystosowawcze) oraz podkreślenie wielowymiarowości diagnozy, której celem jest kompleksowa charakterystyka funkcjonowania jednostki. Zaakcentowanie w definicji Luckasson roli umiejętności przystosowawczych było próbą podkreślenia konieczności uwzględniania w procesie diagnostycznym nie tylko ilorazu inteligencji. AAMR/AAiDD: - Heber (1959/1961) – upośledzenie umysłowe jako niższy niż przeciętny ogólny poziom sprawności intelektualnych, który powstaje w okresie rozwojowym i wiąże się z zaburzeniami w zachowaniu przystosowawczym, przy rozpoznaniu uwzględnia zachowania przystosowawcze; - Gorossman (1975) – określił upośledzenie umysłowe jako istotnie niższy niż przeciętny (o dwa odchylenia standardowe od średniej) ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego, współwystępujący wraz z zaburzeniami w zachowaniu przystosowawczym, powstałym w okresie rozwojowym (aż do 18 lat); - ważną cechą upośledzenia umysłowego jest istotnie niższy ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego, który współwystępuje przy znacznych ograniczeniach w zachowaniu przystosowawczym (1992); podkreśla, że upośledzenie umysłowe dotyczy ograniczeń w aktualnym, obserwowalnym funkcjonowaniu i jest stanem, w którym funkcjonowanie jednostki jest ograniczone, a nie cechą; przed 18 rokiem życia (1999). Określenia, takie jak: oligofrenia (mało - myślenie od czasu greckiego: oligos - mało, phren - rozum); upośledzenie umysłowe; niedorozwój umysłowy; osłabienie rozwoju umysłowego; upośledzenie rozwoju psychicznego; zahamowanie rozwoju psychicznego; obniżona technika psychiczna. Rehabilitacja: 1. To kompleks działań na trzech poziomach funkcjonowania osoby z ni: biologicznym, jednostkowym, społecznym. 2. W rehabilitacji osób z ni wychodzenie poza stereotyp ilorazu inteligencji i uznawanie znaczenia wieku chronologicznego oraz „praktykowania życia”. 3. Ograniczanie pesymistycznego postrzegania możliwości rehabilitacji ni i poszukiwanie wiarygodnych, racjonalnych uzasadnień optymizmu pedagogicznego. 4. W rehabilitacji ważna jest wczesna interwencja, podejmowanie stymulacji rozwojowej dziecka z ryzyka upośledzenia umysłowego. 5. Akcentowanie wyznaczników postępowania rehabilitacyjnego: godność, autonomia, tożsamość, podmiotowość osoby z ni. 6. W programach rehabilitacji uwzględnienie indywidualnych możliwości i ograniczeń, sil i słabości rozwojowych osoby z ni. 7. Stopniowe przechodzenie od oferowania życia w izolacji do włączania osoby niepełnosprawnej do normalnego życia w otwartym środowisku. Termin ten (łac.re-znów habilitatio-zdolny, przywrócony) oznacza przywrócenie komuś utraconych wartości, mimo istniejącego w dalszym ciągu kalectwa i pojmowany jest jako proces, którego głównym zadaniem jest „rozwijanie u osób trwale poszkodowanych na zdrowiu maksymalnych zdolności do wykonywania podstawowych codziennych zajęć, przygotowanie do pracy zawodowej oraz stworzenie korzystnych warunków do kontaktów z otoczeniem fizycznym i ze środowiskiem społecznym. Nadrzędnym celem rehabilitacji jednostek upośledzonych umysłowo jest przygotowanie ich do życia i pracy oraz włączenie w miarę możliwości w normalne życie społeczne. Z tego też powodu poszczególne części rehabilitacji są wzajemnie uwarunkowane. Rezultaty w rehabilitacji leczniczej mają wpływ na możliwości zawodowe i społeczne funkcjonowanie osób upośledzonych. Podobnie, dobrze dobrana praca zawodowa ma charakter terapeutyczny (usprawniający). Edukacja -  szkoła ogólna, szkoła ogólna z oddziałami integracyjnymi, szkoła specjalna. I upośledzenie w stopniu lekkim: - szkoła podstawowa i gimnazjum – podstawa programowa kształcenia ogólnego tak jak w przypadku osób pełnosprawnych; - te same obowiązki, system oceniania i zajęcia edukacyjne; - dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych; - 10-16 osób w klasie - sprawdziany poziomu opanowania umiejętności (w kl VI szkoły podstawowej, w kl III gimnazjum; zwolnione są jedynie osoby z upośledzeniem w stopniu lekkim ze sprzężoną niepełnosprawnością, posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego); - egzamin dostosowany do ich możliwości; - koniec edukacji – zasadnicza szkoła zawodowa specjalne, kończy się egzaminem zawodowym 0 potwierdza kwalifikacje zawodowe. II stopień umiarkowany i znaczny: - szkoła podstawowa i gimnazjum specjalne; - 6-8 osób w klasie; - i etap nauczania (kl I-III) taki sam program – są to zajęcia zintegrowane; II i III etap kształcenie ma inny charakter: funkcjonowanie w środowisku, muzyka z rytmiką, plastyka i technika, wf, religia lub etyka; - cele: realizacja funkcji wychowawczej, dydaktycznej, opiekuńczej; wychowywanie i nauczanie całościowe, zintegrowane – poznanie otaczającego świata; - indywidualny program edukacyjny; - oceny opisowe; - do III etapu nauczania: 3letnie szkoły specjalne, kształcenie ogólne, zajęcia przysposabiające do pracy, program ustala nauczyciel. III stopień głęboki: - zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze; - wiek od 3-25 lat; - charakter zespołowy (2-4 osoby) lub indywidualny (obecność rodzica); - cele: wspomaganie rozwoju, rozwijanie zainteresowań, uzyskiwanie niezależności w codziennym życiu; - program ustala nauczyciel wraz z psychologiem; - po zakończeniu edukacji – korzystanie z form pomocy stacjonarnej czy półstacjonarnej i kontynuacja procesu rehabilitacji (domy pomocy społecznej, sanatoria itd.) – poprawa stanu zdrowia, wspomaganie rozwoju psychoruchowego, rozwój dojrzałości społ, rozwój psychofizyczny do pracy, rozwój indywidualnych uzdolnień i zainteresowań. Obraz osoby niepełnosprawnej: 1. Rozwój fizyczny uzależniony od stopnia upośledzenia. 2. Rozwój intelektualny obejmujący: f percepcyjno-motoryczne, myślenie, pamięć, uwagę, rozumienie, tworzenie pojęć, kojarzenie. 3. Rozwój emocjonalny i sfera zachowań – obszary, w których często obserwowane są zaburzenia u osób z ni. 4. Rozwój komunikacji jest w dużej mierze uwarunkowany poziomem intelektualnym. 5. Rozwój społeczny (zw z przystosowaniem społ, dojrzałością społ – podejmowanie decyzji i pełnienie ról). Kontakt z osobami z ni: świadomość problemów osób z ni, wrażliwość i odpowiednia postawa (dostrzeganie różnic w zdolnościach i umiejętnościach, lecz nie pozawala wyznaczać różnic w traktowaniu), utrudnienia w porozumiewaniu się (rozumienie mowy, przekazywanie komunikatów werbalnych), musimy poznać możliwości i ograniczenia w porozumiewaniu się osób z ni, włączanie różnych kanałów porozumiewania się (wzrok, słuch, informacje werbalne oraz oddech, sygnały płynące z ciała, wyraz oczu, mimika, postawa ciała, odgłosy nieartykulacyjne), zapewnienie podmiotowości i autonomii osobie z ni, cierpliwe próby podejmowania dialogu, postawa akceptacji, zrozumienia „inności”, poszanowania różnic, poszukiwanie zalet czy najmniejszych osiągnięć, empatyczne rozumienie (wczuwanie się w sytuacje, emocje, myśli i doznania osób z ni), różne działania stymulujące (maja pomóc w kontaktach z różnymi ludźmi czy rówieśnikami), lęk (ze strony osoby sprawnej jak i osoby z ni).