PEDAGOGIKA

Didasko - uczę

Didaktkikos - pouczający

Dydaktyka – sztuka nauczania wszystkich wszystkiego, ale nie tylko nauczania, a także wychowania

Dydaktykę traktujemy jako:

• Przygodne udzielenie informacji

• Operowanie pokazem

Jan Fryderyk Herbart: XIX w.

• Szkoła tradycyjna (najważniejszy jest przekaz wiadomości, jak najwięcej treści)

• Stopnie formalne

John Dewey: XX w.

• Szkoła progresywna (przeciwieństwo szkoły tradycyjnej, cenił zainteresowania uczniów, ćwiczenia, pracownie)

• Metoda eksperymentalna

Dydaktyka – traktowana jako nauka o nauczaniu i uczeniu się, więc jako system poprawnie uzasadnionych twierdzeń I hipotez dot. Zjawisk, zależności i prawidłowości nauczania, uczenia się oraz sposobów przekształcania tych zjawisk przez człowieka

Wychowanie – wszelkie celowe oddziaływanie ludzi dojrzałych na przede wszystkim dzieci i młodzież, aby w nich kształtować określone pojęcia, uczucia, postawy, dążenia. Dlatego zawiera ono w sobie opiekę, dostarczanie rozrywki i kultury, wychowanie fizyczne, umysłowe, moralne, społeczne, estetyczne, ideowe; a także nauczanie, szkolenie, przygotowywanie do różnych zadań, kształcenie w różnych kierunkach, oświatę, popularyzację, poradnictwo, agitację. Działalność wychowawcza jest społecznie zorganizowana i odbywa się w określonych grupach społecznych – instytucjach wychowujących, jak: rodzina, szkoła, organizacja młodzieżowa, zakład pracy, teatr, muzeum itd.

Wybrane definicje wychowania:

-T. Waitz: planowe oddziaływanie na jeszcze dające się kształcić wewnętrzne życie innych

-G. Kerchensteiner: świadome urzeczywistnianie wartości w kimś innym

-O. Decraly: przygotowywanie do życia przez życie

-R. Miller – świat interakcji i współpracy wychowawcy i wychowanka, której podstawę stanowi wzajemne zaufanie i zrozumienie, zapewniające właściwe komunikowanie się

Ex duco – wprowadzam

Edukacja – ogół wpływów na jednostki i grupy ludzkie, sprzyjających takiemu ich rozwojowi, aby w najwyższym stopniu stały się one świadomymi i twórczymi członkami wspólnoty społecznej, kulturowej i narodowej oraz były zdolne do aktywnej samorealizacji własnej tożsamości i rozwijania własnego ja poprzez podejmowanie zadań ponadosobistych, poprzez utrzymywanie ciągłości siebie w toku spełniania zadań dalekich (Z. Kwieciński)

Filary edukcji:

1. Uczyć się, aby wiedzieć

2. Uczyć się, aby działać

3. Uczyć się, aby żyć

4. Uczyć się, aby być

Rozwijać się to czynić aktywnym, przemieszczać z pozycji początkowej do takiej, która zapewnia więcej możliwości efektywnego użycia, powodować wzrost i różnicowanie się zgodnie z naturą przechodzić proces naturalnego wzrostu różnicowania bądź ewolucji na drodze kolejnych zmian

Aktywność Efektywność Natura

-zabawa -nagroda, kara -rozmowa

-przykład -ćwiczenia -rywalizacja

Nauczanie – planowa i systematyczna praca nauczyciela z uczniami, polegająca na wywoływaniu i utrwalaniu zmian w ich wiedzy, dyspozycjach, postępowaniu i całej osobowości – pod wpływem uczenia się i opanowywania wiedzy, przeżywaniu wartości i własnej działalności praktycznej

Uczenie się – proces, w którym na podstawie doświadczeń, poznania i ćwiczenia – powstają nowe formy zachowania się i działania lub ulegają zmianom formy wcześniej nabyte

Kształcenie – ogół czynności umożliwiających ludziom poznanie przyrody, społeczeństw i kultury oraz uczestnictwo w ich kształtowaniu, a zarazem osiągnięcie możliwie wielostronnego rozwoju, sprawności, zdolności i uzdolnień, zainteresowań i zamiłowań, przekonań i postaw oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych

Samokształcenie – nabywanie wykształcenia w toku działalności własnej, której cele, treść, warunki i środki ustala sam podmiot

Na proces uczenia się składają się elementy:

1. Cechy(systematyczność, sposób, aktywność)

2. Czynnik(środowisko, zdolność, motywacja)

3. Rezultaty(wiedza, umiejętności, kształtowanie postawy

4. Przedmiot

Składniki systemu kształcenia:

1. Nauczyciele, ich kompetencje, metody i zaangażowanie

2. Uczniowie, ich potrzeby, motywacje i zaangażowanie

3. Treść kształcenia

4. Środowisko kształcenia

System kształcenia – uporządkowany zbiór elementów takich jak:

1. Nauczyciel

2. Uczeń

3. Środowisko

4. Treść,

oraz związków i zależności między nimi tworzącymi całość, która służy założonym celom.

Funkcję dydaktyki jako nauki:

• Deskryptywna(badania diagnostyczne oparte na obserwacji, wkracza gdy w wychowaniu lub nauczaniu są zakłócenia)

• Eksploracyjna(badania eksperymentalne, wprowadza się nowy czynnik, by podnieść jakość kształcenia

• Predykcyjno-prospektywna(na podstawie wyjaśnienia zdarzeń wcześniejszych prognozujemy, antycypujemy przyszły stan rzeczy)

• Praktyczna(wykrywając prawidłowości procesu kształcenia można skuteczniej na niego oddziaływać)

Metoda nauczania problemowa i z podziałem na grupy jest najbardziej efektywną metodą kształcenia. Lęk pojawia się w zetknięciu z nową sytuacją i nagła zmianą.

Szkoła – budynek, instytucja, uzyskane wykształcenie, kierunek w nauce i filozofii

Szkoła – instytucja powołana do planowego i systematycznego kształcenia dzieci, młodzieży i dorosłych stosownie do społecznie akceptowanych planów i programów nauczania

Rodzaje szkół w zależności od:

• Wieku

• Płci

• Szczebla kształcenia

• Rodzaju wykształcenia

• Lokalizacji

• Finansów

• Kryteriów doboru uczniów

• Stanu zdrowia ucznia

• Czasu prowadzenia zajęć

Działania dydaktyczne nauczyciela = czynności nauczyciela:

1. Przyciąganie i ukierunkowanie uwagi

2. Pobudzanie do przypominania sobie podstawowych wiadomości i umiejętności

3. Informowanie uczniów o celach uczenia się

4. Dostarczanie odpowiednich bodźców

5. Podawanie wskazówek dotyczących uczenia się

6. Dostarczanie korygujących informacji zwrotnych

7. Ocenianie wyników

8. Ułatwianie transferu

9. Ćwiczenia, by zachować wiedzę

-szkoła leśna

-szkoły państwowe(Sparta)

-szkoły prywatne(Ateny)

-szkoły elementarne i gramatyka(Rzym)

-średniowiecze – pierwsze uniwersytety, szkoły parafialne

-Jan Amos Kameński

-XVIII w. KEN, narodowy system edukacji

-XIX w. podstawy nowoczesnego systemu szkolnego

-po II wojnie światowej rozbudowa szkoły w kierunku: powszechność, jednolitość, bezpłatność

Cele działalności szkoły:

• Zapewnienie wielostronnego rozwoju i przygotowanie do życia

• Optymalne wykorzystanie sił i zdolności

• Umożliwienie poznania różnych rzeczywistości i uczestnictwo w twórczym przekształcaniu

• Przysposobienie do dalszego kształcenia

• Opanowanie języka ojczystego i obcych

• Winna przygotowywać do poszukiwania prawdy o świecie i człowieku

Planowanie pracy szkolnej:

• Dokładne ustalenie planu działania

• Dobór czynności, treści, środków, warunków służących celowi

• Ułożenie harmonogramu działań

Dyscyplina w szkole

• Cechy nauczyciela(czujność, tempo, odczytywanie sygnałów, podzielność uwagi)

• Działania nauczyciela(prewencyjne, interwencyjne, demonstracyjne)

Agresja – zachowanie niosące ze sobą negatywne skutki dla ofiary, a sprawca pragnie zranić fizycznie lub psychicznie ofiarę

Teorie wyjaśniające agresję:

1. Teoria instynktu (rezultat spontanicznych impulsów); Rada: kanalizowanie

2. Teoria frustracji (agresja powstała jako reakcja na przeszkodę); Rada: werbalizować uczucie złości, inaczej interpretować sytuację

3. Teoria uczenia się (agresja nabywana w wyniku uczenia się na modelu)

4. Teoria subkultury (dopasowywanie się do kultury sprzecznej z ogólnymi normami)

5. Teoria społecznego uczenia się (agresja nabywana w procesach społecznej komunikacji)

6. Teoria etykietowania; Rada: podkreślać pozytywne atrybuty

Ogniwa nauczania – uczenie się:

1. Uświadamianie uczniom celów dydaktycznych(odpowiednie motywy uczenia się u uczniów)

2. Zaznajamianie uczniów z nowym materiałem – środki poglądowe, słowo (gromadzenie materiału, przyswajanie wiadomości)

3. Kierowanie procesami uogólniania(opanowanie pojęć i sądów)

4. Utrwalenie wiadomości uczniów

5. Kształtowanie umiejętności, nawyków, przyzwyczajeń

6. Wiązanie teorii z praktyką

7. Kontrola i ocena wyników nauczania

Style nauczania

1. Zamknięty: przywiązanie dużej wagi do treści

2. Ramowy: w centrum są zainteresowania ucznia i właściwy mu styl poznawania

3. Negocjacyjny: można o wszystkim dyskutować; wiedza tworzona jest w procesie interakcji