5.05.2009
Charakterystyka stresu pourazowego
Podział z perspektywy psychiatrycznej i psychologicznej- nie ma rozróżnienia na ostry, przewlekły;
Stres pourazowy- gdy działa wydarzenie krytyczne, pojawia się reakcja pourazowe (strach, lęk)- złożona symptomatologia ukierunkowana na 3 kategorie reakcji:
Utrzymujące się w psychice treści traumatyczne
Unikanie bodźców skojarzonych z traumą
Reakcje wegetatywne, fizjologiczne, pobudzenie
Ad.1.
Powracające przykre wspomnienia(myśli, uczucia obrazy), u dzieci mogą pojawiać się w zabawach
Koszmary senne-bezpośrednie odtworzenie dokładnych fr wydarzenia, bez symboliki np. przy pożarze, z symboliką w przypadku np. przemocy domowej, u dzieci w koszmarach ciężko rozpoznać temat traumy;
Flashback- nadmierna napadowa pamięć.
Intensywny strach, stres i lęk, gdy jakaś sytuacja przypomina sytuacje traumatyczną
Fizjologiczne wzorce emocji przeżywanych w trakcie wydarzenia
Ad.2.
Unikanie rozmów, wspomnień, myśli związanych z traumą, miejsc, czynności
Niemożność przypomnienia sobie świadomie treści wydarzenia
Alienacja, wycofanie, zmniejszenie zainteresowań
Niezdolność do przeżywania serdecznych uczuć, chłód,
ograniczona perspektywa czasu przyszłego, skupienie na teraźniejszości
Ad.3.
problemy z zasypianiem, płytki sen, krótki- lęk przed koszmarami
drażliwość i impulsywność, nadmierna czujność,
trudności z koncentracją uwagi
stan ciągłego przerażenia.
PTSD- gdy objawy utrzymują się dłużej niż miesiąc, ograniczają funkcjonowanie; mogą się pojawić od razu lub po kilku miesiącach.
Często osoby takie sięgają po leki i alkohol- duże ryzyko uzależnień;
Objawy mogą utrwalić się w cechach osobowości, zwłaszcza, gdy są to urazy wczesnodziecięce, przez osoby bliskie- trauma relacyjna;
Zaburzenie wizji świata, poczucia wpływu na sytuacje to największa konsekwencja psychologiczna, w efekcie- lęk przerażenie, gniew, bezsilność, postępująca alienacja, zachowania autodestrukcyjne;
Dominują objawy lękowo- depresyjne;
Epizody dysocjacyjne, zmienione stany świadomości- w PTSD też mogą się pojawić, ale częściej są w ASD.
PTSD jako syndrom to ogólna niespecyficzna reakcja, ponieważ działają różne stresory, w wielu przypadkach odpowiedź pojawia się po zniknięciu stresora, mogą trwać długo. Często towarzyszy temu zaprzeczanie, odrętwienie emocjonalne, a także próby radzenia sobie poprzez nadużywanie leków, alkoholu, narkotyków. Występuje stan permanentnego wzbudzenia.
Fazy PTSD- mogą się nakładać/ mogą być w różnej kolejności:
Rozpoznanie wydarzenia traumatycznego- gwałtowne, silne emocje.
Zaprzeczanie.
Odrętwienie.
Na przemian natrętne myśli, obrazy, emocje.
Umysłowe i emocjonalne przetwarzanie, przepracowywanie, zaakceptowanie tego, co sprawiło, ze wydarzenie było traumatyczne.
Gdy sytuacja jest wyjątkowo traumatyczna pojawiają się też inne symptomy, np. syndrom ocalałego(Niederland)-> przy opisie weteranów wojennych, łączył go z PTSD; głównie depresja, lęk z chronicznych poczuciem winy-z powodu ocalenia i niemożności uratowania innych; często nieświadome , zdolne do wywoływania depresji, lęku i zespołów klinicznych; chroniczny lęk przez ciągłe powracanie do traumy, np. w koszmarach. Może się wykształcić podwójna tożsamość- teraźniejsza i przeszła. Częste zmiany fizjologiczne- przez stan ciągłego napięcia, dystonia wegetatywna. Uszkodzone funkcje intelektualne. Poczucie winy ma komponent depresyjny i prześladowczy.
Może być też utożsamiany z syndromem traumatycznym u osób, które przeżyły wojnę. Często jest u nich wdrukowanie śmierci-to tematyka przewodnia w ich życiu; wynika z niemożności zasymilowania śmierci, jest też rodzajem nieprzepracowanej żałoby, ulga wzmaga poczucie winy. Zwykle jest to ukryte pod postacią lęku, apatii. Zmniejszona zdolność odczuwania jest bronią przed wstrząsem w czasie wydarzenia, później jest bronią przed lękiem. Takie osoby są bardzo podejrzliwe i nieufne. Innym przykładem jest syndrom sztokholmski, ale go opisywać nie będę, bo był już tyle razy, ze nie ma sensu plus jestem leniem i mi się nijak nie chce o nim pisać :P
W leczeniu- najpierw odciążenie- interwencja, później przepracowanie- psychoterapia.
Badania nad byłymi więźniarkami obozu koncentracyjnego- 2 typy reakcji:
Rzucenie się w wir zajęć, pracoholizm, nadmierna aktywność;
Smutek, wątpliwości, lęk o przyszłość.
2 grupy teorii dotyczące funkcjonowania i rozwoju reagowania traumatycznego:
Nadwrażliwość neurologiczna- podkreślają znaczenie UN w rozwoju reakcji pourazowej- znaczny udział środków podkorowych, ale nie znaleziono konkretnmej przyczyny; łączy się z zaburzeniem mechanizmu wzbudzenia w podkorowych ośrodkach układu limbicznego; najprawdopodobniej odpowiada za to hipokamp, ciało migdałowate, miejsca sinawe. Wpływ ma neuroprzekaźnictwo.
Psychologiczne:
Koncepcje psychoanalityczne
Koncepcje poznawcze, związane z uczeniem się – źródło utrwalenia mechanizmów PTSD- zniekształcone schematy poznawcze, po zadziałaniu wydarzenia traumatycznego, bo dochodzi do zniekształcenia przez informacje ze zdarzenia- są sprzeczne z wcześniejszymi schematami, więc są gromadzone w pamięci; osoba musi je zasymilować.