PODMIOTY PGP

1. PARLAMENT - w najszerszym zakresie realizuje zadania państwa w zakresie interwencji publicznej w gospodarkę

   1. poprzez:

      1. stanowi do tego podstawy prawne

      2. ustawy - funkcja ustawodawcza parlamentu jest niemal nieograniczona

         1. nie ma materialnych ograniczeń ustawodawstwa

         2. rząd nie może wydawać rozporządzeń z mocą ustawy

         3. publiczne prawo gospodarcze stanowią również organy ST

            1. akty prawa miejscowego – wyraz decentralizacji

            2. domniemanie kompetencji ST

               • Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych

      3. plany i programy rozwoju

      4. ustawa budżetowa – plan finansowy państwa

      5. ustawa o Narodowym Planie Rozwoju (uchwalany przez RM)

      6. uchwały Sejmu, np. uchwała w sprawie polityki pieniężnej

   2. integracja europejska w ramach UE koryguje oddziaływanie parlamentu na gospodarkę

      1. ustawy i inne akty podlegają kontroli co do ich zgodności z prawem WE

      2. instytucje WE tworzą PGP (Rada i Komisja w trybie administracyjnym)

      3. prawo WE jest stosowane bezpośrednio i ma pierwszeństwo przed prawem krajowym

2. RM

   1. element dualistycznej władzy wykonawczej

   2. konstytucyjne domniemanie kompetencji w sprawach polityki państwa niezastrzeżonych na rzecz innych organów państwowych i ST

   3. kieruje administracją rządową

   4. niepodporządkowana prezydentowi

   5. funkcje

      1. f. rządzenia – centrum polityki wewnętrznej i zagranicznej oraz działalności wykonawczej

      2. f. prawodawcza

      3. f. kierowniczo – koordynacyjna wobec podporządkowanych organów administracji rządowej

      4. f. kontrolno – nadzorcza wobec innych organów i podmiotów administracji publicznej

   6. prezes RM

      1. reprezentuje RM

      2. kieruje pracami RM

      3. wydaje rozporządzenia

      4. zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposób jej wykonywania

      5. koordynuje i kontroluje pracę członków RM

      6. sprawuje nadzór nad ST w granicach określonych w K’97 oraz ustawach

      7. jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej

   7. zadania w zakresie interwencji publicznej w gospodarkę

      1. są pochodną status wykonawczego charakteru wobec zadań określonych przez parlament w ustawie

      2. ustala podstawowe cele i zadania polityki państwa w różnych dziedzinach życia gospodarczego

         1. np. Narodowy Plan Rozwoju – określa cele rozwoju społeczno – gospodarczego kraju, w tym cele rozwoju regionalnego oraz sposoby ich osiągnięcia w okresie określonym w tym Planie

3. ADMINISTRACJA GOSPODARCZA

   1. ujęcie przedmiotowe – wynikająca z materialnego ustawodawstwa administracyjno – gospodarczego działalność organów administracji publicznej w zakresie ingerencji publicznej w gospodarkę

   2. ujęcie podmiotowe – całokształt organów administracji publicznej (państwowej i samorządowej) oraz podmiotów publiczno – prawnych, które z mocy przepisów prawa przedmiotowego realizują zadania ingerencji publicznej w gospodarkę

   3. ujęcie funkcjonalne – realizacja w zakresie i kształcie wyznaczonym przez PGP funkcji ingerencji publicznej w gospodarkę bez względu na zakres i charakter podmiotów, które uczestniczą w jej realizacji

   4. tendencje rozwojowe AG

      1. proces decentralizacji AG – powierzanie realizacji zadań podmiotom spoza hierarchicznej organizacji administracji gospodarczej, tworzonej zasadniczo z organów o charakterze resortowym

         1. instytucje i podmioty prawa publicznego

            1. organy regulacyjne

            2. agencje

            3. fundusze

            4. przedsiębiorstwa państwowe

         2. podmioty prawa prywatnego wykonujące zlecone zadania administracji gospodarczej , np. przedsiębiorstwa prywatne

      2. nie jest jednolita – tworzą ją

         1. organy administracji publicznej

            1. organy administracji państwowej

               • organy administracji rządowej

               • organy administracji pozarządowej

            2. organy administracji samorządowej

               • organy administracji ST

               • organy administracji samorządu specjalnego

                 1. organy administracji samorządu gospodarczego

                 2. organy administracji samorządu zawodowego

         2. organy działające na podstawie decentralizacji

      3. europeizacja struktur administracji

         1. stosunku wertykalne – współpraca miedzy organami administracji państw członkowskich a WE

         2. stosunki horyzontalne - – współpraca miedzy organami administracji państw członkowskich

         3. organy WE ingerują w polską gospodarkę aby zagwarantować otwartą gospodarkę i wolną konkurencją – nadzoruje to KE (może wydawać indywidualne akty administracyjne)

            1. KE w razie niezastosowanie się do jej zaleceń może to ETS skierować skargę o naruszenie prawa WE

            2. zalecenie KE mają charakter ogólny i nie dotyczą indywidualnych spraw

   5. AG działa na podstawie i w granicach prawa polskiego i WE (ma duże znaczenie)

   6. skład AG

      1. rządowa administracja gospodarcza

         1. ministrowie

            1. minister gospodarki

               • organ centralnej administracji rządowej

               • uczestniczy w kierowaniu ogólnym rozwojem gospodarczym – podejmuje inicjatywy i przedkłada RM akty prawne

               • udziela pomocy publicznej

               • ochrona rynku krajowego

               • nadzór gospodarczy

               • funkcja regulacji i reglamentacji działalności gospodarczej w w sektorach infrastrukturalnych

         2. minister skarbu państwa

            1. organ centralnej administracji rządowej

            2. zarządza majątkiem państwa zaangażowanym w gospodarkę

         3. niezależne organy regulacyjne

            1. centralne organy administracji rządowej

            2. cele:

               • podtrzymywanie konkurencji

               • zapobieganie koncentracji

               • ochrona pracowników, konsumentów i inwestorów

            3. występują w sektorach infrastrukturalnych (np. telekomunikacja)

            4. ich powstanie wiąże się z rezygnacją z regulacji własnościowej – prywatyzacji przedsiębiorstw infrastrukturalnych, świadczących usługi sieciowe – już nie są w rękach państwa a mają one pozycję dominującą na rynku macierzystym

            5. pojawiają się w polskim porządku prawnym w wyniku wpływu WE

            6. zasada podwójnej niezależności

               • mają zagwarantowaną niezależność prawną i faktyczną

               • są niezależne od organów władzy politycznej: organów administracji rządowej: RM, premier, ministrowie

            7. zasada separacji funkcji regulacyjnych i operacyjnych – krajowe organy regulacyjne są prawnie odrębne i funkcjonalnie niezależne od organizacji zapewniających sieci, usługi i sprzęt o charakterze infrastrukturalnym niezależność od regulowanych przedsiębiorców

            8. spełniają zadania które są czasowo ograniczone – realizują funkcje zastępcze czasowo nieefektywnych mechanizmów rynkowych przeprowadzają monopole do prawdziwej konkurencji

         4. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki oraz Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej

            1. centralne organy administracji rządowej

            2. nadzorowane przez naczelne organy administracji państwowej

            3. nadrzędność funkcjonalna KE

            4. należą do:

               • Europejskiej Sieci Organów Ochrony Konkurencji I Konsumentów

               • Europejskiej Grupy Organów Regulacyjnych Dla Sieci I Usług Łączności Elektronicznej

               • Europejskiej Grupy Organów Regulacyjnych Dla Energii Elektrycznej I Gazu Ziemnego

      2. Inspekcje Państwowe – organy centralne

         1. realizują funkcje policji gospodarczej

         2. stosują środki o charakterze zakazowo – nakazowym

         3. np.

            1. Prezes Inspekcji Handlowej

            2. Główny Inspektor Sanitarny

      3. Terenowa administracja rządowa o właściwości ogólnej

         1. wojewoda – organ administracji rządowej w terenie

            1. zwierzchnik administracji zespolonej

            2. organ nadzoru nad ST

            3. reprezentant RM

            4. reprezentant SP – wykonuje kompetencje organy założycielskiego w stosunku do PP

            5. realizuje funkcje policji gospodarczej i reglamentacji gospodarczej

               • prowadzi rejestr działalności gospodarczej

               • wydaje koncesje

               • wspiera rozwój gospodarczy

         2. terenowe organy administracji zespolonej

            1. realizują funkcję policji gospodarczej

            2. np. Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny

         3. terenowe organy administracji niezespolonej

            1. realizują funkcję policji gospodarczej

            2. np. państwowym, wojewódzki, powiatowy, graniczny inspektor sanitarny

      4. samorządowa administracja gospodarcza

         1. organy gminy

            1. ustalają taryfy i opłaty w sferze usług użyteczności publicznej

            2. realizują funkcję planowania (zaopatrzenia w ciepło, gaz, energię elektryczną)

            3. realizują funkcje reglamentacji gospodarczej

               • wydają akty prawa miejscowego określające warunki prowadzenia działalności gospodarczej

               • wójt, burmistrz, prezydent miasta udzielają zezwoleń i licencji

         2. organy powiatu

            1. realizują funkcje reglamentacji gospodarczej - starostowie udzielają zezwoleń, licencji i uprawnień na działalność gospodarczą

         3. samorząd województwa

            1. realizuje funkcję planowania (zaopatrzenia w ciepło, gaz, energię elektryczną)

            2. tworzy strategie rozwoju województw i regionalne plany operacyjne

            3. marszałek województwa udziela zezwoleń na działalność gospodarczą

      5. pośrednia administracja gospodarcza – mówimy o niej gdy zadania publiczne nie są realizowane przez organy państwowe, ale przez inne podmioty prawa

         1. agencje

            1. podmioty administracji gospodarczej wyodrębnione prawnie i organizacyjne w celu realizacji zadań organów administracji gospodarczej

            2. forma

               • mogą być zorganizowane w formy prawa publicznego jak i prywatnego (np. SH, przede wszystkim 1- osobowa SSP)

               • najczęściej są organizowane w formie zakładów budżetowych – jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych

                 1. realizują określoną działalność na zasadzie odpłatności

                 2. pokrywają koszty z przychodów własnych

               • czasem mają samodzielne formy organizacyjne oparte na szczegółowych przepisach ustawy

            3. organy agencji

               • prezes

                 1. powoływany i odwoływany przez premiera

                 2. organ wykonawczy

                 3. kieruje agencją

                 4. reprezentuje ją na zewnątrz

               • rada nadzorcza – sprawuje bieżący nadzór nad działalnością agencji

            4. zadania publiczne – niektórym agencjom przekazywane są zadania z zakresu administracji gospodarczej (w drodze ustawy, organy administracji gospodarczej mogą wydawać agencjom wiążące zalecenia), np.

               • stabilizacja rynku rolnego

               • prywatyzacja mienia SP

               • wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw i rozwoju regionalnego

               • tworzenie nowych miejsc pracy

               • przeciwdziałanie bezrobociu

               • wykorzystanie nowych technik i technologii

         2. samorząd gospodarczy

            1. samorząd – wykonywanie części administracji publicznej przez organizacje obdarzone osobowością prawną, działające we własnym imieniu, z mocy przyznanego im prawa pod określonym ustawowo nadzorem państwa

            2. mają charakter korporacyjny

            3. forma decentralizacji administracji

            4. pośrednia administracja gospodarcza

            5. zadania

               • reprezentacja interesów zrzeszonych podmiotów gospodarczych wobec organów państwowych

               • kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej

               • wyrażanie opinii o projektach aktów prawnych

               • przekazane SG zadania państwa

            6. podstawy prawne

               • ustawa o rzemiośle

                 1. dobrowolna przynależność

               • ustawa o izbach rolniczych

                 1. tylko one mają charakter publicznoprawny

                 2. obowiązkowa przynależność

               • ustawa o izbach gospodarczych

                 1. dobrowolna przynależność

                 2. izby gospodarcze mogą zrzeszać się w Krajowej Izbie Gospodarczej

                 3. działalność izby gospodarczej jest nadzorowana przez ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności izby lub przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę izby

      6. przedsiębiorstwa publiczne -

         1. podmioty prawa handlowego oraz prawa administracyjnego gospodarczego w zakresie świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym i publicznym – są to działania gospodarcze, które służą zabezpieczeniu infrastruktury oraz usług użyteczności publicznej

            1. szczególną rolę wśród nich odgrywają tzw. usługi powszechne – wykonywane w interesie ludności, powinny być dostępne powszechnie, nawet gdyby łączyło się to z koniecznością świadczenia na zasadach niekomercyjnych

         2. def. na gruncie prawa wspólnotowego – przedsiębiorstwo publiczne – każde przedsiębiorstwo, na które władze publiczne mogą bezpośrednio lub pośrednio wywierać dominujący wpływ

      7. prywatyzacja zadań AG

         1. definicja

            1. sensu largo – przejęcie przez podmioty prywatne bezpośrednie wykonania zadań AG (ingerencyjnej lub świadczącej) przy zachowaniu przez organy administracji publicznej odpowiedzialności za wykonanie zadań

            2. sensu stricto -rezygnacja państwa z zajmowania się sprawami administracji gospodarczej połączona z uwolnieniem się od odpowiedzialności za wykonywanie tych zadań

         2. prywatyzacja organizacyjna

            1. gdy miejsce dotychczasowego wykonawcy zadań AG (podmiotu prawa publicznego) zajmie podmiot prawa prywatnego zmienia się tyko forma organizacyjno – prawna, ale podmiot publiczny nie zwalnia się od realizacji i odpowiedzialności za realizację zadań publicznych

            2. skutek prawny

               • powołanie szczególnej jednostki organizacyjnej, wyodrębnionej z administracji państwowej i samorządowej, zorganizowanej i działającej wg prawa prywatnego, ale pozostającej w ramach własności państwa lub gminy, które mają kierownictwo nad tymi przedsiębiorstwami egzekwują realizacje ich zadań

         3. prywatyzacja funkcjonalna

            1. wykonanie zadania przekazano podmiotowi prywatnemu

            2. odpowiedzialność za wykonanie zadania spoczywa na państwie

            3. nadzorcze kompetencje organów państwowych

         4. prywatyzacja materialna

            1. wykonanie zadania przekazano podmiotowi prywatnemu

            2. odpowiedzialność za wykonanie zadania spoczywa na podmiocie prywatnym a nie państwie

         5. prywatyzacja majątkowa

            1. zbycie udziałów w przedsiębiorstwie publicznym przez podmiot odpowiedzialny lub inne przedsiębiorstwo publiczne

               • prywatyzacja (ze względu na zakres zbycia udziałów)

                 1. pełna

                 2. niepełna

               • prywatyzacja

                 1. prawdziwa – gdy udziały zbywane są podmiotom prywatnym

                 2. nieprawdziwa – gdy udziały zbywane są podmiotom publicznym

         6. zmiana funkcji państwa

            1. państwo uwalnia się od świadczenia usług a skupia na kontroli i gwarantowaniu świadczenia tych usług przez podmioty prywatne

            2. to podmioty prywatne działają na rzecz dobra wspólnego

      8. podmioty prawa prywatnego

         1. decentralizacja

         2. instytucja powierzenia – przeniesienie na rzecz of i op prywatnych uprawnień do wykonywania we własnym imieniu zadań publicznych

            1. jest to prywatyzacja funkcjonalna

            2. może dotyczyć zadań o charakterze

               • ingerencyjnym (władczym)

                 1. warunki

                    • może nastąpić tylko w drodze ustawy

                    • organy państwowe mogą kierować wiążące zalecenia do podmiotów wykonujących zalecenia i egzekwować ich odpowiedzialność

                    • ustawowe gwarancje ochrony praw jednostek oraz osób prawa prywatnego wobec działań tychpodmiotów

               • świadczącym (niewładczym)

                 1. może nastąpić tylko w drodze ustawy

      9. pomocnictwo administracji

         1. konstrukcja w ramach której w wykonywanie zadań administracji włączone są podmioty prywatne

         2. są to działania państwa

         3. pomocnik administracji nie może realizować żadnych samodzielnych publicznoprawnych kompetencji o charakterze władczym

ZADANIA ( FUNKCJE ) ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ

Funkcje prawa (25) – funkcja sterująca, funkcja organizująca, funkcja rozdzielcza, funkcja stabilizująca, funkcja ochronna

1. KATALOG FUNKCJI (MA CHARAKTER OTWARTY)

   1. funkcje interwencjonizmu restrykcyjnego

      1. policja gospodarcza – ingerencja pośrednia

      2. reglamentacja gospodarcza – ingerencja bezpośrednia

   2. funkcje interwencjonizmu pozytywnego

      1. regulacja gospodarcza

      2. nadzór gospodarczy

         1. w tym kontrola gospodarcza

      3. kierownictwo gospodarcze

      4. planowanie gospodarcze

      5. wspieranie gospodarki

POLICJA GOSPODARCZA - służy ograniczeniu prawa samostanowienia przedsiębiorców. Ma za zadanie ochronę porządku i bezpieczeństwa publicznego, moralności publicznej, środowiska, zdrowia, wolności i praw innych osób. Postawę prawną jej istnienia stanowi konstytucja oraz ustawy szczególne (np. o swobodzie działalności gospodarczej). Policja gospodarcza działa poprzez akty indywidualne zapobiegając naruszeniom prawa ex ante oraz usuwając skutki tych naruszeń ex post. Stosuje nadzór policyjny i może stosować decyzje o charakterze prewencyjnym lub represyjnym jak kary pieniężne, cofanie przyznanych uprawnień, sankcja utraty korzyści.

1. Pojęcie

   1. pośrednia ingerencji organów władzy publicznej w gospodarkę ze względu na konieczność ochrony dóbr publicznych zagrożonych podjęciem i wykonywaniem działalności gospodarczej

   2. ogranicza prawo samostanowienia przedsiębiorców w realizacji przysługujących im praw podmiotowych

   3. przedsiębiorca musi spełnić określone w prawie policyjnym (w postaci nakazów lub zakazów) wymogi, których to spełnienie zapobiegnie naruszeniu dóbr publicznych

2. Geneza

   1. najstarsza funkcja

   2. termin "policja" nie jest pojęciem prawnym

      1. pochodzi od słowa "politeja" = ustrój państwa Grecja

      2. XV w.- wewnętrzny porządek państwa lub administracji państwowa

      3. XVI/XVII w.- (państwo policyjne) - ogół spraw państwowych

      4. koniec XVIII w.- wydzielony z administracji zakres spraw mających na celu utrzymanie porządku publicznego

      5. państwo liberalne (nieingerencja państw w wolną sferę działalności indywidualnej)-

         1. policja przemysłowa- ograniczenie wolności przemysłu i handlu, jeśli mógłby on spowodować naruszenie dóbr publicznych

      6. lata 20 - te XX w.- wzrost roli policji administracyjnej

3. Cele

   1. ochrona dóbr publicznych zagrożonych podjęciem i wykonywaniem działalności gospodarczej:

      1. porządek publiczny

      2. bezpieczeństwo publiczne

      3. życie, zdrowie ludzkie

      4. mienie ludzkie

      5. moralność publiczna

      6. środowisko naturalne

         1. funkcja ma charakter dynamiczny- będzie się rozszerzać wraz z pojawianiem się nowych zagrożonych dóbr publicznych

4. Podstawy prawne

   1. Konstytucja - wolność gospodarcza może być ograniczona

      1. w wyjątkowych sytuacjach

      2. w drodze ustawy

      3. tylko ze względu na ważny interes publiczny

      4. gdy to jest konieczne w demokratycznym PP

         1. do jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego

         2. bądź do ochrony

            • środowiska

            • zdrowia

            • moralności publicznej

            • wolności i praw innych osób.

      5. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw

   2. ustawy – np. USDG

5. Instrumenty prawne

   1. działania prawodawcze normy prawa powszechnie obowiązującego- określają wymogi i obowiązki, których spełnienie ma zapobiec naruszeniu chronionych dóbr publicznych

      1. głównie nakazy i zakazy

      2. ich przestrzeganie jest zabezpieczone środkami o charakterze prewencyjno- represyjnym

   2. istnieją organy policji gospodarczej – ich celem jest wyegzekwowanie przestrzegania tych przepisów

      1. PG działa w płaszczyźnie stosowania prawa poprzez akty indywidualne zapobiegając aktom naruszenia prawa i usuwając skutki naruszeń

      2. mogą stosować określone środki w wypadku:

         1. naruszenia zakazów

         2. zaniechania wykonania zakazów

      3. te środki to:

         1. kary pieniężne

         2. cofnięcie przyznanych uprawnień

         3. utrata określonych korzyści

            • mają charakter prewencyjny i represyjny

      4. rodzaje PG

         1. policja sanitarna

         2. policja weterynaryjna

         3. policja przeciwpożarowa

         4. policja ochrony środowiska

6. Stanowisko prawa wspólnotowego

   1. kładzie duży nacisk na policję gospodarczą

   2. produkty wprowadzane do obrotu podlegają kontroli KE sprawowanej za pośrednictwem urzędów państw członkowskich - produkty muszą odpowiadać standardom UE

REGLAMENTACJA GOSPODARCZA – wyjątek od zasady swobody działalności gospodarczej; forma interwencjonizmu państwowego, ograniczenie swobody działalności gospodarczej, celem reglamentacji jest ochrona interesów zewnętrznych państwa, prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, ochrona wyczerpywanych zasobów naturalnych kraju, wolnej konkurencji, interesów konsumentów i producentów, zasad współżycia społecznego. Stale poszerza się katalog dóbr chronionych poprzez reglamentację. Reglamentowany może być dostęp do działalności gospodarczej jak sposób jej wykonywania. Instrumentami prawnymi są nakazy i zakazy określonego postępowania, normy o charakterze ogólnym. Nad całością sprawują nadzór organy nadzoru reglamentacyjnego.

1. pojęcie

   1. bezpośrednia ingerencja organów władzy publicznej w gospodarkę, aby osiągnąć cele wyznaczone przez politykę gospodarczą państwa (inne niż ochrona dóbr publicznych zagrożonych podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej)

   2. sensu largo - ograniczenie swobody działalności gospodarczej przez ustanowienie ram prawnych podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej

   3. sensu stricto - restrykcyjna ingerencja organów władzy publicznej w gospodarkę polegająca na zapewnieniu, zgodnie z interesem publicznym, funkcjonowania gospodarki rynkowej przez ograniczenie swobody podejmowania i prowadzenia dział. gosp. m.in. przez limitowanie produkcji

2. Cele - są stricte gospodarcze i wynikają z założeń polityki gospodarczej

   1. ochrona interesów zewnętrznych państwa

   2. prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego

   3. ochrona wyczerpywanych zasobów naturalnych kraju

   4. ochrona uczciwej i wolnej konkurencji

   5. ochrona interesów konsumentów i producentów

   6. ochrona ZWS

      1. stale poszerza się katalog dóbr chronionych poprzez reglamentację

3. Zakres

   1. reglamentacja dostępu do działalności gospodarczej

      1. zakazy podejmowania działalności gospodarczej wskutek przyznania wyłącznego prawa (monopolu) do działalności gosp. określonemu podmiotowi prawnemu

      2. nakazy uzyskania zgody na podjęcie działalności gospodarczej

         1. koncesje (z wyjątkiem koncesji katalog reglamentowanej działalności gospodarczej jest otwarty)

         2. zezwolenia

         3. licencje

         4. zgody organów administracji publicznej

      3. nakazy notyfikacji właściwemu organowi zamiaru podjęcia działalności gospodarczej

   2. reglamentacja sposobu wykonywania działalności gospodarczej

      1. np. ustawa o ochronie konkrecji i konsumentów

4. Podstawy prawne

   1. Konstytucja – j. w.

   2. ustawy np.

      1. USDG

      2. prawo ochrony konkurencji i konsumentów

      3. ustawy "sektorowe"

5. Instrumenty prawne

   1. działania prawodawcze normy prawa powszechnie obowiązującego (normy reglamentacyjne)

      1. zawierają nakazy i zakazy określonego postępowania

      2. zawierają normy ogólne

      3. obowiązują bezpośrednio adresatów, zasadniczo bez konieczności konkretyzacji w formie aktów indywidualnych

      4. ich przestrzeganie jest zabezpieczone w ramach nadzoru reglamentacyjnego

         1. wykonują go organy administracji gospodarczej

         2. ich zadania to

            • kontrola przestrzegania nakazów i zakazów

            • korygowanie niezgodnych z nimi zachowań

            • stosowanie represji w przypadku niewykonywania obowiązków reglamentacyjnych

   2. akty indywidualne wydawane przez organy administracji publicznej w przypadku konieczności konkretyzacji norm reglamentacyjnych w drodze aktów administracyjnych

      1. zawierają normy indywidualne, ustalające prawa i obowiązki adresata (przedsiębiorcy)

      2. akty egzekwowania określonych wyżej obowiązków

6. Europeizacja

   1. TWE zawiera katalog chronionych dóbr publicznych, np. harmonijny, zrównoważony i stały rozwój działalności gospodarczej

   2. europeizacja polskiego PGP przebiega w 2 płaszczyznach

      1. płaszczyzna bezpośredniego obowiązywania – wykonywanie prawa WE kierowanego do państwa członkowskich

      2. płaszczyzna pośredniego obowiązywania- wykonywania prawa WE przez przedsiębiorców

   3. prawo WE operuje 2 rodzajami zakazów

      1. bezwzględne – dopuszczają uwolnienie adresatów od obowiązku ich przestrzegania

      2. względne - dopuszczają po spełnieniu wymogów określonych w prawie UE, odstępstwo od ich przestrzegania

Europeizacja prawa gospodarczego (44) – oddziaływanie przez porządek wspólnotowy na prawo krajowej, organy krajowe stosują prawo krajowe w sposób odpowiednio przekształcony przez prawo wspólnotowe. Stosowanie zeuropeizowanego prawa krajowego jest pośrednio stosowaniem prawa wspólnotowego. Istnieje zakres tworzenia i utrzymywania regulacji sprzecznych z prawem wspólnotowym oraz nakaz wprowadzania rozwiązań prawnych harmonizujących prawo wewnętrzne i wspólnotowe.

1. REGULACJA GOSPODARCZA

   1. Pojęcie

      1. ingerencja organów władzy publicznej w gospodarkę w celu zastąpienia mechanizmów rynkowych i wolnej konkurencji w tych obszarach działalności gospodarczej, w których mechanizmy te nie istnieją (zwłaszcza w sieciowych sektorach użyteczności publicznej)

   2. Geneza

      1. związana z liberalizacją świadczenia usług użyteczności publicznej były świadczone w warunkach monopolu a zostały otworzone na konkurencję nastąpiła prywatyzacja operatorów narodowych stają się podmiotami prywatnymi i pojawiają się 2 problemy

         1. faktyczna dominacja byłych monopolistów (np. TP SA)

         2. orientacja prywatnych przedsiębiorców na maksymalizację zysków

      2. pojawia się potrzeba stworzenia gwarancji, że byli monopoliści nie będą wykorzystywać przewagi na rynku i nie zahamują oni świadczenia usług ze względu na ich niską rentowność

      3. państwo musi zapewnić konkurencyjność i powszechną dostępność usług użyteczności publicznej

   3. Cele

      1. wprowadzenie i rozwój konkurencji w sektorach infrastrukturalnych

      2. zniesienie monopolu prawnego

      3. zniesienie monopolu naturalnego

         1. monopol naturalny - sytuacja, gdy 1 podmiot ma wyłączne uprawnienia właścicielskie do infrastruktury sieciowej, a z ekonomicznego punktu widzenia multiplikacji urządzeń sieciowych jest nieopłacalna

      4. zagwarantowanie dostępu do sieci innym podmiotom świadczącym usługi użyteczności publicznej na warunkach:

         1. przejrzystych,

         2. ekonomicznych,

         3. niedyskryminujących

         4. racjonalnych

      5. zapewnienie powszechnego dostępu do usług publicznych

   4. Cechy charakterystyczne regulacji

      1. ma charakter przyszłościowy (antycypujący) – jest nastawiona na osiągnięcie zamierzonego celu w przyszłości

      2. ma charakter aktywny a nie reaktywny

      3. ma charakter sektorowy

         1. regulacja ograniczona do określonego sektora lub jego części

         2. wysoki stopień szczegółowości norm i wiele norm technicznych

      4. doktryna essential facilities – dostępu do urządzeń

         1. wykształcona przez orzecznictwo amerykańskie i adoptowana przez WE

         2. 3 przesłanki obowiązku udostępnienia urządzeń konkurentom:

            1. urządzenia kluczowe muszą być niezbędne do podjęcia działalności przez konkurenta na określonym rynku

            2. odmowa udostępnienia urządzeń kluczowych prowadzi do wyeliminowania wszelkiej konkurencji na sąsiednim rynku (tj. na rynku powiązanym)

            3. brak obiektywnych przyczyn uzasadniających odmowę udostępnienia kluczowych urządzeń

   5. przedmiot regulacji

      1. regulacja sieci – w szerszym zakresie reguluje obowiązki operatorów sieci niż świadczenie usług, np. prawo energetyczne

      2. regulacja usług – w szerszym zakresie reguluje usługi powszechne np. prawo pocztowe, telekomunikacyjne

   6. Instrumenty prawne - wykorzystywane są instrumenty charakterystyczne dla innych funkcji:

      1. reglamentacji ( koncesja, zezwolenie ),

      2. nadzoru ( zatwierdzenie )

      3. kontroli ( parametry jakościowe ),

      4. rozstrzyganie sporów między właścicielami urządzeń kluczowych a innymi przedsiębiorcami świadczącymi usługi oraz między nimi a konsumentami,

      5. kary

2. Nadzór gospodarczy

   1. pojęcie

      1. ingerencja organów władzy publicznej w gospodarkę

      2. podejmowana w interesie publicznym

      3. wobec działalności przedsiębiorców

         1. samodzielnych (autonomicznych)

         2. działających na własne ryzyko i odpowiedzialność

      4. w przestrzeni wyznaczonej przez wolności i prawa podmiotowe w obrocie gospodarczym

   2. kontrola a nadzór

      1. kontrola

         1. jest elementem nadzoru

         2. służy ocenie zgodności badanych zachowań podmiotów nadzorowanych z wzorcami normatywnymi

      2. nadzór: kontrola + kompetencje do władczej ingerencji w sferę podmiotu nadzorowanego

   3. cel

      1. zapewnienie przestrzegania prawa przez autonomiczne podmioty gospodarcze

      2. funkcja nadzoru jest funkcją służebną wobec pozostałych funkcji AG

   4. instrumenty prawne

      1. obowiązek ingerencji nadzorczej może wynikać

         1. bezpośrednio z norm prawa

         2. decyzji administracyjnej

      2. ingerencja nadzorcza jest ograniczona do przypadków wyraźnie określonych w przepisach prawnych i przy wykorzystaniu środków prawnych przewidzianych w przepisach

      3. środki nadzoru

         1. prewencyjne

            1. zatwierdzenie aktu podmiotu nadzorowanego

            2. zgoda

            3. zezwolenie

         2. represyjne

            1. uchylenie

            2. zawieszenie

            3. stwierdzenie nieważności decyzji podmiotów nadzorowanych niezgodnych z prawem

            4. nakazy i zakazy zagwarantowane przymusowym wykonaniem tych decyzji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

            5. decyzje uchylające decyzje organów administracji publicznej (koncesje, zezwolenia, licencje)

   5. rodzaje

      1. nadzór policyjny

         1. upoważnione organy podejmują władcze działania

            1. zapobiegające naruszeniu norm chroniących życie, zdrowie, mienie, moralność publiczną, środowisko naturalne

            2. oraz w razie ich naruszenia

         2. podstawowe narzędzie działania to kontrola - a w razie uchybień dąży się do przywrócenia stanu z przed naruszenia

         3. podziały

            1. nadzór

               • prewencyjny

               • represyjny

            2. nadzór

               • instytucjonalny - wykonywany przez specjalnie powołaną do tego celu instytucję

               • funkcjonalny - wykonywany obok normalnych kompetencji organu

      2. nadzór reglamentacyjny

         1. służy zapewnieniu przestrzegania norm reglamentacyjnych

         2. w razie naruszeń podejmowane są

            1. decyzje nakazujące lub zakazujące

            2. i decyzje określające skutki prawne tych naruszeń

         3. przewiduje się także kary pieniężne

      3. nadzór gwarantujący

         1. służy zapewnienie przestrzegania określonych standardów przez przedsiębiorstwa wykonujące działania o istotnym znaczeniu z punktu widzenia interesu publicznego,

         2. elementem tego nadzoru jest instytucjonalnie wyodrębniony nadzór regulacyjny

         3. jest wyrazem przejścia od państwa świadczącego usługi użyteczności publicznej do państwa gwarantującego realizację tych usług przez przedsiębiorstwa sektora prywatnego

      4. nadzór właścicielski

         1. jest pochodną występowania państwa jako dysponenta dominium

         2. występuje w sytuacjach, w których przepisy prawa dopuszczają prawną ingerencję upoważnionych organów państwowych w prawa własności mienia państwowego

         3. to całokształt działań ingerencyjnych organów państwowych reprezentujących SP wobec czynn. pr. wykonywania własności państwowej przez upoważnione podmioty prawa (spółki z udziałem SP, przedsiębiorstwa państwowe)

         4. cel

            1. zapewnienie, aby te czynn. pr. były podejmowane zgodnie z obowiązującym prawem

            2. zapewnienie jak najwyższej efektywności ich działalności gospodarczej

         5. nadzór właścicielski wykracza poza granice nadzoru negatywnego (reaktywnego) bo zawiera cechy nadzoru pozytywnego (kształtującego)

         6. kompetencje nadzoru właścicielskiego przysługują

            1. Ministrowi Gospodarki

            2. innym naczelnym, centralnym i terenowym organom adm. rządowej, w tym też agencjom państwowym

3. KIEROWNICTWO GOSPODARCZE

   1. Pojęcie

      1. sensu largo- wszelkie dopuszczalne formy ingerencji państwa w gospodarkę

      2. sensu stricto

         1. całokształt państwowych środków prawnych

         2. za których pośrednictwem państwo i organy administracji publicznej

         3. ingerują bezpośrednio lub pośrednio w procesy gospodarcze

         4. dla osiągnięcia określonych celów polityczno- gospodarczych

         5. bez względu na ich rodzaj i charakter

   2. Cel

      1. substytuowanie w pewnym zakresie mechanizmów rynkowych

      2. wpływanie na zamiary i decyzje przedsiębiorców i konsumentów

      3. magiczny czworobok celów polityki gospodarczej

         1. stabilny poziom cen

         2. wysoki poziom zatrudnienia

         3. zewnętrza równowaga gospodarcza

         4. stały i odpowiedni wzrost gospodarczy

      1. konsekwencja: prawnie zorganizowany porządek rynkowy, stanowiący alternatywę dla porządku koordynowanego przez mechanizmy konkurencji

      2. nie można naruszać zasady konkurencji i równości podmiotów – OWP nie mogą naruszać praw i wolności jeśli

         1. nie ma w tym ważnego interesu publicznego

         2. lub narusza to zasadę proporcjonalności

   1. podstawy prawne

      1. konstytucyjne zasady

         1. sprawiedliwości społecznej (najważniejsza)

         2. ochrony środowiska

         3. ochrony konkurencji i konsumentów

         4. zrównoważonego rozwoju

      2. ustawodawstwo gospodarcze

      3. reguły europejskiej konstytucji gospodarczej i europejskiego prawa gospodarczego

   2. w skali globalnej (makroekonomicznej) kierownictwo gospodarcze jest realizowane za pomocą środków ogólnosystemowych- są one wyrazem określonej polityki gospodarczej państwa

      1. polityka gospodarcza – określanie celów danego systemu gospodarczego oraz metod, środków oraz sposobów ich osiągania

   3. funkcję tę realizuje państwo w ramach wielu polityk

      1. polityka koniunkturalna

      2. polityka strukturalna - bezpośredni lub pośredni wpływ na strukturę gospodarki dla realizacji ogólnogospodarczych bądź wycinkowych ( sektorowo, branżowo określonych ) celów gospodarczych

      3. polityka regionalna - podejmowanie przez organy władzy publicznej środków polityki strukturalnej w wymiarze przestrzennym

         1. np. ustawa o narodowym planie rozwoju

      4. polityka finansowa

         1. polityka fiskalna (zwłaszcza podatkowa) - orientuje odpowiednio rozwój gospodarczy

         2. instrumenty banku centralnego ( np. stopy procentowe )

   4. Instrumenty prawne

      1. ustawy

      2. plany

      3. programy

      4. akty administracyjne

      5. umowy

   5. Stosunek prawa wspólnotowego

      1. Polityka Państw Członkowskich jest determinowana przez cele wyrażone w Art. 2 TWE

         1. ustanowienie WSPÓLNEGO RYNKU

         2. ustanowienie UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ

         3. urzeczywistnienie WSPÓLNYCH POLITYK LUB DZIAŁAŃ

      2. Środki:

         1. harmonijny, zrównoważony, stały rozwój działalności gospodarczej

         2. wysoki poziom zatrudnienia

         3. wysoki poziom ochrony socjalnej,

         4. równość mężczyzna i kobiet

         5. stały i nieinflacyjny wzrost,

         6. wysoki stopień konkurencyjności i konwergencji dokonań gospodarczych,

         7. wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego,

         8. podwyższanie poziomu i jakości życia,

         9. spójność gospodarcza i społeczna,

         10. solidarność między Państwami Członkowskimi

      3. Państwo członkowskie dzieli z organami WE kompetencje do prowadzenia polityki gospodarczej

      4. WE zakłada koordynację polityk gospodarczych Państw Członkowskich

         1. Państwo Członkowskie ma obowiązek tak kierować gospodarką, aby uzyskać zbliżenie polityki gospodarczej do polityk gospodarczych innych Państw Członkowskich by zagwarantować określony stan finansów publicznych ( ← unikanie nadmiernego deficytu budżetowego)

7. WSPIERANIE GOSPODARKI

   1. pojęcie

      1. ingerencja organów administracji publicznej w gospodarkę poprzez poprawę prawnej i faktycznej pozycji podmiotów gospodarczych

      2. za pomocą środków pochodzących od państwa

      3. środki te mają charakter indywidualny

         1. kierownictwo – środki o charakterze ogólnosystemowym

         2. wspieranie- środki o charakterze indywidualnym

   2. cechy

      1. jest ściśle związana z funkcją kierownictwa gospodarczego

         1. kierownictwo – polityka gospodarcza zakłada obniżenie podatków przez środki ogólnosystemowe (ustawy podatkowe)

         2. wspieranie – zastosowanie tej polityki wobec konkretnego podmiotu - przyznanie

            1. świadczeń pozytywnych ( subsydia, dotacje )

            2. świadczeń negatywnych ( ulgi, zwolnienia podatkowe)

      2. wywołuje skutki zakłócające zasadę konkurencji i równości podmiotów

      3. wpływa na decyzje i zamiary przedsiębiorców i konsumentów – orientacja ich celów na cele publiczne poprzez udzielanie wsparcia

   3. w ramach funkcji wspierania wyróżniamy:

      1. wspieranie rozwoju przedsiębiorczości (usdg)

         1. nieograniczony zakres

         2. organy administracji publicznej tworzą korzystne warunki do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej

      2. pomoc publiczna (usdg)

         1. ograniczony zakres

         2. na zasadach i formach

            1. określonych w odrębnych przepisach

            2. z poszanowaniem zasady równości

            3. z poszanowaniem zasady konkurencji

         3. przesłanki

            1. środek pomocy przyznawany jest przez państwo członkowskie lub przyznawany jest przy użyciu zasobów państwowych

            2. w jakiejkolwiek formie

            3. powinien skutkować odniesieniem określonej korzyści dla adresata

            4. selektywność środka pomocy- stosowany jest wobec niektórych tylko przedsiębiorców i wywiera skutek uprzywilejowania tylko niektórych przedsiębiorców w stosunku do innych przedsiębiorców

         4. zakaz pomocy publicznej w takim zakresie w jakim:

            1. zakłóca konkurencję poprzez:

               • sprzyjanie niektórym przedsiębiorcom lub ( kryterium podmiotowe )

               • sprzyjanie produkcji niektórych towarów ( kryterium przedmiotowe )

            2. wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi

         5. KE może podjąć decyzję o niezgodności pomocy ze wspólnym rynkiem

            1. jeśli pomoc została już udzielona- to podlega ona zwrotowi w oparciu o przepisy obowiązujące w państwie członkowskim.

ZASADY PGP

1. CEL WYDRĘBNIENIA ZASAD PGP

   1. podkreślenie odrębności gałęziowej PGP

   2. istotne w procesie stosowania PGP, zwłaszcza w kwestiach nieuregulowanych

2. KONSTYTUCJA GOSPODARCZA

   1. w sensie formalnym – całokształt przepisów konstytucyjnych organizujących gospodarkę

   2. o KG można mówić w przypadku ustawy zasadniczej której postanowienia gospodarcze tworzą konstytucyjnoprawne podstawy do określonego systemu (modelu) gospodarczego z postanowień można wyprowadzić określony model gospodarczy – jednolita metoda kierowania gospodarką

   3. konsekwencja: związanie konstytucyjną organizacją gospodarki

      1. organów ustawodawczych

      2. organów wykonawczych

      3. innych uczestników życia gospodarczego

3. OTWARTOŚĆ (NEUTRALNOŚĆ) KONSTYTUCJI

   1. konstytucja ma neutralny charakter w stosunku do ustroju gospodarczego jeśli ustawodawca konstytucyjny nie podjął decyzji na rzecz określonego systemu gospodarczego

   2. ta neutralność ma charakter względny – konstytucja zawiera postanowienia istotne dla organizacji gospodarki

      1. wolności i prawa podstawowe

      2. społeczne zadania państwa

   3. każdy zastosowany przez OWP środek ingerencji gospodarczej musi być zgodny z konstytucją, zwłaszcza z

      1. prawami podmiotowymi o istotnym znaczeniu dla działalności gospodarczej

         1. wolność gospodarcza

         2. gwarancji własności prywatnej

         3. konkurencja

         4. równość

      2. z postanowieniami określającymi podstawowe zasady ustrojowe

         1. z. demokratycznego państwa prawnego

         2. z. sprawiedliwości społecznej

4. ZASADA DEMOKRATCZNEGO PAŃSTWA PRAWNEGO

   1. RP jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej

   2. ujęcie formalne

      1. państwo w relacjach z obywatelem związane jest prawem

      2. OWP działają na podstawie i w granicach prawa – brak formalnej legitymacji do działania oznacza zakaz działania

      3. ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne

         1. tylko w drodze ustawy

         2. tylko ze względu na ważny interes publiczny

   3. obowiązek sprawowania władzy publicznej

      1. z uwzględnieniem gwarancji w sferze praw i wolności jednostek (interes prywatny)

      2. i realizacji celów sprawiedliwości społecznej (interes publiczny)

5. ZASADA SPRAWIEDLIWOŚCI SPOŁECZNEJ

   1. RP jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej

   2. adresaci

      1. organy ustawodawcze (przede wszystkim)

      2. OAP

      3. sądy

         1. mają obowiązek kierować się sprawiedliwością społeczną

   3. instrumentalizuje gospodarkę – ma realizować cele sprawiedliwości społecznej

   4. obowiązki

      1. pozytywne – tworzenie sprawiedliwego porządku społecznego

         1. nakaz oddziaływania państwa na procesy gospodarcze – w ramach

            1. interwencjonizmu pozytywnego (najszerzej)

            2. interwencjonizmu restrykcyjnego

            3. publicznej działalności gospodarczej

         2. obowiązek ochrony godności człowieka – stworzenie warunków materialnych godnych człowieka

      2. negatywne- zakaz podejmowania działań niezgodnych z tą zasadą, gwarantowany interwencją TK

6. ZASADA POMOCNICZOŚCI

   1. wynika z

      1. preambuły K’97

      2. art. 5 TWE

         1. w dziedzinach, które nie należą do kompetencji wyłącznej WE,

         2. WE podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie

         3. w jakim cele proponowanych działań nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie

         4. natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych działań możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie wspólnoty kryterium celowościowe

   2. wywodzi się ze społecznej nauki kościoła XIX i XX w.

   3. przejawy

      1. oddanie inicjatywy gospodarczej w ręce obywateli

      2. państwo ma obowiązek pomocy

         1. wpływając na przebieg procesów gospodarczych przez organizowanie, nadzorowanie, kontrolę i reglamentację działalności gospodarczej

         2. jako publiczny przedsiębiorca

      3. państwo może wspierać gospodarkę tylko w wymiarze niezbędnego minimum - może uczestniczyć w obrocie gospodarczym tylko wtedy jeśli w inny sposób nie można zaspokoić potrzeb społecznych

7. ZASADA PROPORCJONALNOŚCI - zasada konstytucyjna. Ograniczenia praw mogą być ustanawiane tylko, jeśli są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa, porządku publicznego, ochrony środowiska, zdrowia, moralności publicznej lub praw i wolności innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty praw i wolności. Musi być proporcjonalność między środkami użytymi i celem ingerencji. Ingerencja musi spełniać wymogi: a) przydatności b) konieczności c) proporcjonalności sensu stricto.

   1. art. 31 ust 3 K’97

      1. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane

         1. tylko w ustawie

         2. i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie

            • dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego

            • bądź dla ochrony

              1. środowiska

              2. zdrowia

              3. moralności publicznej

              4. wolności i praw innych osób.

         3. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw

      2. art. 5 TWE

         1. działanie Wspólnoty nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów niniejszego Traktatu

      3. orzecznictwa ETS, ETPC i TK

   2. prawa podmiotowe mogą być ograniczone tylko wówczas i tylko w takim zakresie w jaki jest to niezbędne do ochrony interesu publicznego – wymogi

      1. przydatność – można stosować tylko takie środki ingerencji, które mają zdolność do realizacji celu, który jest powodem ograniczenia praw i wolności

      2. konieczność - można stosować środki ingerencji tylko w sytuacjach koniecznych i w zakresie niezbędnym do osiągnięcia zamierzonego celu (najpierw należy stosować środki w najmniejszym zakresie ograniczające wolności i prawa podmiotowe)

      3. proporcjonalność stricte - obowiązek wyważenia relacji między interesem jednostkowym a interesem publicznym, która powinna być równoważona

• ZASADY STRICTE GOSPODARCZE

1. ZASADA KONKURENCJI - jest to zasada prawa gospodarczego nie wyrażona bezpośrednio w konstytucji, stanowi zasadę ustroju gospodarczego opartą na wolności gospodarczej i własności prywatnej. Konkurencja jest zagwarantowana w konstytucji, gdyż wynika z wolności gospodarczej i własności prywatnej oraz zasady równości. Ochrona konkurencji i jej wspieranie należy do obowiązków państwa. Konkurencja jest także prawem podmiotowym, którego ograniczenie może wynikać tylko z ustawy i musi być legitymowane ważnym interesem publicznym oraz spełniać wymogi proporcjonalności, przydatności i konieczności.

   1. konkurencja jako zasada ustroju gospodarczego

      1. zasada konkurencji orientuje proces oddziaływania państwa na gospodarkę – OWP mają obowiązek

         1. tworzyć konkurencję w dziedzinach gospodarczych, w których konkurencja jeszcze nie istnieje

         2. chronić konkurencję w dziedzinach gospodarczych, gdzie już istnieje

         3. powstrzymywać się od ingerencji ograniczającej konkurencję

         4. stanowić przepisy, które

            1. ułatwiają dostęp przedsiębiorców do rynku

            2. wspierają działalność małych i średnich przedsiębiorców

            3. prowadzą do prywatyzacji i demonopolizacji

            4. przeciwdziałają działaniom przedsiębiorców ograniczającym konkurencję

   2. konkurencja jako prawo podmiotowe - prawo do konkurencji (swoboda konkurowania)

      1. stanowi refleks instytucjonalnie zagwarantowanych gospodarczych wolności i praw podmiotowych (w szczególności wolności gospodarczej i gwarancji własności prywatnej)

      2. i oznacza możliwość domagania się przez przedsiębiorcę powstrzymania się przez innych przedsiębiorców lub organy państwowe od działań uniemożliwiających lub ograniczających to prawo

2. OCHRONA WŁASNOŚCI JAKO ZASADA USTROJOWA

   1. art. 21 K’97 – RP chroni własność (publiczną i prywatną) i prawo dziedziczenia

      1. ochrona własności jest celem i obowiązkiem państwa

   2. priorytet własności prywatnej

      1. wynika z art. 20 K’97 - Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP

      2. OWP mają rozszerzać działalność w ramach sektora prywatnego – kontynuować i finalizować procesy prywatyzacji

3. ZASADA RÓWNOŚCI

   1. zasada równości jako zasada konstytucyjna

      1. art. 32 K’97

         1. wszyscy są wobec prawa równi. wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne

         2. nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny

      2. zakaz dyskryminacji – zróżnicowanego traktowania podmiotów prawa znajdujących się obiektywnie w takiej samej sytuacji

      3. nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej kategorii – charakteryzujących sie takimi samymi cechami wyróżniającymi

         1. ma charakter względny – dopuszczalne są odstępstwa jeśli spełniają warunki:

            1. maja charakter relewantny – wprowadzone rozróżnienie musi mieć racjonalne uzasadnienie

            2. mają charakter proporcjonalny

            3. muszą pozostawać w związku z innymi wartościami, zasadami i normami konstytucyjnymi uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych

   2. zakres podmiotowy - każdy ma prawo do równego traktowania (of, op prawa prywatnego)

      1. prawo to nie daje podstawy do skargi konstytucyjnej, nie ma samodzielnego charakteru przysługuje w związku z innymi prawami

   3. zakres przedmiotowy

      1. art. 6 usdg

         1. podejmowanie, wykonywanie, zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa

      2. art. 7 usdg

         1. państwo udziela przedsiębiorcom pomocy publicznej:

            1. na zasadach i w formach określonych w odrębnych przepisach

            2. z poszanowaniem zasady równości

            3. z poszanowaniem zasady konkurencji.

      3. art. 13 usdg ( ← art. 12 twe )- zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową

4. WOLNOŚĆ GOSPODARCZA

Wolność gospodarcza w ujęciu normatywnym (70) – prawo naturalne potwierdzone jedynie przez prawo pozytywne. Uregulowana w konstytucji marcowej, kwietniowej, a następnie przez ustawę o działalności gospodarczej z 1088 i prawo działalności gospodarczej z 1999. Obecnie obowiązuje ustawa z 2 lipca 2004 o swobodzie działalności gospodarczej: podejmowanie, wykonywanie i zakończenie wykonywania działalności gospodarczej jest wolne i może być ograniczone tylko przepisami prawa. Wolność gospodarcza jest jako zasada ustroju wpisana do konstytucji w sposób negatywny (jej ograniczenie może być tylko ustawowe).

Wolność gospodarcza jako publiczne prawo podmiotowe (73) – jest to uregulowane w konstytucji publiczne prawo podmiotowe o charakterze negatywnym (ingerencja państwowa tylko ustawą i tylko w ważnym interesie publicznym).

Kompetencja działalności gospodarczej (76) – Organy władzy publicznej mogą podejmować i prowadzić działalność gospodarczą tylko w przypadku, gdy tak stanowi przepis prawa i tylko w takim zakresie, w jakim jest to uzasadnione ważnym interesem publicznym. Organy władzy publicznej nie działają w ramach wolności gospodarczej, a jedynie w ramach ich kompetencji.

Względny charakter wolności gospodarczej (77) – Wolność gospodarcza może być ograniczona tylko poprzez ustawę ze względu na ważny interes publiczny. Ograniczenie musi być dostatecznie szczegółowe i kompletne oraz stosowane zgodnie z zasadą proporcjonalności. Wolność gospodarcza jest też ograniczona poprzez nakaz korzystania z niej w sposób nienaruszający przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka oraz nienaruszający praw i wolności innych. Trzeba korzystać z wolności gospodarczej w sposób zgodny z zasadą sprawiedliwości społecznej. Ograniczeń wolności nie można domniemywać. Istnieje domniemanie in faworem libertatis.

1. istota: działalność gospodarcza należy do inicjatywy podmiotów prawa prywatnego - posiadają swobodę podejmowania decyzji istotnych dla procesu gospodarowania

2. w ujęciu normatywnym

   1. jest to prawo naturalne jednostki wywiedzione z:

      1. prawa własności i

      2. wolności osobistej

         1. prawo pozytywne nie kreuje wolności gospodarczej, ale jedynie:

            • potwierdza (uznaje) ją

            • ustanawia jej gwarancje prawne

            • określa jej granice

   2. K’97

      1. art. 20 - Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej

      2. art. 22 - Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny

      3. art. 65 - wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy

   3. art. 6 USDG

      1. Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa

      2. OAP nie może żądać ani uzależnić swojej decyzji w sprawie podjęcia, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej przez zainteresowaną osobę od spełnienia przez nią dodatkowych warunków, w szczególności przedłożenia dokumentów lub ujawnienia danych, nieprzewidzianych przepisami prawa

3. jako zasada prawa – w znaczeniu przedmiotowym

   1. obiektywna zasada ustroju gospodarczego RP wyrażona w K’97 i USDG

   2. zasada wolności gospodarczej orientuje proces oddziaływania państwa na gospodarkę – OWP mają

      1. obowiązek pozytywny - tworzenie przepisów prawnych, stwarzających sprzyjające warunki do realizowania wolności gospodarczej przez zainteresowane podmioty

      2. obowiązek negatywny - powstrzymywania się od wydania aktów sprzecznych z zasadą wolności gospodarczej

      3. w procesie stosowania prawa

         1. obowiązują domniemania prawne swobody działalności gospodarczej

         2. zakaz rozszerzającej wykładni wyjątków od zasady swobody działalności gospodarczej

4. jako publiczne prawo podmiotowe - w znaczeniu podmiotowym - prawo do swobodnej działalności gospodarczej

   1. jest to prawo podmiotowe o charakterze negatywnym ( defensywnym )- oznacza istnienie przestrzeni inicjatyw gospodarczych wolnej od ograniczającej ingerencji państwa

   2. ingerencja państwa jest dopuszczalna w wyjątkowych sytuacjach

      1. tylko w drodze ustawy

      2. tylko ze względu na ważny interes publiczny

   3. z prawem do swobodnej działalności gospodarczej skorelowany jest zakaz jego naruszania skierowany do organów władzy publicznej.

5. zakres podmiotowy

   1. of i op prawa prywatnego

   2. państwo i JST nie

6. kompetencja działalności gospodarczej

   1. publiczna działalność gospodarcza nie jest (czyli państwa i JST) nie jest niedopuszczalna i może być legitymowana przez inne niż wolność gospodarcza zasady

   2. OWP mogą prowadzić działalność gospodarczą tylko w przypadku gdy stanowi tak wyraźny przepis prawa i tylko w takim w zakresie w jakim jest to uzasadnione ważnym interesem publicznym

   3. zasada asymetryczności – obywatel działa w przestrzeni wolności a OWP w przestrzeni wyznaczonej przez ich kompetencje

7. względny charakter wolności gospodarczej

   1. art. 22 - Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny

   2. przesłanki

      1. forma ustawy

      2. ważny interes publiczny

      3. uwzględnienie zasady proporcjonalności

   3. wolność gospodarcza nie może naruszać

      1. godności człowieka

      2. wolności i innych praw

      3. i musi uwzględniać ograniczenia wynikające z art. 20

1. ZASADA SPOŁECZNEJ GOSPODARKI RYNKOWEJ

   1. geneza – niemiecka neoliberalna myśl ekonomiczna – lat 40 XX w.

      1. twórca: Muller – Armack

      2. znaczenie: Eucken, Rustowow, Ropke, Erhard

      3. system otwarty i elastyczny – ulepszany pod wpływem nowych doświadczeń, idei i pomysłów

      4. istota – synteza, powiązanie

         1. wolności gospodarczej

         2. sprawiedliwość społeczna

   2. założenia

      1. SGR to ład społeczny

         1. paralelność a nie alternatywność celów społecznych i gospodarczych

         2. nie można oddzielić

            1. ustroju społecznego od gospodarczego

            2. produkcji dóbr od podziału dóbr

      2. gospodarka rynkowa i jej komponent społeczny są wobec siebie komplementarne warunkując się wzajemnie

         1. ład rynkowy nie wystarcza aby stworzyć sprawiedliwy porządek społeczny – środki polityki społecznej państwa mogą podważać zasady gospodarki rynkowej, ale tylko wtedy gdy jest to uzasadnione zawodnością gospodarki rynkowej

         2. państwo musi

            1. Eucken

               • tworzyć prawne ramy działalności gospodarczej

               • dbać o

                 1. otwarty rynek

                 2. konkurencję

            2. Muller – Armack – j. w. +

               • dbać o wysoki poziom zatrudnienia

               • zwalczać bezrobocie

      3. nie wolno łączyć gospodarki rynkowej z państwem socjalnym

         1. zbyt rozbudowane świadczenia socjalne przekraczają możliwości rozwojowe gospodarki i dochodzi do kryzysu

         2. podstawą SGR jest zadawalający wszystkich pierwotny podział dochodów jako bezpośredni wynik samego gospodarowania a nie socjalne kompensaty

   3. w Polsce

      1. art. 20 - Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej

      2. ma charakter programowy, antycypujący – nastawiona na osiągniecie określonego celu w przyszłości – wskazuje kierunek przemian

      3. konieczna jest spójność elementów konstytuujących ustrój SGR

      4. stanowi konstytucyjna podstawę ingerencji publicznej w gospodarkę ze względów społecznych

      5. solidarność

         1. solidaryzm społeczny – życie społeczne opiera się na współzależności i współodpowiedzialności wszystkich jego uczestników

         2. państwo powinno pomagać jednostkom w osiągnięciu bezpieczeństwa socjalnego ale nie może uwolnić jednostki od odpowiedzialności za samą siebie

         3. rola państwa tylko pomocnicza – zasada pomocniczości!!

         4. wzrost gospodarczy ma 1. przed redystrybucją dochodu narodowego

      6. dialog i współpraca partnerów społecznych

         1. dialog społeczny – mniej lub bardziej sformalizowane sposoby wymiany informacji i prezentacji stanowisk między obywatelami i władzą publiczną

         2. np. Trójstronna Komisja ds. Społeczno-Gospodarczych

            1. przedstawiciele RM, pracowników, pracodawców

            2. uchwały wymagają zgody 3 stron

            3. każda strona ma prawo do wnoszenia sprawy pod obrady i zajmowania stanowiska

2. GENEZA PGP
   Ekonomiczna analiza prawa gospodarczego (28) – ocena prawa z punktu widzenia ekonomii i przy użyciu jej narzędzi. Analiza prawa z punktu widzenia efektywności. Podstawą jest założenie racjonalności wyborów dokonywanych przez człowieka. Przedmiotem analizy jest także działalność regulacyjna.

Aksjologia gospodarki (30) – porządek prawny nie jest obojętny wobec postaw etycznych i moralnych. Krąg etyczny nie pokrywa się z kręgiem prawnym. Życie gospodarcze nie jest realizowane w próżni etycznej.

Geneza prawa gospodarczego publicznego (31) – wyraz odejścia od koncepcji gospodarki liberalnej opartej o leseferyzm. Działanie państwa w interesie publicznym na rzecz dobra wspólnego w celu osiągnięcia sprawiedliwości społecznej

1. lata 20 i 30 XX w.

2. kryzysowy rodowód intensywny interwencjonizm państwowy

3. odejście od gospodarki ściśle liberalnej na rzecz koncepcji gospodarki łączącej prywatną autonomię i wolność gospodarczą z odpowiedzialnością państwa z gospodarkę i sprawiedliwość społeczną

   1. poza interwencjonizmem reglamentacyjno – policyjnym pojawiają się inne funkcje AG

   2. ordoliberalna formuła zasada –wyjątek

      1. zasada – wolność gospodarcza i własność prywatna

      2. wyjątek – ingerencja państwowa uzasadniona interesem publicznym

ŚRODKI I PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRCAJI GOSPODARCZEJ

1. PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINSITRACJI GOSPODARCZEJ

   1. jest to określony prawnie (zasada praworządności) typ czynności prawnej AG podjętej w celu wywołania określonych skutków prawnych

   2. katalog otwarty

   3. należą do środków (form) prawnych – każde zachowanie które można zarachować na rzecz administracji publicznej, w tym gospodarczej

Systematyka prawa gospodarczego publicznego (38) – konstytucyjne prawo gospodarcze (konstytucyjne zasady stanowiące podstawy prawa gospodarczego publicznego) administracyjne prawo gospodarcze (całokształt norm prawnych regulujących proces państwowego oddziaływania na gospodarkę z udziałem organów administracji publicznej, zespół przepisów na podstawie których organy państwa ingerują w gospodarkę, ustrojowe, materialne i proceduralne prawo administracyjne gospodarcze), europejskie prawo gospodarcze (prawo pochodzące od organów wspólnoty)

1. ŚRODKI PRAWNE

   1. nakazy i zakazy

      1. służą ingerencji restrykcyjnej

      2. regulacja behawioralna

         1. z nakazów i zakazów wprost wynikają określone wzorce postępowania

         2. bezpośrednio sterują postępowaniem przedsiębiorców

      3. największe nasilenie imperatywności – zobowiązują adresatów do bezwzględnego wykonania zawartego w nich obowiązku pod rygorem zastosowania określonych środków przymusu prewencyjno – represyjnego

      4. mogą być wyrażone:

         1. w normach prawa powszechnie obowiązującego

         2. w aktach indywidualnych

      5. mają szeroki zakres stosowania

      6. rozbudowany system sankcji

         1. sankcja nieważności czynności podjętej wbrew nakazom lub zakazom

         2. sankcje administracyjne

            1. sankcje egzekucyjne, np. grzywny

            2. kary pieniężne

   2. środki oddziaływania ekonomicznego = instrumenty ekonomiczne – zespół narzędzi pośredniego oddziaływania na postępowanie przedsiębiorców wykorzystujących stosunki i kategorie ekonomiczne

      1. parametry ekonomiczne – określone wielkości liczbowe które kształtują zewnętrzne warunki działania przedsiębiorców (ceny, taryfy, kredyty, podatki)

         1. nie mają dużego nasilenia imperatywności- nie zawierają nakazu lub zakazu zabezpieczonego sankcjami

         2. wskazują pożądany sposób postępowania – częściowy przymus pod względem ekonomicznym

         3. można dzięki nim osiągnąć taki efekt jak dzięki nakazowi ( zakazowi )

         4. wyrażone są zawsze w normach prawa powszechnie obowiązującego

         5. brak sankcji prawnej, tylko

            1. określone korzyści -gdy przedsiębiorca wybrał właściwą drogę postępowania

            2. określone straty - gdy przedsiębiorca wybrał niewłaściwą drogę postępowania

      2. bodźce finansowe

         1. służą ingerencji pozytywnej

         2. stosowane najczęściej w ramach funkcji kierownictwa i wspierania gospodarki

         3. można dzięki nim osiągnąć taki efekt jak dzięki nakazowi ( zakazowi )

         4. subwencje, dotacje, subsydia

         5. subwencja

            1. udzielana przez właściwe organy administracji i instytucje prawa publicznego

            2. materialna korzyść ze środków państwowych,

            3. za pomocą której stymuluje się postępowanie prywatnych przedsiębiorców,

            4. zmierzające do realizacji określonego celu publicznego

   3. koncesje- stosowany przez ustawodawcę środek reglamentacji gospodarczej mający na celu uzasadnione ważnym interesem publicznym ograniczenie swobody działalności gospodarczej

      1. forma: decyzja administracyjna lub umowa pomiędzy koncesjodawcą a uprawnionym do uzyskania koncesji

      2. organ działa w sferze uznania administracyjnego , choć ostatnio jest to coraz silniej ograniczane

   4. zezwolenie – środek reglamentacji gospodarczej - z zezwolenia wynika dopuszczalność podjęcia przez zainteresowanego przedsiębiorcę działalności gospodarczej w określonym przedmiotowo zakresie

      1. forma: decyzja administracyjna

      2. organ jest związany ustalonym stanem faktycznym- jeśli zainteresowany spełni warunki od których ustawa uzależnia wydanie zezwolenia musi wydać zezwolenie

         1. działa w sferze związania administracyjnego

      3. udzielenie zezwolenia uchyla prawny zakaz podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w danej dziedzinie

      4. uchylenie tego zakazu następuje:

         1. w stosunku do konkretnego przedsiębiorcy

         2. w konkretnej sprawie.

   5. zgoda - na prowadzenie określonej działalności, dokonania jakiejś czynności albo wykonywania określonego zawodu

   6. licencja - nie obowiązuje pojęcie jednolite

      1. w prawie transportu drogowego – decyzja administracyjna wydana przez ministra transportu lub określony w ustawie organ ST, uprawniająca do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego

      2. w prawie transportu kolejowego – potwierdzenie zdolności przedsiębiorcy do wykonywania funkcji przewoźnika kolejowego

   7. środki nieformalne – ogół działań nastawionych na wywołanie określonych skutków faktycznych bez wykorzystania kompetencji o władczym charakterze – nie mają charakteru wiążącego

      1. w prawie wspólnotowym- SOFT LAW

         1. komunikaty

         2. informacje

         3. deklaracje

         4. wytyczne

         5. okólniki

         6. obwieszczenia

      2. w prawie krajowym

         1. ostrzeżenia

         2. zalecenia

         3. testy towarów

      3. cechy:

         1. są nastawione na wywołanie skutków faktycznych a nie prawnych

         2. ich podejmowanie nie jest przejawem imperium

         3. mają istotny wpływ na proces ostatecznego stosowania prawa wspólnotowego

   8. środki uzgodnieniowo – negocjacyjne

      1. gdy władza egzekucyjna prawa jest uzupełniana lub zastępowana przez działania o charakterze

         1. przekonywania

         2. nakłaniania

         3. informowania

         4. konsultowania

      2. duży wpływ ma prawo wspólnotowe

      3. wydłużenie stadiów przeddecyzyjnych - zanim dojdzie do podjęcia decyzji następuje współpraca organów, która ma na celu jak najlepsze załatwienie sprawy, o czym przesądza

         1. kompletność informacji jakimi dysponują organy i

         2. kontrola przeprowadzana przez organy

      4. formy współdziałania

         1. współdziałania pionowe - wieloszczeblowy system podejmowania decyzji

            1. w procesie decyzyjnym biorą udział przedstawiciele Państw Członkowskich i WE

            2. polega np. na udzieleniu informacji KE o wydaniu aktu i jego treści

            3. procedura komitologii rozpowszechniona w prawie WE –

               • polega na rozpatrywaniu projektów

                 1. aktów administracyjnych (indywidualnych)

                 2. i aktów generalnych (normatywnych)

               • przez specjalnie powołane komitety

               • w skład którego wchodzą głównie przedstawiciele państw członkowskich

               • są różne rodzaje komitetów

                 1. administracyjny

                 2. konsultacyjny

                 3. doradczy

               • w zależności od rodzaju komitetu stosuje się odpowiednią procedurę podejmowania aktu prawnego Komisji.

         2. współdziałanie poziome - pomiędzy poszczególnymi Państwami Członkowskimi.

            1. np. wymiana informacji między organami poszczególnych Państw Członkowskich

         3. aprobata aktu prawnego Państwa Członkowskiego przez organ innego Państwa Członkowskiego

            1. brak aprobaty może stanowić źródło sporu między Państwami Członkowskimi, rozstrzyganego decyzją w postępowaniu rozjemczym przed KE

2. PRAWNE FORMY DZIAŁANIA

   1. mają charakter służebny wobec zadań i celów w zakresie oddziaływania na gospodarkę

   2. podstawową metodą jest metoda publicznoprawna – domniemanie form publicznoprawnych, ale metody prywatno – prawne mają coraz większe znaczenie

      1. państwo kooperatywne - w szerokim zakresie wykorzystuje się wszelkiego rodzaju współdziałanie z obywatelem z wyłączeniem środków władczych

         1. przeciwieństwo państwa subordynacyjnego

   3. umowy prawa prywatnego

      1. konieczne jest wyraźne ustawowe upoważnienie do zawarcia umowy prawa prywatnego

      2. umowy prywatnoprawne stanowią alternatywę dla decyzji administracyjnych

      3. zasada asymetrii - organy administracji publicznej w dalszym ciągu są związane przepisami prawa publicznego i występują w interesie publicznym

         1. prywatne formy działania mają tylko charakter techniczny

   4. umowy prawa publicznego

      1. podstawa prawna do zawarcia umowy publicznoprawnej musi wynikać z przepisów ustawy

         1. wyznaczają wiążące prawnie kompetencje OAG

         2. nie obowiązuje zasada swobody kontraktowej

      2. wykorzystywanie dwustronnych form działania AG ma szczególne znaczenie gdy stosunki między państwem a przedsiębiorcami stanowią pole konfliktu między koniecznością realizacji interesów publicznych i konkurencyjnymi interesami przedsiębiorców

      3. celem umów publicznoprawnych jest realizacja zadań publicznych – na jej podstawie przedsiębiorca zobowiązuje się do współudziału w realizacji zadań administracji publicznej

      4. przedsiębiorcy zachowują autonomię gospodarczą

      5. zawarcie takiej umowy nie oznacza przekazania na rzecz przedsiębiorców całkowitego obowiązku wykonania zadania publicznego i związanej z tym odpowiedzialności

         1. np. państwo może sobie zagwarantować nadzór nad wykonywaniem tych zadań

   5. akty administracyjno – gospodarcze

      1. podstawowy instrument realizacji prawa AG

      2. objaw woli organu AG

         1. jednostronny

         2. władzy

         3. autorytatywny

         4. podjęty na podstawie prawa i w granicach przyznanych kompetencji

         5. skierowany do indywidualnie określonego podmiotu (przedsiębiorcy)

         6. w konkretnej sprawie, związanej z działalnością gospodarczą

      3. różnice wobec klasycznych form prawnych działania administracji

         1. 1. decyzja organu administracji powszechnej- układ dwustronny

            2. decyzja gospodarcza - układ wielostronny

               • akty te wywołują wielostronne złożone prawnie skutki

                 1. ścisłe związki adresatów tych aktów z podmiotami 3. (konkurentami i konsumentami) - np. udzielenie subwencji

               • kompleksowy charakter - decyzja gospodarcza kształtujące sytuację prawną wielu podmiotów prawnych

         2. 1. decyzja organu administracji powszechnej- trwała, korzysta z prawomocności materialnej ( ← układ statyczny )

            2. decyzja gospodarcza- nietrwała, nie korzysta z prawomocności materialnej - ( ← układ dynamiczny )

         3. tryb podejmowania

            1. decyzja organu administracji powszechnej- postępowanie uregulowane w KPA + ustawy szczególne

            2. decyzja gospodarcza- nie jest podejmowana na podstawie KPA, najczęściej na podstawie przepisów prawnych nakazujących szczególny tryb postępowania

      4. jeśli przepis prawa wyraźnie stanowi dla określonego środka prawnego formę "decyzji administracyjnej" , to trzeba zastosować decyzję administracyjną (np. udzielenie koncesji, licencji, zezwolenia)a jeżeli mówi tylko o decyzji to od organu zależy czy zastosuje

         1. klasyczną decyzje administracyjną

         2. czy decyzje gospodarczą

      5. decyzje KE – mają charakter indywidualno konkretny – obowiązują w całości podmioty do których są skierowane

WSPÓLNE DLA PGP i PGH

• PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE

1. Państwo nabywa udziały i akcje w spółkach istniejących lub tworzy je samodzielnie

2. JEDNOOSOBOWA SPÓŁKA SP – spółka kapitałowa gdzie całość udziałów jest w ręku SP

   1. wg Strzyczkowskiego alternatywa dla przedsiębiorstw państwowych

   2. tendencja aby cześć jednoosobowych spółek SP nie mogła być prywatyzowana (np. energetyka)

   3. państwowe op –inną niż SP jednostka organizacyjna, posiadającą osobowość prawną, której mienie jest w całości mieniem państwowym

   4. organy jednoosobowej spółki SP – zasadniczo stosuje się przepis o SA lub SPZOO

      1. walne zgromadzenie – jego uprawnienia wykonuje minister SP jako reprezentant SP - jedynego akcjonariusza (udziałowca)

      2. rada nadzorcza

         1. w spółce powstałej w wyniku komercjalizacji

            1. w SA - obligatoryjnie

            2. w SPZOO – fakultatywnie

      3. zarząd – organ wykonawczy – w 1. kadencji członków zarządu powołuje minister SP

   5. wpływ SP na SK o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego

      1. SP może zachować wpływ na podejmowanie strategicznych decyzji

      2. złota akcja – dotyczy SA i SPZOO

         1. KSH: statut może przyznać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi osobiste uprawnienia - w szczególności mogą one dotyczyć

            1. prawa powoływania lub odwoływania członków zarządu, rady nadzorczej

            2. prawa do otrzymywania oznaczonych świadczeń od spółki

         2. ustawa o szczególnych uprawnieniach SP z 2005 r.

            1. nie sprzeciwia się zasadom swobodnego gospodarowania i TWE

            2. dot. uprawnień SP w stosunku do SK które mają siedzibę na terytorium RP

            3. SP mając nawet tylko 1 akcje może wykonywać dodatkowe uprawnienia poza uprzywilejowaniem zwykłym

               • np. wydobywanie węgla, przeładunek morski ropy naftowej

            4. dopóki SP bezpośrednio lub pośrednio pozostaje akcjonariuszem w takiej spółce

               • minister SP może zgłosić sprzeciw w stosunku do uchwały lub innej czynności prawnej zarządu rozporządzającej mieniem SP gdy naruszają one bezpieczeństwo publiczne lub porządek publiczny

               • w terminie 14 dni od uzyskania informacji o uchwale nie więcej niż 21 dni od podjęcia uchwały – na ten czas uchwała lub czynność prawna jest zawieszona

               • minister dowiaduje się o tym od obserwatorów – ma prawo delegować obserwatorów w spółce

               • sprzeciw wydawany jest w formie decyzji – złote weto – skutkuje ona nieważnością podjętej czynności prawnej od chwili jej dokonania

               • minister SP może wnieść sprzeciw także w stosunku do uchwały walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników dotyczącej

                 1. rozwiązania spółki

                 2. przeniesienia siedziby spółki za granicę

                 3. zbycia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa lub ustanowienia na nim ograniczonego prawa rzeczowego

                    • gdy naruszają one bezpieczeństwo publiczne lub porządek publiczny

            5. co roku RM określa które są to spółki, np. PGNiG

1. SĄ TEŻ SPÓŁKI GDZIE PAŃSTWO MA TYLKO CZĘŚĆ UDZIAŁÓW ale wielkość udziałów należących do państwa zapewnia mu kontrolę lub SP ma zastrzeżone dodatkowe przywileje (coś o resztówkach)

2. PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWE

   1. ustawa z 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych stanowi podstawę prawną dla działalności PP i określa ich cechy

      1. PP są odrębne od SP

      2. państwowe OP

      3. cel działalności

         1. nie ma obowiązku realizacji określonych zadań i celów

            1. wyjątek: przedsiębiorstwa użyteczności publicznej – ich celem jest przede wszystkim bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności

         2. ich cele i zadania maja charakter autonomiczny

         3. jest przedsiębiorcą – wykonuje działalność gospodarczą we własnym imieniu

         4. zasadniczy cel to działalność zarobkowa w zakresie wyznaczonym przedmiotowo w akcie o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego

      4. działa na zasadach racjonalnej gospodarki i rachunku ekonomicznego

      5. samodzielność – prawnie zakreślona kompetencja organów PP w zakresie podejmowania decyzji z wyłączeniem ingerencji ze strony organów państwowych

         1. PP samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą

         2. wyodrębnienie organu założycielskiego – organ założycielski (OAP) ma uprawnienia tylko w zakresie przewidzianym ustawą

         3. wpływ OAP na organizacje PP jest praktycznie ograniczony do wydania aktu erekcyjnego

         4. podstawowe akty prawne regulujące strukturę organizacyjną PP jest:

            1. statut – uchwala ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora PP

               • statuty niektórych PP (np. przedsiębiorstw użyteczności publicznej wymagają zatwierdzenia w terminie 3 miesięcy przez organ założycielski

            2. regulamin organizacyjny – ustala dyrektor po zasięgnięciu opinii rady pracowniczej

      6. samorządność – uczestnictwo załogi w zarządzaniu PP w zakresie i obszarze spraw określonych w przepisach ustawowych (ustawa o samorządzie załogi PP)

      7. samofinansowanie – PP prowadzi samodzielną gospodarkę finansowa zgodnie z zasadą finansowania, pokrywając z uzyskanych przychodów koszty działalności i zobowiązania wobec budżetu, banku i dostawców oraz wydatki na rozwój i inne potrzeby (niektóre upadają)

      8. PP ma własność mienia przezeń posiadanego – dotąd zarządzanego i wypracowywanego w toku działalności

         1. SP jest OP

            1. SP jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nie należącego do innych państwowych osób prawnych

            2. SP nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania państwowych op, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej

            3. państwowe op nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania SP

            4. w razie nieodpłatnego przejęcia, na podstawie obowiązujących ustaw, określonego składnika mienia od państwowej OP na rzecz SP – SP odpowiada solidarnie z OP za zobowiązania powstałe w okresie, gdy składnik stanowił własność danej OP, do wysokości wartości tego składnika ustalonej wg stanu z chwili przejęcia,a wg cen z chwili zapłaty

            5. przepisy te stosuje się odpowiednio do odpowiedzialności jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych osób prawnych

         2. Własność i inne prawa majątkowe, stanowiące mienie państwowe, przysługują SP albo innym państwowym osobom prawnym.

         3. Uprawnienia majątkowe Skarbu Państwa względem państwowych osób prawnych określają odrębne przepisy, w szczególności regulujące ich ustrój

         4. ale to nie to samo co własność na gruncie KC (wg Strzyczkowskiego to samo co KC tylko z ograniczeniami)

            1. trzeba zgłosić organowi założycielskiemu PP (ministrowi) chęć zbycia majątku trwałego (np. nieruchomości)

               • organ założycielski ma 1 miesiąc na niewyrażenie zgody

               • jeżeli miesiąc po zawiadomieniu o zamiarze zbycia nie będzie odpowiedzi org. założycielskiego to czynność jest skuteczna

                 1. * ten miesięczny termin to termin zawity do niewyrażenia zgody – jego upływ oznacza, że czynność prawna jest skuteczna a nie zgodę

            2. jeżeli wartość rozporządzenia przekracza równowartość 50.000 euro , wówczas państwowa OP (w tym PP) ma obowiązek uzyskać zgodę Ministra SP

               • jeśli dokonana zostanie czynność prana niezgodnie z powyższymi zasadami będzie ona nieważna

               • jeśli organem założycielskim jest Minister SP i wymagana jest jego zgoda jako organu założycielskiego to nie trzeba występować o tą zgodę

               • spór: co w sytuacji gdy organem założycielskim nie jest minister SP?

                 1. 1 stanowisko – wymagana jest zgoda MSP, ale po co 2 zgody?

                    • a co gdy 1 się zgodzi a 2. nie?

                    • w praktyce asekurancko występuje się o 2 zgody

                 2. 2. – wystarczy zawiadomienie organu założycielskiego

   2. rodzaje PP

      1. PP działające na zasadach ogólnych

         1. PP użyteczności publicznej – ich celem jest przede wszystkim bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności

      2. PP o szczególnym statusie prawnym

   4. organy PP

      1. ogólne zebranie załogi (delegatów)

      2. rada pracownicza

      3. dyrektor PP – zarządzanie i reprezentacja

         1. kompetencje - wyznaczone przez ustawę i uchwałę organów samorządu załogi

            1. ma prawo powoływać i odwoływać przedstawicieli przedsiębiorstwa

            2. prawo sprzeciwu wobec decyzji organu założycielskiego

            3. prawo do wystąpienia do organu nadzorującego lub sądu z wnioskiem o odszkodowanie za straty spowodowane wykonaniem decyzji wydanej przez organ nadzorujący

            4. ustalenie regulaminu organizacyjnego

            5. opracowanie statutu

            6. opracowywanie rocznych i wieloletnich planów przedsiębiorstwa

         2. może w formie umowy zawartej na czas oznaczony nie krótszy niż 3 lata powierzyć zarządzanie PP OF lub OP

            1. tryb

               • z inicjatywy własnej za zgodą rady pracowniczej i ogólnego zebrania pracowników

               • na wniosek rady pracowniczej za zgodą ogólnego zebrania pracowników

               • z inicjatywy zarządcy komisarycznego

            2. strony umowy – SP reprezentowany przez organ założycielski i zarządca

            3. skutki ustanowienia zarządcy

               • rozwiązanie z mocy prawa organów samorządu przedsiębiorstwa

               • odwołanie przez organ założycielski dyrektora PP

               • przejęcie przez zarządcę kompetencji dyrektora i rady pracowniczej z wyjątkiem prawa sprzeciwu wobec decyzji organu założycielskiego

               • organ założycielski powołuje radę nadzorczą

   5. nadzór nad PP

      1. nadzór właściwych organów na zasadach ogólnych stosowanych wobec wszystkich przedsiębiorców

      2. nadzór organu założycielskiego lub rady nadzorczej

         1. podstawę prawną może stanowić tylko ustawa lub przepisy wydane na jej podstawie i w celu jej wykonania

         2. Nadzór organu założycielskiego obejmuje

            1. kontrolę i ocenę działalności przedsiębiorstwa oraz pracy dyrektora,

            2. prawo władczego wkraczania sprawy przedsiębiorstwa w wypadkach przewidzianych w ustawie

         3. środki nadzoru założycielskiego (charakter dyrektywny i prewencyjny)

            1. zatwierdzenie

            2. zgoda

            3. zobowiązanie

            4. wstrzymanie wykonania decyzji dyrektora PP

            5. nałożenie obowiązku wprowadzenia do plany przedsiębiorstwa zadania

   6. środki ochrony praw PP

      1. dyrektor i rada pracownicza ma prawo wniesienia sprzeciwu w stosunku do decyzji organu nadzoru

         1. do organu który wydał decyzję

         2. w terminie 7 dni od przekazania

         3. powoduje wstrzymanie wykonania decyzji

      2. w razie podtrzymania decyzji dyrektor i rada pracownicza ma prawo wniesienia sprawy do sądu (w ciągu 7 dni)

      3. dyrektor i rada pracownicza ma prawo do wystąpienia do organu nadzorującego lub sądu z wnioskiem o odszkodowanie za straty spowodowane wykonaniem decyzji wydanej przez organ nadzorujący

   7. postępowanie naprawcze

      1. w razie prowadzenia przedsiębiorstwa ze stratą organ założycieli w porozumieniu z ministrem finansów może wszcząć postępowanie naprawcze ustanawiając nad przedsiębiorstwem zarząd komisaryczny

      2. od tej decyzji nie przysługuje sprzeciw

      3. zarząd komisaryczny

         1. jest ustanawiany na czas oznaczony

         2. podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców

      4. osobę zarządcy wyznacza organ założycielski

      5. skutki

         1. rozwiązanie z mocy prawa organów samorządu przedsiębiorstwa

         2. odwołanie przez organ założycielski dyrektora PP

         3. przejęcie przez zarządcę kompetencji dyrektora i rady pracowniczej

      6. zarządca przedstawia organowi założycielskiemu program naprawy i co 3 miesiące sprawozdanie z działalności

      7. jeśli ustaną przyczyny ustanowienia zarządu komisarycznego organ założycielski uchyla zarząd komisaryczny

      8. organ założycielki może w każdym czasie uchylić zarząd komisaryczny i zarządzić likwidację jeśli dalsze wykonywanie programu naprawczego nie rokuje poprawy gospodarki przedsiębiorstwa