1. DEFINICJA I KLASYFIKACJA ODPADÓW.

KLASYFIKACJA ODPADÓW WEDŁUG ŹRÓDEŁ ICH POWSTAWANIA

Odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii, określonych w załączniku nr 1 do Ustawy ( 27 kwiecień 2001r, Ustawa o Odpadach. Dz.U.nr 62 poz.628), których posiadacz pozbywa się,

zamierza pozbyć lub ich pozbycia się jest zobowiązany.

Odpady dzielą się według swego pochodzenia na dwie duże grupy:

- odpady komunalne (bytowo - gospodarcze; miejskie);

- odpady przemysłowe.

- Specyficzną grupę stanowią odpady specjalne - odpady niebezpieczne.

- Można również wyodrębnić grupę odpadów nie mieszczących się w wymienionych kategoriach. Zaliczyć do niej można odpady wielkogabarytowe, jak wraki samochodowe, stare meble itp., ale zazwyczaj zalicza się je do odpadów komunalnych. Odpady zarówno komunalne, jak i przemysłowe mogą występować w postaci stałej albo półstałej, np. szlamy, osady ściekowe.

1. ODPADY KOMUNALNE – MIEJSKIE I WIEJSKIE – CHARAKT. ILOSCIOWA I JAKOSCIOWA – WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE CHEMICZNE I NAWOZOWE.

Odpady komunalne powstają w związku z bytowaniem człowieka, są kłopotliwym produktem ubocznym konsumpcji oraz działalności produkcyjnej, usługowej handlowej mieszkańców, a także różnych instytucji. Charakteryzują się dużą różnorodnością składników o zróżnicowanym stopniu uciążliwości dla środowiska, dużą zmiennością procentowego udziału poszczególnych składników, ich wilgotności i kaloryczności. W masie odpadów komunalnych 40% - 50% stanowi część organiczna, resztę - mineralna. Przeciętny skład rodzajowy odpadów komunalnych kształtuje się następująco

- papier i jego pochodne;

- odpady kuchenne (roślinne i zwierzęce resztki żywnościowe):- suche liście i trawa;

- wyroby skórzane i guma;

- tworzywa sztuczne i tkaniny syntetyczne: -tkaniny wełniane i bawełniane (szmaty); - drewno;

- substancje mineralne (gruz budowlany, popiół szkło): - metale;

- odpady uliczne, zmiotki;

- popioły z lokalnych palenisk komunalnych.

Ilość i skład morfologiczny odpadów jest ściśle powiązany z następującymi czynnikami

·        stopniem rozwoju gospodarczego regionu;

·        poziomem życia ludności;

·        stylem życia;

·        strukturą zabudowy;

·        infrastrukturą komunalną i usługową na danym terenie

Odpady komunalne z terenów gmin wiejskich

Zawierają zwiększone ilości drobnej frakcji, w której występuje najczęściej popiół z palenisk domowych oraz szereg innych drobnych składników mineralnych. Składniki mineralne, takie jak żużel, kamienie, gruz itp., występują w zwiększonych znacznie ilościach, Odpady te zawierają bardzo zróżnicowane ilości składników organicznych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

- Odpady niebezpieczne powstają na terenach wiejskich w związku ze stosowaniem zabiegów agrochemicznych oraz eksploatacją maszyn i pojazdów rolniczych. Szczególne zagrożenie stanowią silnie toksyczne środki ochrony roślin i opakowania po nich. Dotyczy to także zużytego oleju silnikowego, opakowań po farbach i lakierach, akumulatorów, baterii, przeterminowanych środków farmaceutycznych, opon i innych. Do tej samej grupy zaliczyć należy odpady z obiektów służby zdrowia.

- Obornik, resztki roślin, zepsute płody rolne wykorzystywane są często jako nawóz. Choć nie zawsze właściwie zagospodarowywane, nie stwarzają zwykle większych problemów, poza terenami, gdzie bardziej opłacalne jest stosowanie nawozów sztucznych. Bardzo niebezpiecznymi odpadami tej grupy są produkty poubojowe i padłe zwierzęta; stanowią one zagrożenie dla ludzi, zwierząt i środowiska. Powinny być przerabiane w zakładach przemysłowych na wartościowe, wysokobiałkowe pasze - w żadnym razie zakopywane w ziemi "na dziko".

Odpady komunalne z terenów gmin miejskich.

1. ZASADY RACJONALNEJ GOSPODARKI ODPADAMI W POLSCE NA PODSTAWIE AKTÓW PRAWNYCH.

Ogólne zasady gospodarki odpadami

gospodarowanie odpadami (w ustawy o odpadach)-to zbieranie, transport, odzysk

i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami

oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów

 

Do podstawowych zasad gospodarki odpadami należy (hierarchia postępowania z odpadami) :

1) zapobieganie powstawaniu odpadów oraz ograniczanie ich ilości oraz negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko przy wytwarzaniu i użytkowaniu produktów i po zakończeniu ich użytkowania, tak aby zminimalizować ilość powstających odpadów,

2) zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku, aby zapewnić, że odpady nie będą wywierać negatywnego wpływu na środowisko oraz wykorzystać je do innych celów,

3) zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwiania odpadów, ten proces jest najmniej pożądany z punktu widzenia środowiska, ale niestety najbardziej powszechny w Polsce w przypadku unieszkodliwiania odpadów komunalnych, gdzie odpady komunalne zagospodarowywane są głównie poprzez składowanie.

Ponadto w prawidłowej prowadzonej gospodarce odpadami, powinny być także uwzględniane zasady takie jak:

zasada bliskości,

zasada zanieczyszczający płaci,

zasada przezorności

rozszerzona odpowiedzialność producenta.

Zgodnie z zasadą bliskości, odpady przeznaczone do unieszkodliwiania powinny być przetwarzane tak blisko miejsca ich wytworzenia jak to możliwe. W ten sposób można zaoszczędzić na kosztach transportu czy też ograniczyć do minimum ryzyko szkodliwego oddziaływania odpadów, np. w przypadku transportu odpadów niebezpiecznych.

Zasada zanieczyszczający płaci - oznacza, że potencjalni sprawcy szkód w środowisku powinni ponosić koszty zapobiegania tym szkodom lub naprawiania ich skutków.

Zasada przezorności –jeżeli istnieje podejrzenie wystąpienia zagrożenia dla ludzi i środowiska np. przy stosowaniu określonej metody zagospodarowania odpadów, to należy postępować w taki sposób, aby uniknąć potencjalnego zagrożenia, również w przypadku gdy zagrożenie to nie zostało jeszcze w pełni udowodnione naukowo. Dzięki zastosowaniu tej zasady, możliwe jest zminimalizowanie ewentualnych zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz dla środowiska. Zasadę przezorności powinno się zwłaszcza stosować podczas postępowania np. z odpadami powstającymi w wyniku eksperymentów naukowych, a w szczególności gdy jest ich skład jest trudny do przewidzenia.

Zasada rozszerzonej odpowiedzialności producenta oznacza, że każdy przedsiębiorca jest odpowiedzialny nie tylko za odpady produkcyjne, ale również za odpady powstałe z wytwarzanego przez niego produktu po zakończeniu jego użytkowania. Tak więc powinien on tak projektować produkt, aby zminimalizować ilość wytwarzanych odpadów, biorąc również pod uwagę, aby w przyszłości było możliwe wykorzystanie powstających podczas jego produkcji odpadów.

Art. 5.

Kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstawanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić, tak aby:

1) zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów

2) zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk.

3) zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów,

Art. 6.

Wytwórca odpadów jest obowiązany do stosowania takich sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, które zapobiegają powstawaniu odpadów lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także ograniczają negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi.

Art. 7.

1. Posiadacz odpadów jest obowiązany do postępowania z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami.

2. Posiadacz odpadów jest obowiązany w pierwszej kolejności do poddania ich odzyskowi, a jeżeli z przyczyn technologicznych jest on niemożliwy lub ekonomicznych, to odpady te należy unieszkodliwiać.

3. Odpady, których nie udało się poddać odzyskowi, powinny być tak unieszkodliwiane.

Art. 8.

Zakazuje się postępowania z odpadami w sposób sprzeczny z przepisami ustawy oraz przepisami o ochronie środowiska.

Art. 9.

1. Odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania.

2. Odpady, które nie mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania, powinny być przekazywane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwione.

3. Zakazuje się stosowania komunalnych osadów ściekowych poza obszarem województwa, na którym zostały wytworzone

3a. Zakazuje się przywozu na obszar województwa, w celu stosowania komunalnych osadów ściekowych, wytworzonych poza obszarem tego województwa.

4. Komunalne osady ściekowe mogą być stosowane na obszarze województwa innego niż te, na którym zostały wytworzone, jeżeli odległość od miejsca wytwarzania osadów do miejsca stosowania jest mniejsza niż odległość do miejsca sto-sowania położonego na obszarze tego samego województwa.

4a. (uchylony).

Art. 10.

1. Odpady powinny być zbierane w sposób selektywny.

2. (uchylony).

Art. 11.

1. Zakazuje się mieszania odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów.

2. Dopuszcza się mieszanie odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów oraz mieszanie odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne, w celu poprawy bezpieczeństwa procesów odzysku lub unieszkodliwiania odpadów powstałych po zmieszaniu, jeżeli w wyniku prowadzenia tych procesów nie nastąpi wzrost zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub środowiska.

3. W przypadku gdy odpady niebezpieczne uległy zmieszaniu z innymi odpadami, substancjami lub przedmiotami to powinny być one rozdzielone.

4. Transport odpadów niebezpiecznych z miejsc ich powstawania do miejsc odzy-sku lub unieszkodliwiania odpadów odbywa się z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie towarów niebezpiecznych.

Art. 12.

Unieszkodliwianiu poddaje się te odpady, z których uprzednio wysegregowano od-pady nadające się do odzysku.

Art. 13.

Zabrania się odzysku lub unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami lub urządzeniami spełniającymi określone wymagania.

Art. 13a.

1. Zakazuje się zbierania:

1) pozostałości z sortowania odpadów komunalnych,

2) komunalnych osadów ściekowych,

3) zakaźnych odpadów medycznych,

4) zakaźnych odpadów weterynaryjnych

1. PLANY GOSPODARKI ODPADAMI.

Głównym celem Planu jest określenie zasad gospodarki odpadami na terenie działania związku komunalnego i realizacji powiatowych i wojewódzkiego planu gospodarki odpadami.

Główne funkcje Planu to:

- realizacja krajowej i wojewódzkiej polityki gospodarowania odpadami,

- strategiczne zarządzanie obszarem w zakresie gospodarki odpadami,

- wdrażanie zasady zrównoważonego rozwoju obszaru.

- przekazanie informacji na temat gospodarki odpadami,

- przedstawienie problemów i zagrożeń ekologicznych związanych z odpadami, proponując sposoby ich rozwiązania w określonym czasie,

- pomoc przy konstruowaniu budżetu obszaru pod który podlega zakład utylizacji odpadow,

- analiza aktualnego stanu gospodarki odpadami na obszarze dla którego sprorzadzony jest plan.

- zapobieganie powstawaniu odpadów i ocena ich użyteczności

- prognozowanie zmian w zakresie gospodarki odpadami w tym zmiany wynikające ze zmian demograficznych i gospogarczych

Prawo ochrony środowiska, określa w art. 14 ust. 2, iż politykę ekologiczną przyjmuje się na cztery lata, i że przewiduje się w niej działania w perspektywie obejmującej kolejne cztery lata. Plany gospodarki odpadami powinny obejmować okres 8 lat planowania strategicznego i 4 lata w tym planowania operacyjnego.

Plany gospodarki odpadami podlegają aktualizacji nie rzadziej niż raz na 6 lat. Z realizacji planów gospodarki odpadami sporządza się sprawozdania, obejmujące okres 3 lat kalendarzowych.

Dla osiągnięcia celów założonych w obecnej Polityce Ekologicznej Państwa oraz realizacji podstawowych zasad racjonalnej gospodarki odpadami a także stworzenia w kraju zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, na szczeblu krajowym oraz opracowywane są plany gospodarki odpadami.

Plany te określają:

1) aktualny stan gospodarki odpadami,

2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,

3) działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami,

4) instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów,

5) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.( monitoring obejmuje kontrolę wody z otworów piezometrycznych, powietrza atmosferycznego, gleby)

(Ustawa o odpadach)

1. Plany gospodarki odpadami powinny być opracowywane zgodnie z polityką

ekologiczną państwa.

2. Wojewódzki, powiatowy lub gminny plan gospodarki odpadami powinien być

opracowywany zgodnie z planami wyższego szczebla

3. Krajowy, wojewódzki, powiatowy lub gminny plan gospodarki odpadami określa

w szczególności:

• rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom

odzysku lub unieszkodliwiania,

• rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania

odpadów wraz z wykazem podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie,

• działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania

ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego postępowania z nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska,

• projektowany system gospodarowania odpadami.

4. Gminny plan gospodarki odpadami określa ponadto:

• rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć,

• harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródła.

1. SYSTEMY ZBIÓRKI ODPADÓW NA TERENACH MIEJSKICH I WIEJSKICH.

Istnieją trzy metody zbierania miejskich odpadów komunalnych ulęgających biodegradacji:

1. bezpośrednio z domostw (zbiórka przy „trawniku”);

2. z zastosowaniem pojemników ustawionych w bezpośrednim sąsiedztwie gospodarstw domowych

(centra zbiórki);

3. poprzez bezpośrednia dostawę odpadów do obiektów odzysku (centra recyklingu).

Ad. 1 Zbiórka bezpośrednio z domostw

Ogólnie można przyjąć, że istnieją cztery poniższe sposoby zbiórki ulęgającej biodegradacji frakcji odpadów komunalnych z gospodarstw domowych do:

— pojemników na biomas´,

— worków papierowych,

— worków plastikowych (niektóre z nich ulęgają biodegradacji),

— worków z materiałów ulęgających biodegradacji.

Pojemniki na biomasę wykonane są z tworzywa sztucznego i wystawiane są na ogół razem z pojemnikami do zbiórki frakcji mieszanych. Pojemność tych pojemników wynosi od 40 do . Worki papierowe są często wykorzystywane do zbiórki części ulęgającej biodegradacji odpadów komunalnych, ponieważ nie trzeba usuwać papieru przed kompostowaniem. Zwykle

worki z odpadami są szatkowane przed procesem kompostowania. W niektórych krajach wykorzystuje się torby plastikowe w różnych kolorach oznaczających odpowiednie frakcje, sposób ten ułatwia wizualne sortowanie już na terenie obiektów przerobu. Wadą worka plastikowego jest konieczność jego usunięcia przed procesem przerobu jego zawartości. Ulęgające biodegradacji worki na biomasę stają się coraz bardziej powszechne, ponieważ podobnie jak w przypadku worków papierowych nie trzeba ich usuwać przed kompostowaniem. Dodatkowà zaletą jest fakt, że są one bardziej trwałe niż worki papierowe, które się przerywają, kiedy są wilgotne. Cena worków ulęgających biodegradacji jest jednak wyższa od ceny worków plastikowych czy papierowych.

Częstotliwość zbiórki zależy od jednostki administracyjnej, ale ogólnie odbywa się raz na tydzień

lub co dwa tygodnie. Częstotliwość zbiórki odpadów domowych jest wyższa w czasie lata z powodu odorów.

Ad. 2 Zbiórka odpadów w bezpośrednim sąsiedztwie gospodarstw domowych

Do tego celu wykorzystywane są zwykle duże pojemniki rozlokowane w bezpośrednim sąsiedztwie osiedli, usytuowanych w miejscach centralnych, np. przy supermarketach. Pojemniki oznakowane są kolorami w zależności od frakcji.

W ten sposób można zbierać papier, tekturę, odpady organiczne, odpady zielone. W przypadku

odpadów organicznych zbiórka odbywa się do worków plastikowych lub papierowych. Częstotliwość opróżniania pojemników zależy od miasta i frakcji odpadów, np. odpady żywnościowe

zbierane są częściej. Ta metoda zbierania odpadów nadaje się do zastosowania szczególnie

w miejscach gęsto zaludnionych z ograniczoną przestrzenią.

Ad. 3 Dostawa bezpośrednio do komunalnych obiektów odzysku (centra recyklingu)

Odpady ulęgające biodegradacji mogą być bezpośrednio dostarczane do komunalnych obiektów odzysku odpadów, znanych również jako centra recyklingu. Obiekty te poza odpadami takimi jak butelki, puszki, baterie itp. mogą przyjmować również papier, odpady spożywcze, drewno i odpady zielone, jak również odpady wielkogabarytowe. Jednostki te wykorzystywane są raczej do odzysku odpadów z terenów rzadko zaludnionych, takich jak tereny wiejskie, gdzie

bezpośrednia zbiórka z gospodarstw może być nieuzasadniona ekonomicznie.

1. RECYKLING I ODZYSK SUROWCÓW Z ODPADÓW.

recykling – rozumie się przez to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii, recykling organiczny – rozumie się przez to obróbkę tlenową, w tym kompostowanie, lub beztlenową odpadów, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub metan; składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny,

Recyklingowi podlegaja m.in.:

Opakowania z papieru i tektury

Generalnie produkty przemysłu papierniczego, są oceniane pozytywnie z punktu widzenia możliwości wtórnego przetworzenia. Stosuje się je do wytwarzania papieru i tektury na: nowe opakowania (nie stykające się bezpośrednio z artykułami spożywczymi), ręczniki papierowe i papiery toaletowe, papier gazetowy, koperty na przesyłki pocztowe itp.

Opakowania szklane

Wszystkie opakowania szklane jednorazowego użycia, lub zużyte opakowania zwrotne mogą być wykorzystane powtórnie do produkcji w hutach szkła. Zastosowanie stłuczki w procesie topienia szkła obniża zużycie energii, zwiększa wydajność i przedłuża czas użytkowania pieców hutniczych.

Opakowania z tworzyw sztucznych

W odniesieniu do tworzyw sztucznych mogą być stosowane następujące metody ponownego przetwórstwa:

• Recycling prosty tzw. materiałowy (mechaniczny)

• Recycling chemiczny (surowcowy)

Opakowania metalowe

Większość opakowań metalowych wykonanych z jednego rodzaju blachy (stalowej lub aluminiowej)

Odpady aluminiowe pochodzące ze zużytych puszek do napojów, pojemników aerozolowych itp., po oczyszczeniu są pełnowartościowym surowcem do produkcji różnych wyrobów aluminiowych.

Odzysk – są to wszelkie działania, które nie stwarzają zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w załączniku 5 do ustawy o odpadach.

Do najważniejszych procesów odzysku należy:

• wykorzystanie odpadów jako paliwa,

• recykling metali lub innych materiałów nieorganicznych,

• rozprowadzenie na powierzchni ziemi w celu nawożenia,

• regeneracja kwasów lub zasad oraz rozpuszczalników.

• Do procesów odzysku zalicza się także przetwarzanie odpadów w celu ich przygotowania do odzysku, w tym recyklingu.

1. BIOLOGICZNE METODY UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW: PRZEBIEG PROCESU KOMPOSTOWANIA, SPOSOBY KOMPOSTOWANIA, PARAMETRY TECHNOLOGICZNE KOMPOSTOWANIA, PRZEBIEG PROCESU FERMENTACJI METANOWEJ, PARAMETRY TECHNOLOGICZNE FERMENTACJI METANOWEJ.

Unieszkodliwianie odpadów - rozumie się przez to poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska,

- fizyko-chemiczne (piroliza, spalanie, zestalanie);

- biochemiczne tlenowe (kompostowanie);

- biochemiczne beztlenowe (fermentacja beztlenowa);

- składowanie odpadów niewykorzystanych materiałowo lub energetycznie oraz pozostałości po obróbce (po unieszkodliwianiu).

KOMPOSTOWANIE

Kompostowanie odpadów polega na kontrolowanym biochemicznym rozkładzie substancji organicznych zawartych w odpadach stałych, przebiegającym w warunkach tlenowych (ściślej - okresowo przemiennych tlenowo- beztlenowych) przy udziale licznych grup mikroorganizmów i prowadzącym do uzyskania

produktu podobnego do gleby, wykorzystywanego do wzbogacenia gleby w składniki humusowe i nawozowe

Kompost jest stabilnym produktem biologicznego procesu rozkładu materii organicznej w temperaturze znacznie wyższej od temperatury ciała. Dobrej jakości dojrzały kompost ma duże wartości agrotechniczne, jest bez zapachu, ma jednolitą sypką konsystencje bez żadnych twardych części i jest pozbawiony organizmów chorobotwórczych.

Kompostowanie

proces dwustopniowy:

- pierwszy stopień w reaktorze zamkniętym lub w zamkniętej hali, o czasie prowadzenia

procesu min. 2 tygodnie (optymalnie 4 tygodnie); zalecany proces kompostowania

dynamicznego lub quasi-dynamicznego,

- drugi stopień – czas kompostowania od 10 tygodni do 6 tygodni,

łączny czas kompostowania w obydwu stopniach – min. 8 tygodni,

napowietrzanie wymuszone w pierwszym stopniu, z oczyszczaniem powietrza procesowego, otwarte pryzmy z mechanicznym przerzucaniem w drugim stopniu.

Łączny czas kompostowania może zostać skrócony pod warunkiem uzyskania stopnia

dojrzałości kompostu określonego w wytycznych.

W przypadku kompostowania wyłącznie odpadów zielonych lub ogrodowych dopuszcza się

kompostowanie jednostopniowe w otwartych pryzmach, bez wymuszonego napowietrzania, ale z mechanicznym przerzucaniem materiału. Czas trwania tego procesu zależy wyłącznie od spełnienia przez kompost wymagań sanitarnych oraz fizyko-chemicznych, a także osiągnięcia wymaganego stopnia dojrzałości.

Zasadniczo można podzielić kompostowanie na:

- tlenowe

W systemie tlenowym odpady rozkładane są przez bakterie tlenowe i grzyby. Określona ilość powietrza wprowadzonego do masy odpadów powoduje, że mikroorganizmy rozkładają związki organiczne przy jednoczesnym wydzielaniu ciepła ( 55-60^oC). W tej temperaturze następuje dezynfekcja odpadów, bez zabicia korzystnej flory bakteryjnej przeciwdziałającej ponownemu rozwojowi bakterii chorobotwórczych. Po przekompostowaniu łatwo rozkładalnej materii organicznej temperatura masy kompostującej spada –zaczyna się faza dojrzewania kompostu.

- beztlenowo – tlenowe z odzyskiem energii

Stosuje się zasadniczo dwa układy:

beztlenowe kompostowanie w reaktorze z dojrzewaniem tlenowym w pryzmach lub w reaktorach, w których zachodzi również suszenie odpadów. Odzyskane ciepło wystarczy na utrzymanie temperatury w reaktorze beztlenowym na poziomie 55-60^oC oraz na podsuszenie produktu do wymaganej zawartości suchej masy 60 – 80%sm.

  Charakterystyczne cechy procesu kompostowania odpadów

 Oprócz procesów biochemicznych podczas kompostowania odpadów mamy do czynienia z występującymi procesami fizykochemicznymi zachodzącymi w procesie kompostowania. Są to:

• Mineralizacja - proces przebiega stopniowo powodując hydrolizę złożonych substancji pochodzenia naturalnego do związków prostych

• Humifikacja - złożony proces syntezy związków humusowych, wartościowych, poprawiających właściwości gleby.

• Butwienie, murszenie i zwęglanie - procesy przyczyniające się do powstania stabilnej substancji

organicznej dającej wartościowy nawóz organicznych. Następuje fizyczna zmiana struktury odpadów materiał o strukturze gleby.

Na właściwy przebieg procesu kompostowania mają wpływ następujące czynniki:

-odpowiedni skład chemiczny materiału wyjściowego – optymalne subst organiczne – biomasa bez zanieczyszczeń toksycznych, zawartość N od 0,8-1,7%

-odpowiedni stosunek węgla do azotu

-materiał wyjściowy C/N=17-30

-gotowy kompost C/N =20.

Większe odstępstwa powodują zahamowanie procesu.

-utrzymanie odpowiedniego pH w masie kompostowej zapewnia właściwe warunki środowiska do rozwoju mikroorganizmów oraz chroni przed stratą azotu; optymalne pH=6.5 – 7.5.

-optymalna wilgotność masy kompostowej wynosi 40-50%. Mniejsza powoduje zahamowanie przemian biochemicznych, większa zmniejsza pow. przenikania tlenu.

-właściwe napowietrzanie masy kompostowej gwarantuje prawidłowy przebieg procesu rozkładu i budowy zw. org., w których biorą udział przede wszystkim mikroorganizmy aerobowe - potrzebujące do życia tlenu.

-utrzymanie odpowiedniej temp. przyjmuje się, że co najmniej 10-dniowy okres temp. w granicach gwarantuje pełną higienizacje kompostu – zniszczenie organizmów chorobotwórczych.

 

Technologie kompostowania odpadów

- kompostowanie w warunkach naturalnych;

- kompostowanie w warunkach sztucznych;

- kompostowanie w układzie mieszanym.

 

Stosowany jest także podział ze względu na użyty wsad do kompostowania:

-  kompostowanie odpadów zmieszanych;

- kompostowanie wydzielonej frakcji odpadów organicznych.

FERMENTACJA BEZTLENOWA (metanowa)

 Podstawowym efektem tej formy unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest powstawanie biogazu w wyniku beztlenowego rozkładu substancji organicznych.

 

Charakterystyczne cechy procesu fermentacji beztlenowej odpadów

• powstanie wysokokalorycznego gazu, którego podstawowym składnikiem jest metan - 70% i 30% CO₂, w wyniku zachodzących procesów redukcji bez dostępu tlenu;

• utrzymywanie temperatury procesu na poziomie 30^oC – 55^oC powoduje obumieranie pasożytów i bakterii.;

• odpady poddane fermentacji beztlenowej powinny być dobrze rozdrobnione i pozbawione frakcji twardej;

• w procesie fermentacji beztlenowej nie zachodzi redukcja objętości odpadów;

• fermentacji beztlenowej poddawane są najczęściej:

-         odpady organiczne z gospodarstw domowych,

-         zwiędłe kwiaty i inne odpady roślinne z ogrodów i działek,

-         fusy z kawy i herbaty wraz z filtrami papierowymi po ich parzeniu,

-         odpady z owoców,

-         papierowe ręczniki kuchenne i chusteczki jednorazowe,

-         osady organiczne i ścieki przemysłowe- spożywcze,

-         osady ściekowe z miejskich oczyszczalni ścieków.

 

Klasyfikacja technologii fermentacji beztlenowej odpadów

 Najbardziej znane metody fermentacji beztlenowej odpadów organicznych to:

• unieszkodliwianie w pryzmach energetycznych;

• utylizacja w komorach fermentacji beztlenowej.

PARAMETRY PROCESOWE fermentacji metanowej

• TEMPERATURA

Produkcję biogazu można prowadzić w trzech zakresach temperatur: psychrofilowym (od 5‐25 st. C),

mezofilowym (25‐45 st. C) oraz termofilowym (45‐60 st. C) –jednakże w praktyce technologie oparte

są na dwóch ostatnich.  

• OBCIĄŻENIE ŁADUNKIEM BIOMASY.

Mikroorganizmy fermentacji metanowej potrzebują  określonego czasu do namnażania się  i

prowadzenia procesu. W praktyce jest to  średni czas zatrzymania masy w reaktorze (hydrauliczny

czas zatrzymania). Wartości tego parametru zostały określone na podstawie wieloletnich badań i są 

zależne od formy i rodzaju prowadzonego procesu.

• ROZDROBNIENIE BIOMASY

Zwiększenie powierzchni cząstek wprowadzanych do reaktora, umożliwia większy kontakt

mikroorganizmów z substratem i w konsekwencji przyspiesza proces. Ponadto ze względów

technologicznych (możliwości urządzeń  transportujących) większość  technologii suchych limituje

przyjmowanie odpadów do wielkości .

• ODCZYN PH

Parametr ten ma szeroki wpływ na prowadzenie fermentacji‐wpływa na rozpuszczalność związków

chemicznych, decyduje o rozwoju mikroorganizmów. O wartości pH decydują słabe kwasy i słabe

zasady tworząc zdolność buforową  optymalną dla prowadzenia fermentacji (zakres 6,8‐7,4).  

• NUTRIENTY

Podstawowe składniki budulcowe mikroorganizmów składają się z węgla, azotu, fosforu i potasu. By

zapewnić  optymalny ich rozwój konieczne jest dostarczenie tych składników w odpowiednich

proporcjach.  

• WODÓR

Ciśnienie tego gazu ( będącego substratem do produkcji metanu), limituje przebieg reakcji jego

powstawania. Stąd dla zachowania przebiegu procesu musi być zachowana równowaga pomiędzy

produkcją wodoru a jego zużywaniem.

1. SPALANIE ODPADÓW: PRZEBIEG PROCESU SPALANIA ODPADÓW, OPIS INSTALACJI DO SPALANIA ODPADÓW, PIROLIZA, SPALANIE ZE ZINTEGROWANYM ZESZKLIWIANIEM ŻUŻLA, ZALETY I WADY SPALANIA.

Spalanie można zdefiniować jako proces termiczny, przebiegający powyżej temperatury zapłonu substancji organicznej  i przy określonym nadmiarze tlenu. Procesowi temu towarzyszą następujące fazy:

-podgrzewanie;

-suszenie;

-odgazowanie;

-zapłon;

-spalanie i ewentualnie dopalanie nie spalonych produktów.

 Produktem spalania jest żużel i popiół, w ilości ok. 10% - 30% spalonych odpadów, gazy odlotowe oraz duża ilości ciepła, zależna m.in. od wartości opałowej odpadów spalanych, wykorzystywana do celów energetycznych.

Najczęściej wymieniane zalety spalania odpadów to:

• pełne sanitarne unieszkodliwienie odpadów;

• redukcja objętości odpadów do 10 - 30% objętości początkowej - wydłużenie okresu

eksploatacji składowiska;

• produkcja energii użytecznej;

• zmniejszenie kosztów transportu przez usytuowanie spalarni w pobliżu miasta.

• duże możliwości minimalizacji negatywnego oddziaływania na środowisko.

  

Najczęściej wymieniane wady spalania to:

• bardzo drogą technologię - wysokie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne obiektu;

• konieczność zapewnienia  specjalnego miejsca na składowanie popiołów i odpadów z

oczyszczania gazów odlotowych - uznanych za toksyczne;

• kosztowna i trudna technicznie instalacja do oczyszczania spalin;

• niezbyt przychylne nastawienie społeczne do spalarni - szczególnie w Polsce.

Właściwie dobrana technologia i organizacja procesu spalania pozwala uniknąć emisji do środowiska substancji toksycznych i niebezpiecznych. Wielkość tych emisji zależna jest od rozwiązań konstrukcyjnych i eksploatacyjnych układów technologicznych zastosowanych w piecach do spalania odpadów.

Piroliza to termiczne rozbicie odpadów zawierających substancje organiczne bez dostępu tlenu. Proces pirolizy dla odpadów komunalnych przebiega najczęściej w temperaturach 450 – 1000^oC

Produktami pirolizy odpadów komunalnych są:

• gaz palny;

• olej;

• smoła;

• stała pozostałość;

• zanieczyszczona woda.

 Produkty pirolizy, ich skład oraz wydajność procesu są uzależnione od:

• rodzaju materiału wsadowego;

• szybkości ogrzewania;

• temperatury;

• czasu trwania procesu.

 Najczęściej wymieniane wady:

• duża ilość szkodliwych składników zatrzymanych w pozostałościach po pirolizie, czyli w węglu,

zmuszająca do zastosowania wobec nich specjalnych metod unieszkodliwiania;

• konieczność wstępnej obróbki odpadów poddawanych procesowi pirolizy;

• konieczność zapewnienia wysokiej wartości opałowej odpadów poddanych pirolizie (około 8500 kJ/kg

odpadów).

Schemat technologiczny nowoczesnej spalarni odpadów

1. OPIS i CHARAKTERYSTYKA ODPADÓW MOŻLIWYCH DO UTYLIZACJI

W opisywanej instalacji można utylizować różnego typu odpady zwierzęce, roślinne, przemysłowe oraz komunalne. Rodzaj utylizowanych odpadów ma duży wpływ zarówno na przebieg procesu jak i na stosowane urządzenia oraz normy emisji zanieczyszczeń, które należy spełniać.

Odpady przeznaczone do utylizacji muszą charakteryzować się kalorycznością minimum 14MJ/kg, oraz wilgotnością nie większą niż 25%. W przypadku utylizacji odpadów o kaloryczności mniejszej niż 14MJ/kg należy je wymieszać z bardziej kalorycznym paliwem (np. węgiel) tak aby zwiększyć ich kaloryczność. W przypadku stosowania odpadów o wyższej wilgotności niż 25% odpady należy wcześniej wysuszyć. Do procesu suszenia można wykorzystać ciepło odpadowe z procesu utylizacji odpadów.

Odpady przeznaczone do termicznego przekształcenia muszą zostać wcześniej rozdrobnione tak aby wymiar pojedynczego elementu nie był większy niż 3cm x 3cm x 3cm. Metale, gruz, kamienie i szkło nie powinny trafić do termicznej utylizacji dlatego materiały te powinny być oddzielone w sortowni jako surowce wtórne.

2. OPIS i CHARAKTERYSTYKA URZĄDZEŃ do TPO

a) Sortowanie, rozdrabnianie i suszenie

b) Magazyn odpadów

Magazyn odpadów musi być dostosowany do ich ilości. Hałda powinna być zadaszona aby zapobiec wtórnemu zawilgoceniu odpadów. Dla cuchnących odpadów ważne jest aby zbiornik magazynujący był szczelnie zamknięty tak aby uniemożliwić wydostawanie się odorów. Ze zbiornika lub hałdy odpady są transportowane do pieca przenośnikiem taśmowym lub ślimakowym.

c) Piec obrotowy

Piec obrotowy jest urządzeniem, w którym następuje utylizacja odpadów. Wymiary pieca oraz jego konstrukcja każdorazowo musi zostać ściśle dopasowana do ilości oraz charakterystyki utylizowanych odpadów. Piec obrotowy jest dodatkowo wyposażony w wentylator nadmuchowy zapewniający optymalną ilość powietrza dozowanego do procesu spalania oraz palnik rozruchowy, który służy do rozruchu oraz stabilizuje proces utylizacji odpadów.

d) Odpopielnik / cyklon

Odpopielnik służy do wyprowadzania popiołów i żużlu na zewnątrz. Odpopielnik jest połączony z silosem na żużel systemem transportującym. Cięższe pyły są wyłapywane w odpopielniku/cyklonie. Pozostałe przechodzą dalej do układu oczyszczania spalin.

e) Kocioł odzysknicowy

W kotle dozysknicowym następuje schłodzenie spalin przy jednoczesnej produkcji pary wodnej (odzysk ciepła). Uzyskaną parę można wykorzystać:

jako medium zasilające generator prądu elektrycznego

jako parę technologiczną

jako medium grzewcze do instalacji c.o. oraz wody użytkowej

do produkcji chłodu (wody lodowej +)

do suszenia oraz sterylizacji odpadów przeznaczonych do termicznej utylizacji
f) Filtr

Filtr ma za zadanie usunąć ze strumienia spalin pyły tak aby spełnić najsurowsze normy ochrony środowiska. W zależności od zawartości pyłów można stosować filtry workowe, elektrofiltry lub płuczki wodne

g) Rekuperator spalin

Rekuperator jest to urządzenie, które dochładza spaliny do temperatury umożliwiającej ich dalszą obróbkę. Ciepło odebrane spalinom na tym etapie może zostać wykorzystane do suszenia odpadów oraz zasilania palnika stabilizującego proces termicznego przekształcania odpadów w piecu obrotowym. Zastosowane rozwiązanie zwiększa sprawność instalacji

h) Kolumny absorpcyjne

Kolumny absorpcyjne służą do usuwania ze spalin różnego typu zanieczyszczeń gazowych takich jak SO₂, HCl i inne. Proces oczyszczania spalin w kolumnach opiera się na procesie absorpcji zanieczyszczeń połączonym z reakcją chemiczną z odpowiednio dobranym reagentem. Ilość kolumn, ich wielkość oraz typ stosowanego reagenta jest ściśle uzależniony od rodzaju oraz ilości zanieczyszczeń w spalinach. Opracowany przez firmę Energo-Spaw system oczyszczania spalin gwarantuje spełnienie najbardziej surowych norm emisji zanieczyszczeń do środowiska.

i) Filtr z węglem aktywnym

Ostatnim aparatem w ciągu technologicznym jest filtr z węglem aktywnym, który zatrzymuje różnego typu związki organiczne w tym dioksyny, furany oraz odory. Złoże filtracyjne w filtrze podlega okresowej wymianie lub regeneracji u producenta złoża.

1. SKŁADOWANIE ODPADÓW – RODZAJE SKŁADOWISK, LOKALIZACJA SKŁADOWISK, PROCESY FIZYCZNE, CHEMICZNE I MIKROBIOLOGICZNE ZACHODZĄCE NA SKŁADOWISKU ODPADÓW KOMUNALNYCH, ODDZIAŁYWANIE SKŁADOWISK ODPADÓW NA ŚRODOWISKO NATURALNE, PROJEKTOWANIE WG. SYSTEMU WIELOKROTNYCH BARIER.

Podstawową formą unieszkodliwiania odpadów w Polsce jest składowanie na składowiskach. Niewielki

procent masy odpadów komunalnych podlega zbiórce selektywnej i sortowaniu oraz procesowi kompostowania.

W chwili obecnej na zdecydowanej większości składowisk mamy do czynienia z następującą technologią unieszkodliwiania odpadów:

• prostym ich składowaniem w kwaterach składowiska;

• zagęszczaniu kompaktorami zdeponowanych odpadów (nie zawsze) lub innym sprzętem np. spychaczem;

• pokrywaniu dziennej działki zdeponowanych odpadów warstwą izolacyjną ziemi lub piasku o grubości

15-.

Typy składowisk:

-całkowicie zagłębione

-częściowo zagłębione

-całkowicie na powierzchni

Inny podział:

-naziemne

-składowiska handlowe

-składowiska w wykopie

-składowiska w silosach

-stawy osadowe

-podziemne

-kopalnie

-kawerny

-otwory wiertnicze o dużych średnicach

-zbiorniki w skałach porowatych

Lokalizacja składowiska powinna być przewidywana z wieloletnim wyprzedzeniem i ujęta w urbanistycznych planach zagospodarowania przestrzennego, najlepiej w kilku wariantach, z odpowiednim uzasadnieniem wyboru.

Przy wyborze lokalizacji wysypiska odpadów, w celu określenia zadań inwestycyjnych należy uwzględnić następujące elementy :

-minimalizację zagrożeń zdrowia ludzkiego

-drogi przenoszenia zanieczyszczeń z wysypiska do otaczającego środowiska

-narażenie pracowników i osób postronnych

-przenoszenie zanieczyszczeń do środowiska podczas załadunku, transportu i rozładunku odpadów

-narażenie pracowników i osób trzecich podczas załadunku, transportu i rozładunku odpadów

-minimalizację wpływu i oddziaływań na środowisko

-czynniki fizyczne i chemiczne

-zagadnienia surowcowe związane z odzyskiwaniem surowców wtórnych

-własność terenów i dotychczasowy sposób ich użytkowania

-elementy społeczne i ekonomiczne ( zgoda opinii publicznej na daną lokalizacje)

-minimalizację kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych przy zachowaniu jakości środowiska

Z punktu widzenia zagrożeń wód podziemnych oddziaływania odpadów musimy rozpatrywać w całym procesie ich tworzenia, gromadzenia, transportu i utylizacji. Tylko w przypadku kiedy odpady gromadzone są w szczelnych pojemnikach i następnie wywożone są na składowisko nie występują zagrożenia wód podziemnych. Dotyczy to tylko odpadów bytowych.

Wszelkie odpady przemysłowe i inne, które tworzą się w znacznych ilościach, są przed wywiezieniem na składowisko gromadzone tymczasowo najczęściej w wydzielonych miejscach na nieszczelnym podłożu. Zagrożenia wód podziemnych występują również w procesach unieszkodliwiania, przeróbki i gospodarczego wykorzystania odpadów. Procesy unieszkodliwiania obejmujące neutralizację, kompostowanie, prowadzone są często w warunkach przetrzymywania odpadów na nieuszczelnionym podłożu co cały czas powoduje ich oddziaływanie na wody podziemne.

W zakresie budowy i eksploatacji składowisk analizuje się koncepcje wielu barier, która określa wymagania stawiane tym obiektom w aspektach:

1. lokalizacji (bariera nr1) - zasadniczym problemem jest przeznaczenie na składowiska terenów o naturalnie trudno przepuszczalnym podłożu. W przypadku gdy naturalna bariera biologiczna nie spełnia tych wymagań, należy ją uzupełnić barierą sztuczna, a grubość dodatkowej warstwy gruntu mineralnego nie powinna być mniejsza niż 0,5m.

2. Systemu uszczelniania podłoża (bariera nr 2) - poza naturalną barierą geologiczną w przypadku składowisk odpadów niebezpiecznych oraz uciążliwych, obowiązkowe jest ponadto zastosowanie geomembrany z ułożoną na niej warstwą drenażową o grubości powyżej 0.5m dla odprowadzania ścieków.

3. Budowy samego złoża odpadów (bariera nr3) z uwzględnieniem rodzaju składowanych odpadów (bariera nr4)

Na barierę nr 3 składa się szereg elementów jak rodzaje składowanych odpadów i kontrola odpadów dostarczanych do składowania, procesy zachodzące w złożu odpadów i czas potrzebny na przekształcenie składowiska z reaktora biochemicznego lub chemicznego w ostateczny magazyn pozostałości po procesach przemian i rozkładu. Odpowiednia technika składowania tj. silne zagęszczanie odpadów kompaktorem w cienkich warstwach (0,2 – ) recyrkulacja odcieków, bieżące przykrywanie materiałami nieaktywnymi.

4. Uszczelnienia wierzchowiny składowiska (bariera nr 5)

-warstwa przykrywająca (rekultywacyjna ) jest prawie identyczna dla składowisk odpadów niebezpiecznych i uciążliwych , tj. dla obydwu wymagana jest warstwa uszczelniająca z gruntu mineralnego, trudno przepuszczalnego, na niej warstwa drenażowa o grubości oraz warstwa ziemi uprawnej ponad 1m. Dla składowisk odpadów niebezpiecznych wymaga się dodatkowo użycia geomembrany jako drugiej warstwy uszczelniającej, a dla składowisk odpadów uciążliwych warstwy drenażu gazowego pod uszczelnieniem mineralnym.

Podstawowe procesy zachodzące w masie odpadów na składowisku:

Procesy fizykochemiczne takie jak:

- mineralizacja związków organicznych- rozkład substancji organicznej do CO2, rozkład połączeń organicznych N,S,P do form nieorganicznych (NO^-₃, SO^2-₄, PO^3-₄)

- przemiany chemiczne nieorganicznych związków prowadzące do powstania połączeń trwałych w warunkach składowiska, które mogą skutkować powstawaniem zarówno związków rozpuszczalnych jak i nierozpuszczalnych m.in. przemianami wodorotlenków metali w tlenki, siarczki, węglany, krzemiany i fosforany, wiązanie metali ciężkich przez kwasy humusowe w trwałe i nierozpuszczalne kompleksy metaloorganiczne

Procesy biochemiczne

- rozkład materiału organicznego (hydroliza, fermentacja), prowadzący m.in. do powstawania kwasów humusowych

- rozkład substancji organicznych przy udziale bakterii (tlenowych i beztlenowych) do kwasów org. a w końcowym etapie do gazów CH₄, CO₂

- wiązanie metali i metaloidów w organizmach bakterii

- procesy metyzacji prowadzące do powstawania m.in. metylortęci

Materiał organiczny zawarty w masie składowanych odpadów podlega tlenowemu i beztlenowemu rozkładowi. Przemianom tym podlegają głównie tłuszcze i białka. W początkowej fazie składowania odpady świeże do dwóch tyg od depozycji) podlegają rozkładowi tlenowemu, który wraz z upływem czasu przechodzi w trwający przez kilka lat rozkład beztlenowy. Na obiektach, gdzie odpady są zagęszczane dominuje rozkład beztlenowy (gł, składnik powstałego gazu stanowi metan). Początkowo zachodzi fermentacja kwaśna której towarzyszy intensywny wzrost stężenia CO2 ( około 2 miesiace), po której przebiega niestabilna fermentacja metanowa (okoo 2 lata), a w następnym etapie i stabilna fermentacja metanowa, której towarzyszą stabilne stezenie CH₄ i CO₂. Produktami rozkładu biomasy są gaz wysypiskowy oraz składniki odcieków.

Frakcja nieorganiczna odpadów- metal,szkło czy gruz nie podlegają tym przemianom, ale może mieć istotny wpływ na przebieg procesów zachodzących w bryle składowanych odpadów ma zawartość wody, która stanowi rozpuszczalnik dla wielu substancji i związków oraz źródło ich transportu.

Gaz wysypiskowy. Produktem końcowym procesów hydroliz , rozkładu i fermentacji jest metan, który uwalniany jest wraz z CO2 w postaci gazu wysypiskowego. Wydzielanie biogazu rozpoczyna się po około 2 do 3 lat od chwili rozpoczęcia eksploatacji składowiska i trwa do 20 lat po jej zakończeniu. Gaz wysypiskowy oprócz wybuchowego metanu i dwutlenku węgla zawiera azot, siarkowodór, amoniak, węglowodory aromatyczne, a także inne składniki. Ilość powstającego gazu zależy od formy, kształtu, wysokości składowiska, warunków technologicznych eksploatacji, temperatury powietrza, składu i wilgotności odpadów oraz od sposobu uszczelnienia podłoża i skarp obiektu. Ocenia się ze z 1 tony odpadów powstaje średnio 30 do biogazu.

Odcieki. W czasie całego okresu eksploatacji jak i po jej zakończeniu, składowisko jest narażone na kontakt z wodami, których gł. źródło stanowią opady atm. , a w przypadku płytko występującego zwierciadła wód również wody podziemne. wody opadowe dostające się do skąłdowiska ulegają różnorakim procesom. Część z nich ulega spływowi powierzchniowemu, część paruje, a pozostała część migrują przez bryle składowiska, wzbogaca się w rozpuszczone składniki stałe oraz ciekłe i substancje będące produktami procesów fermentacyjnych zachodzących w masie składowanych odpadów, tworzy tzw. odcieki, które migrując ze składowiska powodują zanieczyszczenie jego otoczenia. Skład oraz ilość odcieków są bardzo zróżnicowane i uzależnione od rodzaju odpadów, ilości infiltrującej wody, wieku składowiska, pory roku.

Biologiczne oddziaływanie. Składowisko stanowi źródło emisji bioareozoli zawierających mikroorganizmy, bakterie, wirusy. Warunki panujące na składowiskach sprzyjają żerowaniu much, ptaków, gryzoni, które mogą przenosić na inne tereny zarazki chorobotwórcze.

Procesy zachodzące w odpadach

Wszystkie składowiska odpadów komunalnych w Polsce, rozkład materii organicznej zawartej w odpadach przebiega w warunkach anaerobowych (fermentacja metanowa). Na Rys. 1 przedstawiono etapy rozkładu związków organicznych zawartych w odpadach komunalnych. Rozkład materii organicznej w warunkach anaerobowych przebiega w czterech etapach: hydrolizy, acitogenezy kwasogenezy, octanogenezy oraz metanogenezy.

 

Rys. 1. Rozkład związków organicznych w warunkach anaerobowych (Żygadło, 2001)

 

W fazie hydrolizy następuje rozkład spolimeryzowanych w większości nierozpuszczalnych związków organicznych przez enzymy odpowiednich szczepów bakterii hydrolizujących (amylazę, aminokwasy i kwasy tłuszczowe) w rozpuszczalne monomery i dimery. Rozkład spolimeryzowanych związków obywa się przez enzymu wydzielone pozakomórkowo przez komórki lub w bezpośrednim kontakcie z

W etapie II zwanym kwasogenezą fakultatywne bakterie rozkładają rozpuszczone w wodzie związki do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, alkoholi, aldehydów, dwutlenku węgla oraz wodoru. Lotne kwasy tłuszczowe oraz alkohole stanowią około 76% związków powstałych z związków po hydrolizie, wodór i dwutlenek węgla 4% i octany 20% (Miksch i Sikora, 2010).
Trzecim etapem jest octanogeneza, w którym odpowiednie grupy bakterii rozkładają wyższe kwasy organiczne do kwasu octowego, dwutlenku węgla i wodoru.
Etap 4 rozkładu materii organicznej w warunkach anaerobowych jest nazywany metanogenezą. W fazie tej bakterie metanogenne wytwarzają metan z kwasu octowego, H2, CO2, mrówczanu, metanolu, metyloaminy i siarczku dimetylowego .W fazie metanogenej 70% metanu powstaje na skutek redukcji octanów
Etap I i II nazywany jest fermentacją kwaśną a etap III oraz IV – fermentacją metanową. Na przebieg procesu fermentacji metanowej mają wpływ: odczyn pH, substancje poddawane procesowi fermentacji metanowej, związki toksyczne oraz temperatura.

1. 
   ODPADY NIEBEZPIECZNE – DEFINICJA, ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO, SPOSOBY

POSTĘPOWANIA I UNIESZKODLIWIANIA.

Odpady niebezpieczne to takie, które z powodu swoich toksycznych, infekcyjnych, radioaktywnych lub niekorzystnych właściwości wymagają specjalnego traktowania przy zachowaniu warunków szczególnej kontroli i środków ostrożności zabezpieczających środowisko przed zanieczyszczeniem.

Do tych odpadów zaliczamy:

-odpady szpitalne,

-odpady przemysłu lakierniczego,

-farmaceutycznego,

-chemicznego,

-tworzyw sztucznych,

-odpady i osady ściekowe zawierające sole metali ciężkich,

- cyjanki, kwasy i ługi.

Rozwiązaniem problemu rozprzestrzeniania się odpadów niebezpiecznych może być następujące działanie uwzględniające m in.:

- wydzielenie ON ze strumienia odpadów komunalnych

- osobną zbiórkę selektywną ON

- wprowadzenie systemu znakowania ON i rejestracji całego cyklu życiowego,

- czasowe przechowywanie ON na składowisku odpadów komunalnych w odrębnych, osobno uszczelnionych kwaterach,

- transport składowanych tymczasowo ON z SOK do wybudowanego zakładu unieszkodliwiania i ostatecznego składowania ON.

Arsenał stosowanych procesów unieszkodliwiania jest bardzo duży i stale rośnie. Stosuje się różne odmiany redukcji termicznej łącznie z plazmą; całą gamę procesów chemicznych od strącania do utleniania; procesy fizycznej separacji – łącznie z ultrafiltracją, oraz osmozą odwróconą