Wykład 1 mgr. Piekarska 05.03.2011
Wykłady i ćwiczenia, kolokwium i egzamin - zakres z wykładów.
Projekty na określone terminy 3-4 projekty na zaliczenie.
Literatura:
„ Badanie społeczne w praktyce” – autor Babbie -podręcznik narzędziowy; Nowak – „Metody badań społecznych”
opiekarskaswspiz.pl (Kolebka socjologii)
Projekty można prowadzić w parach.
Lutyński – na stronie internetowej p. Piekarskiej, nt. tekstu Lutyńskiego.
Metody badań społecznych w Polsce
Korzystamy z wiedzy w pewnych szczególnych często ekstremalnych sytuacjach. Wiedza sprawdzona, usystematyzowana, prawdziwa. Porównanie nauk przyrodniczych i społecznych, to różnice. Poznanie to poprzez doświadczalny sposób możemy zbadać przedmiot, opisać, zmierzyć, zbadać. Tu pojawiają się nowe uniwersalne i sprawdzone metody. W naukach społecznych jest to trudne. Badanie teorii musi być sprawdzalne empirycznie i musi mieć założenie. Sprawdzamy czy jest prawdziwa. Hipotezy SA po to by je obalić lub nie. Wiedza naukowa od wiedzy potocznej jest dostępna. Wiedza potoczna to moje subiektywna wiedza, bo mnie się tak wydaje. Jest taka jak ja uważam. Musi być dostępna, zbadana, obiektywizacyjna. Różne rzeczy widzimy bo mamy różne doświadczenie. Wypracowaliśmy sobie swoje poglądy. To wiedza abstrakcyjna. Sądy, które budujemy SA sądami ogólnymi. Tendencje uogólniania, takie są założenia naukowe. Nasza wiedzę dostosowujemy do sytuacji, wyjątek potwierdza regułę.
Język – wiedza potoczna operuje językiem potocznym. Posługujemy się językiem mało precyzyjnym – parafraza. Doprecyzowanie języka. Budowa narzędzia, gdzie wykorzystujemy do badania. Język naukowy jest bardzo ściśle doprecyzowany. Koncepcje badawcze – opis aparatu pojęciowego. Język potoczny posiada elementy emocjonalne, tzn. potoczne są nacechowane perioratywnie, oceniająco. Naukowy język wolny jest od ocen. Badanie nie ocenia tylko opisuje – nie wartościuje.
Wiedza potoczna jest indywidualna i różna więc jest niespójna wewnętrznie.
Platonistyczna wiedza socjologiczna – teorie się an siebie nakładają i funkcjonuja jednoczesnie. Ścierają się przez ocenę prawdziwości w paradygmacie funkcjonalnym czy strukturalnym. Buduje swoje teorie i sprawdza swoja prawdziwość.
Wiedza potoczna nie dba o to by być kwalifikowana, nie ma potrzeby udowadniać cokolwiek.
Wiedza naukowa- empiryczne pozyskana wiedza, potwierdzona i powtarzalna. Tzn. że zastosowana w podobnym przypadku pozwala uzyskać takie same wyniki – podstawa naukowości. Z założenia musi być sprawdzalna i musi być intersubiektywna. To nie tylko ja sprawdzam. Każdy kto będzie badać tą metodą, otrzyma takie same wyniki. Procedura jawna, powtarzalna. Niezależny poziom ufności.
Badania
Typy badań, metodologia, która jest sztuka, nauka.
Kryteria: weryfikacyjne i eksploracyjne.
Stawiamy hipotezy, które sprawdzamy i potwierdzamy.
Należy zbadać obszar by sformułować , dokonać oceny, są prowadzone w celu – pomagają w sformułowaniu zakresu.
Diagnostyczne,
Odkrywcze.
Hipotezy potoczne, weryfikacyjne hipotezy.
Ad.3 – zaklasyfikować do już istniejących teorii, do warstwy już przyjętej, stworzonej. Badanie opisowe eksploracyjne – pozwala wyjaśnić dlaczego zjawisko miało miejsce.
Rodzaje ze względu na cel:
Podział ze względu na charakter. Co chcemy osiągnąć. Wnioskowanie – badanie z intencją sprawozdawczą, czyli produktem jest monografia, opis rzeczywistości – sprawozdania. Nie ma potrzeb uogólniania. Niektóre mają za cel budowę teorii, korzystanie z pewnych próbek. Budujemy generalizację całej populacji –
Prognostyczne. 2) Nie prognozujące (ze względu na wnioski).
Próba oceny tendencji przyszłości maja charakter prognostyczny, prognozujemy jaka będzie tendencja lub moda. Modele mogą być mieszane (dychotomia – dwubiegunowość).
Dychotomia – sposób prowadzenia typologii.
Ewaluacyjna (oceniająca) i deskryptywne (opis sympatii, np. polityczne). Kryterium Jakościowe (opis) i ilościowe (liczby).
Badania przekrojowe –ilościowe. Monografie- badania jakościowe.
Teoretyczna i aplikacyjne:
Potwierdzić mają hipotezę,
Dać się wykorzystać w jakimś działaniu,
Dać się zaaplikować.
Zdobywamy wiedze o rzeczywistości wykorzystując źródła. Źródła wiedzy mogą być różne:
Wywołane lub nie wywołane,
To te by uzyskać reakcję i informację,
Np. sondaż, ankieta –oparte na reaktywnych, analiza treści gazet.
Eksperyment – ważny, ale rzadko wykorzystywany w psychologii, to technika standaryzowania się do porównań – reaktywna do grupy eksperymentalnej, do grupy kontrolnej i na tej podstawie wyciągamy wnioski.
Funkcja dla celu – cel założony – funkcja użytkowa, poznawcza, praktyczno-naukowa, obywatelska, dydaktyczna, użyteczna społecznie. Równe lub różne traktowania. Badanie reaktywne.
Wpływ badania na badanego – problem etyczny. Czy respondent pozostanie z dylematem.
Metody badań społecznych – ćwiczenia. 05.03.2011r.
Techniki i opisy tych technik, obserwacje i zanotowanie wniosków. Przykład badań eksploracyjnych. Trzeba najpierw wiedzieć co się chce badać. Standaryzacja narzędzia – wysoki stopień standaryzacji – obserwacja kontrolowana. Szczegółowe instrukcje Karty obserwacji. Np. Czy wyposażenie zaobserwowanej sali wykładowej jest porównywalne do innych sal na uczelni. Jak poziom wyposażenia wpłynie na poziom nauczania.
Metody badań społecznych mgr M. Piekarska 19.03.2011r.
WYKŁAD 2.
Socjologia dot. badań grupowych. Psychologia zajmuje się badaniem jednostki- analiza osobowości. Mogą tez dotyczyć mikrosocjologii. Dawne badania dot. Raczej dużych grup np. Ewidencja niewolników w Egipcie, czy spis ludności. (Aleksander Wlk.)
Podział na 3 okresy:
Od XVIII w. do I wojny św. – czas przemian związany z kapitalizmem. Pojawiły się charakterystyczne dla okresu kapitalizmu problemy związane z bytowaniem, egzystencją, włóczęgostwem. Pierwsze pomysły to badanie rzeczywistości wielkomiejskiej dla celów utylitarnych. Badania dot. obszarów wiejskich wystąpiły w okresie późniejszym po opracowaniu metod badawczych.
Socjologia Az do tego czasu nie miała charakteru dyscypliny naukowej. W XVIII wieku socjologia wkracza na grunt akademicki. Badanie rzeczywistości, ale potrzeba wiedzy obywatelskiej. Było to nowatorskie. To doprowadziło do rozwinięcia świadomości obywatelskiej. Nadanie charakteru naukowości daje możliwość rozwiązywania problemów. Daje szanse na rzetelne postrzeganie świata. Pojawiło się twierdzenie, że problemy społeczne muszą być upublicznione, po to by dać sobie z nimi radę.
Wyodrębniły się 3 nurty:
W tym czasie dominujący – związany z potrzebami informacyjnymi państwa – spisy częściowe i powszechne, diagnoza społeczna, rzeczywistość społ.
Krajoznawczy – opisy, monografie miast – socjologia miast.
Ruch surveyowy – potrzeba diagnozowania rzeczywistości – rodzina jest źródłem informacji o społeczeństwie.(La Play) – techniki badań, były mieszane, jakościowe i ilościowe. Booth – opisywanie Londynu, opracowana metoda badawczą. Pracował na danych zastanych, które podzielił zależnie od składu na : warunki życia, fotografie miejsca – 17 tomów pracy z mapami. Sięgał po informacje o policji i nauczycielach. Tam ukształtowały się wzorce badania, sposoby pozyskiwania respondentów. Metodologia jako nowa dziedzina nauki. Związana była z uniwersytetem, ale jeszcze nie z socjologią. Obecne metody oparte są na postawie ruchu surveyowego. W okresie międzywojennym badania wkraczają na grunt akademicki. Po II wojnie św. przejęcie warsztatu badawczego.
Warsztat badawczy
Amerykanie – oni zaczynali na gruncie akademickim. Szkoła Chicagowska –Park. Czas rozbudowy warsztatu i utrwalania. Empiria – wiedza pozyskana stała się bardzo istotnym elementem. Badacz musi korzystać z wiedzy empirycznej.
Polska – Znaniecki, Thomas – metoda analizy dokumentów badawczych socjologicznych.. Ważna praca –„Chłop polski” – n podstawie listów i pamiętników. Wielotomowa praca badawcza. Miała charakter empiryczne, ale też teoretyczny – wnioskowanie z materiału otrzymanego. Socjologia w Polsce wybuchła gwałtownie od końca XVIII wieku. Ważna postać – Krzywicki, pisał o bezrobotnych. Powstał Państwowy Instytut Kultury wsi, Instytut Spraw Społecznych. Pojawił się ⁶ podręcznik Reglińskiego do badań społecznych.
Francja, Anglia, Niemcy – filozofia badaczy z poprzedniego okresu. Durkheim – ruch surveyowy, odróżnienie socjologii od socjografii. Znaniecki przedstawił nowy sposób zbierania danych i badania grup. Celem stało się budowanie teorii, uogólnianie, tworzenie takich projektów, które dały możliwość wnioskowania poprzez uogólnienia.
Socjografia – opis większej całości na bazie empirii. Z czego nic nie wynika, nie ma Interpretacji. Statystyka dla celów rządowych.
II Wojna Światowa i do współczesności.
Pojawienie się komercji. Wykorzystanie istniejących metod dla realizacji coraz większego zapotrzebowania. Badania nad armią były przyczynkiem dla celów praktycznych. Badanie w dziedzinie przemysłu, przeciwdziałanie konfliktom w pracy, przedwyborcze. Pojawili się zleceniodawcy. Rządy, agendy, przedsiębiorstwa. Struktura komercyjna ośrodków badawczych. Trafność badania najważniejsza. Prześciganie się w najbardziej trafnych metodach, sondaże.
Ostatnia krytyka pozytywizmu i realizmu – ilościowa metoda badań do niedawna była najbardziej popularna. Są to badania mniej ilościowe raczej jako jakościowe. Nurty i paradygmaty różne równolegle występują obok siebie
Badania w Polsce w PRL
Do 56 roku w ogóle socjologia nie mogła istnieć (Kulpińska). Badania i ankieter kojarzony był z przedstawicielem rządowym.
Metodologia badań społecznych _ Ćwiczenia mgr Piekarska 19.03.2011r.
Przedmioty – Lutyński – tematy – program.
Dookreślić, pogłębić i wysycić, wygenerowana kategoria.
Doprowadzić do stworzenia zintegrowanego wewnętrznie zestawu ugruntowanych empirycznie twierdzeń teoretycznych. Obserwacja omawiana jest niekontrolowana.
Próba niestandaryzowana.
Standaryzacja polega na powtarzalności
Stopień standaryzacji.
Kontinuum – zmniejszający się stopień standaryzacji.
Projekt badawczy - to jest całość. Ludzi trzeba zwerbować, przeszkolić, komuś zlecić (logistyka), przygotować narzędzia. Aż do publikacji wyników. – To jest projekt.
Koncepcja badawcza - to to, co badacz chciał zbadać i czy to zrobił. Narzędzia i wyniki to mało, trzeba udowodnić, że moja metoda i koncepcja jest prawidłowa.
Założenie, to takie rozumowanie, po co zadaje takie pytania w narzędziu. Problematyka badawcza musi zawierać coś co pozwoli postawić wstępne hipotezy badawcze. Cały rozum zbiera się w procesie rozbijania problemu, aż do rozwinięcia i potem dobranie narzędzi.
Część koncepcyjna jest największa 80%.. Ważny jest aparat pojęciowy – pytania problemowe, operacjonalizacja, konkretyzacja pojęć. Przekładany język empirii na język potoczny.
Pytania bogate w treść lub ubogie w treść.
W domu - Przygotować pytania problemowe. – opis na osobnej kartce tematu – problemu.
Kontinuum – mały stopień standaryzacji. Obserwacja ma być niekontrolowana.
Wybrać cel obserwacji.
LUTYŃSKI