PRAWO MEDIÓW
Wolność słowa- ustawa z 26 stycznia 1984 Prawo Prasowe.
Art.1 Prasa zgodnie z Konstytucją RP korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej.
Art.5 Każdy obywatel zgodnie z zasadą wolności słowa i prawem do krytyki może udzielać informacji w prasie
Wolność słowa gwarantuje art. 14, 25, 49 i 54 Konstytucji RP.
Prawo do informacji- ustawa z 6 września 2001 o dostępie do informacji publicznej.
Pojęcie informacji publicznej- art.1 Każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnianiu i ponownemu wykorzystaniu.
Prawo do informacji a obowiązek informowania- art.2 Każdemu przysługuje (z zastrzeżeniem art.5) prawo do inf. Publicznej. Ograniczenia z art.5: ochrona informacji niejawnych, prywatność osoby fizycznej i tajemnice przedsiębiorcy.
Obowiązek do informowania- art.4 Mają władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne.
Zakres prawa do informacji w ujęciu podmiotowym i przedmiotowym-
Definicje ustawowe zawarte w art. 7 ustawy Prawo Prasowe.
Prasa- oznacza publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem lub nazwą, numerem i datą. Prasą są także istniejące i powstające środki masowego przekazu upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii. Prasa obejmuje też zespoły ludzi i poszczególne osoby zajmujące się działalnością dziennikarską.
Dziennik- ogólnoinformacyjny druk periodyczny(lub przekaz za pomocą dźwięku/obrazu) ukazujący się częściej niż raz w tygodniu.
Czasopismo- druk periodyczny ukazujący się nie częściej niż raz w tygodnie i nie rzadziej niż raz w roku.
Redaktor- dziennikarz decydujący o publikacji materiałów.
Redaktor naczelny- osoba posiadająca uprawnienia do decydowania o całokształcie działalności redakcji.
Redakcja- jednostka organizująca proces przygotowania materiałów do publikacji w prasie.
Podmioty uprawnione do prowadzenia działalności wydawniczej w ujęcie art.8 prawa prasowego.
Wydawcą może być osoba prawna, fizyczna lub inna jednostka organizacyjna choćby nie posiadała osobowości prawnej. W szczególności organ państwowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja polityczna, związek zawodowy. Org. Polityczne, związki zawodowe, przeds. państwowe mogą realizować uprawnienia wydawnicze bezpośrednio lub za pośrednictwem wydawnictw własnych lub innych wydawnictw działających jak nakładca.
Redaktor naczelny- art. 25 prawo prasowe.
Może być to osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, obywatel Polski i nie będąca pozbawioną praw publicznych. Odpowiada on za treść przygotowanych przez redakcję materiałów prasowych oraz za sprawy redakcyjne i finansowe w granicach określonych w statucie.
Rejestracja dzienników lub czasopism- art. 20 prawo prasowe.
Elementy wniosku o rejestrację: tytuł, siedziba i adres redakcji, dane osobowe redaktora naczelnego, określenie wydawcy, jego siedziba i adres, częstotliwość ukazywania się dziennika lub czasopisma.
Odmowa rejestracji- art. 21. Jeżeli wniosek nie zawiera danych z art. 20 lub jeśli jej udzielenie naruszałoby prawa do ochrony nazwy istniejącego już tytułu prasowego.
Zawieszenie wydawania- art. 22. Nie na dłużej niż na rok jeśli co najmniej trzy razy zostało w tym czasopiśmie popełnione przestępstwo.
Utrata ważności rejestracji- art. 23. W razie niewydania dziennika przez okres roku od dnia nabycia uprawnień wydawniczych.
Tytuł prasowy i jego ochrona- w art. 21 „prawo do ochrony nazwy istniejącego już tytułu prasowego”, ochrona wg ustawy z 4 lutego 1994 o prawie autorskim, art. 1- przedmiot prawa autorskiego.
Prawo do krytyki- art. 6 prawo prasowe.
Art.1 Prawo Prasowe
Prasa, zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej.
Nie wolno utrudniać prasie zbierania materiałów krytycznych ani w inny sposób tłumić krytyki.
Tajemnica dziennikarska- art. 15 prawo prasowe.
Zakres przedmiotowy i podmiotowy- zastrzeżone są dane umożliwiające identyfikację autora materiału prasowego, informatorów, jeżeli osoby zastrzegły sobie dane. Dziennikarz ma obowiązek zachowania tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby naruszać interesy osób trzecich.
Anonimat-
Regulacja zawarta w art. 180 k.p.k- sąd lub prokuratura mogą zwolnić dziennikarza z zachowania tajemnicy ale nie może to dotyczyć danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego jeżeli dane zostały zastrzeżone.
Tajemnica służbowa- ustawa z 22 stycznia 1999, zniesiona ustawą z dnia 5 sierpnia 2010. Oznaczała inf. Niejawną niebędącą tajemnicą państwową, której ujawnienie mogłoby narazić na szkodę interes państwa, publiczny lub obywateli.
Tajemnica państwowa- ustawa z 22 stycznia 1999, zniesiona ustawą z dnia 5 sierpnia 2010. Informacja której ujawnienie mogłoby spowodować istotne zagrożenie dla podstawowych interesów RP.
Etyka dziennikarska- warunkuje ją kodeks etyki dziennikarskiej.
Odpowiedzialność dziennikarza
Działalność sprzeczna z ust. 2 stanowi naruszenie obowiązku pracowniczego. Kary za naruszenia etyki dziennikarskiej wymierzają sądy dziennikarskie.
Pojęcie i ochrona dóbr osobistych- art. 23 k.c.
Dobra osobiste są atrybutami wszystkich osób fizycznych. Są niezbywalne i niedziedziczne, mają niematerialną postać.
Ochrona wizerunku- art. 81 ustawy z 14 lutego 1994 o ochronie praw autorskich.
Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozwolenie. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby znanej jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych oraz jeżeli osoba stanowi szczegół całości. Po 20 latach od śmierci roszczeń nie można dochodzić.
Sprostowanie i odpowiedź
Art. 31a prawo prasowe- na wniosek zainteresowanej osoby fizycznej redaktor naczelny jest zobowiązany opublikować bezpłatne rzeczowe i odnoszące się do faktów sprostowanie nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym. Ze sprostowaniem może też wystąpić osoba najbliższa zmarłemu(art. 115 k.k)
Sprostowanie musi być złożone nie później niż 21 dni od publikacji materiału prasowego, ma zawierać podpis, imię nazwisko i adres. Tekst sprostowania nie może być dłuższy niż dwukrotna obj. Fragmentu materiału prasowego., w języku polskim lub języku mat. prasowego.
Art. 32- red. Naczelny ma obowiązek opublikować sprostowanie w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania, w najbliższym numerze, nie później niż 7 dni(dziennik). Sprostowanie musi być opublikowane w tym samym rozdziale i taką samą czcionką, nie wolno zmieniać treści sprostowania. Treść nie może być komentowana w tym samym numerze, ale może zawierać zapowiedź polemiki.
Art. 33- sprostowanie może być nieopublikowane jeżeli jest nierzeczowe lub nie odnosi się do faktów, zostało nadane po terminie, zawiera treść karalną, podważa stwierdzone fakty, odnosi się do wiadomości wcześniej sprostowanej, jest wystosowane przez osobę postronną.
Sprawozdawczość sądowa.
Wszystkie gatunki wypowiedzi dziennikarskiej, których przedmiotem jest różnie pojmowane i rozmaicie realizowane sprawozdanie z przebiegu procesów sądowych, obejmowane są w literaturze niezbyt ścisłym, a wręcz mylącym mianem „sprawozdawczości sądowej”, rzadziej „sprawozdawczości prasowej”.
Specyfika wspomnianych wyżej gatunków dziennikarskich wymaga od dziennikarzy określonego relacjonowania treści będących przedmiotem rozprawy, oczywiście w ramach ogólnie zakreślonych przez ustawodawcę granic w treści art. 13 pr.pr
Art. 37- za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem materiału prasowego stosuje się zasady ogólne.
Art. 38- odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa ponoszą redaktor, autor lub inna osoba, którzy spowodowali opublikowanie materiału. W razie odp. Majątkowej- odpowiedzialność jest solidarna.
Redaktor nie ponosi odp. Za treści publikacji urzędowych i otrzymane od PAP.
Art. 43- zmuszanie dziennikarza do publikacji materiału prasowego- 3 lata pozbawienia wolności.
Podstawowe zasady dot. Dziennikarzy w związku z działalnością reklamową prowadzoną przez prasę.
Art. 12 prawo prasowe- Dziennikarzowi nie wolno prowadzić ukrytej działalności reklamowej wiążącej się z uzyskaniem korzyści majątkowej bądź osobistej od osoby lub jednostki organizacyjnej zainteresowanej reklamą.
Regulacje zawarte w prawie prasowym dot. reklamy.
Art. 36- prasa może zamieszczać ogłoszenia płatne i reklamy. Nie mogą być sprzeczne z prawem lub zasadami, muszą być oznaczone w sposób nie budzący wątpliwości.
Regulacje zawarte w ustawie o radiofonii i telewizji dot. ze szczególnym uwzględnieniem zakazu kryptoreklamy.
Sponsoring
Art. 4 Ustawa o Radiofonii i Telewizji
Pkt. 18) sponsorowaniem jest każdy wkład w finansowanie usługi medialnej lub audycji, przez podmiot, który nie dostarcza usług medialnych i nie produkuje audycji, w celu promocji jego nazwy, firmy, renomy, działalności, towaru lub usługi, znaku towarowego lub innego oznaczenia indywidualizującego
Telesprzedaż
Art. 4 Ustawa o Radiofonii i Telewizji
Pkt. 19) telesprzedażą jest przekaz handlowy zawierający bezpośrednią ofertę sprzedaży towarów lub odpłatnego świadczenia usług;
Lokowanie produktu
Art. 4 Ustawa o Radiofonii i Telewizji
Pkt. 21)lokowaniem produktu jest przekaz handlowy polegający na przedstawieniu lub nawiązywaniu do towaru, usługi lub ich znaku towarowego w taki sposób, że stanowią one element samej audycji w zamian za opłatę lub podobne wynagrodzenie, a także w postaci nieodpłatnego udostępnienia towaru lub usługi;
30. Odrębne pola eksploatacji
Art. 50. Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu - wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono - wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;
c) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 - publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.