Ekonomia międzynarodowa

WYKŁAD 1 z 09.10 na kartce

WYKŁAD 2, 16.10.12

Stany Zjednoczone i Kanada

W eksporcie dominują surowce, ale także występują artykuły przemysłowe (trafiają na rynki reszty świata – krajów rozwijających). Import – artykuły rolno-spożywcze sprowadzane z reszty świata oraz artykuły luksusowe z Europy Zachodniej.

Reszta świata

Bardzo zróżnicowana grupa państw. EKSPORT – artykuły rolno-spożywcze i surowce, które najpierw trafiają do Europy Zach. a następnie do USA i Kanady. IMPORT – artykuły przemysłowe z Europy Zachodniej.

Między podmiotami nie było równowagi bilateralnej wśród państw, ale w układzie globalnej równowaga zachodziła.

Europa Zachodnia:

USA i Kanada:

Reszta świata:

I wojna światowa spowodowała załamanie systemu gold standard i większość krajów, w której stosowano ten system zawiesiła wymienialność waluty na złoto. Po wojnie bardzo trudno było wrócić do poprzedniego systemu handlu zagranicznego. Stworzono system sztabowo-złotowy i dewizowo-złotowo. Handel zaczął się powoli odradzać, lecz wkrótce rozpoczął się Wielki Kryzys, przez co kraje przystopowały wymianę międzynarodową.

II wojna światowa zmieniła strukturę podmiotową gospodarki światowej.

Nazwaną ją WSPÓŁCZESNĄ GOSPODARKĄ ŚWIATOWĄ (system dynamicznych i zmiennych powiązań gospodarczych między podmiotami stosunków międzynarodowych w skali globalnej).

Czynniki, które wpływają na kształt gospodarki świat. Współ.:

  1. stworzenie nowego ładu gospodarczego – podstawy instytucjonalne – 1944 konferencja w Breton Woods:

  1. Wzrost znaczenia politycznego i gospodarczego znaczenia USA

  2. Wzrost znaczenia gospodarczego Chin i Indii

  3. Powstanie, rozwój i upadek ZSRR

  4. Emancypacja białych kolonii – Australia, Brazylia, Argentyna

  5. Proces dekolonizacji – pojawiły się państwa rozwijające się oraz państwa najsłabiej rozwinięte

  6. Rozwój procesów integracji i globalizacji

  7. Wzrost znaczenie podmiotów pozapaństwowych

  8. Ograniczoność i wyczerp walność zasobów naturalnych – woda

Podmioty stosunków międzynarodowych:

  1. Państwa (suwerenna, terytorytorialna i przymusowa organizacja społeczeństwa sprzyjająca jego rozwojowi cywilizacyjnemu, do którego przynależność ma sformalizowany charakter).

  2. podmioty pozapaństwowe (najwyżej i najwszechstronniej zorganizowany podmiot stosunków międzynarodowych, posiadający następujące cechy: terytorium, suwerenną władzę, ludność).

Podział państw według Platona:

  1. Timokracja (rządy mężów stanu, którym zależy na dobru społecznego)

  2. Oligarchia (rządy grupy ludzi)

  3. Demokracja (rządy większości)

  4. Tyranie

Arystoteles w dziele Polityka dokonał podziału państw na:

Ze względu na rodzaj klasy posiadającej dominującą pozycję wyróżniamy państwa:

Dzielimy także:

Podział Banku Światowego:

Podział ONZ:

Z punktu widzenia Ekonomii Międzynarodowej najlepszy podział jest taki:

Brak charakterystyki poszczególnych krajów – spisać skądś

Klub londyński (wierzyciele prywatni) i kub paryski (wierzyciele państwowi)

Podmioty pozapaństwowe:

  1. Organizacje międzynarodowe

  2. Ruchy międzynarodowe

  3. Podmioty transnarodowe (korporacje transnarodowe, fundacje, kościoły)

  4. Podmioty subpaństwowe (partie polityczne, organizacje społeczne, osoby fizyczne)

  5. narody, narodowości, grupy etniczne

Ad.1

Podejście pierwotne – naród – to rodzaj bytu naturalnego, ponadczasowa zbiorowość ludzka, która posiada jedną lub kilka podzielnych cech takich jak wspólne pochodzenia, rasa, język, religia i terytorium. Cechy te, a więc i narody musiały istnieć zawsze. W takim sensie naród jest więc rzeczywistością istniejącą wcześniej niż nowożytne państwa i całkiem od niego odrębną.

Podejście modernistyczne – naród – jest konsekwencją przede wszystkim europejskiej rewolucji przemysłowej. Jego powstanie jest ściśle związane z rozwojem kapitalizmu, biurokracji, technologii i co najważniejsze z narodzinami nowożytnego państwa narodowego. Naród podtrzymał tworzenie narodowego państwa i dostarczał mu legislacji.

Podejście symboliczne – podkreśla ciągłość między epoka tradycyjną i nowożytna

Ad.2

Organizacje międzynarodowe – są to trwałe związki państw lub osób fizycznych i prawnych pochodzących z różnych krajów. Stanowią zatem podmioty zbiorowe, o międzynarodowym składzie zorientowane w swoim działaniu na rzecz realizacji wspólnych interesów.

Organizacja międzynarodowa – celowy wielostronny związek uczestników stosunków Międzynarodowych, powstały w wyniku zawartego między nimi porozumienia u wyposażony w stałe organy.

Podział organizacji międzynarodowych

Organizacje międzynarodowe

Organizacje pozarządowe (członkami wszystkie inne podmioty inne niż państwa, np. firmy).

WYKŁAD 3, 23.10

Organizacje międzyrządowe dzielimy

a. ze względu na powszechny charakter członkostwa na:

b. ze względu na przedmiotowy zakres kompetencji:

c. ze względu na pozycję organów, sposób podejmowania decyzji oraz zakres ich obowiązywania:

Organizacje pozarządowe dzielimy na:

Ze względu na profil działalności org. pozarządowe dzielimy na:

Ruchy międzynarodowe mają charakter nietrwały, jednorazowy, nastawiony na skutek (np. ACTA). Organizacja posiada ciągłość, stale stawia sobie nowe cele, posiada stałe struktury umożliwiające działanie.

Różnica między korporacją międzynarodową a transnarodową - jeżeli proces decyzyjny jest zcentralizowany - decyzja podejmowana z góry i przekazywana do wszystkich filii - KORPORACJA TRANSNARODOWA, jeżeli zaś filię posiadają pewną autonomię w podejmowaniu decyzji jest to KORPORACJA MIĘDZYNARODOWA.

Podmioty subpaństwowe - partie polityczne, organizacje społeczne, osoby fizyczne.

TEORIE HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

1. Po co jest handel?

2. Jak definiujemy i na czym polegają korzyści osiągane przez podmioty gospodarcze z wymiany międzynarodowej?

3. Co powoduje dany kierunek wymiany międzynarodowej?

Pierwsza spójna teoria handlu jest merkantylizm. Powstała w XVI w. i obowiązywała do XVIII w. Powstała w czasach monarchii absolutnej oraz pieniądza kruszcowego, co na nią bardzo wpłynęło. Dzięki wymianie chciano zwiększyć zasoby kruszcowe, które były uważane za podstawę bogactwa narodów. Jeżeli kruszec będzie na danym terenie nie powinien go opuszczać. Polityka antyimportowa.

WYKŁAD 4, 30.10.2012

Korzyści z handlu międzynarodowego odnoszą tylko te państwa, które osiągają dodatni bilans handlowy, czyli więcej eksportuje niż importuje. W szerszym ujęciu jeśli ktoś ma nadwyżkę bilansu handlowego inne państwo lub państwa muszą mieć deficyt w bilansie i tracą, ale jednak dalej handlują. Teoria merkantylistyczna nie wyjaśnia dlaczego to robią.

Teorie klasyczne

Adam Smith zauważył, że teoria merkantylistyczna twierdzi, że zawsze gdy ktoś zyskuje ktoś musi stracić, co jest błędne, bo handel międzynarodowy powinien on być wartością dodaną, czyli wszyscy zaangażowani w wymianę powinni z niej korzystać. Korzyść ta może być rozłożona w różnym stopniu, jedni zarabiają mniej inni więcej, ale zawsze coś.

Teoria merkantylizmu może być interpretowana jako kradzież w białych rękawiczkach. Ty, którzy zyskują są szczęśliwi, a Ci którzy tracą nie mają nic do gadania. Podstawowy błąd wg Smitha.

O bogactwie państw nie decyduje PKB (miernik bogactwa), ale bogactwem są dobra, które tworzą PKB. Czyli o bogactwie państwa decyduje ilość czynników produkcji i ich efektywne wykorzystanie.

Smith upraszczając stwierdził, że praca jest podstawowym bogactwem państwa. Wprowadził pojęcie międzynarodowego podziału pracy. Polega on na tym że poszczególne państwa powinny się specjalizować w produkcji pewnego dobra i jego nadwyżki kierować na eksport.

Pierwsza teoria klasyczna - teoria kosztów (przewag) absolutnych

Po raz pierwszy opublikowana w 1776 roku. W oryginale ma charakter bez pieniężny, czyli nie jest wyrażona w walucie jakiegokolwiek kraju, ale w jednostkach nakładu pracy lub czynnika produkcji. Dopiero w wieku XX zmodyfikowano ją i nadaną jej postać pieniężną.

Założenia głównego modelu teorii:

Założenie 5. i 6. blokują przemieszczenia krzywej możliwości produkcyjnych.

BYŁY WYKRESY I TABELA

U podstaw handlu międzynarodowego leżą korzyści z wymiany osiągane przez wszystkich uczestników handlu międzynarodowego. Wystąpią one wówczas gdy między państwami występują absolutne różnice w poziomie kosztów i wydajności produkcji tzn. jedno państwo jest absolutnie tańsze i bardziej wydajne w produkcji jednego dobra, a drugie państwo w produkcji drugiego.

Dla osiągania korzyści państwo powinno w pełni specjalizować się i importować dobro w wytwarzaniu którego ma absolutną przewagę, natomiast zrezygnować z produkcji dobra w którym takiej przewagi nie posiada, a zapotrzebowanie na rynku wewnętrznym zaspokajać importem.

Następną teorią klasyczną jest teoria Ricardo. Oficjalnie została opublikowana w 1817 roku. Inne jej nazwy: teoria przewag (kosztów) komparatywnych, teoria przewag (kosztów) względnych. Ricardo zauważył, że nie można wytłumaczyć sytuacji gdy nie ma podstaw do wymiany jeżeli nie ma

Ricardo przejął wszystkie założenia teorii Smithsa. U podstaw wymiany międzynarodowej leży możliwość osiągania korzyści z handlu międzynarodowego. Jednak korzyści te będą występowały wówczas, gdy między państwami występuje względne (komparatywne) różnice w poziomie wydajności i kosztów produkcji. Oznacza to, że państwo posiadające absolutną przewagę w produkcji obu dóbr nie ma nad droższym i mniej wydajnym producentem jednakowej przewagi w obu dobrach. Jeśli różnice względne w poziomie wydajności i kosztów nie występują między państwami to nie ma podstaw do korzystnej wymiany międzynarodowej. Jeśli jednak te różnice występują to dla osiągania korzyści z wymiany państwo posiadające absolutną przewagę w produkcji obu dóbr powinno w pełni specjalizować się i eksportować dobro, w którym jego przewaga jest największa. Natomiast powinno importować dobro, w którym nadal ma przewagę, ale jest ona najmniejsza.

Państwo absolutnie droższe i mniej wydajne w produkcji obu dóbr dla osiągania korzyści z wymiany powinno w pełni specjalizować się i eksportować dobro, w którym jego strata jest najmniejsza, a importować dobro, w którym jego strata jest największa.

KOLEJNA TABELA I WYKRES

Pieniężna postać teorii klasycznych.

Uwzględnia pozostałe czynniki produkcji, nie tylko pracę.

TABELA teoria Ricardo pieniężnie

WYKŁAD 5, 06.11.2012

Samodzielnie z podręcznika: klasyczna teoria handlu międzynarodowego w sytuacji mniejszej ilości dóbr, model Dorbush-Fischera-Samuelsona

Teorie neoklasyczne

Punktem wyjścia analizy tych teorie są modelowe teorie klasyczne. Neoklasyczne teorie bazują na klasycznych, ale starają się je rozwijać, pierwsze pojawiły się w przed II wojną światową.

Pierwsza różnica - teorii neoklasycznej uwzględnia się typowe krzywe transformacji, czyli prawo malejących przychodów, a więc analiza ma charakter krótkookresowy. W teoria neoklasycznych mówimy o niepełnej specjalizacji pracy, mamy zróżnicowaną produkcję, ale nie zaspokaja on do końca zapotrzebowania państwa. Stosuje się także nowe narzędzia analizy makroekonomicznej: krzywe obojętności (uwzględniamy preferencje konsumentów). Każdorazowo punktem wyjścia do analizy jest punkt równowagi w sensie Pareto (ogólna; pkt przecięcia krzywej transformacji i obojętności) oraz uwzględniamy więcej niż jeden czynnik produkcji

Handel międzynarodowy ma przynosić korzyści! oraz osiągnięcie większego nasycenia rynku niż gdyby tego handlu nie było. Jednym z założeń jest także doskonała konkurencja.

1. Teoria obfitości zasobów (Heckscher i Ohlin)

Powstała ok. 1919-30 i składa się z 2 części. W pierwszej części opisuje te same założenia co w teorii klasycznej, druga natomiast mówi o skutkach wdrażanych decyzji, jest ona nazwana jako wyrównywanie cen czynników produkcji.

Część pierwsza założenia:

1. mamy dwa państwa

2. mamy dwa dobra

3. w obu państwach występują 2 jednolite czynniki produkcji: praca i kapitał - trzeba to postrzegać w wymiarze nie absolutnym, ale względnym -∑kapitału2/∑pracy2 > ∑kapitału1/∑sumę pracy1

4. oba czynniki produkcji są niezbędne do wytwarzania obu dóbr

5. do wytwarzania każdego z dóbr zużywa się różne proporcje kapitału i pracy (Ky/Ly>Kx/Lx)

6. w obu państwach stosuje się tą są technologię

7. produkty nie różnią się jakością

8. w obu państwach występują te same gusta i preferencje nabywców

9. doskonała konkurencja

10. nie ma barier handlowych

11. występuje doskonała mobilność czynników produkcji wewnątrz państw, ale nie ma zewnętrz

12. eksport równy importowi

WYKRES OD KACPRA

Wnioski z pierwszej części: u podstaw korzystniej wymiany międzynarodowej leżą względne różnice w zasobach czynników produkcji występujące między państwami. Państwo nie w pełni specjalizować się i eksportować dobro do wytwarzania którego zużywa względnie dużo czynnika produkcji w danym państwie względnie obfitego. Natomiast powinno importować dobro do wytwarzania którego zużywa względnie dużo czynnika produkcji w danym państwie względnie rzadkiego.

TABELKA

Leonkiew stworzył paradoks Leonkiewa. Stworzył model matematyczny, który pomoże mu badać strukturę handlu zagranicznego USA i chciał udowodnić zasadność teorii obfitości zasobów ( import - dobra pracochłonne, eksport - dobra kapitałochłonne). Jednak wyszło mu dokładnie odwrotnie, czyli USA importuje dobra kapitałochłonne, a eksportuj pracochłonne). Dlatego też uznał, że Stany są wyjątkiem od reguły, a teoria działa gdzie indziej. Poza tym były to czasy powojenne, więc dziwny czas. Leonkiew wyjaśnił dlaczego USA są wyjątkiem. Jest to państwo wolnego handlu, ale wymagają tego od innych, ale nie od siebie. USA chroniło wewnętrzne rynki pracy (szczególnie branże tradycyjne), dlatego dobra pracochłonne nie zdominowały importu. Chroniąc ten rynek państwo wpierają dobra pracochłonne, które staja się konkurencyjne a rynkach zagranicznych. Leonkiew stwierdził także, że czynniki produkcji nie ją jednolite, dotyczy to także pracy. W USA istniała przewaga dóbr pracochłonnych wymagających duże wykwalifikowanej kadry. USA eksportuje kapitał, eksploatuje ziemie, wytwarza produkty gdzie indziej i na koniec importuje do siebie.

Twierdzenie Fischera-Samuelsona

Mechanizm zmian cen czynników produkcji powodowany niepełną specjalizacją wynikającą z posiadanych zasobów czynników produkcji (różnic względnych w posiadanych zasobach) sprawia, że w warunkach wolnego handlu wymiana międzynarodowa przyczynia się do zrównywania się cen czynników produkcji między państwami.

WYKRESY

Twierdzenie Stolpera-Samuelsona

Uruchamiany przez handel międzynarodowy ruch cen czynników produkcji polegający na wzroście cen czynnika w danym państwie względnie obfitego i spadku cen czynnika produkcji względnie rzadkiego prowadzi do wzrostu realnych dochodów właścicieli czynnika produkcji w danym państwie względnie obfitego i spadku relatywnie rzadkiego.

Te zmiany prowadzą do wzrostu realnych dochodów podmiotów gospodarczych w danym państwie.

Alternatywne teorie handlu międzynarodowego.

Próbują wyjaśnić te strumienie handlu, które nie zostały wyjaśnione teoriami klasycznymi lub neoklasycznymi.

Model Kempa - model korzyści skali

Powstał w latach 60.XX wieku. Punktem wyjścia były podważenia założenie że jednostkowe koszty skali...

Pojawiają się efekty ze skali, które możemy podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne korzyści ze skali. wewnętrzne pojawiają się wówczas gdy wzrost wielkości produkcji wewnątrz przedsiębiorstwa pozwala na obniżenie jednostkowych kosztów wytwarzania. Nie wszystkie koszty zależą od skali produkcji ale dzięki zwiększonej skali obniżamy koszty. Zachodzi to także po zastosowaniu na dużą skalę nowych technologii i maszyn. na pewnym etapie zaczynamy angażować się np w tworzenie własnych kanałów sprzedaży, transportu i innych jednostek które pomagają obciąć koszty.

Zewnętrzne korzyści ze skali pozwalają na obniżenie kosztów, dzięki zmiana w otoczeniu przedsiębiorstwa, np. w branży. Udogodnienia może stworzyć także organ państwowy, kontrahenci, system edukacji. Pojawiają się pewne naturalne bariery w korzystaniu z tych korzyści ze skali, czyli przedsiębiorstwo musi osiągnąć minimalną efektywną korzyść ze skali, co więcej tylko niektóre firmy na rynku mogą ją osiągnąć z powodu rozmiarów rynku. Wtedy państwa szukają rynków zagranicznych.

WYKRES

WYKŁAD 6, 13.11.2012

Międzynarodowy handel usługami

Termin usługa nie jest jednoznacznie określony ani w praktyce życia gospodarczego, ani w teorii. Przyczyny braku jednoznacznej definicji tego pojęcia:

W literaturze przedmiotu występują dwa podejścia do istoty usług:

  1. Dobra niematerialne – efekty pracy ludzkiej, wyniki pracy społeczeństwa, które nie pochodzą z działalności materialnej

  2. Czynności – usługa jako czynność związana bezpośrednio lub pośrednio z zaspakajaniem ludzkich potrzeb, są to czynności nie służące bezpośrednio do wytwarzania przedmiotów

  3. Świadczenia – podejmowanie na zlecenie przed pomioty, które zajmują się tym zawodowo; mają na celu wzbogacanie walorów osobistych i użyteczności dóbr, np. niezawodność, trwałość

Dla nas bardziej użyteczne będzie podejście makroekonomiczne.

Ujęcie mikroekonomiczne jest dość złożone, definicje są nieprecyzyjne i mają zakres stąd często literatura odwołuje się do podejścia makroekonomicznego. Zgodnie z tą usługą usługi ........

Rola usług w gospodarce

Rola usług we współczesnej gosp. Wzrasta co wiąże się z pogłębieniem społecznego podziału pracy i przemianami w strukturze społeczno-zawodowej ludności

Wg Samuelsona – Klarka i kogoś

Wraz ze wzrostem gospodarczym, będącym efektem społecznego podziału pracy, zmniejsza się znaczenie sektora rolnego, wrasta a po okresie stabilizacji maleje znaczenie przemysłu, natomiast rola strefy usług stale się umacnia.

Współczesna gosp. Świat. Opiera się na wiedzy, a to skutkuje podziałem usług na:

Rola usług przewija się we wpływie na rozmiary i dynamikę wzrostu gosp. Oraz na poprawę dobrobytu społecznego

Serwizacja współczesnych procesów gosp.

Istota handlu międzynarodowego towarami to po prostu odpłatna wymiana towarów z partnerami mającymi stałą siedzibę poza granicami danego kraju

Pojęcie handlu międzynarodowego uślugami sprecyzowano podczas tzw. Rundu Urugwajskiej (1986-1994).

GATS- The General Agreement on Trade in Services, czyli Układ ogólny w sprawie handlu usługami

W tym świetle handel międzynarodowy usługami to jeden z czterech odpłatnych sposobów dotarcia z usługą do krajów WTO

W historycznym ujęciu usługi początkowo były świadczoe w gospodarka krajowych, a nie zewnętrznych

Od końca 60 lat usługi stawały się topniowo przedmiotem obrotów mięzynarodowych i źródłem znacznych wpływów dewizowych. Na początku XXI w stopień internacjonalizacji dalej jest na dość niskim poziomie.

Przyczyny tego zjawiska:

  1. Trudności z oddzieleniem usług np. naukowo-tech. Od towarów przemysłowych z grupy wysokiej techniki

  2. Wiele usług nie moze być przedmiotem handlu międzynarodego ze wzg. Na swoją specyfikę

  3. Wiele usług jest świadczonych na rzecz wksportowanych towarów, np. pakowanie, kontrola jakości, serwis gwarancyjny

  4. Popyt na usługi jest ksztaltowany pod wpływem lokalnej kultury, gustów i upodobań, dlatego z trudem może być zaspokajany przez podmioty z innych krajów

  5. Międzynarodowe świadczenie usług jest często bardziej złożenie i droższe niż sprzedaż towarów

Specyficzne cechy usług:

Klasyfikacja usług w wymianie międzynarodowej

Podział usług wg Europejskiej Klasyfikacji Działalności:

  1. materialne (handel i naprawy, hotele i restauracje, transport i łączność, usługi osobiste, działalność komunalna)

  2. niematerialne (edukacja, ochrona zdrowia)

Podział usług na 2 grupy dokonał Jagdish Bhagwati:

Pierwszy rodzaj usług może zostać poddany przez państwo regulacji przez politykę migracyjną. Ograniczenia w stosunku do drugiego rodzaju należą od efektu procesu „oddzielenia się“ usług: czyli nowe dobra wydzielone z działalności usługowej stają się przedmiotem dobrze badanego obrotu towarowego.

KLASYFIKACJA MFW – przepisać z czegoś bo długie i głupie

Dodatkowo do tej klasyfikacji:

Szerokie ujęcike wynika z tradycyjnego podejścia do kapitały i siły roboczej i traktowania ich jako odpłatnej usługi świadczonej przez państwo eksportujące na rzecz kraju importującego.

Czynniki wpływające na wzrost znaczenia usług w gosp. Państw i obrotach międzynarodowych:

  1. wzrost zamożności społeczeństw

  2. wydłużenie śr, życia

  3. dysponowanie większą ilością wolnego czasu

  4. inwestowanie w kapitał ludzki

  5. szybka rozbudowa sektora publicznego

  6. wzrost produkcji towarów tym samym ozwój usług uzupełniających

  7. unowocześnienie sektora usług

  8. nowe zasadu organizacyjne i rozwój outsourcingu

  9. wzrost specjalizacji usług i rozwój wyspecjalizowanych firm usługowych

  10. rozwój globalizacji

  11. rozwój konkurecji

  12. wzrost standaryzacji usług

Bardzo istotny wpływ na rozwój sektora usług miały korporacje transnarodowe.

Międzynarodowy handel usługami zdeterminowany jest przez 3 grupy czynników:

  1. prawne

  2. ekonomiczno-społeczne

  3. techniczne

AD.1

Przybierają formę barier w dostępie do rynku krakowego. Można je podzielić na 3 grupy utrudnień:

- w przepływie przez granicę

- w przemieszczaniu się osob

- w zakładaniu przedsiębiorstw bądź fili świadczących usługi

AD.2

Jaki jest wpływ usług na nas, np. ochrona krajowego zatrudnienia

AD.3

Ja pierdole wina Kuby

Pełna i zwarta teoria międzynarodowej wymiany usług nie istnieje. Główne przeszkody jej sformułowania:

  1. brak jednoznacznej i powszechnie akceptowanej definicji usług zwłaszcza w odniesieniu do wymiany międzynarodowej

  2. brak jednoznacznych kryteriów podziału usług i w efekcie rożnorodne rozpatrywanie ich rodzajów

  3. trudności i często brak możliwości technicznego odróżnienia i wyodrębnienia międzynarodowej wymiany usług i międzynarodowej wymiany towarów i czynników wytwórczych

  4. związany z tym niedorozój i wiele mankamentów dotyczących analizy empirycznych rozwoju międzynarodowej wymiany usług.

AD.1

Wielu badaczy próbować zdefiniować usługę, najbardziej akceptowaną jest ta T.P. Hilla: „usługę można określić jako zmianę warunków funkcjonowania osoby lub dobra będącego własnością określonego podmiotu gosp., która ma miejsce wskutek działania innego podmiotu, pod warunkiem udzielenia na to pozwolenia w postaci odpowiedniego porozumienia“.

AD.2

Wielka tabela: podział międzynarodowych transakcji usługami wg GATS (książka Misali)

Ważniejsze modele rozwoju mieędzynarodowej wymiany usług

  1. model M.F. Deardoffa 1985

  2. model J.R. Melvina 1989

  3. model F. Breussa 1990

  4. model J.J. Stibory i A. de Valla 1995

  5. model J. Markusena 2005

  6. model C. Lennon, D. Mirza i G. Nicoletti 2006

Współcześnie obserwuję się dodatkowo intensyfikację różnego typu anazliz mających na celu sformułowanie swego rodzaju eklektycznej teorii wymiany międzynarodowej usług. Większość z odpowiednich analityków próbuje przyz tym wyjaśnić przesłanki międzynarodowej wymiany usług.

Sektor usług jest siłą napędową polskiej gospodarki i największym pracodawcą. Wg najnowszych danych GUS w usługach pracuje 57,5% zatrudnionych. Usługi mają również największy udzial w tworzeniu PKB.
W Polce sektor usług odpowiada za tworzenie 66,5% PKB. Do najważniejszych gałęzi rynku należy handel, usługi transportowe i coś

WYKŁAD 7, 20.11.2012

TEORIE PODAŻOWE

1. Teoria luki naśladowczej

Kluczowe są dwa pojęcia: LUKA POPYTU– czas między pojawieniem się produktu w państwie innowatora a pojawieniem się popytu na to dobro w państwie trzecim.

LUKA REAKCJI – czas pomiędzy pojawieniem się popytu na dane dobro na w państwie trzecim a uruchomieniem produkcji tego dobra w tym państwie.

Istotny handel międzynarodowy występuje tylko między luką popytu a reakcji.

2. Teoria cyklu życia produktu (rozwinięcie teorii luki)

Teoria wskazuje na 2 rzeczy: czasowość wymiany międzynarodowe oraz zmienność kierunków wymiany międzynarodowej. Nie każdy podmiot handlu może sobie pozwolić na produkcje tego produktu. Dlatego jest on eksportowany. Później zachodzi standaryzacja w państwach podobnych i zaczyna się produkcja dobra w państwach trzecich, które jednak dalej mogą go importować. Między pierwszą a drugą fazą standaryzacji import zaczyna maleć, cena zaczyna maleć. Producent przestaje produkować, eksportować i przeznacza środki na wynalezienie nowego produktu.

Firma innowacyjna może nawet zacząć importować dobro od państw średniego rozwoju. Po drugiej fazie standaryzacji dobro zostaje produkowane w państwach najmniej rozwiniętych, o małych kosztach. Innowator importuje dobro ze względu na niskie koszty.

DOCZYTAĆ

HANDEL WEWNĄTRZGAŁĘZIOWY

Jest to wymiana międzynarodowa w obrębie te samej grupy produktów, np. Ktoś eksportuje i importuje samochód. DOCZYTAĆ

TEORIA POPYTOWA (nakładającego się popytu, hipoteza Mildera)

Czy handel istnieje i jak przebiega nie decyduje tylko podaż, ale także popyt. Zwrócono uwagę, że struktura produkcji nie jest tylko dostosowana do popytu zagranicznego, generalnie wytwarzamy to czego potrzebują odbiorcy krajowi. Struktura ta zależy od wewnętrznej struktury popytu. On natomiast zależy od struktury dochodów (tworzące DN). WNIOSEK: struktura produkcji zależy od dochodu narodowego.

W modelu poziom dochodu mierzymy w PKB per capita. Najbardziej intensywne strumienie handlu międzynarodowego o dwukierunkowym charakterze (ktoś może być jednocześnie importerem i eksporterem) być występują między państwami o podobny poziomie rozwoju gospodarczego gdyż ich struktury poziomy konsumpcji i produkcji są zbliżone.

Natomiast między państwami o dużych dysproporcjach handlowych powiązania występują rzadko i są słabe, ponieważ występują między inni znaczące różnice zarówno w strukturze produkcji jak i konsumpcji.

FILM „NAKARMIĆ AFRYKĘ‘

WYKŁAD 8, 27.11.2012

Związek między wzrostem gospodarczym a handlem międzynarodowym

WZROST GOSP. – Jest to przyrost, dodatnia zmiana na przestrzeni najczęściej jednego roku. Czynniki wzrostu: postęp techniczny (wpływa na wzrost wydajności) – przyczynia się do zwiększenia możliwości wytwórczych obu czynników produkcji w tym samym stopniu ( przesunięcie krzywej transformacji)

Wyróżniamy wzrost gosp. Kapitałooszczędny – przyczynia się do wzrostu produkcji produktów zarówno kapitałochłonnych jak i pracochłonnych. Przyczynia się do zmniejszenia nakładów obu czynników, ale kapitału w większym stopniu.

Wzrost gospodarczy praco oszczędny – definicja taka sama oprócz tego, że zmniejsza się zaangażowanie pracy w stopniu mniejszym niż kapitału.

Wyrost zasobów czynników produkcji

Wzrost kapitału wzrost neutralny wzrost zasobów siły roboczej

Podstawą analizy jest wielkość państwa. Państwo małe jest to państwo które nie ma wpływu na ceny światowe, jest cenobiorcą. Państwo duże ma wpływ na cenę, może być ważnym dostawcą lub odbiorcą danego dobra, przez co może manipulować ceną.

Założenia: analiza nie uwzględnia dodatkowych czynników, w wyniku wzrostu gospodarczego nie zmieniają się preferencje klientów.

ANALIZA PAŃSTWA MAŁEGO

Neutralny wzrost gospodarczy w państwie małym, a więc w warunkach niezmienionych cen światowych i przy zmienionych preferencjach nabywców przyczynia się do wzrostu wymiany międzynarodowej zarówno poprzez zwiększenie eksportu jak i importu.

Wzrost gospodarczy nachylony w stronę dobra tradycyjnie eksportowego

W warunkach nie zmienionych preferencji nabywców i relacji cenowych wzrost ten przyczynia się do wzrostu wymiany międzynarodowej poprzez zwiększenie eksportu i importu.

Wzrost gospodarczy w produkcji dobra które jest importowane

Po wzroście gospodarczej konsumuje się więcej odzieży, mimo to że produkcja pozostała taka sama. Import spada. Taki kierunek wzrostu powoduje wzrost dobrobytu, ale względnie porównując skalę korzyści z poprzednimi, korzyści zmalały, ponieważ zmalała skala wymiany.

Wzrost gospodarczy niezrównoważony nachylony w kierunku dobra tradycyjnie importowanego oznacza dla państwa małego przy niezmienionych preferencjach nabywców ograniczenie wymiany międzynarodowej poprzez spadek importu i eksportu.

Dwa pierwsze wzrosty stymulowały wymianę międzynarodową, a trzecia ją pomniejszała. Największy wzrost daje niezrównoważony wzrost w stronę dobra eksportowanego.

ANALIZA PAŃSTWA DUŻEGO

Wzrost gospodarczy nachylona na dobro tradycyjnie importowane

Wytwarzanie dóbr kapitałochłonnych preferowane. Wzrost gospodarczy powoduje wzrost produkcji dobra, które eksportowaliśmy. Państwo to zmniejszy popyt zgłaszany na ten produkt na rynkach światowych, co spowoduje spadek ceny tego dobra. W nowych warunkach cenowych produkcja odzieży wzrośnie mniej niż oczekiwaliśmy (cena spadła), a samochodów więcej niż zakładaliśmy. Ponieważ cena odzieży jest tańsza nie opłaca nam się go produkować, więc produkujemy samochody, które uzyskują lepszą cenę. Taki wzrost zmniejszył eksport, ale nie produkcję. Ale import się zwiększy. Z niego możemy sfinansować malejący eksport.

Niezrównoważony wzrost gospodarczy zastępujący import prowadzi w państwie dużym, przy nie zmienionych preferencjach nabywców, do zwiększenia wymiany handlowej, mimo że zmniejsza się wolumen eksportu. Za wzrost wymiany opowiada bardzo silny wzrost importu powodowany bardzo korzystnymi zmianami cenowych relacji światowych.

Wzrost gospodarczy nachylony na dobro tradycyjnie eksportowane

Jest to wzrost zubażający. To państwo cechuje się młodą kulturą eksportową, dobro dominuje w eksporcie kraju. Popyt na dobro charakteryzuje się niską elastycznością cenową. Powoduje to w sytuacji spadku ceny, gwałtowny spadek importu. Musimy uruchomić dodatkową konsumpcję wewnętrzną ponieważ import nam się nie opłaca. Wzrost ten zwiększa wymianę, rośnie eksport spada import. Handel międzynarodowy dalej daje korzyści w porównaniu gdyby go nie było, ale w porównaniu do sytuacji sprzed wzrostu gospodarczego zauważamy spadek.

TWIERDZENIE REPCZYŃSKIEGO

W małym państwie , a więc w warunkach niezmienionych relacji cen na rynku światowym wzrost zasobów wyłącznie jednego czynnika produkcji przy niezmienionym poziomie drugiego prowadzi do wzrostu produkcji dobra zużywającego przede wszystkim czynnik produkcji, którego zasoby powiększają się oraz do zmniejszenia produkcji dobra do wytwarzania którego zużywa się przede wszystkim czynnik produkcji, którego zasoby nie zmieniają się.

Międzynarodowy przepływ czynników produkcji (samodzielnie przepływ osób)

Przepływ czynników produkcji takich jak kapitał jest spowodowany czynnikami ekonomicznymi. W przypadku kapitału intensywność tego przepływu nie musi być. Wystarczy do tego przypływu przy dużej masie kapitału niewielka różnica np. w stopie procentowej.

Przepływ kapitału to nie jest przepływ pieniężny!

Wywóz (przepływ) kapitału – przemieszczenie kapitału w celu gospodarczego wykorzystania z myślą o uzyskaniu większego zysku. Kapitał musi się fizycznie przemieści z państwa A do B, a właściciel się nie zmienia.

Motywy przemieszczania kapitału:

WYKRES DZIWNY

Klasyfikacja międzynarodowego przepływu kapitału. Wyróżniamy dwa kryteria:

WYKŁAD 9, 4.12 BRAK

WYKŁAD 10, 11.12.2012

Podział ceł ze względu na wysokość:

1. Obowiązuje zasada, że cła autonomiczne stosuje się dla państw, które należą do światowej organizacji handlu (WTO).

2. Cła preferencyjne jest korzystniejsze, niższe od cła autonomicznego bądź podstawowego. Ma zachęcać, ułatwiać wymianę między pewnymi rodzajami państw. Ten rodzaj ceł stosuje się wobec państw niżej rozwiniętych i rozwijających się przez państwa wyżej rozwinięte. Nawet jeśli państwo rozwijające przyzna to cło innemu państwu rozwijającemu się, w tym drugim musi być mniejsze PKB per capita. Zachowana jest zasada równych partnerów. Jest to oparte na ogólnym systemie preferencji ceł (GSP).

3. Cła obniżone (nawet z wariantem obniżonym do 0) stosuje się na bazie porozumień międzynarodowych, np. stowarzyszeń.

4. Cła podwyższone są wielokrotnością cła podstawowego bądź autonomicznego. Są to najczęściej cła importowe, które maja za zadanie zniechęcić do przywozu pewnego produktu do kraju. Są stosowane, gdy istnieją wątpliwości, gdzie towar został wyprodukowany oraz w sytuacji, w które jakiś produkt jest szczególnie niepożądany, np. odpady radioaktywne.

SKUTKI WPROWADZENIA CŁA

Q2 – podaż na rynku światowym Q1 – popyt na rynku światowym

Pc=Pś+cło Q3 Q4

Efekty wprowadzenia cła: Pole A- nadzwyczajne zyski przedsiębiorstw krajowych

Pole B – wypływy do budżetu państwa z tytułu cła, Pole C – straty w efektywności gospodarowania, ponieważ w kraju jest nieefektywna produkcja Pole D – straty w gospodarce związane z ograniczeniem konsumpcji na rynku krajowych

NARZĘDZIA PARATARYFOWE

Możemy wyróżnić następujące grupy tych narzędzia: subsydia, damping, zmienne opłaty wyrównawcze, podatki wewnętrzne, opłaty za oclenie, depozyty importowe.

Pierwsza grupa to narzędzia, które stymulują wzrost eksportu (subsydia, damping). Wszystkie pozostałe narzędzia mają na celu ograniczanie importu.

SUBSYDIA - z środków publicznych wspiera się podmioty prywatne, także te które uczestniczą w wymianie międzynarodowej. Poprawiają one sytuacje tych podmiotów i pozwalają zwiększyć konkurencyjność. Często subsydia są określane jako dopłata wyrównująca różnicę między korzystniejszą, niższą ceną światową a wyższą krajową. W tej sytuacji podmiot nie może znaleźć rynku zbytu na świecie, więc państwo pokrywa tą różnicę.

Wyróżniamy subsydia bezpośrednie i pośrednie.

BEZPOŚREDNIE – pieniądze są przekazywane przez państwo bezpośrednio przedsiębiorstwu, które je ono samo inwestuje według własnych potrzeb, aby podnieść swoją konkurencyjność na rynkach światowych.

POŚREDNIE – państwo finansuje lub współfinansuje jakiś projekt np. rozwijanie infrastruktury, jakieś projekty badawcze, z których później przedsiębiorcy mogą swobodnie korzystać.

Stosowanie subsydiów bezpośrednich jest obecnie niedozwolone. Wtedy inne państwa mogą wtedy wprowadzić cło wyrównawczą. Jedynym wyjątkiem są subsydia w rolnictwie, jak na razie są one legalne.

DAMPING jest bardzo zbliżony do subsydiów, poprawia konkurencyjność na towarów na rynkach międzynarodowych. Jest stosowany przez przedsiębiorstwo, a nie państwo. Przedsiębiorstwo finansuje damping. Traktowany jest jako nieuczciwa praktyka, która prowadzi do czasowego zaniżenia cen, zdobycia rynku, a później działania jako oligopol lub monopol. Istnieją trzy wersje definicji dampingu.

  1. najczęstsza definicja – jeżeli jakieś przedsiębiorstwo sprzedaje na rynkach poniżej kosztów wytworzenia jakiegoś towaru. Jest to podstawa nałożenia cła antydampingowego i wszczęcia śledztwa. Jednak zdarza się, że firma sprzedaje zagranicą poniżej kosztów, ponieważ ma jakieś gigantyczne zapasy i chce choć trochę kosztów odzyskać. Wtedy nie możemy mówić o dampingu. Czy damping miał miejsce rozstrzyga procedura arbitrażowa.

  2. podmiot zagraniczny sprzedaje na jednym rynku zagranicznym taniej niż na innym. O damping może nasz posądzić państwo, na którego terenie sprzedajemy taniej. Jednak jeśli różnica cen może wynikać z różnic kosztów transportu lub innych kosztów eksportowych. Procedura antydampingowa wciąż może być wobec tej firmy wszczęta.

  3. Jeśli przedsiębiorstwo na rynku zagranicznym sprzedaje taniej niż na krajowym. Cena ta nie musi nawet być niższa od kosztów. Wyjątek: na rynku krajowym istnieje cena minimalna, więc nie możemy sprzedać taniej na krajowym rynku.

Zdarza się firmy wszynają procedury antydampingowe, aby odciąć podmioty gospodarcze z innych krajów i wzmocnić przedsiębiorstwa krajowe. Procedura ta trwa kilka lat i często po jej rozstrzygnięciu mimo, że oskarżona o damping firma może wrócić na ten rynek nie robi tego, minęło zbyt dużo czasu. Jest to często stosowane przez potęgi gospodarcze, takie jak USA, UE.

ZMIENNE OPŁATY WYRÓWNAWCZE trafia do budżetu państwa. Jest to różnica między stałą gwarantowaną przez państwo ceną rynku wewnętrznego na dane dobro, a zmienną ceną rynku światowego tego dobra. Opłaty mają pozytywnie wpływać na dochody przedsiębiorstw, zmniejszamy ryzyko wahań, stabilizuje dochody.

P

Jeżeli cena światowa jest powyżej od krajowej to nic się nie dzieje. Gdy cena światowa jest poniżej krajowej stosowana jest wtedy ta opłata. Jej wielkość zależy od różnicy tych cen. Mechanizm działania jest bardzo podobny do ceł. Jednak opłata jest bardziej elastyczna ponieważ wyliczana na bieżąco, zaś cło ustalane jest raz na jakiś czas

PODATKI WEWNETRZE – klasyczne narzędzie wobec produktów nie produkowanych w danym kraju, np. podatek od produkcji kawy w Polsce.

OPŁATY ZA CLENIE – to jest opłata administracyjna za wykonanie czynności celne. Mogą być różne wysokości i pełnią rolę zachęty lub ograniczenia do handlu. Nawet jeśli cło jest zerowe nie znaczy to że nie ma tej opłaty .

DEPOZYT– obowiązek złożenia na nieoprocentowanym rachunku skarbu państwa na określony czas określonej kwoty pieniężnej. Depozyt podlega zwrotowi jeśli zostaną dopełnione wszystkie warunki. Pewne fundusze są zamrożone, nie pracują. Depozyt importowy – wprowadzamy na jakiś czas towar na rynek (np. 1 miesiąc) po czym ma on być wywieziony. Jako zabezpieczenie traktowany jest depozyt.

Depozyt tranzytowy – krótszy czas, czas przewozu przez dane terytorium. Stosuje się aby upewnić, że towar zostanie wywieziony, np. Niebezpieczne odpady.

NARZĘDZIA POZATARYFOWE – bezpośrednio oddziałują na wielkość wymiany handlowej. Kontrolujemy bezpośrednio wymianę. Może to prowadzi do podwyższenia cen. Należą do tej grupy: embargo, kontyngent, licencje, dobrowolne ograniczenia eksportu (VER), normy techniczne lub sanitarne.

EMBARGO – zakaz wywozu lub przywozu pewnego towaru lub towarów. Jest to najbardziej radykalny instrument, stosowany w formule czasowej (czas określony lub nieokreślony z opcją wycofania zakazu jeśli ustąpią przyczyny jego wprowadzenia). Najczęstsza przyczyna wprowadzenia embarga jest dbałość o zdrowie, bezpieczeństwo obywateli i konsumentów. Często stosowane w kontekście politycznym, aby podkreślić strefy wpływu państwa. Zdarzają się embarga wywozowa, aby zatrzymać dobra strategiczne na rynku krajowym.

KONTYGENT – polega na tym, że określa się pewien określony limit wywozu lub przywozu jakiegoś dobra. Po osiągnięciu tego limitu nie ma możliwości wymiany. Dzielimy je na kontyngenty ilościowe (limit określony jest ilością – ile może sprowadzić lub wywieźć) i wartościowe (limit określony wartością towarów). Wyróżniamy także kontyngenty globalne (łączny dla wszystkich podmiotów uczestniczących w handlu) i indywidualne (ustala się limity indywidualnie dla każdego podmiotu). Istnieje także coś takiego jak kontyngent bezcłowy (w 99,9% importowy) – ustala się limit ilości produktu, który można sprowadzić bez cła, powyżej tego limitu płaci się normalne cło.

LINCENCJE – przyznawane przez państwo, dotyczą pozwolenia na zawieranie transakcje w handlu międzynarodowym, np. handel bronią.

DOBWROWOLNE OGRANICZENIA HANDLU – nie ma nic wspólnego z dobrowolnością, oficjalnie nielegalny i nieuczciwy, forma szantażu. Formalnie bardzo trudny do udowodnienia. Polega na tym, że eksporter „dobrowolnie” ogranicza ilość swojego eksportu na danym rynek. Państwo eksportowe jest słabsze, importowe dominuje. Państwo, na którego rynek trafiają te towary mogłoby wprowadzić inne narzędzia polityki, ale nie chcą zostać posądzeni o protekcjonalizm. Dlatego zmuszają środkami politycznymi lub pieniężnymi (inwestycje), aby wymusić ograniczenie handlu

NORMY TECHNICZNE, SANITARNE – podstawą stosowanie takich standardów jest bezpieczeństwo, zdrowie konsumentów. Produkt musi spełniać określone warunki. Zdarza się, że normy te nie są uzasadnione i mogą być przedmiotem dyskryminacji (stosowanie podwójnych standardów wobec dóbr krajowych i zagranicznych).

POLITYKA KURSU WALUTOWEGO

Kurs walutowy jest to cena pewnej waluty narodowej bądź regionalnej wyrażona w innej walucie. Cena jednego pieniądza wyrażona w cenie innego. Waluty możemy podzielić na:

  1. Twarde – cechują się pełną wewnętrzną i zewnętrzną wymienialnością, a tym samym są przedmiotem zainteresowania i transakcji na międzynarodowym rynku walutowym. Wewnętrzna wymienialność polega na tym, że waluta jest mniej więcej po tym samym kursie wymienialna bez żadnych ograniczeń (ilościowych lub podmiotowych) w dowolnym miejscu na terytorium danego państwa. Zewnętrzna wymienialność – mniej więcej po tym samym kursie waluta jest wymieniana bez żadnych ograniczeń w dowolnym miejscu poza granicami państwa.

  2. Rezerwowe – waluty o podwyższonej twardości, także cechują się pełną wewnętrzną i zewnętrzną wymienialnością, ale także w tych walutach gromadzi się rezerwy i rozlicza się w nich transakcje międzynarodowe ($, GBP, Euro, Yen, frank szwajcarski).

  3. Egzotyczne – nie są twarde ani rezerwowe, nie są przedmiotem wymienialności.

Polski złoty jest w pełni wewnętrznie wymienialny, ale zewnętrznie nie ma oficjalnej pełnej wymienialności. Tworzy to problemy dla osób prawnych, nie fizycznych. Taka sytuacja nazywa się walutą quasi twardą.

Funkcje kursu walutowego:

  1. Informacyjna – kurs jest jedną z wielu informacji na podstawie której można podjąć decyzję gospodarcze

  2. Cenotwórcza – kurs walutowego służy do wyrażenia ceny dobra i wartości, które służy do transakcji.

Reżim kursowy


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
EKONOMIA MIĘDZYNARODOWA 16.11.2014-uzupełnienie, V rok, Wykłady, Ekonomia międzynarodowa
Ekonomia międzynarodowa zaawansowana bossak skrypt 2015
MSG DEFINICJE, ►► UMK TORUŃ - wydziały w Toruniu, ►► Ekonomia, Międzynarodowe stosunki gospodarcze
EKONOMIA MIĘDZYNARODOWA 26.10.2014, V rok, Wykłady, Ekonomia międzynarodowa
System NZ i Grupa Banku Światowego, Ekonomia międzynarodowa, Ekonomia międzynarodowa, Organizacje mi
Ekonomia międzynarodowa
Ekonomia miedzynadorowa wyklady poprzedni i nowy
ekonomia międzynarodowa zaawansowana bossak
EKONOMIA MIĘDZYNARODOWA #2
Ekonomia międzynarodowa wykłady UMK
MSG pytania, Ekonomia międzynarodowa zaawansowana, Żukrowska
Ekonomia miedzynarodowa sciagi
Ekonomia miedzynarodowa 07 11 2010r
Ekonomia miedzynarodowa Zajęcia 1
Pytana do egzaminu z EKONOMII MIĘDZYNARODOWEJ od malgosi
MSG Budnikowski, międzynarodowe stosunki gospodarcze i ekonomia międzynarodowa
EKONOMIA MIĘDZYNARODOWA 30.11.2014, V rok, Ćwiczenia, Ekonomia międzynarodowa
Ekonomia Międzynarodowa

więcej podobnych podstron