Układ pokarmowy

 

28 marca 2015

12:51

Trawienie polega na chemicznym rozkładzie złożonych składników pokarmowych do związków prostych które są przyswajane przez organizm. W składnikach pokarmowych enzymy trawienne umożliwiają rozbijanie wiązań chemicznych pomiędzy związkami chemicznymi zawartymi w pokarmie. Wstępnym do chemicznego rozpadu pokarmu jest jego mechaniczne rozdrabnianie.

Odcinki przewodu pokarmowego:

• Jama ustna ogranicza ją wargi, podniebienie, policzki a także język. Struktury te umożliwiają chwytanie oraz mechaniczną obróbkę pokarmu, wargi są dodatkowym narządem ssania.

Policzki są mięśniową struktura pomiędzy którymi występują gruczoły policzkowe nazywane śliniankami.

Podniebienia ma budowę podobną do dziąseł i na jego powierzchni widać mniej lub bardziej wykształcone grzebienie podniebienne.

Język jest silnym mięśniowym narządem służącym do poruszania pokarmu a także odbierania bodźców smakowych

W obrębie jeżyka wyróżnia się wierzchołek, trzon oraz korzeń jeżyka i w błonie śluzowej języka wykształcone są różnorodne brodawki językowe, któych część wyposażona jest w kubki smakowe.

 

Ilość produkowanej śliny na 24h:

Bydło- 98-100L, koń ok.40l, świnia 15L, owca 6-15L

Gruczoły ślinowe są to gruczoły dodatkowe jamy ustnej, ich głównym zadaniem jest produkcja śliny i u zwierząt występują :

• Ślinianki przyuszne są największe, ich wydzielina ma odczyn zasadowy szczególnie u przeżuwaczy u których jest ciągle produkowana.

• Ślinianki podżuchwowe położone są w okolicy kąta żuchwy i częściowo przykryte są przez ślinianki przyuszną. Ich wydzielina u większości zwierząt jest surowiczo śluzowa.

• Ślinianki podjęzykowe- leżą na dnie jamy ustnej. U konia nie ma przewodów wyprowadzających dla tych ślinianek.

• Ślinianki policzkowe

Ślina ma konsystencje od płynnej do śluzowatej, zawiera mucynę która jest wydzieliną śluzową i nadaje ślinie żelową konsystencje. Oprócz tego w ślinie znajdują się sole mineralne.

Funkcje śliny:

• Utrzymanie błony śluzowej w stanie wilgotnym

• Uwalnianie substancji smakowych i zwiększanie poślizgu kęsów przy połykaniu.

• Początkowy rozpad cukrów.

• Neutralizowanie kwasów tłuszczowych

• Opłukiwanie kubków smakowych.

 

• Gardło dzieli się na położoną górnie część nosową oraz położoną dolne część ustną jest to twór mięśniowo błoniasty. W którym krzyżują się drogi oddechowe i pokarmowe. Część górna gardła należy do drogi oddechowej, natomiast dolna do drogi pokarmowej.

• Przełyk zbudowany jest z warstwy śluzowej która jest bez gruczołowa, z warstwy mięśniowej oraz z warstwy tkanki łącznej. Pokarm w przełyku jest przesuwany w stronę żołądka który dzięki ruchom perystaltycznych przenika z kolei do odcinków układu pokarmowego.

• Żołądek ze względu na kształt i rodzaj wyścielanej błony śluzowej wyróżnia się:

  • Żołądek jednokomorowy

    • Prosty ( pozbawiony jest części przed żołądkowej) (występuje u mięsożernych i u człowieka)

    • Złożony gdzie występuje część przed żołądkowa ( występuje u konia i świni)

  • Żołądek wielokomorowy- ma złożoną budowę w pełni wykształcone przed żołądki i występuje u przeżuwaczy np. u krowy.

• 

 

Żołądek jest workowatym narządem w którym wyróżnia się trzy części:

1. Wpust ( który wyznacza ujście przełyku do żołądka)

2. Środkowa czyli trzon żołądka.

3. Końcowa czyli odźwiernikową ( w której żołądek przechodzi w dwunastnicę)

W obrębie żołądka wyróżniamy gruczoły:

• Gruczoły wpustowe (znajdują się w okolicy wpustu, są gruczołami śluzowymi i wytwarzają śluz który chroni żołądek przed samo strawieniem)

• Gruczoły denne produkują nieczynne formy enzymów. Zawierają trzy typy komórek:

• Komórki głównie produkują nieczynne formy enzymów.

• Komórki okładzinowe

• Komórki dodatkowe występują w przewodach wyprowadzających i produkują śluz. Zadaniem kwasu solnego jest aktywacja nieczynnych form enzymów, ma właściwości bakteriobójcze, wykazuje bardzo niskie Ph.

  • Gruczoły odźwiernikowe znajdują się w odźwierniku (produkują śluz)

Mięśniówka żołądka zbudowana jest z mięśni gładkich, układających się w zewnętrzną warstwę położoną oraz warstwę okrężną.

 

• Żołądek wielokomorowy jego cechą jest to że wyróżnia układ przeżuwaczy od innych zwierząt. Część przedżołądkowa dzieli się na trzy samodzielne narządy jamiste: -żwacz, czepiec oraz księgi, i dopiero po nich następuje właściwy żołądek gruczołowy nazywany trawieńcem!

Funkcją przedżołądka jest przemieszczanie i fragmentacja pokarmy przy współudziale bakterii i pierwotniaków, przede wszystkim celulozę oraz białka i tłuszcze są trawione w żwaczu przez zasiedlającą ich florę i w trakcie tego procesu dochodzi do wymiany gazowej przez ścianę żwacza.

Trawieniec odpowiada żołądkowi gruczołowemu, u innych gatunków zwierząt, u nowo narodzonych przeżuwaczy przedżołądki są jeszcze bardzo małe i nie w pełni wykształcone. Mikroorganizmy przedżołądków to głównie pierwotniaki i bakterie.

Części przedżołądkowe żołądka wielokomorowego:

• Żwacz jest największą z komór żołądka i wypełnia cała lewą komorę jamy brzusznej, w jego błonie śluzowej nie występują gruczoły trawienne.

• Czepiec ma kształt kulisty stanowi przedłużenie przedsionka żwacza z którym łączy się ujściem.

• Księgi mają również okrągły kształt, są bocznie spłaszczone. Ich funkcja polega na odsączaniu wody i resorpcji składników mineralnych.

• Trawieniec jest gruszkowatym wydłużonym workiem na jego powierzchni wewnętrznej wykształcone są silne fałdy, jego błona śluzowa zawiera przede wszystkim gruczoły denne i odźwiernikowe. U młodych przeżuwaczy które są karmione mlekiem matki czynna jest tzw. Rynienka przełykowa, jest ona ograniczona przez dwie wargi które biegną wzdłuż czepca. Piecie mleka lub innych płynów powoduje odruchowe zamykanie rynienki przez co pobierane płyny trafiają bezpośrednio do trawieńca, natomiast u dorosłych osobników odruch zamykania rynienki zanika.