TURYSTYCZNE WALORY BIOSFERY
WYKŁAD 1 16.02.2012
BIOSFERA – składa się z ekosystemów; zbiór organizmów żywych
EKOSYSTEM – ugrupowanie uzależnionych od siebie roślin i zwierząt, połączonych związkami troficznymi i zależnościami przestrzennymi oraz uwarunkowane przez właściwości siedliska i wpływające na nie.
ELEMENTY ABIOTYCZNE – litosfera, hydrosfera, atmosfera
ELEMENTY BIOTYCZNE – biosfera, czyli organizmy żywe
PRZYKŁADY INTERAKCJI MIĘDZY BIOSFERĄ A INNA SFERĄ:
- wietrzenie biologiczne
- wszystkie organizmy żywe zmieniające skład chemiczny elementó abiotycznych
- skały powstają przez połączenie organizmów żywych i litosfery
FORMY ŻYCIOWE ROŚLIN:
- fanerofity – jawnopączkowe – wszystkie drzewa
- epifity – porośla – rosną na drzewach
- chamefity – niskopączkowe
- hemikryptofity – naziemnopączkowe – trawy
- kryptofity – skrytopączkowe
* geofity
* helofity
* hydrofity
- terofity – nie mają pączków odnawialnych, rosną tylko przez nasiona
Określ jaka formę życiową reprezentują poniższe gatunki:
Bagno zwyczajne – chamefit
Dąb szypułkowy – fanerofit
Dębik ośmiopłatkowy – hemikryptofit
Groch zwyczajny – terofit
Modrzew polski – fanerofit
Rzęsa drobna – hydrofit
Kąkol polny – terofit
Lipa drobnolistna – fanerofit
Pływacz zwyczajny – hydrofit
Ślaz dziki – hemikryptofit lub kryptofit
Wrzos pospolity – hydrofit
Tulipan dziki – geofit
Głóg jednoszyjkowy – chamefit
Trzcina pospolita – helofit
DZIAŁANIE CZYNNIKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA ORGANIZMY:
- czynniki klimatyczne
* temperatura – różnorodność biologiczna zmniejsza się im dalej od równika
* woda
* światło – w każdej szerokości geograficznej oświetlenie w ciągu roku jest takie same różni się tylko rozkład nasłonecznienia w skali roku, na równiku przez cały rok dzień i noc są prawie równe a na biegunie przez pół roku trwa dzień (nawet do 22h) a pół noc
* wiatr
* chemiczne właściwości atmosfery
* wyładowania elektryczne i pożary
- czynniki biotyczne
* związane z działalnością organizmów żywych np. konkurencja, symbioza
- rzeźba terenu – ukształtowanie powierzchni i wnpm
- historyczne – odnoszące się do zjawisk w bliskiej i dalekiej przeszłości jak zmiany klimatu, rozmieszczenie płyt kontynentalnych, ruchy górotwórcze, działalność człowieka i inne
- biogetyczne(??) – wynikające z morfologii poszczególnych taksonów, cech fizjologicznych i wymagań ekologicznych w stosunku do siedliska
- glebowe
* mechaniczne właściwości gleb
* chemiczne
* biologiczne
FLORA POLSKI
FLORA- pojedyncze gatunki, które tworzą listę zwierząt występujących na danym terenie
ROŚLINNOŚĆ- zbiorowości roślin, np. las liściasty, łąka
LICZEBNOŚĆ ROŚLIN NACZYNIOWYCH FLORY POLSKIEJ I JEJ PRZYCZYNY:
- antropogeniczne –przekształcenie roślin przez człowieka ( wycinanie lasów, pola uprawne)
- historyczne – paleoklimatyczne i paleogeograficzne
- klimatyczne
- geomorfologiczne
ZASIĘG – obszar występowania danego gatunku
ZASIEGI PIONOWE:
- zwarte – dany gatunek obejmuje wszystkie miejsca, które są dla niego ekologicznie odpowiednie
- luźne – część potencjalnych siedlisk zostaje niezajęta
- zasięgi ciągłe – tworzące go stanowiska leżą tak blisko siebie, że zachodzi między nimi do przenoszenia diaspor, materiału genetycznego
- zasięgi rozerwane – w obrębie zasięgu występują przerwy na tyle znaczne, że roślina nie może ich pokonać za pomocą dostępnych środków rozprzestrzeniania
ELEMENTY KIERUNKOWE – oparte na zasięgu danego gatunku w granicach Polski i analizie kresów zasięgowych:
- gatunki przechodnie – nie osiągają w Polsce żadnych kresów zasięgowych, np. dąb szypułkowy, brzoza brodawkowata, olsza czarna, topola osika, lipa drobnolistna, bez czarny, leszczyna, róża dzika, paprotka zwyczajna
- gatunki z granicą północną – gatunki środkowoeuropejskie, lasy jodłowo-bukowe w Polskich górach i wyżynach, żadne z gat. Iglastych nie jest gat. Przechodnim, np. modrzew europejski, topola czarna, lipa szerokolistna, jodła pospolita, sasanka alpejska
- gatunki z granicą wschodnią – przyzwyczajone do klimatu morskiego, gatunki atlantyckie i subatlantyckie, np. buk zwyczajny, cis pospolity, wrzosowiec bagienny
- gatunki z granicą południową – związane z klimatem borealnym chłodnym, np. brzoza karłowata, grążel drobny
- gatunki z granicą płd-wsch – gatunki wybitnie atlantyckie, np. woskownica europejska, rokitnik zwyczajny
- gatunki z granicą płd-zach – klimat borealny kontynentalny, np. lepnica tatarska, chamedafne północna
-