Dwie logiki integracji: (są wobec siebie przeciwstawne, alternatywne)
- nurt polityczno- militarny (międzyrządowy- intergovernmentalizm) KONFEDERACJA, konserwatyzm- wynika z niego realizm
- nurt gospodarczy (wspólnotowy, ponadnarodowość- supranacjonalizm) FEDERACJA, TEORIA FUNKCJONALNA INTEGRACJI: 1943r. , liberalizm
wielopoziomowy system rządzenia (między dwoma obszarami)- szerokie spektrum uczestników i instytucji, związana z otwartą metodą koordynacji.
Integracja jest konsekwencją współpracy.
KONFEDERACJA: Europa Ojczyzn, porozumienie niezależnych państw, luźny związek, współpraca na drodze współpracy międzyrządowej, Charles de Gaulle jej używał, wszystkie państwa są równe, nie ma nadrzędnej władzy.
FEDERACJA: ograniczenie niezależności państw na rzecz organizacji ponadnarodowej, kwestie polityczno- militarne pozostawione są centrum, w niektórych sprawach posiadają autonomię
Cele nauki:
1. Opisanie (w sposób redukcyjny)
2. Wyjaśnianie (generalizacja- metodyka indukcyjna (od szczegółu do ogółu))
3. Prognozowanie
Dedukcja- od ogółu do szczegółu
FUNKCJONALIZM: integracja powinna koncentrować się na konkretnych sektorach gospodarczych, te konkretne przedsięwzięcia miały stopniowo doprowadzić do powstania struktur ponadnarodowych, Jean Monnet, Robert Schuman.
Etapy integracji:
Już na początku próbowano. EWO po EWWiS- wspólne dowództwo nad jednostkami wojskowymi- niemożliwe bez wspólnej polityki zagranicznej, EWP- nie wyrażono zgody, Unia Zachodnioeuropejska
1. 1951- EWWiS na 50 lat do 2002 roku (sektory węgla i stali poddane wspólnej kontroli, sprawowanej przez ponadnarodowe organy, wolna konkurencja na rynku węgla i stali, ponadnarodowe instytucje)
2. 1957- EWG (swoboda przepływu towarów, pracowników, usług i kapitału)
Euratom
3. 1960- EFTA (strefa wolnego handlu)- liberalizacja handlu poprzez likwidacje lub stopniowe znoszenie barier.
4. 1968- Unia Celna- wspólne stawki celne dla krajów trzecich
5. 1965- traktat fuzyjny- ustanowienie wspólnych organów, EKES, konsoliduje wspólnoty
6. 1985- układ z Schengen- deklaracja dotycząca stopniowego znoszenia kontroli na granicach wewnętrznych, stronami były nie wszystkie państwa wspólnot, to wielostronna umowa międzynarodowa, to nie umowa w ramach wspólnot, początek tworzenia systemu z Schengen: 1. Układ 1985, 2. Konwencja wykonawcza. 3. 2005- konwencja przeciw terroryzmowi. 22 państwa UE + Islandia, Norwegia
7. 1986- JAE: stworzenie warunków do funkcjonowania rynku wewnętrznego, do 31 grudnia 1992 ustanowiony zostanie obszar bez wewnętrznych granic, zapewniający swobodny przepływ 4 swobód, Rada mogła uchwalać akty prawne kwalifikowaną większością głosów, zwiększenie uprawnień PE w procesie stanowienia prawa poprzez wprowadzenie procedury współpracy, wzmocnienie pozycji KE, stworzenie podstawy dla powołania Sądu Pierwszej Instancji oraz do funkcjonowania Europejskiej Współpracy Politycznej
8. 1992 Traktat z Maastricht: struktura filarowa: 1 filar metoda wspólnotowa, 2 i 3 filar metoda międzyrządowa, wprowadzono zasadę pomocniczości, wprowadzono standardy ochrony praw człowieka, wprowadzono obywatelstwo UE, zwiększenie zakresu kompetencji w ramach 1 filara
9. 1997 Traktat Amsterdamski: przekazanie dorobku Schengen do 1 filara, formuła „ściślejszej współpracy”, przeniesienie kompetencji z 3 do 1 filaru
10. 2001 Traktat Nicejski: przygotowanie do przyjęcia dużej ilości państw członkowskich, jeden przedstwiciel z kraju w KE, po 27 członkach liczba ta ma zostać zredukowana
11. Konstytucja- część traktatu KPP, nadanie osobowości prawnej, flagi, hymnu, przedstawicieli np. prezydenta UE- nie wszedł negatywny wynik referendum we Francji i Niderlandach
12. Traktat z Lizbony- brak referendów, osobowość prawna, Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, moc wiążąca dla KPP, likwidacja filarów
Z TEKSTU:
Unia Europejska podlega procesom ciągłego rozwoju. CEL: tworzenie coraz ściślejszego związku między narodami Europy. W sensie prawnym UE nie jest ani państwem, ani federacją państw. Integracja europejska postępowała etapami.
W 1946 roku na uniwersytecie w Zurychu premier brytyjski Winston Churchill wezwał do stworzenia czegoś na kształt stanów Zjednoczonych Europy.
1948- powołano do życia Organizację Europejskiej Współpracy Gospodarczej.
Ojcowie integracji europejskiej:
- Robert Schumann- jako premier rządu francuskiego, a potem minister spraw zagranicznych doprowadził do powstania EWWiS
- Jean Monnet- po wojnie stał się jednym z inspiratorów powstania federalnej Europy, co zaowocowało powstaniem EWWiS, w której pełnił funkcję pierwszego przewodniczącego Wysokiej Władzy.
- Konrad Adenauer- był zwolennikiem integracji europejskiej, przyjęcia przez Niemcy planu Marschalla oraz wejścia do NATO
- Alcide de Gasperi- po II wojnie światowej jako premier rządu włoskiego stał się rzecznikiem zjednoczenia Europy pod względem politycznym (Rada Europy) i gospodarczym (EWWiS) oraz NATO.
- Paul Henri- Spaak- starał się stworzyć sojusz państw Beneluksu, był przewodniczącym Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy i Wspólnego Zgromadzenia EWWiS. Raport z 1955 roku stał się podstawą stworzenia wspólnego rynku w ramach EWWiS.
Czynniki mające wpływ na integrację:
Chęć utrzymania pokoju, zagrożenie wojną, obawa przed wzrostem potęgi ZSRR, powstanie bloku państw satelickich względem Moskwy, znalezienie miejsca dla okupowanych Niemiec.
1945- ONZ
5 maj 1949- Rada Europy- 47 państw
4 listopad 1950- EKPC
Europa Zachodnia- 2 filozofie integracji:
EWG, EFTA- charakter luźniejszy, tylko strefa wolnego handlu
Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej- 1949
Układ Warszawski- 1955
Rozwiązanie RWPG 1991
Poszerzanie UE- przyjmowanie nowych członków, stosowanie wspólnego dorobku prawnego. Założyciele: Belgia, Francja, Niderlandy, Luksemburg, Niemcy, Włochy. Po upadku ZSRR UE otwiera się na wschód. 1973- Dania, Irlandia, Anglia, 1981- Grecja, 1986- Hiszpania, Portugalia, 1990- NRD, 1995- Austria, Finlandia, Szwecja, 2004- cypr, czechy, estonia, litwa, łotwa, malta, polska, słowacja, słowenia, węgry, 2007-Rumunia, Bułgaria, 2013- Chorwacja
Dodatkowo:
- kraje i terytoria zamorskie- reguły, które obowiązują na wspólnym rynku
2 maj 1992- porozumienie między EWG, a państwami EFTA- utworzono Europejski Obszar Gospodarczy- stosuje się tam acquis communitare
- układy stowarzyszeniowe- zbliżenie ustawodawstw i dążenie do ustanowienia strefy wolnego handlu, często jest to etap przejściowy służący do pełnej akcesji
Droga Polski: przebiegała etapami:
- 19 wrzesień 1989- Umowa w sprawie handlu oraz współpracy gospodarczej
- 16 grudzień 1991- Umowa przejściowa
- 16 grudzień 1991, w życie 1 luty 1994- Umowa Stowarzyszeniowa
- 8 kwiecień 1994 złożenie oficjalnego wniosku
Negocjacje: 31 marzec 1998- 13 grudzień 2002
- Traktat akcesyjny 16 kwiecień 2003
- 1 maja 2004- wejście do UE
- 21 grudzień 2007- przyjęcie dorobku Schengen i zniesienie kontroli