Tytuł:

Edyta Grzegory Olga Głowacka

Istota podatku dochodowego

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnikami CIT są osoby prawne i spółki kapitałowe w organizacji, a także jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej (czyli spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej).

Ponadto, opodatkowaniu podlegają spółki niemające osobowości prawnej mające siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania. Podatnikami CIT mogą być także grupy co najmniej dwóch spółek kapitałowych, które pozostają w związkach kapitałowych, czyli tzw. podatkowe grupy kapitałowe.

Podatnicy, którzy mają siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Natomiast podatnicy, którzy nie mają na terytorium Polski siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od tych dochodów, które osiągają w Polsce.

Poza spółkami niemającymi osobowości prawnej podmiotami zwolnionych od podatku na podstawie ustawy o CIT Są m.in. następujące podmioty:
• jednostki budżetowe, fundusze celowe, przedsiębiorstwa międzynarodowe i inne jednostki gospodarcze utworzone przez organ administracji państwowej wspólnie z innymi państwami na podstawie porozumień lub umów (chyba, że te umowy stanowią inaczej), jednostki samorządu terytorialnego w zakresie dochodów określonych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego;
• kościelne osoby prawne w zakresie dochodów z niegospodarczej działalności statutowej;
• Polski Związek Działkowców z tytułu prowadzenia działalności statutowej.

Działalność statutowa organizacji objęta zwolnieniem:

naukowa i naukowo-techniczna,
oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów,
kulturalna oraz w zakresie kultury fizycznej i sportu,
ochrona środowiska,
wspieranie inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę,
dobroczynność,
ochrona zdrowia i pomoc społeczna,
rehabilitacja zawodowa i społeczna inwalidów,
kult religijny.

Podmioty zwolnione z obowiązku składania zeznania rocznego to:

Skarb Państwa,
Narodowy Bank Polski,
jednostki budżetowe,
państwowe fundusze celowe, o których mowa w ustawie z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240 ze zm.),
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
przedsiębiorstwa międzynarodowe i inne jednostki gospodarcze utworzone przez organ administracji państwowej wspólnie z innymi państwami na podstawie porozumienia lub umowy, chyba że porozumienia te lub umowy stanowią inaczej,
jednostki samorządu terytorialnego w zakresie dochodów określonych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego,
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
Agencja Rynku Rolnego
fundusze inwestycyjne działające na podstawie przepisów ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. nr 146, poz. 1546).
fundusze emerytalne utworzone na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
Agencja Nieruchomości Rolnych.

Zwolnionymi od podatku dochodowego od osób prawnych są również:

kościelne osoby prawne w zakresie osiąganych dochodów z niegospodarczej działalności statutowej,
Polski Związek Działkowców (w tym Pracowniczych Ogrodów Działkowych, które stanowią wewnętrzne jednostki organizacyjne Polskiego Związku Działkowców).

Opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych reguluje ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, zwana dalej „ustawą".

jak ustalić rok podatkowy?

Rokiem podatkowym co do zasady jest rok kalendarzowy. Jednakże podatnik ma prawo postanowić odmiennie w statucie albo w umowie spółki, lub też w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe. Wówczas rokiem podatkowym jest okres kolejnych dwunastu miesięcy kalendarzowych.

W razie zmiany roku podatkowego, za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. Okres ten nie może być krótszy niż dwanaście i dłuższy niż dwadzieścia trzy kolejne miesiące kalendarzowe. Warunkiem koniecznym do skutecznej zmiany roku podatkowego jest zawiadomienie o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego.

Ułatwione zadanie mają podatnicy rozpoczynający działalność, bowiem w ich przypadku pierwszy rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego, nie dłużej jednak niż dwanaście kolejnych miesięcy kalendarzowych.

Dodatkowo, jeżeli działalność po raz pierwszy podejmowana jest w drugiej połowie roku kalendarzowego i podatnik wybierze rok podatkowy pokrywający się z rokiem kalendarzowym, pierwszy rok podatkowy może trwać od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego następującego po roku, w którym rozpoczęto działalność. W tym przypadku nie ma konieczności zawiadamiania naczelnika urzędu skarbowego.

Gdzie należy złożyć zeznanie?

Deklarację CIT-8 należy złożyć naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego. Przepisy o właściwości organów podatkowych są zawarte w Ordynacji podatkowej (dalej: o.p.). Przepis art. 17 o.p. stanowi, że jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według siedziby podatnika – jest to tzw. właściwość miejscowa.

Siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę organ zarządzający tej osoby, chyba że ustawa lub statut stanowi inaczej. Adres siedziby osoby prawnej jest ustalony w rejestrze (czyli np. KRS), do którego jest wpisana ta osoba, lub wynika ze statutu bądź umowy, jeżeli adres siedziby nie został ujawniony w odpowiednim rejestrze.

Należy też pamiętać, że dla niektórych kategorii podatników właściwe są szczególne urzędy skarbowe, zwane potocznie „dużymi”. Zgodnie Ustawą o urzędach i izbach skarbowych z dnia 21 czerwca 1996 r. dotyczy to w szczególności:
1) podatkowych grup kapitałowych;
2) banków;
3) zakładów ubezpieczeń;
4) jednostek działających na podstawie przepisów Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi z 29 lipca 2005 r. oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych;
5) jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;
6) oddziałów lub przedstawicielstw przedsiębiorstw zagranicznych;
7) osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej,

Należy także pamiętać, że dla podatników, którzy zmienili adres siedziby, wskutek czego właściwy stał się organ podatkowy inny niż dotychczasowy, właściwy jest organ podatkowy właściwy według adresu siedziby w ostatnim dniu roku podatkowego, za który jest składane zeznanie.

Kiedy złożyć deklarację CIT – 8?

W ciągu trzech miesięcy od daty zakończenia roku podatkowego przypada termin złożenia zeznania rocznego CIT-8. W przypadku podatników, dla których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym termin ten przypada na 31 marca kolejnego roku.

W tym samym terminie należy rozliczyć podatek roczny CIT. Jeżeli deklarację składa się wcześniej, to podatek można opłacić nawet po złożeniu formularza CIT-8, nie później jednak niż w terminie 3 miesięcy od daty zakończenia roku podatkowego.

Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) wynosi 19% podstawy jego ustalenia. Wpłaty podatku dokonuje się w systemie zaliczkowym – miesięcznym lub kwartalnym. Zaliczki ustala się jako różnica pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego, a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące.

Nie trzeba składać deklaracji miesięcznych i kwartalnych. Co miesiąc/kwartał uiszczać należy wyłącznie zaliczkę na podatek CIT.

W przypadku, gdy termin:

na przekazanie deklaracji podatkowej,
na zapłatę podatku

- przypada w sobotę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy, złożyć deklarację lub wpłacić podatek należy w pierwszy kolejny dzień roboczy, następujący po danym dniu, w którym przypadał termin ustawowy.

Dniem złożenia deklaracji jest nie tylko złożenie jej w organie, ale również m.in.:

nadanie jej listem poleconym w jednostce pocztowej operatora pocztowego,
złożenie jej w formie elektronicznej i uzyskanie w urzędowego poświadczenia odbioru.

Dniem wpłaty podatku (w tym zaliczki na podatek) jest w obrocie bezgotówkowym - dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika lub rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub rachunku płatniczego podatnika w instytucji płatniczej na podstawie polecenia przelewu. W przypadku polecenia przelewu z rachunku bankowego podatnika w banku lub instytucji kredytowej lub rachunku płatniczego podatnika w unijnej instytucji płatniczej w rozumieniu art. 2 pkt 32 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych niemających siedziby lub oddziału na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej za termin zapłaty podatku uważa się dzień obciążenia tego rachunku, jeżeli wpłacana kwota zostanie uznana na rachunku bankowym organu podatkowego nie później niż do końca następnego dnia roboczego po otrzymaniu zlecenia (lub jeden dzień później przy zleceniu papierowym).

Zapłata i zwrot podatku CIT

Wpłaty podatku CIT dokonuje się w systemie zaliczkowym – miesięcznym lub kwartalnym. Zaliczki ustala się jako różnica pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego, a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące.

Istnieje możliwość, by podatnik korzystał z uproszczeń we wpłatach zaliczek na podatek, w szczególności można korzystać:

Z uproszczenia polegającego na wpłacie co miesiąc 1/12 podatku wykazanego w deklaracji składanej za poprzednie lata podatkowe,
Z kredytu podatkowego, rozliczanego następnie przez 5 kolejnych lat podatkowych (poprzez dopisanie co roku 20% wykazanego w takim roku dochodu).

Zwrot podatku CIT

Podatek wpłacony nienależnie lub w wysokości wyższej niż należna traktowany jest jako nadpłata. Nadpłata powstać może zarówno w przypadku wpłaty zaliczek na podatek, jak i w momencie składania rocznego rozliczenia CIT-8, czy też dokonania jego korekty.
Nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

Nadpłata wynikająca z ze złożonej CIT-8, podlega zwrotowi w terminie do 3 miesięcy.

W przypadku standardowej korekty deklaracji CIT-8 przez podatnika i powstania z tego tytułu nadpłaty, zwrot podatku powinien być dokonany w terminie 2 miesięcy od daty złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wraz ze skorygowaną deklaracją, lecz nie wcześniej niż w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania lub deklaracji.

W przypadku korekty w trybie tzw. czynności sprawdzających:

dokonanej z inicjatywy organu podatkowego - nadpłata podlega zwrotowi w terminie 3 miesięcy od dnia upływu terminu do wniesienia sprzeciwu;
dokonanej przez podatnika (złożenia deklaracji korygującej) - nadpłata podlega zwrotowi w terminie 3 miesięcy od dnia jej skorygowania.

Odsetki za zwłokę przy stwierdzeniu nadpłaty podatku przysługują wyłącznie w przypadku, gdy organ podatkowy nie będzie respektował powyższych terminów.

Inne formularze wymagane wraz z zeznaniem rocznym

, do których składania zobowiązani są na podstawie przepisów prawa podatkowego.

Łącznie z deklaracją CIT-8 zachodzi często potrzeba, by jednostka złożyła druki dodatkowe:

CIT-8/O - stanowi załącznik, składany z deklaracją CIT-8; w CIT-8/O wskazać należy wszystkie ulgi i odliczenia, z jakich korzysta jednostka na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a także na podstawie innych ustaw i rozporządzeń. W deklaracji znajdzie się zatem każda forma zaniechania, ulgi, zwolnienia lub obniżki podatku CIT; do CIT-8 trafia łączna wartość kwot szczegółowo wskazanych w CIT-8/O; kwoty szczegółowe wykazane w CIT-8/O wprowadza się w CIT-8 w:
- Poz. 40 (razem dochody (przychody) wolne),
- poz. 41 (razem – odliczenia od dochodu),
- poz. 42 (odliczenia z tytułów wydatków inwestycyjnych),
- poz. 46 (odliczenia zmniejszające podstawę opodatkowania z tytułów wydatków na nabycie nowej technologii),
- poz. 55 (odliczenia od podatku),

Załącznik składa się łącznie z CIT-8, zatem do 3 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego; nie można złożyć do niezależnie, przed złożeniem CIT-8 lub dołączyć go w terminie późniejszym, po przedstawieniu wcześniej deklaracji CIT-8,

CIT/D ) - załącznik składany w związku z otrzymanymi i przekazanymi darowiznami:
- uczynionymi przez podatnika na rzecz innej jednostki i odliczanymi od dochodu,
- otrzymanymi od innych jednostek (również osób fizycznych, podatników podatku PIT); w załączniku wskazać należy również cele, na jakie zostały przeznaczone otrzymane darowizny; w przypadku otrzymywanych darowizn załącznik wypełnia się wyłącznie, gdy jednorazowa kwota darowizny przekracza 15.000 zł lub jeżeli sumy wszystkich darowizn otrzymanych w danym roku podatkowym od jednego darczyńcy przekracza 35.000 zł.

Załącznik składa się łącznie z CIT-8, zatem do 3 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego; nie można złożyć do niezależnie, przed złożeniem CIT-8 lub dołączyć go w terminie późniejszym, po przedstawieniu wcześniej deklaracji CIT-8,

CIT-ST - (wypełnisz także w fillUp) - składany przez podatników posiadających zakłady w innej gminie (mieście) niż siedziba jednostki, a także prowadzących na terytorium Polski zakład zagraniczny zatrudniający pracowników na podstawie umowy o pracę; jeżeli podatnik podatku dochodowego od osób prawnych posiada zakład (oddział) położony na obszarze jednostki samorządu terytorialnego innej niż właściwa dla jego siedziby, to część dochodu z tytułu udziału we wpływach z tego podatku jest przekazywana do budżetu jednostki samorządu terytorialnego, na której obszarze znajduje się ten zakład (oddział), proporcjonalnie do liczby zatrudnionych w nim osób na podstawie umowy o pracę; deklarację składa się w terminie wpłaty zaliczki na podatek za pierwszy miesiąc roku podatkowego, a dodatkowo przy zmianie zatrudnienia wpływającego na zmianę proporcjonalnego udziału rozplanowania dochodu między zakładami; łącznie z zeznaniem rocznym należy złożyć również CIT-ST
CIT-ST/A - (wypełnisz także w fillUp) - łącznie z drukiem CIT-ST złożyć należy informację CIT-ST/A, w której wskazuje się ilość oraz miejsce położenia poszczególnych zakładów podatnika.
CIT-8A i CIT-8B - (wypełnisz także w fillUp) - zeznania o wysokości uzyskanego dochodu (poniesionej straty) przez podatkową grupę kapitałową. Deklarację CIT-8 oraz CIT-8A oraz CIT-8B za grupę składa jednostka reprezentująca grupę, a nie każdy z podmiotów tej grupy; zeznanie składa się nie tyle jako załącznik, co jako niezależną deklarację, która trafić musi do urzędu skarbowego do końca trzeciego miesiąca po roku podatkowym (niekoniecznie jednocześnie z drukiem CIT-8),
SSE/R oraz SSE/A - (wypełnisz także w fillUp) - rozliczenie podatku od dochodów osiąganych z tytułu prowadzonej działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (SSE/R) oraz jako załącznik do tego druku informacja o wykazie udziałów w spółkach niemających osobowości prawnej;

Spóźnione złożenie zeznania to ryzyko sankcji karno - skarbowych

Podstawową dolegliwością, jaka czeka podatnika, który nieterminowo złożył zeznanie podatkowe jest kara grzywny wymierzana na podstawie przepisów Kodeksu karnego skarbowego (KKS).

Co istotne, podmiotem, który ponosi odpowiedzialność karną skarbową z tytułu nieterminowego złożenia zeznania podatkowego CIT-8 (oraz nieterminowej wpłaty podatku na konto urzędu skarbowego) będą osoby wyznaczone w spółce do obliczania, pobierania i opłacania w terminie podatków.

Należy również pamiętać, że w szczególnych okolicznościach (np. wielokrotne składanie deklaracji przez spółkę po terminie a w konsekwencji narażenie podatku na uszczuplenie), urząd skarbowy może dopatrzyć się próby uchylenia się od opodatkowania. W takiej sytuacji osobie odpowiedzialnej za rozliczenie podatku w spółce mogą grozić bardzo wysokie kary, z karą bezwzględnego pozbawienia wolności włącznie.

Grzywna za wykroczenie skarbowe może wynieść od 150 zł do 30 tys. zł, jeżeli zostanie nałożona przez sąd. US może jednak w tym przypadku ukarać osoby odpowiedzialne tj. członków zarządu i księgowego dokonującego obliczeń podatkowych mandatem w wysokości od 150 zł do 3000 zł, jeśli za popełnione wykroczenie nie zachodzi potrzeba nałożenia wyższej kary. Oczywiście w przypadku niewypełnienia części F.2 w CIT-8/O wystarczy złożyć korektę deklaracji, aby uniknąć mandatu, natomiast niewykazanie w CIT-8 należnego podatku i jego niezapłacenie to już dużo poważniejsze wykroczenie (nawet może być uznane za przestępstwo skarbowe) i kary są zależne od wysokości niezapłaconego podatku.

Dlatego gdy, np. zatailiśmy wydatkowanie dochodów wolnych przeznaczonych na cele statutowe na inne cele niż statutowe lub określone w art. 17.1 ustawy o pdop i nie odprowadziliśmy należnego podatku, to zróbmy to jak najprędzej składając jednocześnie czynny żal do US.

Jak się bronić - czynny żal

Jednak podatnik nie zawsze zostanie ukarany. Istnieje sposób na uniknięcie odpowiedzialności karnej poprzez złożenie tzw. czynnego żalu, czyli powiadomienia urzędu skarbowego o popełnieniu czynu zabronionego.

Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

Odstąpienie od kary stosuje się tylko wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną uszczuploną popełnionym czynem zabronionym. Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu.

Co istotne, zawiadomienie (czynny żal) jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:
- w czasie kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego,
- po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Jeśli zatem urząd skarbowy nie skontaktował się ze spółką w celu wyjaśnienia niezłożenia zeznania podatkowego (albo nie wystosował do spółki wezwania w tej sprawie), odwołując się do art. 16 KKS, osoby odpowiedzialne za rozliczenie podatków w spółce będą mogły uniknąć sankcji karno-skarbowych poprzez złożenie „czynnego żalu”..

„Czynny żal” należy złożyć do urzędu skarbowego wraz ze składanym po terminie zeznaniem podatkowym. W piśmie tym powinny znaleźć się następujące informacje:
- zawiadomienie że zeznanie nie zostało złożone w ustawowym terminie,
- wyjaśnienie przyczyn nie złożenia zeznania w terminie,
- informacja, że ustawowy obowiązek został jednak dopełniony, tj. spółka złożyła zeznanie oraz uiściła należny podatek wraz odsetkami za zwłokę,
- wniosek o odstąpienie od wszczynania postępowania w sprawie i o zaniechanie ukarania.

Odsetki

Dodatkową dolegliwością podatkową za niezłożenie deklaracji i niewpłacenie podatku w terminie są odsetki za zwłokę od nieterminowej zapłaty zobowiązania. Odsetki należy liczyć od dnia następnego po dniu w którym przypadł obowiązek zapłaty podatku. W chwili obecnej wysokość odsetek od zaległości podatkowych wynosi 10% w skali roku.

Co do zasady, podatnik ma obowiązek samodzielnie naliczyć odsetki od zaległości podatkowej. W praktyce możliwe jest skorzystanie z kalkulatora odsetek podatkowych dostępnego w Internecie lub skontaktowanie się w tej sprawie z urzędem skarbowym.

Co istotne odsetek nie nalicza się i pobiera, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez Pocztę Polską (na dzień dzisiejszy jest to kwota 6 zł).

Reasumując warto poradzić, że aby uniknąć sankcji KKS wynikających z niezłożenia zeznania podatkowego trzeba:
- Jak najszybciej złożyć zeznanie podatkowe,
- Uregulować podatek wraz z należnymi odsetkami za zwłokę,
- Złożyć zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego (tzw. czynny żal).

Co zrobić, gdy zeznanie CIT-8 zawiera błędy?

Kwestie związane z korektą deklaracji podatkowych regulują przepisy Ordynacji podatkowej (dalej: o.p.). Zgodnie z art. 81 § 1 i 2 tejże ustawy, podatnikom, a także płatnikom oraz inkasentom, przysługuje prawo do skorygowania uprzednio złożonej deklaracji.

Korekcie deklaracji powinno towarzyszyć złożenie pisma wyjaśniającego jej przyczyny. Uprawnienie do złożenia korekty ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli w zakresie objętym tym postępowaniem bądź kontrolą (art. 81b).

Po ich zakończeniu podatnicy mogą złożyć deklarację korygującą jedynie w zakresie nieobjętym decyzją wymiarową. W praktyce, uprawnienie do skorygowania deklaracji ograniczone jest także upływem terminu przedawnienia.

Po tym terminie podatnik nie ma obowiązku złożenia deklaracji korygującej, bowiem zobowiązanie podatkowe na skutek przedawnienia wygasa, przez co urząd skarbowy nie może kwestionować prawidłowości zeznania, w którym wykazano przedawnione już zobowiązanie podatkowe (art. 59 § 1 pkt. 9). Analogicznie, po upływie tego okresu, podatnik nie ma prawa do złożenia korekty, w której domagałby się zwrotu nadpłaconego podatku (art. 79 § 2).

Gdy z deklaracji korygującej wynika nadpłata, podatnik winien wraz z korektą i jej uzasadnieniem złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty, a w sytuacji, gdy podatnik nie chce, by nadpłata została przelana na jego rachunek bankowy – dodatkowo wniosek o zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych (art. 75 i 76).

W sytuacji, gdy deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki bądź, gdy została wypełniona niezgodnie z wymaganiami, urzędowi skarbowemu przysługuje prawo do samodzielnego skorygowania deklaracji.

Wówczas, podatnik może wnieść sprzeciw w stosunku do korekty dokonanej przez urząd. Wniesienie sprzeciwu skutkuje automatycznym anulowaniem korekty. Urząd nie może jednak skorygować deklaracji we własnym zakresie, jeżeli skutkowałoby to zmianą wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku, a także wysokości straty o więcej niż 1.000 zł (art. 274).

W sytuacji, gdy w deklaracji pierwotnej wykazano należny podatek w wysokości niższej niż należna, wówczas złożenie prawnie skutecznej korekty, połączone z uregulowaniem zobowiązania podatkowego w całości wraz z odsetkami, chroni podatnika przed odpowiedzialnością za przestępstwo bądź wykroczenie skarbowe (art. 16a Kodeksu karnego skarbowego).

Ulgi stosowane w podatku dochodowym od osób prawnych

Odliczanie strat

W przypadku poniesienia straty w roku podatkowym w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, podatnik ma prawo obniżyć o jej wysokość dochód do opodatkowania w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych.
Wysokość obniżenia dochodu w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% rozliczanej za dany rok podatkowy straty.

Odliczenia z tytułu darowizn

Odliczeniu od podstawy opodatkowania (dochodu) podlegają darowizny na cele:

określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele,
kultu religijnego

- w wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu.

Podatnik może dokonywać odliczeń z omawianego tytułu, jeżeli wysokość przekazanej darowizny jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna - dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.

Odliczeniom nie podlegają darowizny przekazane na rzecz partii politycznych, związków zawodowych, fundacji utworzonych przez partie polityczne oraz innych podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a także na rzecz osób fizycznych.

Wyłączenie dotyczy również darowizn na rzecz osób prawnych prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami (art. 18 ust. 1a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

W zeznaniu rocznym należy wykazać kwotę (wartość) przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego, poprzez podanie m.in. jego nazwy, adresu oraz numeru identyfikacji podatkowej.

Podatnikom przysługuje również prawo odliczeń od dochodu darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą. Zasady tych odliczeń wynikają z odrębnych ustaw regulujących stosunek państwa do poszczególnych kościołów w Polsce (tzw. "ustawy kościelne").

Darowizny – informacje w CIT-8

Darowizna otrzymana przez podatnika CIT (osobę prawną – np. z o.o., stowarzyszenie) na cele wskazane w ustawach podatkowych – czyli darowizna obniżająca dochód u darczyńcy, powoduje określone konsekwencje w deklaracji CIT-8 zarówno u darczyńcy, jak i obdarowanego.

Odliczeniom nie podlegają darowizny na rzecz:

osób fizycznych;
osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.

Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z podatkiem od towarów i usług, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny. Darowizny rzeczowe wycenić trzeba na zasadach rynkowych.

Odliczenie darowizn stosuje się, jeżeli wysokość darowizny jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna - dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.

Wydatki na nowe technologie

Odliczeniu od podstawy opodatkowania (dochodu) podlegają wydatki poniesione na nabycie nowych technologii.

Za nową technologię uważa się wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i prawnych, w szczególności wyniki badań i prac rozwojowych, która umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług i która nie jest stosowana na świecie przez okres dłuższy niż ostatnich 5 lat, co potwierdza opinia niezależnej od podatnika jednostki naukowej w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615).

Prawo do odliczeń nie przysługuje podatnikowi, jeżeli w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia.

W sytuacji gdy podatnik osiąga za rok podatkowy stratę lub wielkość dochodu z pozarolniczej działalności podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe licząc od końca roku, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Realizacja odliczenia następuje w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym podatnik poniósł wydatki na nabycie nowych technologii.

Uwaga! Podatnik traci prawo do odliczeń związanych z nabyciem nowej technologii, jeżeli przed upływem trzech lat podatkowych licząc od końca roku podatkowego, w którym wprowadził nową technologię do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych:

udzieli w jakiejkolwiek formie lub części innym podmiotom prawa do nowej technologii; nie dotyczy to przeniesienia prawa w wyniku przekształcenia formy prawnej oraz łączenia lub podziału dotychczasowych przedsiębiorców – dokonywanych na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych, albo
zostanie ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, lub zostanie postawiony w stan likwidacji, albo
otrzyma zwrot wydatków na tę technologię w jakiejkolwiek formie.

W razie wystąpienia okoliczności powodujących utratę prawa do odliczeń, podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym wystąpiły te okoliczności, do zwiększenia podstawy obliczenia podatku (opodatkowania) o kwotę dokonanych odliczeń, do których utracił prawo, a w razie poniesienia straty – do jej zmniejszenia o tę kwotę. W przypadku otrzymania zwrotu wydatków w jakiejkolwiek formie, kwotę odliczeń, do której podatnik utracił prawo, określa się proporcjonalnie do udziału zwróconych wydatków w wartości początkowej nowej technologii.

Stawki w podatku dochodowym od osób prawnych

Zgodnie z ustawą z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (zwaną dalej „ustawą") podatek, z zastrzeżeniem art. 21 i 22 ustawy, wynosi 19% podstawy opodatkowania (art. 19 ust. 1 ustawy).

Dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie są włączone do podstawy opodatkowania, ale podatek od tych dochodów (przychodów) także wynosi 19% (art. 22 ustawy).

W przypadku dochodów uzyskanych przez tzw. nierezydentów (art. 21 ustawy) podatek wynosi:

20% przychodu z tytułu:

- odsetek, praw autorskich lub praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej

- opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych .

- świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze;

10% przychodów z tytułu:

- należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych,

- uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej.

Transakcje zagraniczne a CIT-8 w Polsce

konstrukcja ze spółkami kontrolowanymi CFC

Regulacje dotyczące spółek CFC pozwalają ustalać podatek od dochodów spółek zależnych posiadających siedzibę w kraju trzecim. Powoduje ona, że wyprowadzanie zysków spółki do kraju, który stosuje niższe stawki podatku dochodowego nie spowoduje, że podatek od polski podmiotów będzie opodatkowany na preferencyjnych zasadach kraju do którego jest transferowany.

Co CFC oznacza w praktyce dla deklaracji CIT-8?
Jeżeli okaże się, że polskim podatkiem trzeba będzie opodatkować dochody uzyskiwane z zagranicznej spółki kontrolowanej, to ich wartości nie wykazuje się w polskiej deklaracji CIT-8 Do ustalenia wartości dochodu oraz podatku służy odrębna deklaracja podatkowa – podobnie jak CIT-8 wskazująca na dochody spółki (tej kontrolowanej), składana nie później niż do końca dziewiątego miesiąca następnego roku podatkowego i w tym terminie wpłacić podatek należny. Jeżeli podatnik osiąga dochody z więcej niż jednej zagranicznej spółki kontrolowanej, składa odrębne zeznanie o dochodach z każdej z tych spółek.

Struktura opodatkowania spółek CFC stosowana jest jedynie do:

Niektórych transakcji,
Niektórych spółek.

W konsekwencji większość transakcji zagranicznych można wykonywać bez obawy o zastosowanie 19% podatku. W CIT-8 uwzględniony zostanie przychód faktycznie uzyskany przez polskie przedsiębiorstwo sprzedające towar (usługę) do przedsiębiorstwa zagranicznego.

Należy sprawdzić, czy dana spółka zalicza się do objętych zasadami kontroli. W tym celu należy sprawdzić:

Czy przychody zagranicznej spółki kontrolowanej przekraczają w roku podatkowym kwoty odpowiadającej 250 000 euro, przeliczonej na walutę polską po średnim kursie ogłaszanym przez NBP na ostatni dzień poprzedniego roku podatkowego,
Stosunek dochodu w przychodzie, czyli czy dochód zagranicznej spółki przekracza 10% przychodów osiągniętych z tytułu prowadzonej rzeczywistej działalności gospodarczej państwie nie należącym do UE lub EOG.

Tylko w przypadku wystąpienia obu powyższych warunków należy sprawdzić czy dana spółka pozostaje spółką kontrolowaną, czyli:

ma siedzibę lub zarząd w raju podatkowym lub państwie, z którym Rzeczpospolita lub Unia Europejska nie zawarły umowy międzynarodowej stanowiącej podstawę do uzyskania od organów podatkowych tego państwa informacji podatkowych,
inna spółka która spełnia łącznie wszystkie 3 poniższe warunki:
- warunek udziałów – spółki, w których polski podatnik posiada nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż 30 dni, bezpośrednio lub pośrednio, co najmniej 25% udziałów w kapitale lub 25% praw głosu w organach kontrolnych lub w organach stanowiących lub 25% udziałów związanych z prawem do uczestnictwa w zyskach.
- Warunek rodzaju (źródła) dochodów - co najmniej 50% przychodów tej spółki zagranicznej osiągniętych w roku podatkowym, pochodzi z dywidend i innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych, przychodów ze zbycia udziałów (akcji), wierzytelności, odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także przychodów z praw autorskich, praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw, a także zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych,
- Warunek niskiej stawki podatku - co najmniej jeden rodzaj przychodów wskazanych, podlega opodatkowaniu według stawki podatku niższej o co najmniej 25% od stawki 19% lub zwolnieniu lub wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym w tym państwie (wyjątkiem jest zwolnienie wynikające z rozporządzeń unijnych).

W przypadku ustalenia na powyższych zasadach, że spółka jest kontrolowana, podatek ustala się w wysokości 19%. Podstawę opodatkowania stanowi dochód zagranicznej spółki kontrolowanej przypadający na okres kontrolowania w takiej części, jaka odpowiada
posiadanym udziałom związanym z prawem do uczestnictwa w zyskach tej spółki. Odliczeniu od niej podlegają dywidendy otrzymane przez podatnika od zagranicznej spółki
kontrolowanej oraz kwoty z odpłatnego zbycia przez podatnika udziału w zagranicznej
spółce kontrolowanej. Udział w spółce kontrolowanej obniża się natomiast o udziały wzajemne w spółce polskiej.

Uwaga - Obowiązkowe jest prowadzenie następujących ewidencji:

rejestru zagranicznych spółek kontrolowanych,
ewidencji zdarzeń zaistniałych w zagranicznej spółce kontrolowanej w ewidencji odrębnej od ksiąg rachunkowych - po zakończeniu roku podatkowego nie później niż przed upływem terminu do złożenia zeznania o wysokości dochodu zagranicznej spółki kontrolowanej osiągniętego w roku podatkowym, ewidencja musi zapewniać określenie wysokości dochodu, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do określenia wysokości odpisów amortyzacyjnych

Dochody takich spółek dolicza się do dochodów polskiej spółki i opodatkowuje krajowym podatkiem według stawki 19%.

Zmiany w CIT 2015 r.

Zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, w zakresie podatku CIT wprowadzane są następujące zmiany:

opodatkowanie dochodów zagranicznych spółek kontrolowanych;
ustalenie wartości początkowej środków trwałych w spółce europejskiej, spółdzielni europejskiej oraz zakładzie zagranicznym położonym na terytorium RP;
wyłączenie prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku, w przypadku wypłat dywidend i innych dochodów (przychodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych podlegających odliczeniu w spółce wypłacającej (tzw. pożyczka partycypacyjna);
jednoznaczne wskazanie sposobu określenia wartości przychodów i kosztów świadczeń w naturze;
wprowadzenie rozwiązania polegającego na przesunięciu opodatkowania dochodu z tytułu wniesienia przez m.in. uczelnie wyższe, instytuty badawcze,
zmianę przepisów w zakresie niedostatecznej kapitalizacji, doprecyzowanie przepisów dotyczących cen transferowych i dokumentacji podatkowej z nimi związanej, wprowadzenie regulacji umożliwiającej dokonanie korekty krajowej oraz wyłączenia grup producentów rolnych i ich związków oraz producentów owoców i warzyw lub uznanej organizacji producentów owoców i warzyw z możliwości oszacowania dochodu przez organy podatkowe;
ujednolicenie stosowanych w ustawie o CIT definicji pochodnych instrumentów finansowych oraz momentu powstania przychodu z ich realizacji;
ujednolicenie przepisów o CIT w zakresie dotyczącym płatników zryczałtowanego podatku od dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych,
wprowadzenie zasad stosowania certyfikatów rezydencji niezawierających okresu ważności;
uaktualnienie listy podmiotów wymienionych w załączniku nr 4 ustawy CIT w związku z wejściem w życie dyrektywy Rady 2011/96/UE z dnia 30 listopada 2011 r. sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich;
doprecyzowanie przepisów w zakresie obowiązków informacyjnych wprowadzonych na podstawie dyrektywy Rady 2003/48/WE z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek;
doprecyzowanie przepisów ustawy o podatku CIT w zakresie sposobu ustalenia kosztów uzyskania przychodów w przypadku umorzenia udziałów (akcji) otrzymanych w wyniku wymiany udziałów (akcji).

Co do zasady zmiany wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2015 r.

Wypłata dywidendy i opodatkowanie dywidendy w spółkach

Wypłata dywidendy stanowi końcowy etap wyprowadzenia zysku ze spółki. Opodatkowanie dywidendy podzielić należy na dwie części:

spółka płaci 19% podatek od wypracowanego przez nią zysku,
w związku z uzyskaniem nadwyżek może podjąć decyzję o wypłacie dywidendy (ewentualnie prawo do dywidendy może wynikać z umowy spółki),
wypłacając dywidendę spółka pobierze 19% ryczałtowego podatku od osoby pobierającej dywidendę (wystąpi w roli płatnika) – wypłaci ją w kwocie pomniejszonej o taką zaliczkę.

Obowiązek wypłacającego standardową – opodatkowaną 19% podatkiem – dywidendę polskiemu rezydentowi będącemu osobą fizyczną lub polskiej spółce, polega na:

pobraniu zryczałtowanego podatku dochodowego CIT– w terminie wypłaty dywidendy
(wypłata = dywidenda – 19% X kwota dywidendy),
przekazaniu pobranego podatku w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu wypłaty dywidendy - na konto właściwego urzędu skarbowego,
przekazaniu deklaracji CIT-7 – w terminie przekazania kwoty pobranego podatku – wyłącznie podatnikowi (nie trzeba wysyłać go do urzędu skarbowego).

Dywidendy spółki doliczać powinny do własnych przychodów (ewentualnie traktować jako przychody zwolnione z opodatkowania) i rozliczać również z końcem roku. W przypadku osób fizycznych dywidendy stanowią przychody z kapitałów pieniężnych.

W przypadku dywidendy wypłacanych za granicę (podmioty inne niż polscy rezydenci podatkowi czy podmioty posiadające siedzibę lub zarząd na terytorium Polski) IFT-2/IFT-2R trafia nie tylko do podatnika, ale również do urzędu skarbowego właściwego dla nierezydentów. W tym przypadku IFT-2R wystawia się do 3 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego podmiotu, a w przypadku żądania ze strony uzyskującego dywidendę – w terminie 14 dni od dnia złożenia żądania.

Zwolnienie z dywidend – udziały w podmiocie wypłacającym

Zwolnienie dotyczyć może wyłącznie dywidend uzyskiwanych przez spółki. Osoby fizyczne (rezydenci lub nierezydenci) nie mają prawa korzystać ze zwolnienia z podatku.

Zwalnia się od podatku dochodowego dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

wypłacającym dywidendę oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego, mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
uzyskującym dochody (przychody) z dywidend jest spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania; uzyskującym może być położony na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego zagraniczny zakład takiej spółki oraz odpowiednio podmiot posiadający siedzibę lub miejsce zarządu na terytorium Konfederacji Szwajcarskiej przy spełnieniu podwyższonych warunków dot. ilości udziałów;
spółka, otrzymująca dywidendę posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej; w przypadku wypłat do spółek posiadających siedzibę lub miejsce zarządu w Konfederacji Szwajcarskiej powyższy próg udziałów wynosi co najmniej 25%;
spółka, otrzymująca dywidendę, nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania,
spółka uzyskująca dywidendę posiada udziały (akcje) w spółce wypłacającej te należności w wysokości 10%, nieprzerwanie przez okres dwóch lat (możliwe jest dopełnienie tego warunku w przyszłości, czyli już po dokonaniu wypłaty).

Wymagane dokumenty – zwolnienie z podatku

Dla korzystania ze zwolnienia niezbędne jest przedstawienie wypłacającemu dywidendę przez jej otrzymującego:

certyfikatu rezydencji lub w przypadku istnienia zagranicznego zakładu - zaświadczeniem wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej państwa, w którym znajduje się jej siedziba lub zarząd, albo przez właściwy organ podatkowy państwa, w którym ten zagraniczny zakład jest położony.
oświadczenia o niekorzystaniu ze zwolnienia z podatku dochodowego od całości swoich dochodów spółki otrzymującej dywidendę, bez względu na źródło ich osiągania,
oświadczenie o posiadaniu
oświadczenie o przeznaczeniu przychodów z dywidend na cele statutowe – najpóźniej w dniu dokonania wypłaty (CIT-5).

Podatek odroczony

Jednostki, które podlegają obligatoryjnemu badaniu sprawozdania finansowego, mają obowiązek kalkulacji aktyw i rezerwy z tytułu podatku odroczonego. Zgodnie z ustawą o rachunkowości małe podmioty nie mają takiej powinności, jednak o decyzji o odstąpieniu od ustalenia tego podatku muszą poinformować w polityce rachunkowości.

Podstawowym wyznacznikiem wspomnianego obowiązku jest spełnienie dwóch z trzech następujących warunków:

średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty w wysokości co najmniej 50 osób;
suma aktywów na koniec roku obrotowego o równowartości w walucie polskiej co najmniej 2.500.000,00 Euro,
przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy o równowartości w walucie polskiej co najmniej 5.000.000,00 Euro (art. 64 ust. 1 pkt. 4 ustawy o rachunkowości).

Należy zaznaczyć, iż mimo braku obowiązku, jednostka może wykazywać odroczony podatek dochodowy.

Jak ująć podatek odroczony w księgach rachunkowych

Na obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków i strat składa się zarówno część bieżąca, jak i część odroczona podatku dochodowego. W związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości należy tworzyć rezerwę i ustalić aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Wymaga to ustalenia wartości bilansowej i podatkowej aktywów i zobowiązań.

Istota odroczonego podatku dochodowego

Podatek odroczony to potencjalna kwota podatku dochodowego wynikająca ze zdarzeń gospodarczych okresu bieżącego, która będzie zapłacona (lub potrącona) w przyszłości łącznie ze zobowiązaniem podatkowym tego okresu. Powstaje w wyniku występowania dodatnich i ujemnych różnic przejściowych, tzn. różnic między wartością podatkową a wartością księgową aktywów lub zobowiązań.

Dodatnie różnice przejściowe powstają wtedy, gdy wartość bilansowa składnika aktywów jest większa niż jego wartośćpodatkowa lub wartość bilansowa składnika zobowiązań jest niższa niż jego wartość podatkowa. Dodatnie różnice przejściowe to takie, które spowodują w przyszłości zwiększenie podstawy opodatkowania.

Ujemne różnice przejściowe powstają, gdy wartość bilansowa składnika aktywów jest niższa niż jego wartość podatkowa albo wartość bilansowa składnika zobowiązań jest wyższa od jego wartość podatkowej. Różnice ujemne to takie, które spowodują w przyszłości obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Istnieją także tzw. różnice trwałe, które mają charakter nieodwracalny. Są to przychody, które zgodnie z prawem bilansowym są przychodami, ale prawo podatkowe ich nie uznaje, lub koszty, które w żadnym roku podatkowym nie były, nie są i nie będą kosztami podatkowymi, ale są kosztami w rozumieniu prawa bilansowego. Od różnic trwałych nie tworzy się podatku odroczonego.

Zasady ustalania aktywów oraz rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego zostały uregulowane w ustawie o rachunkowości. Spółki, które chcą pozyskać więcej informacji na ten temat mogą skorzystać z Krajowego Standardu Rachunkowości nr 2 „Podatek dochodowy” (KSR nr 2). Zawiera on zasady ujmowania, wyceny oraz prezentacji należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego oraz aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Określa także reguły ujawniania w sprawozdaniach finansowych informacji ich dotyczących.

Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzona jest w wysokości kwoty podatku dochodowego wymagającej w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych (które spowodują w przyszłości zwiększenie podstawy obliczenia CIT). Dodatnie różnice przejściowe powstają, gdy wartość bilansowa aktywów jest wyższa od ich wartości podatkowej. Natomiast w przypadku pasywów jest odwrotnie – z dodatnią różnicą przejściową mamy do czynienia, gdy ich wartość podatkowa jest wyższa od bilansowej. Jednostki powinny pamiętać, że tworzenie rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego nie zależy od osiąganego przez podmiot dochodu do opodatkowania ani osiąganego wyniku finansowego. Należy ją zatem tworzyć zawsze, czyli nawet w okresach występowania straty bilansowej i podatkowej.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego, w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi (patrz ramka 1), stratami podatkowymi, możliwymi do odliczenia w przyszłości oraz niewykorzystanymi ulgami podatkowymi.

Ustalając wysokość aktywa z tytułu podatku odroczonego, należy kierować się zasadą ostrożności i obliczać je tylko wtedy, gdy osiągnięta podstawa opodatkowania w przyszłości pozwoli na potrącenie ujemnych różnic kursowych i odliczenie strat podatkowych. Zgodnie z KRS nr 2 podstawa opodatkowania pozwoli na potrącenie ujemnych różnic przejściowych, odliczenie strat podatkowych, lub niewykorzystanych ulg tylko wtedy, gdy istnieją wystarczające dodatnie różnice przejściowe, które odwrócą się w tych samych okresach, w jakich przewidywane jest odwrócenie ujemnych różnic przejściowych, odliczenie strat i ulg podatkowych lub w okresach następnych, w których możliwe jest odliczenie strat podatkowych od dochodu. Ponadto, gdy według przewidywań jednostki osiągnięcie podstawy opodatkowania pozwalającej na potrącenie ujemnych różnic przejściowych i odliczenie strat podatkowych jest bardziej prawdopodobne niż osiągnięcie podstawy na niższym poziomie.

Informacjami, które mogą potwierdzać, że prawdopodobne jest osiągnięcie podstawy opodatkowania są:
a) osiąganie w ostatnich 3 latach przez podatnika dochodu,
b) zawarte umowy, których realizacja spowoduje uzyskanie dochodu,
c) prognozy wynikające z budżetu (planu finansowego),
d) możliwości realizacji strategii podatkowej, pozwalającej na zwiększenie dochodu w przyszłości, pod warunkiem, że strategia ta jest wykonalna, a kierownik jednostki zamierza ją urzeczywistnić.

Informacjami, które mogą potwierdzać, że osiągnięcie podstawy opodatkowania nie jest prawdopodobne są:
a) ponoszenie strat podatkowych lub strat ustalonych zgodnie z zasadami rachunkowości w którymkolwiek z ostatnich 3 lat,
b) niewykorzystanie odliczeń z tytułu strat podatkowych, prawo do których zostało utracone w ostatnich 5 latach,
c) straty podatkowe lub straty ustalone zgodnie z zasadami rachunkowości spodziewane w kolejnych latach.

Zatem skalkulowanie podatku odroczonego nie opiera się tylko na wyciągnięciu danych z ksiąg rachunkowych. Podmiot, który chce prawidłowo ustalić podatek odroczony musi posiadać dodatkowe informacje. Są to przede wszystkim prognozy finansowe na najbliższe lata, które należy przejrzeć pod kątem planowanych wyników oraz dochodów podatkowych. Jednostki powinny pamiętać też, że dochód podatkowy i wynik finansowy brutto mogą być diametralnie różne. A straty podatkowe odliczamy od tego pierwszego.

W ustawie o rachunkowości nie została określona częstotliwość kalkulacji i ujmowania w księgach rachunkowych rezerwy lub aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Można więc przyjąć, że jeżeli jednostka nie sporządza sprawozdań finansowych na inny dzień bilansowy niż koniec roku obrotowego, wówczas może ustalać odroczony podatek dochodowy tylko raz – właśnie na koniec 12-miesięcznego okresu rozliczeniowego.

Nie wszystkie podmioty gospodarcze muszą ustalać aktywa i rezerwy z tytułu podatku odroczonego. Jednak te, które się na to zdecydują lub są do tego zobligowane powinny postępować zgodnie z obowiązującymi zasadami.

Ustalanie aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Podatek odroczony wykazywany jest w większości przypadków jako obciążenie w rachunku zysków i strat. Ustalając część odroczoną w rachunku zysków i strat, trzeba mieć na uwadze przepis art. 37 ust. 9 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, dotyczące operacji rozliczanych z kapitałem (funduszem) własnym, odnosi się na kapitał (fundusz) własny. Odroczony podatek dochodowy ujmowany w kapitale (funduszu) własnym może korygować różne jego pozycje: kapitał zapasowy, kapitał z aktualizacji wyceny lub wynik z lat ubiegłych. Ponieważ ustawa o rachunkowości nie określa precyzyjnie, który element kapitału własnego może być korygowany przez odroczony podatek dochodowy, należy korzystać z Krajowego Standardu Rachunkowości nr 2 „Podatek odroczony”. Zawiera on szczegółowe przepisy w zakresie tworzenia podatku odroczonego. W wielu przypadkach okazuje się bowiem, że nie jest to tak jednoznaczne.

Podstawą do wykazania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego mogą być takie zdarzenia, jak:

1) zarachowanie ujemnych różnic kursowych z wyceny bilansowej,

2) zarachowanie rezerwy na odsetki od przeterminowanych zobowiązań,

3) zarachowanie kosztów z tytułu odsetek od otrzymanych kredytów i pożyczek, które jeszcze nie zostały zapłacone,

4) zarachowanie niewypłaconych wynagrodzeń,

5) utworzenie rezerwy na naprawy gwarancyjne, reklamacje, nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne,

6) opóźniona amortyzacja podatkowa, tzn. stawka amortyzacyjna podatkowa jest mniejsza od stawki amortyzacyjnej bilansowej,

7) aktualizacja wartości zapasów.

PRZYKŁAD

Na skutek spadku cen rynkowych towarów dokonano odpisu aktualizującego wartość zapasów do poziomu cen sprzedaży netto. Zapas towarów według cen nabycia wynosi 60 000 zł, natomiast wysokość odpisu: 8000 zł. Po dokonaniu odpisu wartość bilansowa towarów wynosi 52 000 zł. W chwili sprzedaży towarów kosztem uzyskania przychodów będzie pierwotna ich cena, tj. cena nabycia: 60 000 zł.

1. Wartość księgowa towarów: 52 000 zł.

2. Wartość podatkowa towarów: 60 000 zł.

3. Różnica przejściowa ujemna: 8000 zł.

4. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynoszą 1520 zł, obliczone jako: 8000 zł x 19% = 1520 zł.

Z przykładu wynika, że: wartość księgowa aktywów < wartość podatkowa aktywów.

W przypadku dodatnich różnic przejściowych należy tworzyć rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego, która odzwierciedla koszt utraconych korzyści z tytułu rozliczeń podatkowych. Rezerwę na podatek odroczony z tytułu dodatnich różnic przejściowych należy tworzyć w następujących sytuacjach:

1) zarachowania dodatnich różnic kursowych z wyceny bilansowej,

2) zarachowania przychodów z tytułu odsetek od udzielonych pożyczek (należne odsetki dla celów podatkowych bierze się pod uwagę z chwilą zapłaty),

3) zarachowania odsetek za zwłokę od należności, których jeszcze nie otrzymano,

4) zarachowania przychodów w związku z wyceną bilansową dłużnych papierów wartościowych i lokat,

5) przyśpieszenia amortyzacji podatkowej, gdy stawka amortyzacyjna podatkowa jest większa od stawki amortyzacyjnej bilansowej.

PRZYKŁADY

1. W styczniu 2010 r. spółka X udzieliła jednostce Y pożyczki w kwocie 200 000 zł na pięć lat o stałym oprocentowaniu na poziomie 10% w skali roku. Odsetki naliczane są raz w roku na 31 grudnia i łącznie z ratą kapitałową płatne do 20 stycznia 2011. W prawie podatkowym odsetki stanowią przychód podatkowy w momencie realizacji, zatem wystąpi różnica przejściowa dodatnia.

Na dzień bilansowy należność z tytułu pożyczki figurująca w bilansie będzie wynosiła 220 000 zł, obliczone jako: 200 000 zł + naliczone odsetki 20 000 zł. Odsetki te wpłyną do jednostki w 2011 r.

1. Wartość księgowa należności: 220 000 zł.

2. Wartość podatkowa należności: 200 000 zł.

3. Różnica przejściowa dodatnia: 20 000 zł.

4. Rezerwa na odroczony podatek dochodowy: 3800 zł, obliczona jako: 20 000 zł x 19% = 3800 zł.

Z przykładu wynika, że: wartość księgowa aktywów > wartość podatkowa aktywów.

2.W listopadzie 2010 r. jednostka kupiła towary importowane za łączną kwotę 50 000 euro. Zobowiązanie zostało wprowadzone po kursie z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury: 4,10 PLN/EUR, czyli w wysokości 205 000 zł. W dniu bilansowym kurs średni NBP wynosił 3,96 PLN/EUR, czyli łącznie 198 000 zł.

1. Wartość księgowa aktywów: 198 000 zł.

2. Wartość podatkowa aktywów: 205 000 zł.

3. Różnica przejściowa dodatnia: 7000 zł.

4. Rezerwa na podatek dochodowy wynosi: 7000 zł x 19% = 1330 zł.

Z przykładu wynika, że: wartość księgowa aktywów < wartość podatkowa aktywów.

UWAGA

Wysokość rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się z uwzględnieniem stawek podatku dochodowego obowiązującego w roku powstania obowiązku podatkowego (art. 37 ust. 6 u.r.).

3Jednostka udzieliła pożyczki 1.07.20X1r. w kwocie 100.000 zł, oprocentowanej według stopy 10% w stosunku rocznym. Odsetki nie będą podlegać kapitalizacji. Spłata pożyczki nastąpi w dniu 30.06.20X4r. Spłaty odsetek będą dokonywane corocznie w terminie 30 czerwca. Jednostka zakwalifikowała udzieloną pożyczkę do kategorii aktywów finansowych stanowiących udzielone pożyczki i wierzytelności własne. Przychody podatkowe z tytułu odsetek są ujmowane w momencie otrzymania odsetek. Zgodnie z przepisami podatkowymi obowiązującymi na 31.12.20X1r. stawka podatku dochodowego, jaka będzie obowiązywała w:

- 20X2r. – wyniesie 28% podstawy opodatkowania,

- 20X3r. – wyniesienie 24% podstawy opodatkowania,

- 20X4r. – wyniesie 22% podstawy opodatkowania.

Według stanu prawnego na 31.12.20X2r. (zmiana ustawy podatkowej) stawka podatku dochodowego, jaka będzie obowiązywała w 20X3r. wyniesie 27% podstawy opodatkowania. Po kolejnej zmianie ustawy podatkowej, według stanu prawnego na 31.12.20X3r. stawka podatku dochodowego, jaka będzie obowiązywała w 20X4r. wyniesie 19% podstawy opodatkowania.

4. W grudniu roku 20X3 jednostka nabyła maszynę do robót górniczych o wartości początkowej 120.000 zł. Przewidywany okres użytkowania maszyny wynosi 5 lat. Oczekuje się, że wartość końcowa środka trwałego wyniesie 0 zł. Dla celów rachunkowości środek trwały będzie amortyzowany metodą liniową.

Koszty amortyzacji środka trwałego stanowią koszty uzyskania przychodów. Dla celów podatkowych środek trwały będzie amortyzowany metodą liniową według stawki 25%.

Stawka podatku dochodowego określona przez przepisy podatkowe dla lat 20X4 – 20X8 wynosi 19%.

Prezentacja aktywów i rezerw w sprawozdaniach finansowych

Sposób prezentacji informacji na temat aktywów i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, samego odroczonego podatku oraz bieżącego zobowiązania podatkowego zdeterminowany jest układem sprawozdań, a więc przede wszystkim układem bilansu i rachunku zysków i strat, a także zestawieniem zmian w kapitale (funduszu) własnym.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazuje się w aktywach trwałych bilansu w grupie „Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe”, w pozycji A.V.1 „Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego”. Składniki bilansowe z tytułu odroczonego podatku należy zaliczać do pozycji długoterminowych, niezależnie od tego, na kiedy są przewidziane ich rozliczenia.

Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego przedstawia się w pasywach bilansu w grupie „Rezerwy na zobowiązania” w pozycji B.I.1. „Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego”.

Odroczony podatek dochodowy wykazuje się w rachunku zysków i strat w pozycji „Podatek dochodowy”, która obejmuje podatek bieżący i odroczony odpowiednio w wariancie kalkulacyjnym - litera „O”, a w wariancie porównawczym - litera „L”.

Aktywa i rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazywane są w bilansie oddzielnie (art. 37 ust. 7 u.r.). Można je jednak kompensować, jeżeli jednostka spełnia łącznie następujące warunki:

1) jest uprawniona do potrącenia należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego,

2) aktywa i rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego dotyczą podatku nałożonego przez tę samą władzę podatkową na tego samego podatnika (lub różnych podatników, którzy zamierzają rozliczyć należności i zobowiązania podatkowe w kwocie netto lub zrealizować je jednocześnie - w Polsce dotyczy to grupy podatkowej).

W ustawie o rachunkowości nie nakazuje się ujawniania w informacji dodatkowej szczegółowych informacji dotyczących podatku odroczonego, choć wymagane jest ujawnienie informacji o sposobie rozliczenia głównych pozycji różniących podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od wyniku finansowego brutto.

Szczegółowe ujawnienia o podatku odroczonym przewiduje KSR 2.

Bibliografia:

http://www.finanse.mf.gov.pl/cit/wazne-terminy

http://www.pit.pl/deklaracje_cit_formularze_deklaracji_podatek_dochodowy_od_osob_prawnyc_1005.php

http://www.cit-8.pl

ksiegowosc.infor.pl