Biologia komórki, 18.10.2011 r.

Temat: Błona komórkowa.

1838/1839 r. - J. Scheleiden; Schwann - wszystkie istoty zbudowane są z komórek.
1897 – Pfeffer:
-> komórkę otacza błona
-> błona uniwersalną barierą dla wody i substancji w niej rozpuszczonych
1925 r. – Gortr i Grendel – lipidy tworzą dwuwarstwę
lata 70. – model mozaikowy
1972 r. – model płynno mozaikowy

Ogólna rola błony:
- lipidy (bariera)
- białka (transport, wiązanie, receptory, enzymy)

Dwuwarstwa lipidowa:
Lipidy błonowe:
fosfolipidy (fosfatydylocholina)
sterole (cholesterol)
glikolipidy

Ruchy fosfolipidów w obrębie błony:
- dyfuzja lateralne
- dyfuzja rotacyjna
- flip-flop

Płynność dwuwarstwy lipidowej zależy od:
- rodzaju fosfolipidów:
-> ogonki:
ilości węgli (długość 14-24 C)
ilość wiązań podwójnych
- obecności cholesterolu (usztywnia błonę komórkową)
- temperatury

Asymetria błony komórkowej.
- różne rozmieszczenie fosfolipidów w warstwie wewnętrznej i w warstwie zewnętrznej
- lipidy przyłączone cukrem tylko na zewnątrz

• Flipazy umożliwiają zjawisko flip-flop.

Spiętrzenie dwuwarstwy lipidowej [zobaczyć wykłady z biofizyki 2 semestr!]

Rola dwuwarstwy lipidowej.
Białka błonowe:
- około 50% masy błony
- białka integralne (zaliczamy również białka transbłonowe)
- białka peryferyjne

Rola białek błonowych.
Białka jako:
- transportery
- łączniki
- enzymy

Kora komórki (spektryna).
- sieć białkowa
- spektryna – najlepiej poznane białko kory komórki
- dokładnie zbadane w erytrocytach

Cukrowce powierzchni komórki = glikokaliks:
- glikoproteiny
- proteoglikany

Glikolaliks:
- ochrona (mechaniczna, chemiczna)
- śliskość powierzchni
- rozpoznawanie (lektyna)
- przyleganie

Transport przez błonę komórkową.
Rodzaje transportu:
- dyfuzja prosta
- transport bierny
- transport aktywny
- transport sprzężony

Przenośniki:
- ?

Transport aktywny:
- ?