Rada nadzorcza w spółce mieszanej – uprawnienia pracownicze:
2 na 6 członków wybierają pracownicy (gdy przedsiębiorstwo z szeroko pojętej produkcji rolno-spożywczej – rolnicy lub rybacy mają prawo wyboru 1 członka);
3 członków, gdy rada nadzorcza liczy od 7 do 10 członków (rolnicy lub rybacy mają prawo wyboru 1 członka);
4 członków, gdy rada nadzorcza liczy 11 i więcej członków [w praktyce nazywana multiradą] (rolnicy lub rybacy mają prawo wyboru 2 członków).
Najbardziej liczebna rada wśród spółek postsprywatyzowanych – połączenie BZ i WBK – 25 członków rady nadzorczej i 10 członków w zarządzie.
Ochrona stosunku zatrudnienia – art. 15 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji – regulacje szczególne wobec Kodeksu pracy:
„Pracownikowi spółki, będącemu członkiem jej rady nadzorczej, spółka nie może, w okresie trwania kadencji rady ani w okresie roku po zakończeniu kadencji, wypowiedzieć stosunku pracy. W tym czasie spółka nie może również zmienić na niekorzyść pracownika warunków pracy lub płacy”.
Wyjątek – zwolnienie w trybie dyscyplinarnym; Norma ochronna nie obowiązuje także w razie likwidacji i upadłości.
Rada nadzorcza – osobami wskazanymi przez SP lub inne państwowe osoby prawne nie mogą być osoby (art. 15a ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji):
zatrudnione przez partie polityczne na podstawie umowy o pracę (nie stosujemy wykładni rozszerzającej);
wchodzące w skład organów partii politycznych reprezentujących partie polityczne
na zewnątrz oraz uprawnione do zaciągania zobowiązań;
zatrudnione w biurach poselskich, senatorskich, poselsko-senatorskich lub biurach posłów do Parlamentu Europejskiego na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia lub innej umowy
o podobnym charakterze – czyli żadna forma „zatrudnienia” nie może być.
Uprawnienia pracowników związane z wyborem zarządu spółki – art. 16 ust. 1 ustawy
o prywatyzacji i komercjalizacji:
„W spółkach powstałych w drodze komercjalizacji, a także po zbyciu przez Skarb Państwa ponad połowy akcji spółki, pracownicy wybierają jednego członka zarządu, jeżeli średnioroczne zatrudnienie w spółce wynosi powyżej 500 pracowników”. we wszystkich jednostkach powiązanych kapitałowo i funkcjonalnie z tą spółką; a więc chodzi o duże podmioty zatrudniające, np. KGHM, Elektrownia Opolska.
„Zasady oraz tryb wyboru i odwołania przez pracowników członka zarządu określa statut”.
Czy dany wybrany członek musi być pracownikiem? Może być niezrzeszony; ale w praktyce jest to reprezentant pracowników (może to być także określone statutem); ten członek nie jest objęty ochrona jak w poprzednich przypadkach.
Prywatyzacja bezpośrednia – formy:
wniesienie przedsiębiorstwa państwowego do spółki;
sprzedaż przedsiębiorstwa państwowego;
oddanie przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania (potocznie „prywatyzacja leasingowa”).
Organ właściwy – organ założycielski w imieniu SP (nie działa sam, ale reprezentuje SP; NBP, BGK, terenowe organy administracji publicznej i centralne organy administracji publicznej).
Organ założycielski w celu dokonania prywatyzacji powołuje pełnomocnika; jest to tzw. pełnomocnik do spraw prywatyzacji (jeden pełnomocnik może dokonywać wielu prywatyzacji jednocześnie – zależy to od umocowania).
Jakie są warunki do bycia pełnomocnikiem?
Podstawowy dokument
zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej;
wydaje je organ założycielski po uzyskaniu zgody Ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa (ten zapis wskazuje na to, kto jest spiritus movens tego przedsięwzięcia; bez zgody Ministra organ założycielski nie przeprowadzi żadnej prywatyzacji, bo nie będzie tego dokumentu);
co w sytuacji, gdy sam Minister jest organem? („A czy jest dzielnym ministrem i pisze do siebie pisemka? A potem je rozpatruje?”) Minister jako organ założycielski musi wydać sobie sam zgodę, bo wymaga tego ustawa – bez zgody można zarządzenie zaskarżyć; ale na mocy scedowania tą czynność może przekazać wiceministrowi, który występuje jako organ założycielski;
podlega ujawnieniu w KRS (rejestr przedsiębiorców).
Czynności poprzedzające wydanie zarządzania prywatyzacji
dokonanie analizy – fakultatywnej i obligatoryjnej;
zakres analizy, sposób zlecania, opracowania, finansowania określa Rada Ministrów;
obecnie obowiązuje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 lutego 2009 r.;
analiza ta dokonywana jest wg art. 551 Kodeksu cywilnego, spisuje się majątek i dokonuje oszacowania majątku;
analiza obligatoryjna – analiza stanu przedsiębiorstwa (ustalenia stanu prawnego przedsiębiorstwa państwowego w oparciu o oszacowanie jego wartości rynkowej);
analiza fakultatywna – analiza ta dotyczy oceny realizacji obowiązków wynikających
z wymogów dotyczących ochrony środowiska i ochrony dóbr kultury – jest to przepis quasi-martwy;
z punktu widzenia SP analiza powinna wykazać dodatnią wartość rynkową; jeśli wartość ta jest ujemna, nikt chętny się nie znajdzie (i tu możemy zastosować prywatyzację pakietową).
Spółka pracownicza – leasingowa prywatyzacja
Wydanie zarządzania o prywatyzacji
ustaje działalność organów przedsiębiorstwa państwowego;
funkcje organów przedsiębiorstwa państwowego przejmuje pełnomocnik ds. prywatyzacji (pełnomocnikiem nie jest dyrektor tego przedsiębiorstwa państwowego – jego stosunek zatrudnienia ustaje; zazwyczaj jest to osoba niezależna).
Sprzedaż przedsiębiorstwa państwowego
przetarg publiczny (pomocniczo stosujemy Prawo zamówień publicznych);
negocjacje podjęte na podstawie publicznego zaproszenia (akcentowanie członu normy publiczności; pomocniczo stosujemy Prawo zamówień publicznych).
Kryteria:
ceny (kryterium podstawowe, ale nie jedyne; zasada – wygrywa ten, kto da więcej pieniędzy; dla SP najkorzystniejsze jest uwzględnienie tylko tego kryterium; a co z pracownikami, którzy pozbawieni są ochrony prawnej? W takiej sytuacji więc można kupić przedsiębiorstwo
i je zlikwidować – nic nie stoi temu na przeszkodzie, choć jest to nielogiczne).
negocjacje podjęte na podstawie publicznego zaproszenia – cena, zobowiązania inwestycyjne nabywcy, w dziedzinie ochrony środowiska, dóbr kultury;
negocjacje podjęte na podstawie publicznego zaproszenia – zobowiązania socjalne (ochrona miejsc pracy).
Sens mają zobowiązania inwestycyjne i socjalne – bo zyskuje przedsiębiorstwo, pracownicy (pewna gwarancja zatrudnienia – obecnie kurczy się okres tej ochrony – 18 miesięcy to już dużo; kiedyś 5 lat było normą; po tym okresie są zwalniani w sposób niecywilizowany bądź też w sposób cywilizowany – ich odprawy są negocjowane przez SP – tu rola pełnomocnika), a także SP.
Przetarg – ogłoszenie na stronie Ministerstwa SP w BIP-ie;
Negocjacje – ogłoszenie na stronie Ministerstwa i organu założycielskiego;
Zaproszenie – zgłaszają się chętni i wybiera się podmioty; ale nie należy być wybrednym –
bo chętnych nie ma.
„Państwo frontem do klienta” – wymogi rynku zdecydowały o możliwości sprzedaży ratalnej przedsiębiorstwa państwowego.
Zapłata:
jednorazowa – dawniej zawsze trzeba było wyłożyć całą kwotę – SP nie żąda wskazania źródeł środków finansowych – mogą być to także środki o charakterze zwrotnym;
ratalna.
Spłata ratalna
pierwsza rata w wysokości co najmniej 20 % ceny (relatywnie niska);
maksymalny okres spłat rat – 5 lat (niedługi termin – jest to pożyczka średnioterminowa); możliwe jest przedłużenie tego okresu – aneks przedłużający czas lub zawieszający
bo stosuje się przepisy dotyczące pożyczki;
oprocentowanie rat – nie niższe niż wskaźnik wzrostu cen dóbr inwestycyjnych ogłaszany kwartalnie przez Prezesa GUS w Monitorze Polskim (charakter zmienny oprocentowania; minimalne oprocentowanie jest naprawdę minimalne; w umowie prywatyzacyjnej można określić jakieś inne odsetki);
spłata rat musi zostać zabezpieczona (gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa, kaucja gwarancyjna, poręcznie) sięgamy do Prawa zamówień publicznych i zabezpieczeń wykonania zamówienia.
Nabywca staje się właścicielem od razu po zapłacie 20 % ceny, a nie dopiero po 5 latach. Co jeśli nie zapłaci? Uruchomione zostaje zabezpieczenie. A jeśli bank upadnie itp. i nie będzie zabezpieczenia? Możliwość przewłaszczenia na zabezpieczenie. Co jeśli nie ma ono żadnej wartości? Traci SP z tytułu niezapłaconych rat, ale głównie tracą pracownicy.