Zestawienie form zaburzeń mowy:

1. Czemu mają służyć typologie zaburzeń mowy?

• Mają pomóc logopedzie w trafnym nazwaniu obserwowanych w mowie zjawisk patologicznych i w sformułowaniu rozpoznania logopedycznego oraz w prognozowaniu efektów postępowania i formułowania rokowań co do dalszego rozwoju dziecka

• Mają ukierunkować skuteczne działanie logopedy służące usprawnieniu umiejętności językowego porozumiewania się osób, które zgłaszają się do logopedy z powodu różnych trudności w tym zakresie

1. Cele te mogą być osiągnięte, gdy klasyfikacja form zaburzeń mowy spełnia następujące warunki: (znalazło zastosowanie jednocześnie kryterium objawów i kryterium przyczyn, dających się określić z mniejszą lub większą pewnością)

• Nazwy form zaburzeń uwzględniają rozległość nieprawidłowości w przyswojeniu mowy (zakres objawów patologicznych w mowie, czyli to, co logopeda rejestruje najpierw).

1. W tej klasyfikacji jest

• Graficzne przedstawienie zakresu objawów – zmieniająca się szerokość pól prezentujących objawy

• Ukazanie dyslalii w 2 znaczeniach tego pojęcia: dyslalia jako zakres objawów, która obecnie może być we wszystkich formach zaburzeń i dyslalia jako forma zaburzenia po określeniu jej przyczyny i zrozumieniu jej patomechanizmu

• W nazwach form zaburzeń mowy zawarta jest istota (przyczyna i patomechanizm) trudności w porozumiewaniu się

• Zrozumienie mechanizmów zjawisk patologicznych może się odbyć tylko w połączeniu z próbą ukazania znanych nam przyczyn zaburzeń moy

• Znajomość przyczyny i zrozumienie głównych patomechanizmów ukierunkowuje działania praktyczne logopedy, narzuca zróżnicowane sposoby pracy w różnych typach zaburzeń mowy

1. Dlaczego jest to ważne?

• Znajomość przyczyny zwiększ skuteczność w działaniu logopedy, gdy oddziaływać będziemy na przyczynę i patomechanizm nieprawidłowego stanu mowy (likwidować przyczynę bądź, co zdarza się w praktyce częściej, minimalizować jej wpływ na stan mowy), a nie tylko „pracować nad objawami

1. W Klasyfikacji Emiluty-Rozya nazwie większości form zawarta jest informacja o przyczynie lub patomechanizmie

• Podział na 3 grupy form zaburzeń mowy przedstawiony w postaci rozmieszczenia pochodzenia ich przyczyn: egzogennych po prawej, endogennych po lewej i egzo-endogennych na dole zestawienia

• W szerokiej części dolnej zestawienia (wyodrębnionej grubą linią) znajdują się formy zaburzeń mowy pochodzenia innego niż mózgowe (10,11,12)

1. Klasyfikacja pokazuje w miarę możliwości narastanie zjawisk patologicznych, objawiających się zróżnicowanym stanem przyswojenia struktur językowych o różnych stopniu złożoności – w zależności od przyczyny (obwodowej lub ośrodkowej)

2. W zestawieniu układ form zaburzeń mowy ukazuje zakresy zaburzeń mowy od zakresu najwęższego (zakłóceń dźwięków mowy, a więc 4 podtypów dyslalii wołanych przyczynami o charakterze obwodowym i środowiskowym) poprzez dyartrię (o szerszym polu objawó w zakresie czynności oddychania, fonacji, artykulacji i wtórnie prozodii) do zaburzeń pochodzenia ośrodkowego np. NMPK i afazja (o najszerszym polu objawów językowych)

3. Dla diagnozy różnicowej

• W klasyfikacji powinny zaznaczać się granice między poszczególnymi formami zaburzeń mowy, a także relacje między nimi

1. Jest to ważne, bo

• Mogą być te same zakresy zjawisk patologicznych(te same zakresy objawów), ale przyczyny i patomechanizmy są inne, np. w różnych typach niedokształcenia mowy albo w różnych rodzajach dyslalii – w nazwie formy (drugim członie) jest granica między nimi

• Ta sama przyczyna może wywoływać różne zakresy objawów czyli inny stan przyswojenia struktur językowych, np. dyslalia słuchowa i niedokształcenie mowy z powodu niedosłuchu, środowiskowe niedokształcenie mowy i dyslalia środowiskowa, dyzartria i dyslalia podkorowa

1. Przyjęte terminy specjalistyczne są konsekwentnie stosowane

2. W tej klasyfikacji

• Niedokształcenie mowy określa zawsze taki stan, kiedy dziecko prezentuje trudności o różnym nasileniu w zakresie rozumienia wypowiedzi słownych i/lub tworzenia wypowiedzi słonych, czyli realizacji wszystkich struktur systemu językowego

• Przyczyny tego stanu mogą być różne, ięc różne są rodzaje niedokształcenia mowy

• Różne rodzaje dyslalii ze względu na przyczynę

• Emiluta-Rozya wyłączyła z zestaienia opóźnienia rozwoju moy jako formy niebędące zaburzeniem mowy

• Zróżnicowanie środowiskowych zaburze©

• Zastosowanie pozostałych nazw form zaburzeń mowy zgodnie z tradycyjną terminologią logopedyczną

• Powstała kategorią niesklasyfikowane zaburzenia mowy

1. Zestawienie form zaburzeń mowy uwidacznia izolowane jednostki diagnostyczne, czyli ywołane przez jedną przyczynę i o jednoznacznym patomechanizmie

2. Przykłady praktycznego zastosowania zestawienia form zaburzeń mowy

• Niedokształcenie mowy tow. Niepełnosprawności intelektualnej (w stopniu np. lekkim)

• Niedokształcenie mowy powodu niedosłuchu

• Niedokształcenie mowy pochodzenia korowego np. o typie ruchowym

• Niedokształcenie mowy w autyzmie

1. W praktyce logopedycznej często zdarzają się przypadki, których

• Stan mowy ywołany jest współdziałaniem kilku przyczynm zatem patomechanizm jest złożony – stuacje trudne diagnostycznie, wtedy

• W nazwie złożonej formy próbuje zawrzeć określenia zakresu objawów i ustalonych przez logopedę przyczyn oraz patomechanizmów

1. Przykłady form złożonych

• Dyslalia anatomiczno-funkcjonalna tow. Niepełnosprawności intelektualnej

• Dyzartria to. Niepełnosprawności intelektualnej. Nieznaczny wpływ niedosłuchu średniego stopnia na stan mowy (dziecko zaaparatowane od 2 r. ż)

• Niedokształcenie mowy z powodu znacznego niedosłuchu. Dodatkowy pływ czynnika anatomiczno-funkcjonalnego na stan artykulacji