Zabawa – jest jedną z form działalności człowieka występującą we wszystkich okresach jego życia, w której angażując się z całą pasją pragnie znaleźć okazję do rekreacji i wypoczynku, odprężenia psychicznego i fizycznego, przyjemności i rozrywki, radości, ciepła i uśmiechu oraz zapomnienia o codziennych troskach i kłopotach.

Zabawa i jej rola w procesie wychowania. Wyjątkowo ważne momenty:

• manipulowanie przedmiotami, kształcące zmysły i prowadzące do poznania cech przedmiotów, ich stosunku do otoczenia i sił działających na nie

• naśladowanie codziennych czynności

• konstruowanie zrodzonych z wyobraźni form i kształtów symbolizujących pewną rzeczywistość

• wchodzenie w rolę innych osób

• ześrodkowanie na zabawowych czynnościach całej uwagi i wysiłku, zarówno intelektualnego jak i ruchowego oraz emocjonalnego, kształtującego spostrzegawczość, umiejętności kojarzenia zjawisk, podejmowania wysiłku, woli i decyzji

• współdziałanie uzmysławiające stosunek jednostki do społecznego otoczenia i wpajające potrzebie podporządkowania własnych interesów grupie przestrzegając norm i zasad

• odczuwanie odprężenia i oderwania od codzienności

• poczucie własnych możliwości i wartości rosnące w miarę systematycznego usprawniania zabaw i gier sportowych

Rodzaje zabaw

1. Zabawy manipulacyjne

• stosowane w okresie niemowlęcym

• przekładanie elementu z reki do reki itp.

• chwytanie różnych przedmiotów i manipulowanie nimi

• prowadzi do wprawienia ręki, rozwija inteligencje sensomotoryczną, co w konsekwencji prowadzi do działalności świadomej i zamierzonej

1. zabawy tematyczne/naśladowcze

• pojawiają się w zabawach manipulacyjnych

• zabawa w kogoś lub coś

• źródłem treści zabaw jest rzeczywistość

1. zabawy konstrukcyjne

• dziecko realizuje własne zamierzenia i pomysły, rozwija indywidualne cechy charakteru, zaradność życiową i śmiałość w podejmowaniu zadań

• rozwija własne zainteresowania

1. zabawy i gry dydaktyczne

• stosowane przez osobę dorosłą, która je kontroluje podsuwa dziecku pragnąc zainteresować i pobudzić jego wyobraźnię rozwija szereg pojęć takich jak: kształt, przestrzeń, czas, wielkość, liczba i kolor

1. zabawy i gry ruchowe

• opierają się na różnego rodzaju ruchu

• każda gra ma swój początek, zakończenie oraz normy i zasady, a każda zabawa ma do tego fabułę

• wszechstronnie rozwijają organizm, podnoszą wydolność ciała: układu mięśniowego, kostnego, krążenia, oddechowego i przemiany materii

• rozwijają cechy motoryczne: siłę, szybkość, zręczność, zwinność, wytrzymałość oraz umiejętności ruchowe

1. Zabawy ze śpiewem

   1. stosowane w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym a także wśród starszych dziewcząt

   2. korzystnie wpływają na umuzykalnienie

   3. kształtują poczucie rytmu i koordynacji ruchowej

   4. kształtują poprawną pozycję ciała

   5. sprzyjają dobremu nastrojowi, wyzwalają radość i uśmiech

2. zabawy orientacyjno porządkowe

   1. główny cel to ćwiczenie umiejętności skupienia uwagi

   2. sprzyjają kształceniu szybkiej i celowej reakcji, spostrzegawczości i orientacji, karności i świadomej dyscypliny

3. zabawy na czworakach

   1. sprzyjają kształtowaniu prawidłowych krzywizn kręgosłupa

   2. wzmacniają aparat kostno-stawowo-wiezadłowy

   3. kształtują siłę

4. zabawy i gry bieżne

   1. bardzo szeroko stosowane na wf

   2. wywołują korzystne zmiany w aparacie ruchowy, w układach krążenia i oddychania oraz przemianie materii

   3. wpływają na kształcenie takich cech motorycznych jak: szybkość, wytrzymałość, zręczność, zwinność

   4. sprzyjają kształtowaniu ambicji i wytrzymałości, umiejętności współdziałania w zespole oraz odpowiedniego zaangażowania się w toku współzawodnictwa i walki

5. zabawy i gry rzutne

   1. opierają się na naturalnej postaci ruchu, jakim jest rzut do celu i na odległość

   2. sprzyjają kształtowaniu koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz umiejętności skupienia się

6. zabawy i gry skoczne

   1. charakteryzują się wykorzystaniem ruchów pozwalających oderwać się od podłoża

   2. rozwijają pewność siebie, wiarę we własne siły i odwagę

   3. rozwijają zręczność, zwinność, moc i siłę

   4. sprzyjają wzmocnieniu stawów kończyny dolnej

7. zabawy i gry kopne

   1. stosowane przede wszystkim u chłopców i mężczyzn

   2. sprzyjają doskonaleniu kończyn dolnych, kształtują zręczność, siłę i szybkość a także wytrzymałość

   3. sprzyjają rozwoju szybkości reakcji oraz koncentracji uwagi

   4. kształtują umiejętność współpracy i współdziałania a także karności i dyscypliny

Zabawy i gry dobieramy w zależności od:

• rozwoju uczestników

• ich zainteresowania

• możliwości terenowych

• sprzętu i urządzeń, jakimi dysponujemy

• warunków klimatycznych i atmosferycznych

• potrzeb wychowawczych

Tok lekcji (kolejność następujących po sobie zabaw):

• zabawy ze śpiewem

• zabawy na czworakach/ zabawa z mocowaniem

• zabawa rzutna

• zabawa bieżna

• zabawa skoczna

• zabawa ze śpiewem/ ćwiczenia korekcyjne

Osnowa – tok lekcji z dopisanymi nazwami zabaw

Cele kształcenia i wychowywania w zakresie kultury fizycznej:

1. Harmonijny rozwój fizyczny

   1. działanie na układy krążenia, oddychania, układ nerwowy

   2. wytwarzanie nawyku korzystania z takich czynników jak woda, powietrze, światło, temperatura

   3. przystosowanie organizmu do życia w środowisku zurbanizowanym i przemysłowym

   4. umiejętność stosowania zasad higienicznej pracy i wypoczynku

2. Kształtowanie psychomotoryczne

   1. odpowiedni dobór środków rozwijających motorykę i siłę, szybkość, wytrzymałość, zwinność, gibkość, skoczność, zręczność

3. rozwój psychiki

4. wyposażenie uczniów w niezbędny zasób wiedzy w kulturze fizycznej

5. kształtowanie charakteru i pożądanych postaw zarówno w działaniu indywidualnym jak i zespołowym, integrację społeczną, współpracę i współdziałanie z rodzicami, nauczycielami, środowiskiem

6. kształtowanie estetyki ruchu (poprzez rytmikę, ekspresję estetyczną, dbałość o piękno postawy)

Systematyka celów wychowawczych

1. Naczelny cel

2. Cele etapowe

   1. Cele w okresach rozwoju osobniczego

   2. Cele wychowania w kulturze fizycznej w okresie szkolnym

      1. Cel w klasach 1-3

      2. Cele w klasach 4-6 i gimnazjum

      3. Cele w klasach ponadgimnazjalnych

3. Cele operacyjne – konkretne zadania do wykonania np. przewrót w przód; cele w zakresie:

   1. Kształcenia sprawności motorycznej (psychomotoryka)

   2. Kształcenia umiejętności w sferze kultury fizycznej (umiejętności)

   3. Opanowywanie przez uczniów wiedzy w zakresie kultury fizycznej (wiadomości)

   4. Wychowywanie ogólne i specyficzne (wychowanie)

Budowa lekcji wf (45 min)

1. Część wstępna 10-15 min

• zorganizowanie grupy i sprawdzenie przygotowania grupy do zajęć

• nastawienie uczniów do świadomego i aktywnego udziału w lekcji

• przeprowadzenie wszechstronnej rozgrzewki

  1. Część główna 25-30 min

• kształcenie umiejętności

• doskonalenie sprawności

• rozwiązywanie zadań problemowych w zakresie:

  • cech sprawności motorycznej

  • techniki taktyki sportowej

  • współpracy ochrony i samo ochrony w trakcie działań sportowych

  • dokonywanie kontroli i oceny własnego rozwoju

  • sterowanie własnym rozwojem motorycznym, fizycznym i osobowościowym

3. Część końcowa 3-5 min

• uspokojenie organizmu

• czynności organizacyjne i wychowawcze związane z zakończeniem lekcji

• zachęcenie uczniów do wykonywania samodzielnych zadań ruchowych w czasie pozalekcyjnym

Formy organizacyjne

1. Forma podziału uczniów

   1. zastępy stałe

   2. zastępy sprawnościowe

   3. zastępy sprawnościowe zmienne

   4. drużyny

   5. grupy

   6. pary

2. Formy porządkowe

   1. ustawienie podstawowe

- szereg, dwuszereg, rząd itp.

1. ustawienia ćwiczebne

- uliczka, koło, kolumna, czworobok itp.

1. Formy prowadzenia zajęć

   1. formy zajęć w zespołach

   2. forma zajęć w zespołach z dodatkowymi zadaniami

   3. forma stacyjna

   4. forma obwodu ćwiczebnego

   5. forma indywidualna

   6. forma strumieniowa – tor przeszkód

• rodzaje: sztuczny, naturalny, kombinowany

• cechy: długość (zależy od powierzchni <150m), liczba przeszkód (6-10),

• pokonanie przeszkód możliwe dla wszystkich uczniów

• unikanie przeszkód stwarzających niebezpieczeństwo

• przed rozpoczęciem należy zapoznać z zasadami bezpieczeństwa i sposobem pokonywania toru

Środki dydaktyczne:

1. Jednofunkcyjne przybory typowe -piłka, woreczek, szarfa, paletki, słupki

2. Jednofunkcyjne przybory nietypowe -kamień, szyszka, gałązka, gazeta

3.Wielofunkcyjne przyrządy typowe -ławeczka, kozioł, skrzynia, poręcz

4. Wielofunkcyjne przyrządy nietypowe - opona, krzesło

5. Środki dydaktyczne niezbędne do przekazu informacji - plansze, mapy, rzutniki, fotografie

6. Urządzenia stałe typowe - kosze do koszykówki, bramki

7. Urządzenia stałe nietypowe -skocznie, ściana wspinaczkowa, niektóre opony, siłownie typu Goliat

8.Urządzenia przenośne