Starożytność

I. Starożytność

1. Podział antyku grecko-rzymskiego + 2. Wzory poezji greckiej

a) Starożytna Grecja

b) starożytny Rzym

3. Pojęcia

4. Poezja Horacego

a) filozofia horacjańska

Postawa wobec życia, która polegała na współwystępowaniu dwóch kierunków filozoficznych: stoicyzmu i epikureizmu; w tym przede wszystkim poszukiwaniu tzw. Złotego środka

b) Motyw exegi monumentum

Exegi monumentum znaczy „wybudowałem pomnik”. Twórczość literacka jest pomnikiem jest: niezniszczalna, trwała, przynosząca chwałę poetycką, powodem do dumy, zapewnie nieśmiertelność, szacunek i awans społeczny. Dzięki swojej twórczości poeta może stać się nieśmiertelny. („Non omnis moriar – nie wszystek umrę)

Konteksty współczesne: Wisława Szymborska „Nagrobek”, Czesław Miłosz „Oskarżyciel”

5. Sofokles „Król Edyp”

a) tragizm bohatera antycznego

b) cechy tragedii antycznej

6. Filozofia antyczna

a) Epikureizm (Epikur)

b) Stoicyzm (Zenon z Kition)

c) Cynizm/Sceptyzym (Pyrron)

d) Hedonizm

7. Eposy Homera

a)Homerycka wizja ludzkiego losu

-paralelność wydarzeń ziemskich i niebiańskich

-równoległość akcji w dwóch światach

-związek między ludzkim działaniem a boską interwencją

-bogowie: mają cechy ludzi, rywalizują ze sobą, decydują o losie ludzi, ale można wpłynąć na ich decyzję, każdy bohater ma swojego boskiego opiekuna (np. Hektor-Apollo, Odys-Atena) o wszystkim decyduje Zeus, a przede wszystkim Mojra czyli los, przeznaczenie

-bogowie nie przewyższają ludzi pod względem etycznym (nie przestrzegają zasad ogólnie przyjętej moralności)

b) cechy eposu homeryckiego

-źródło utworu: mit

-rodzaj literacki: epika

-długość utworu: długi, obszerny

-forma: utwór wierszowany

-utwór rozpoczyna się inwokacją

-bohaterowie pochodzą z wyższych sfer, są herosami

-postaci są prezentowane wyraziście, obiektywnie ukazane są wady i zalety

-akcja utworu rozgrywa się w ważnym przełomowym momencie historycznym dla narodu

-pojawiają się dwa światy: boski i ludzki (sacrum i profanum)

-w tekście mówi 3 osobowy wszechwiedzący narrator mający dystans epicki do przedstawianego świata, jest obiektywny

-autor utworu posługuje się podniosłym i wysokim słownictwem

-autor stosuje środki językowe takie jak: porównania homeryckie, apostrofy, metafory, retardacje (spowolnienie biegu akcji poprzez opis przyrody Lub charakterystycznego przedmiotu dla epoki)

-występują epitety stałe i złożone (np. szybkonogi Achilles)

-sceny batalistyczne są dynamiczne, rozbudowane, przedstawione z epickim rozmachem

-opisy przyrody są przedstawiane statycznie

-ludzie opisani są obiektywnie, a zdarzenia z epickim rozmachem

-heksametr: liczba ksiąg musi być podzielna przez 6

8. Gatunki powstałe w starożytności:

a) epigramat- zwięzły, lapidarny, krótki utwór poetycki. Pierwotnie napis na nagrobku (stąd etymologia : gr. Epigrama – napis) Z epigramatu wywodzi się fraszka;
b) tren- utwór liryczny należący do poezji funeralnej, czyli żałobnej; etymologia trenu – gr. Trenos oznacza pieść żałobną, lament, opłakiwanie;
c) sielanka – twórcą był Teokryt , a uprawiali ją także Wergiliusz, Horacy i Owidiusz; jest to utwór liryczny o pogodnej treści, przedstawiający zwykle życie pasterzy, ich miłosne perypetie na tle wiejskiej przyrody. Inna nazwa sielanki - idylla;
d) bajka – wierszowana, zwykle krótka opowieść o zwierzętach, roślinach lub przedmiotach, rzadziej o ludziach, posiadająca wyraźną pointę i służąca celom pouczającym. Bohaterowie bajek przedstawiani są za pomocą alegorii. Wyróżniamy: epigramatyczne – krótkie lub narracyjne – o rozbudowanej fabule;
e) oda - utwór liryczny, który charakteryzuje się wzniosłością tematu i stylu, sławi ideę, wydarzenie lub czas. Zwykle cechuje ją także zbiorowy podmiot wypowiedzi. Należała do najpopularniejszych form poezji klasycznej.
f) satyra- twórcami byli : Horacy, Persjusz; nazwa pochodzi z łac. Satira; utwór krytykujący, dydaktyczny, wytykający i ośmieszający wady i występki zarówno natury ludzkiej, jak i z życia zbiorowego – obyczajów, polityki
g) pieśń – gatunek literacki przekształcony z ody; pierwotnie utwór przeznaczony był do śpiewania- stąd charakterystyczna budowa : strofy, stały układ wersów, rytmizacja i refren; Wyróżniamy pieśni: refleksyjne, biesiadne, miłosne, patriotyczne

9. Biblia

a) Księga Hioba

Poemat filozoficzno-dygresyjny, składa się z trzech części:

Księga powstawała od X do IV wieku p.n.e.. Autorzy księgi za anonimowi.

Hiob to symbol człowieka cierpiącego niewinnie (prefiguracja postaci Jezusa w Starym Testamencie), który uczy bezinteresownej wierności Bogu i samemu sobie. Ufa on Bogu i wierzy, że jego cierpienia mają głębszy sens. Bóg wynagradza mu cierpienie, ale wprost nie odpowiada na pytania o przyczynę cierpienia.

Hiobowa wieść – nagła, katastroficzna, tragiczna informacja

b) Księga Koheleta

Wszystko jest marnością. Cykliczność, nieprzemijalność dotyczy natury. Czas linearny, przemijalny dotyczy człowieka. Wszystkie ludzkie sprawy są marnością, los mądrego i głupiego jest taki sam. Motyw vanitas – marności („Vanitas vanitatum et omnia vanitas”). Życie ludzkie jawi się jako pasmo pozornych przedsięwzięć , w ostatecznym rachunku nie mają większego znaczenia, wszystko jest marnością. Ludzkim doświadczeniem jest przemijanie. Człowiek powstał z prochu i w proch się obróci. Księga Koheleta podkreśla małość człowieka, nie jest lepszy od zwierząt, bo jest śmiertelny. Na wszystko w życiu jest odpowiedni czas. Nie należy jednak popadać w skrajny pesymizm – można dostrzegać jasne strony życia doczesnego i z umiarem z nich korzystać. (wpływy filozofii stoickiej i epikurejskiej).

c) Apokalipsa św. Jana

Autorem jest prawdopodobnie św. Jan, biskup Efezu, utożsamiany również z jednym z Apostołów Chrystusa i został zesłany przez rzymskiego cesarza Dominicjana na wyspę Pathmos. Tekst był kierowany do Chrześcijan z Azji Mniejszej, ponieważ był to okres gwałtownych prześladowań zapoczątkowany przez Nerona i kontynuowany przez Dominicjana. Słowo „apokalipsa” to z greckiego objawienie, odsłonięcie jakiejś tajemnicy. Apokalipsa św. Jana ma charakter eschatologiczny (wyjaśnia sens dziejów). Jest także tekstem katastroficznym, ponieważ pokazuje przyszły obraz rozpadu naszej cywilizacji.

Symbole w Apokalipsie św. Jana:

Cechy stylistyczne apokaliptycznej wizji:

d) Cechy stylu biblijnego

e) gatunki biblijne


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Bogowie i boginie starożytnej Grecji
Starożytni matematycy
WYCHOWANIE W STAROŻYTNEJ GRECJI PREZENTACJA
SIEDEM CUDÓW SWIATA STAROŻYTNEGO ppt
Jaroslav Cerny RELIGIA STAROŻYTNYCH EGIPCJAN
Cyliwizacje starożytne (1)
DZIEJE RELIGII, FILOZOFII I NAUKI DO KOŃCA STAROŻYTNOŚCI
Bogowie starożytnego Rzymu.
podatek w Starożytnej Grecji, Rachununkowość
Charakter religii starożytnego Egiptu, Egipt
osiagniecia cywilizacyjne w starozytnosci, szkoła, streszczenia
Wergiliusz Eneida, Starożytność
Egzamin Kierończyk - Myśl ustrojowa starożytności, Bezpieczeństwo Wewnętrzne - Administracja Bezpie
Starożytny Egipt
Starożytny Rzym
Ideały wychowania w starożytnej Sparcie i Atenach

więcej podobnych podstron