Spis treści

1.Wstęp

2.Definicja adopcji

3.Prawne aspekty adopcji

3.1.Rodzaje adopcji

3.2.Warunki adopcji

3.3.Przysposabiany

3.4.Przysposabiający

3.5.Zgoda na przysposobienie

4.Adopcja- rodzice, dzieci, instytucje

4.1.Motywy adopcji

5.Zakończenie

6.Bibliografia

1.Wstęp

Adopcja, inaczej przysposobienie, to w sensie prawnym przyjęcie obcego dziecka do rodziny. Dziecko uzyskuje wszystkie przywileje członka rodziny, a jego rodzice otrzymują nad nim władzę rodzicielską.

Silne urazy wewnętrzne wynikające z niemożności posiadania dzieci oraz obawa, że dziecko mogło odziedziczyć po swoich rodzicach biologicznych jakieś negatywne cechy, hamuje radość i odbiera spokój rodzinie adopcyjnej.

Duże trudności wywołuje proces adaptacji dziecka osieroconego w nowej rodzinie. Na ogół jego przebieg jest tym trudniejszy, im dziecko jest starsze oraz im boleśniejsze były jego doświadczenia życiowe.

Kluczowym problemem, przed którym staje każda rodzina adopcyjna, jest dokonanie wyboru: czy ukrywać przed dzieckiem fakt przysposobienia, czy też powiedzieć mu prawdę. Według specjalistów, adopcja jawna jest korzystniejszym rozwiązaniem i dla dziecka i dla rodziców. Chęć poinformowania dziecka o adopcji niesie ze sobą kolejne wątpliwości:

w jakim wieku dziecka, w jakiej sytuacji i w jaki sposób to uczynić?

2.Definicja adopcji

Termin „adopcja” jest równoznaczny z określeniem „przysposobienie”. Przez przysposobienie należy rozumieć powstały z woli osób zainteresowanych taki stosunek prawny, jaki istnieje pomiędzy rodzicami a dzieckiem. Jest to, więc stosunek rodzicielski, w ramach, którego powstają między przysposabiającym a przysposobionym wszelkie obowiązki i prawa właściwe dla naturalnego stosunku rodzicielskiego. Wiąże się z tym stan cywilny polegający na pochodzeniu jednej osoby od drugiej, władza rodzicielska, obowiązek alimentacyjny. Przysposobienie jest, więc formą prawną, która w sposób sztuczny stwarza pokrewieństwo i to pokrewieństwo najbliższe.

3.Prawne aspekty adopcji

3.1. Rodzaje adopcji

Obecnie w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym istnieją trzy rodzaje przysposobienia:

- przysposobienie niepełne

- przysposobienie pełne nierozwiązywalne

- przysposobienie całkowite (nierozwiązywalne)

3.2. Warunki adopcji

Podstawowym celem instytucji przysposobienia w polskim prawie jest zapewnienie pozbawionym opieki rodzicielskiej dzieciom możliwości wychowania w rodzinie. Dlatego przysposobić można tylko osobę małoletnią i tylko dla jej dobra.

3.3. Przysposabiany

Poza wymaganiem małoletniości w dniu złożenia w sądzie wniosku o przysposobienie, kodeks rodzinny i opiekuńczy nie określa cech przysposabianego. Przeszkodą do orzeczenia adopcji nie może, więc być ani kalectwo czy głęboki niedorozwój psychiczny dziecka, ani jego obywatelstwo, narodowość, rasa, religia. Wszystkie wymienione przesłanki powinny być jednak uwzględniane i każdorazowo indywidualnie analizowane dla dobra dziecka.

3.4. Przysposabiający

Adoptować dziecko może osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych,

a więc pełnoletnia, która nie została ubezwłasnowolniona. Musi też mieć odpowiednie kwalifikacje osobiste, kompetencje wychowawcze, gwarantujące odpowiednie wywiązanie się z obowiązków wobec dziecka. Ustawa nie precyzuje wyraźnie możliwości majątkowych

i zarobkowych wnioskodawcy, ale dobro dziecka wymaga ustalenia, czy potencjalny rodzic adopcyjny będzie w stanie zapewnić mu należyte utrzymanie. Ustawa wymaga natomiast, aby między stronami występowała „odpowiednia” różnica wieku, co każdorazowo ustala sąd.

Z reguły minimalna różnica wieku między przysposobionym a przysposabiającym wynosi 18 lat, maksymalna natomiast powinna wynosić tyle, aby rodzice w późniejszym wieku byli

w stanie sprawować władzę rodzicielską w należyty sposób (w sporadycznych sytuacjach różnica przekracza 40 lat).

3.5. Zgoda na przysposobienie

Do przysposobienia potrzebna jest zgoda rodziców dziecka, chyba, że są nieznani, zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej, całkowicie ubezwłasnowolnieni lub porozumienie z nimi napotyka na trudne do przezwyciężenia przeszkody. Nie jest potrzebna zgoda ojca, jeżeli ojcostwo ustalił sąd, a władza rodzicielska nie została ojcu przyznana. Sąd opiekuńczy może również, ze względu na szczególne okoliczności, orzec przysposobienie mimo braku zgody rodziców, których zdolność do czynności prawnych jest ograniczona (małoletni powyżej 13 roku życia i ubezwłasnowolnieni częściowo), jeżeli odmowa zgody na przysposobienie jest sprzeczna z dobrem dziecka. Może to dotyczyć sytuacji, w której rodzice nie wychowują dziecka lub swoim zachowaniem stwarzają zagrożenie dla jego życia lub zdrowia, ale nie zgadzają się na jego przysposobienie. Zgodę na przysposobienie powinno wyrazić przysposabiane dziecko, o ile ukończyło 13 lat. W praktyce najważniejszą rolę odgrywa zgoda rodziców na przysposobienie ich dziecka, która wyrażona jest podczas rozprawy sądowej. Rodzice mogą wyrazić ją nie wcześniej niż po upływie 6 tygodni od urodzenia dziecka. Rodzice mogą również wyrazić przed sądem opiekuńczym zgodę na przysposobienie dziecka w przyszłości przez nieznaną im osobę. Taka zgoda jest nazywana blankietową lub anonimową.

4. Adopcja- rodzice, dzieci, instytucje

Adopcja ma służyć dobru dziecka, dać mu rodzinę, której z różnych przyczyn nie ma i do której tęskni. Powinna to być taka rodzina, która będzie chciała i umiała sobie poradzić z wychowaniem adoptowanego dziecka, będzie przygotowana na to, że mogą wystąpić trudności. Trzeba pamiętać, że wychowanie dziecka w rodzinie adopcyjnej jest trudniejsze niż w biologicznej, często wymaga zwiększonego wysiłku i umiejętności korygowania zaburzeń związanych z opóźnieniem rozwoju, chorobą sierocą i urazami nabytymi bądź we własnej często patologicznej rodzinie, bądź w domu dziecka.

4.1. Motywy adopcji

Decyzja o adopcji dziecka podejmowana przez małżonków uwarunkowana jest bardzo różnymi motywami. Jako podstawowy wymienia się chęć posiadania dziecka (adopcyjnego) wobec niemożności posiadania dziecka naturalnego. Rodzice adopcyjni chcą obdarzyć dziecko uczuciem i być przez nie kochani. W dalszej kolejności, oprócz potrzeby rodzicielstwa - jako dodatkowe - pojawiają się inne powody adopcji. Zaliczyć można do nich:

1)Pragnienie stworzenia pełnej rodziny,

2)Odnalezienie celu własnego życia, nadanie mu sensu, urozmaicenie monotonii życia,

3)Chęć uszczęśliwienia osieroconego dziecka,

4)Chęć likwidacji poczucia samotności, pragnienie posiadania kogoś bliskiego, wnoszącego nowe treści w życie osobiste,

5)Przekazanie komuś dorobku życia,

6)Lęk przed bezsilnością starości.

5. Zakończenie

Adopcja jest w sensie prawnym włączeniem dziecka do nowej rodziny. Rodzina adopcyjna jest pełnoprawna pod każdym względem. Zarówno dziecko, jak i jego rodzice mają wobec siebie takie same prawa i takie same obowiązki, jak w rodzinie naturalnej. Jest to jednak prawna strona zagadnienia.

Adopcja prezentuje zderzające się ze sobą najgłębsze dramaty życia ludzkiego. Tragedia dziecka niechcianego i pozbawionego własnego domu krzyżuje się z dramatem bezdzietności. Marzenie o wyśnionym, kochającym maleństwie zderza się boleśnie z rzeczywistością trudnej miłości - bo adopcja nie jest rodzicielstwem łatwym. Nie wszyscy rodzice adopcyjni zdają sobie sprawę z trudności, z jakimi przyjdzie im się zmagać. A jest ich nie mało.

Kluczowym problemem, przed którym staje każda rodzina adopcyjna jest dokonanie wyboru, czy ukrywać przed dzieckiem fakt adopcji, czy wyjawić mu prawdę. Stanowisko specjalistów jest jednoznaczne - adopcja jawna jest najlepszym rozwiązaniem dla dziecka i dla rodziców. Tajemnica zaś i lęk przed odkryciem prawdy wpływają niekorzystnie na całą rodzinę. Dziecku trzeba powiedzieć prawdę najwcześniej jak to możliwe, najlepiej w wieku przedszkolnym, w atmosferze spokoju i pogody tak, aby mogło rozmowę o adopcji kojarzyć z miłą i intymną sytuacją. Należy pamiętać także o tym, że rozmowa z dzieckiem o adopcji nie powinna być pojedynczym aktem, lecz ciągłym procesem.

Niejednokrotnie trudna sytuacja emocjonalna rodziców adopcyjnych wpływa niekorzystnie na układ więzi rodzinnych.

Małżonkowie muszą wiedzieć, iż adopcja nie może być lekarstwem na ich „kompleks bezpłodności”. Aby była szczęśliwym rozwiązaniem zarówno dla dziecka, jak i małżonków, rodzice muszą pogodzić się ze swoją bezpłodnością.

Obawa, że dziecko mogło odziedziczyć po swoich naturalnych rodzicach jakieś złe cechy, nęka sporą grupę rodziców. Badania wykazują, iż nie znaleziono żadnego związku między złym wyposażeniem genetycznym a późniejszym rozwojem dzieci. Najważniejszy dla dziecka jest właściwy klimat w domu i stosunek między nim a rodzicami, jak również wiek adopcji.

Wiek dziecka osieroconego ma ogromny wpływ na proces adaptacji w nowej rodzinie. Dzieci małe, które w chwili przyjęcia do rodziny nie przekroczyły roku życia, łatwiej adaptują się w nowym środowisku. Inaczej przystosowanie przebiega u dzieci kilkuletnich, gdzie rodzice walczą z opóźnieniem rozwoju i zaburzeniami związanymi z chorobą sierocą. Im starsze dziecko adoptowane, tym większe problemy wychowawcze się pojawiają. Niekiedy narastające trudności z dzieckiem doprowadzają do tragicznego momentu - przerwania, rozwiązania adopcji. Dzieje się tak za sprawą rodziców, nieprzygotowanych do właściwego pełnienia ról rodzicielskich, którzy niechętnie i nieumiejętnie pokonywali trudności wychowawcze.

Większość adopcji - to na szczęście adopcje udane. Podstawowym czynnikiem decydującym o powodzeniu adopcji jest właściwa postawa rodzicielska rodziców adopcyjnych, następnie - wiek dziecka (najkorzystniejszy to od 3 do 9 miesiąca życia). Przy przysposobieniu dziecka starszego trzeba się liczyć z zaburzeniami osobowości, z których nie wszystkie mogą ustąpić.

Powodzenie adopcji jest przede wszystkim warunkowane świadomym podjęciem decyzji przez przyszłych rodziców. Osoby te muszą wiedzieć, że adopcja to skomplikowane doświadczenie, niosące ogrom trudności, z którymi będą musieli się zmierzyć. Tylko pełna świadomość konsekwencji, płynących z faktu posiadania dziecka, jest warunkiem rozsądnego rozwiązywania problemów i stworzenia dobrej i szczęśliwej rodziny adopcyjnej.