Wykład 10 (26.04.2010)

ZAPALENIA PŁUC I NEREK

ZAPALENIE PŁUC

1. PODZIAŁ

1. Zapalenia płuc śródpęcherzykowe

1. Płatowe - pneumonia lobaris

2. Pławikowe – pneumonia lobularis

1. Zapalenie płuc śródmiąższowe

1. PODZIAŁ

• Ostre

• Przewlekłe

1. PODZIAŁ

• Bakteryjne

• Wirusowe

• Grzybicze

• Pierwotniakowi

• Alergiczne

• Wywołane czynnikami chemicznymi lub fizycznymi

OBJAWY

• Osłabienie

• Znaczne podwyższenie temperatury ciała, która spada po 7-9 dniach

• Dreszcze

• Bóle mięśni

• Zlewne poty

• Pojawia się ból w klatce piersiowej przy oddychaniu

• Kaszel najpierw suchy, a następnie wilgotny z odksztuszaniem wydzieliny (śluzowej lub ropnej)

• O różnym stopniu nasilenia

• Niekiedy krwioplucie

LECZENIE

W leczeniu stosuje się:

• Antybiotyki o szerokim spektrum działania

• następnie stosuje się antybiotykoterapię celowaną na podstawie wykonanego antybiogramu oraz leki zmniejszające inne objawy

Ponadto stosuje się:

• Leki p/gorączkowe

• Leki p/bólowe

• Leki p/kaszlowe

• Leki wykrztuśne

PŁATOWE ZAPALENIE PŁUC (PNEUMONIA CROUPOSA)

Jest to zapalenie wysiękowe, włóknikowe

CZYNNIK ETIOLOGICZNY

• Streptococcus pneumoniae

• Klebisiella pneumoniae

Najczęściej szerzy się w jednym płacie

ETAPY

FAZA

1. Stadium nawału (24-48 h)

2. Stadium zwątrobienia czerwonego (od kilku godzin do 2 dni)

3. Stadium nawału szarego (ok. 4 dni)

4. Stadium rozejścia (ok. 6-9 dni)

Zmiany są jednoczasowe i jednakowe

FAZA I:

• Obraz makroskopowy - płuca ciastowate, czerwonowiśniowe, ciężkie, na przekroju broczy płynem pienistym

• Obraz mikroskopowy - przegrody poszerzone i przekrwione, w pęcherzykach wysięk zapalny (erytrocyty, makrofagi, leukocyty)

FAZA II:

• Obraz makroskopowy - płat ciężki o spoistości wątroby, nie zapada się po otwarciu klatki piersiowej, na przekroju czerwony, suchawy

• Obraz mikroskopowy - pęcherzyki wypełnione wysiękiem (krwinki czerwone, włóknik) przegrody przekrwione

FAZA III:

• Obraz makroskopowy- płat ciężki, spoisty, szaro czerwony, opłucna pokryta włóknikiem, płuco suche, kruche

• Obraz mikroskopowy - w wysięku dużo włóknika, neutrofili i makrofagów, przekrwienie w przegrodach ustępuje

FAZA IV:

• Obraz makroskopowy - płuco miękkie, kruche, z powierzchni wypływa mętny, nieprzejrzysty płyn

• Obraz mikroskopowy - naczynia przegród poszerzone - wysięk zostaje rozpuszczony przez enzymy, uwolnione z makrofagów, część ulega resorpcji, a część zostaje wyksztuszona

POWIKŁANIA:

• Wędrujące zapalenie płuc (następny płat)

• Ropień płuca

• Zmięsowacenie płuca

• Ostra niewydolność krążeniowa i oddechowa na początku fazy rozejścia się

Leczenie - antybiotykoterapia

OSKRZELOWE ZAPALENIE PŁUC (BRONCHOPNEUMONIA)

• To zapalenie pławikowe towarzyszące zmianom zapalnym w oskrzelach i oskrzelikach

• Zwykle chorują osoby starsze i dzieci, jest to zapalnie wysiękowe, nieżytowe

ETIOLOGIA:

• Paciorkowce i gronkowce ropotwórcze

• Wirusy

• Środki chemiczne

• Pyły

• Podłoże alergiczne

Leczenie - antybiotykoterapia

OBRAZ MAKROSKOPOWY:

• Niejednoczesność zmian

• Zmiana objęta zapaleniem sztywna, wyniosła ponad otaczający miąższ

• Jej barwa czerwona lub szaroróżowa

OBRAZ MIKROSKOPOWY

W pęcherzykach:

• Wysięk, złuszczony nabłonek, leukocyty

• Przekrwione ściany

• Obok widoczne prawidłowe pęcherzyki

W oskrzelach:

• Wysięk zawierający śluz, złuszczony nabłonek i leukocyty

• Ściany mocno przekrwione

KROPIDLAKOWE ZAPALENIE PŁUC – ASPERGILLOSIS PULMONUM:

Jest to zapalenie wysiękowe ropne

ETIOLOGIA - KROPIDLAK (ASEPRGILLUS FUMIGATUS)

Grzyb saprofityczny, atakuje w stanach obniżonej odporności:

• W chorobach nowotworowych

• W gruźlicy

• W antybiotykoterapii

• Po immunosupresji

Leczenie - mykostatyki

CHARAKTERYSTYKA:

ROZPOZNANIE: na podstawie badań mikroskopowych z plwociny lub rozmazów z oskrzela

OBRAZ MAKROSKOPOWY

Widoczne szarobrunatne masy, pod uciskiem rozpadające się

OBRAZ MIKROSKOPOWY:

Widoczna zbita grzybnia, złożona z rozwidlającego się na kształt kropidlaka nitek grzybni (często w starszych jamach pogruźliczych płuc) grzyb może być widoczny w płucach (strzępki grzyba)

ODMIEDNICZKOWE ZAPALENIE NEREK – PYELONEPHRITIS

• Ostre

• Podostre

• Przewlekłe

Przyczyny: zakażenie bakteryjne

1. Droga zakażenia wstępująca przez cewkę moczową

• Kamica

• Ciąża

• Zabiegi diagnostyczno – lecznicze

• Refluks pęcherzykowo- moczowodowy

• Rozrost prostaty

1. Przez ciągłość z ropnia okołonerkowego

2. Zstępująca - krwiopochodna

OBJAWY KLINICZNE:

FAZA OSTRA:

• Podwyższona temperatura

• Bóle podbrzusza

• Bóle okolicy lędźwiowej

• Częstomocz

FAZA PRZEWLEKŁA:

• Zanik miąższu

• Nadciśnienie

• Mocznica

LECZENIE: antybiotyki i antyseptyki

ODMIEDNICZKOWE ZAPALENIE NEREK (OSTRE)

OBRAZ MIKROSKOPOWY

• W miąższu nerek zmiany martwiczo-ropne lub ropnie

• Naciek zapalny (neutrofile początkowo w przestrzeni śródmiąższowej, potem w świetle kanalików. Nie stwierdza się zmian w kłębuszka nerkowych)

ODMIEDNICZKOWE ZAPALENIE NEREK – PYELONEPHRITIS CHRONICA

• Jest to zapalenie śródmiąższowe - rozrasta się tkanka łączna zrębowa

• Jest postacią zapalenia wytwórczego

OBRAZ MIKROSKOPOWY

• Nacieki zapalne (limfocytarne) w okolicy miedniczki nerkowej

• Nacieki w tkance śródmiąższowej nerki

• Zanik komórek nabłonka kanalików nerkowych i pojawienie się kwasochłonnej wydzieliny

• Zanik i szkliwienie kłębuszków nerkowych

• Włóknienie okołokłębkowe

ZAPALENIE KŁĘBUSZKOWE – GLOMERULONEPHRITIS

Obejmuje wiele jednostek chorobowych

RÓŻNIĄ SIĘ ONE:

• Etiologią

• Patogenezą

• Przebiegiem klinicznym

• Morfologią

CECHA WSPÓLNA

Pierwotna lokalizacja w kłębuszkach nerkowych

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA PRZEBIEG CHOROBY:

• Ostre

• Podostre

• Przewlekłe

ZAPALENIA PRZEWLEKŁE:

Różnorodność zmian morfologicznych i różne okresy powstawania zapalenia

ETIOLOGIA:

• Złożona

• Paciorkowce β hemolityczne lub inne bakterie

• Stan zapalny powoduje zjawiska immunologiczne przez nie wywołane

PODZIAŁ:

• Zapalenia, w których zmiany dotyczą głównie komórek śródbłonka i komórek mezangium

• Zapalenia, w których zmiany dotyczą głównie zmian błon podstawnych naczyń włosowatych i podocytów

CHARAKTERYSTYKA

ZMIANY MIKROSKOPOWE:

• Rozplem komórek mezangium

• Zmiany w błonie podstawnej (pogrubienie)

• Rozplem komórek nabłonka listka ściennego torebki kłębuszka

• Odkładanie się kompleksów immunologicznych immunoglobulin lub dopełniacza w kłębuszkach

• Szkliwienie kłębuszków

CHARAKTERYSTYKA:

• Zapalenie to dotyczy symetrycznie obydwu nerek

• Obraz mikroskopowy niewiele różni się od nerki prawidłowej

• W schyłkowej postaci nerki są mniejsze o drobniejszej powierzchni

• Towarzyszy grypie, toczniowi rumieniowatemu, zwalniającemu zapaleniu wsierdzia, chorobie Schoenleina i Henocha

Każda postać ma inny przebieg

OBJAWY

• Zaczyna się nagle

• Bóle w okolicy lędźwiowej

• Nudności

• Wymioty

• Tachykardia

• Nadciśnienie tętnicze

• Obrzęki w moczu pojawiają się wałeczki (z krwinek czerwonych), białko, krwinki białe

• We krwi wzrasta miano antystreptolizyny - przeciwciała skierowanego przeciw paciorkowcom (ASO)

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE KŁĘBUSZKA NERKOWEGO

Większość zapaleń kończy się jako zapalenia zanikowe (szkliwienie kłębuszków, zanik cewek nerkowych i rozrost zrębu łącznotkankowego) →niewydolność nerek→mocznicy

Ratunkiem są:

• Dializy pozaustrojowe lub

• Przeszczep zdrowej nerki