Metody scenariuszowe

Scenariusz to uporządkowany i spójny opis możliwej lub pożądanej przyszłości badanego obiektu, skonstruowany za pomocą logicznego ciągu zdarzeń i procesów. Scenariusze przedstawiają możliwe zachowania wynikające z przewidywanych czynników zewnętrznych.

Scenariusze stanów otoczenia są tworzone na podstawie wiedzy twórców, którzy określają potencjalną siłę wpływu poszczególnych elementów z otoczenia oraz szacują prawdopodobieństwo wystąpienia tych procesów w przyszłości. Metoda stanów otoczenia uwzględnia cztery główne scenariusze: optymistyczny, pesymistyczny, najbardziej prawdopodobny i niespodziankowy. Budowa scenariusza składa się z kilku etapów.
Na początku należy zidentyfikować obszary otoczenia mające wpływ na przedsiębiorstwo
i czynniki w tych obszarach. Bierzemy pod uwagę zarówno makrootoczenie i mikrootoczenie.

Kolejnym etapem jest ocena tych czynników otoczenia uwzględniająca siłę wpływu danego czynnika na organizację. Kierunek ich działania może być pozytywny bądź negatywny, natomiast siła mieści się w przedziale od -5 do +5, gdzie -5 oznacza najbardziej negatywny wpływ, a +5 najbardziej pozytywny. Należy ustalić także prawdopodobieństwo wystąpienia danego procesu w przyszłości (w przedziale od 0 do 1). Prawdopodobieństwo wystąpienia danego czynnika ocenia się według trzech czynników:

1. Tendencja wzrostowa procesu w przyszłości – jest to potencjalna pozytywna bądź negatywna siła wpływu trendu i prawdopodobieństwo jego wystąpienia;

2. Tendencja stabilizacyjna procesu w przyszłości – jest to potencjalna pozytywna bądź negatywna siła wpływu trendu i prawdopodobieństwo jego wystąpienia;

3. Tendencja spadkowa – jest to potencjalna pozytywna bądź negatywna siła wpływu trendu i prawdopodobieństwo jego wystąpienia;

Siła oddziaływania pozytywnego

+1 +2 +3 +4 +5

b. mała mała średnia duża bardzo duża

Siła oddziaływania negatywnego

- 5 - 4 - 3 - 2 - 5

b. mała mała średnia duża bardzo duża

Lp.	Czynnik	Trend	Siła wpływu [od -5 do +5]	Prawdopodobieństwo [od 0 do 1]
	Strefa ekonomiczna
	Bezrobocie	Wzrost	+3	0,3
		Stabilizacja	+1	0,5
		regres	-2	0,2
	Poziom dochodów	Wzrost	-3	0,6
		Stabilizacja	+1	0,3
		Regres	+3	0,1

• Suma prawdopodobieństwa przy każdym z czynników musi być równa 1

Scenariusz optymistyczny tworzymy wybierając dla każdego czynnika ten trend, który charakteryzuje się największą pozytywną siłą wpływu.

Lp.	Czynniki	Trend	Siła wpływu [od -5 do +5]	Prawdopodobieństwo [od 0 do 1]
	Strefa ekonomiczna
1	Bezrobocie	wzrost	+ 3	0,3
2	Poziom dochodów	regres	+ 3	0,1
Średnia siła wpływu 3,0

Z siły wpływu wyliczamy średnią dla danej sfery (w tym wypadku dla sfery ekonomicznej), czyli 6/2 = 3

Scenariusz pesymistyczny tworzymy wybierając dla każdego czynnika trend, który charakteryzuje się największą negatywną siłą wpływu.

Lp.	Czynniki	Trend	Siła wpływu [od -5 do +5]	Prawdopodobieństwo [od 0 do 1]
	Strefa ekonomiczna
1	Bezrobocie	regres	- 2	0,2
2	Poziom dochodów	wzrost	- 3	0,6
Średnia siła wpływu - 2,5

Scenariusz najbardziej prawdopodobny tworzymy wybierając dla każdego czynnika ten trend, który ma największe prawdopodobieństwo wystąpienia.

Lp.	Czynniki	Trend	Siła wpływu [od -5 do +5]	Prawdopodobieństwo [od 0 do 1]
			-	+
	Strefa ekonomiczna
1	Bezrobocie	stabilizacja		+1
2	Poziom dochodów	wzrost	- 3
Średnia siła wpływu - 1,5	0,5

Scenariusz niespodziankowy tworzymy wybierając trend, który ma najmniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia.

Lp.	Czynniki	Trend	Siła wpływu [od -5 do +5]	Prawdopodobieństwo [od 0 do 1]
			-	+
	Strefa ekonomiczna
1	Bezrobocie	Regres	- 2
2	Poziom dochodów	regres		+ 3
Średnia siła wpływu - 1,0	+ 1,5