PRĘDKOŚĆ, podstawowa wektorowa wielkość fiz.charakteryzujaca ruch ;ruch postepowy charakteryzuje p. liniow, obrotowy— p. katowa; p. srednia równa sie stosunkowi przyrostu drogi (kata) do czasu, w którym zostala ona przebyta; p. chwilowa — granicy p. sredniej, gdy czas zmierza do zera.V=dr/dt=R; V=lim(∆t → 0)∆r/∆t

SIŁA TARCIA, sila przeciwdzialajaca wzglednemu ruchowi stykajacych sie cial; wartosc t. zalezy m.in. od rodzaju stykajacych sie powierzchni i stanu ruchu (t. suwne i t. toczne, t. statyczne i t. dynamiczne); T=цN

DRGANIA HARMONICZNE (drgania proste, drgania sinusoidalne), najprostszy rodzaj drgan okresowych (akust., elektr., mech.), podczas których charakteryzujaca je wielkosc fiz. A (np. wychylenie ciala, napiecie elektr.) zmienia sie wg wzoru: A = A0sin (?t + f0), gdzie A0 — amplituda, ? — czest. katowa,

DRGANIA, okresowe lub prawie okresowe zmiany stanu ukladu fiz. (mech., elektr.), zachodzace wokól polozenia równowagi pod wplywem dostarczonej do układu energii; d. moga być własne (swobodne), gdy układ wytracony z położenia równowagi zostaje pozostawiony sam sobie, i wymuszone, gdy na układ działa okresowo zmienna siła zewn.; d., których amplituda maleje w miarę upływu czasu, zwą się d. gasnącymi.

Składanie(superpozycję) drgań rozumiemy procedure umożliwiającą otrzymanie prawa,zgodnie z którym zachodza drgania wypadkowe ukł., gdy ukł. Ten bierze udział w kilku drganiach jednocześnie.Rozrozniamy dwa przyp. Graniczne- składanie drgań zach. W tym samym kieruku, oraz skł. drgań wzajemnie prostopadłych.

POLEM GRAWITACYJNYM nazywamy właściwości przestrzeni polegające na tym, ze na ciało tam umieszczone działają siły grawit. Fgr=G(m₁m₂)/r²;Przysp. Ziemskie F=ma=(GMm)/R²

NATEZENIE POLA, wektorowa wielkosc fiz. charakteryzujaca pole sil, np. pole elektr., pole grawitacyjne; równe sile dzialajacej odpowiednio na jednostkowy ladunek elektr. (n.p. elektr.), jednostkowa mase (n.p. grawitacyjnego), umieszczone w danym punkcie pola.

PREDKOSC KOSMICZNA, minim. predkosc, która musi osiagnac rakieta lub statek kosm., aby stac sie satelita Ziemi (I p.k. — 7,8 km/s) [I pr. Kosm Siła odśr:→mV²/R=mg←Siła grawit. (V=Rg^1/2)]

, satelita Slonca (II p.k. — 11,2 km/s)[2pr. Kosm.=2RG^1/2], aby opuscic Uklad Sloneczny (III p.k. — 16,7 km/s), aby opuscic Galaktyke (IV p.k. — ok. 130 km/s).

SATELITA STACJONARNY to taki obiekt który stale przebywa nad tym samym pkt. równika. Aby sat. mógl stale przebywać nad tym samym pkt. równika musi mieć taki sam okres obiegu jak okres obrotu Ziemi tj.24 h.Ze ze względu na odwrotną proporcjonalnośc do kwadratu odległości, przysp. Grawit. Sat. jest równe g(Rz²/r²),a to musi być równe jego przysp. dośr. Zatem a_n=gRz²/r²; 4∏²r/T²=gRz²/r² gdzie r→odl do satelity;r³=gRz²T²/4∏; r=42000 km

RÓWNANIE FALOWE, równanie rózniczkowe o pochodnych czastkowych opisujace proces rozprzestrzeniania sie zaburzen w danym osrodku.

PRĘDKOŚĆ FAZOWA, v, prędkość rozprzestrzeniania się fazy fali (np. maksimum fali monochromatycznej) w danym ośrodku; równa się iloczynowi długości fali l i częstotliwości : v = lţ.

LICZBA FALOWA, wielkosc skalarna równa odwrotnosci dlugosci fali; stosowana w spektroskopii. liczba fal promieniowania elektromagnetycznego ,która przypada na odcinek o jednostkowej dlugosci, np. na 1 cm.

Miedzy liczba falowa a czestoscia fal zachodzi prosty zwiazek v=?/c, gdzie c oznacza predkosc swiatla. Najczesciej uzywana jednostka liczby falowej w zakresie podczerwieni jest 1 cm-1 zwany czasem kajzerem, K.

Sterna-Gerlacha doswiadczenie, slynne doswiadczenie, które dowiodlo istnienia spinu elektronu. Równolegla wiazke atomów przepuszczono przez na skutek jego oddzialywania na momenty magnetyczne atomów (sprowadzajace sie do momentów magnetycznych elektronów bo atomy byly w stanie podstawowym, tzn. mialy zerowa wartosc magnetycznych momentów orbitalnach wiazka rozdzielila sie na dwie (tzw. zjawisko kwantowania przestrzennego), czego nie mozna bylo wyjasnic na gruncie teorii klasycznej, zgodnie z która wiazka powinna ulegac jedynie rozmyciu. Doswiadczenie wykonali w 1921 fizycy niemieccy: O. Stern i W. Gerlach (1889-1979).

Kinetyczno-molekularna teoria gazu

Gaz doskonały:Czasteczki (atomy) substancji w stanie gazowym sa w nieustajacym ruchu. Poruszaja sie niezaleznie od siebie i ulegaja czestym zderzeniom. Wzajemne zderzenia ciagle zmieniaja kierunek poruszania sie czasteczek. Model ten nosi nazwe gazu doskonalego i mozna go scharakteryzowac nastepujacymi zalozeniami:

Gaz sklada sie z czasteczek (atomów) bedacych w nieustajacym, przypadkowym ruchu.

Czasteczki (atomy) mozna traktowac jako punkty bezwymiarowe. Mozna zaniedbac wymiaryczasteczek. Srednica czasteczek (atomów) jest znacznie mniejsza od sredniej drogi miedzy zderzeniami. Zderzenia czasteczek i atomów sa zderzeniami sprężystymi

Gaz rzeczywisty, gaz wykazujacy odstepstwa od praw Boyle'a-Mariotte'a i praw gazów Gay-Lussaca oraz ulegajacy skropleniu w odpowiednich warunkach. W rezultacie gaz taki nie odpowiada scisle modelowi gazu doskonałego, ponieważ cząsteczki oddziałują ze sobą międzycząsteczkowymi siłami oddz. Wzajemnego. Równanie stanu gazu doskonałego: pV=nRT (R→stała gazowa,T→temp,p→ciśn)

DROGA SWOBODNA -cz. Gazu mają skończone rozmiary.W swym ruchu cieplnym nieprzerwanie zderzają się ze sobą.Miedzy dwoma kolejnymi zderzeniami-cząsteczki poruszając się jednostajnie prostoliniowo-pokonują pewne odl. Zwane drogami swobodnymi.

ŚREDNIA DROGA SWOBODNA jest to srednia odleglosc jaka przebywaja czastki gazu bez zderzenia z innymi czastkami. Srednia droga swobodna m zalezy od gestosci gazu ρ i od przekroju czynnego na zderzenia czastek σ w nastepujacy sposób:lambda m = 1/r*s

Wartość średnia drogi:U=λz;Średnia droga swobodna(λ) jest równa λ=U/z=1/2^1/2 pi d²n₀ (z→liczba zderzen,n₀→stała temp.,d→średnica efektywna cząsteczki)

DOŚWIADCZENIE MAXWELLA-BOLTZMANA. Zwykle gaz znajduje się w potencjalnym polu przyciągania Ziemi.Gdyby nie to pole gaz rozproszyłby się we wszechświecie.Z drugiej strony gdyby ruch cieplny nie istniał, to czasteczki powietrza spadłyby na pow Ziemi. Przyciąganie ziemskie i ruch cieply prowadzą do stanu stacjonarnego, przy ktoeym ze wzrostem wysokości nad powierzchnia Ziemi maleje koncentracja i ciśnienie gazu.Prawo maxwella -boltzmana jest iloczynem dwóch funkcji z rozkladu.Jedna z nich opisuje rozkład współrzednych,a pruga pedów (prędkości)

---