Dymorfizm płciowy

Płeć - zespół cech organizmu określanych jako cechy płciowe, warunkujący jego rolę w rozmnażaniu i rekombinacji genetycznej.

Dymorfizm płciowy: di - podwójnie, morphe - kształt

Dwupostaciowość - różnice drugorzędowych i trzeciorzędowych cech płciowych między organizmami kobiecymi i męskimi, uwarunkowane genetycznie.

Płeć chromosomalna - jest określana rodzajem chromosomów płciowych, które zostały przekazane przez parę rodzicielską. Męskość czy żeńskość osobnika jest ustalana genetycznie

Płeć chromatynowa - określa ją obecność ciałek Barra (chromatyna płciowa - unieczynniony chromosom X) w jądrach komórek kobiet, lub ich brak u mężczyzn.

Płeć gonadalna - wyznaczana jest przez formowanie się typu gonady - jąder u mężczyzn i jajników u kobiet. Płeć gonadalna powstaje w początkach 7 tygodnia życia wewnątrzłonowego

Płeć genitalna - wyznaczona posiadanymi narządami płciowymi zewnętrznymi (prącie, pochwa)

Płeć hormonalna - jest uwarunkowana jakością i ilością wydzielanych hormonów płciowych determinujących rozwój cech płciowych. Płeć hormonalną można oznaczać od okresu dojrzewania na podstawie wydzielania hormonów płciowych.

Płeć somatyczna (fenotypowa) - jest określana rozwojem wewnętrznych narządów płciowych, na podstawie rozwoju gonad i dróg wyprowadzających, oraz przez obecność prącia i moszny u mężczyzn, a sromu u kobiet. Płeć somatyczną można określać od początku 3 miesiąca życia wewnątrzmacicznego

Płeć metrykalna - ustalana jest przy urodzeniu na podstawie budowy narządów płciowych

Płeć psychiczna - jest nabytym w rozwoju osobniczym poczuciem przynależności do danej płci. Mechanizmy decydujące o kształtowaniu się poczucia płci nie są w pełni ustalone.

Interseksualizm - zaburzenie różnicowania płci - sprzeczność między poczuciem płci psychicznej a płcią genetyczną i fenotypową.

Cechy płci

• PIERWSZORZĘDOWE (płeć gonadalna) - zdeterminowane przez chromosomy płciowe wchodzące w zestaw zygoty, co warunkuje rozwój wewnętrznych i zewnętrznych narządów płciowych

• DRUGORZĘDOWE (płeć somatyczna) - zespół różnic morfologicznych rozwijających się pod wpływem hormonów płciowych (proporcje budowy, umięśnienia, owłosienia, barwy głosu itp.). Są to cechy wspólne dla ogółu ludzi jednej plci.

• TRZECIORZĘDOWE - uwarunkowane czynnikami hormonalnymi, kształtują się w okresie dojrzewania (m.in. zachowania seksualne związane z instynktem płci)

• CZWARTORZĘDOWE - czynniki cywilizacyjno-kulturowe wzmagające cechy płciowe (cechy ubioru, wybór zabawek, sportu, podział form pracy). Zostały wypracowane w rozwoju historycznym grup ludzkich i oddziałują na ludzi od momentu urodzenia.

---