"Syndrom Pollyanny czy zakątek Kłapouchego"
- Trwałość - utrzymywanie się danej właściwości lub przyczyny w czasie
- Zasięg - to, jakich obszarów dotyczy dane zdarzenie
- lokalizacja przyczyn - przy optymiście: odpowiedzialność za sukcesy, a wina za porażki przypisana komuś innemu, czynnikom zewnętrznym; pesymista odwrotnie
- efekt placebo
- Optymizm - jak wykazują badania - ma wpływ na jakość życia w przewlekłych chorobach, takich jak nowotwór, i jest związany z lepszym samopoczuciem fizycznym i psychicznym. Wpływa na lżejszy przebieg choroby i sprzyja lepszemu funkcjonowaniu organizmu
- Segerstrom: nastawienie optymistyczne jest mediatorem wzrostu aktywności układu odpornościowego w warunkach stresu
- u optymistów stwierdzono niższy poziom kortyzolu (hormon stresu)
- "śmiech to zdrowie" - pod wpływem śmiechu czy ekspresji radości wzrasta we krwi liczba komórek NK i limfocytów T-pomocniczych i zwiększa się ich skuteczność
Zniekształcenia poznawcze:
- błąd poznawczy: myślenie czarno-białe (pełne zdrowie albo śmierć) - niedostrzeganie drobnych sukcesów; ciągłe poczucie porażki i frustracja
- nadmierne uogólnianie - przenoszenie wniosków z jednego specyficznego zdarzenia na ogół doświadczeń
- poczucie powinności "trzebofilia" - przekonanie, że coś musimy, powinniśmy, że coś trzeba i nie ma innego wyjścia; pojawia się presja, że jeśli tego nie zrobimy to będzie źle (i stres)
- pochopne negatywne wnioskowanie - interpretacja rzeczywistości w negatywny sposób nawet wtedy, kiedy nie ma do tego żadnych podstaw; przewidywanie czarnej przyszłości, czyli samosprawdzającej się przepowiedni (w przypadku choroby przekonanie, że się nigdy nie wyzdrowieje)
Terapia poznawczo-behawioralna:
identyfikacja negatywnych automatyzmów myślowych, ich przekształceniu, a następnie utrwaleniu przekonań bardziej adaptacyjnych + praca z wyobraźnią, relaksacja,
- zmiana sposobu myślenia poprawia samopoczucie psychiczne
- terapia pozwala eliminować lub redukować psychiczne składowe wielu dolegliwości somatycznych, takich jak ból, duszności, nudności i wymioty - większość z nich ulega zaostrzeniu pod wpływem lęku
"Rola neuropsychologii w zrozumieniu korzystnego wpływu afektu pozytywnego na zachowanie społeczne i procesy poznawcze" :
- jeżeli afekt pozytywny powoduje większą twórczość, a twórczość angażuje pewien proces neuropsychologiczny, to afekt pozytywny może aktywizować ten sam proces neuronalny
ZACHOWANIE SPOŁECZNE:
- badania: ludzie, u których wywołano łagodny afekt pozytywny, są bardziej pomocni i hojni wobec innych, bardziej towarzyscy i przyjaźni, oraz bardziej odpowiedzialni społecznie
- warunki wywołujące afekt pozytywny osłabiają konflikt interpersonalny oraz ułatwiają negocjacje twarzą w twarz
- afekt pozytywny sprzyja plastycznemu myśleniu
- plastyczność przekłada się na wzrost rzeczywistej twórczości i bardziej skuteczne rozwiązanie problemów
- lekarze w warunkach wzbudzenia afektu pozytywnego trafniej i znacząco szybciej, w porównaniu z kolegami z grupy kontrolnej, rozpoznali dziedzinę diagnozowanej choroby i wykazali słabszy efekt "zakotwiczenia", czyli przywiązania do własnej wstępnej hipotezy
- afekt pozytywny powoduje większą zdolność do przełączenia uwagi z własnych potrzeb na potrzeby innych
- afekt pozytywny zmienia reprezentację i poprawia ocenę członków grupy obcej, gdy podziela ona ważną własność, natomiast gdy wspólna własność jest nieważna, zjawisko to nie występuje
- wzbudzenie afektu pozytywnego nie prowadzi do ogólnej zmiany nastawienia w kierunku pozytywnym
- badania nad wpływem afekt pozytywnego: prowadzi on do bogatszych i bardziej zróżnicowanych skojarzeń ze slowami neutralnymi, ale nie negatywnymi ani nawet pozytywnymi
- afekt pozytywny wpływa na taka percepcję (klasyfikację) reprezentantów mało licznych grup, która powoduje ich przesunięcie do kategorii pozytywnej
- afekt pozytywny wpływa na percepcję zadania i satysfakcję z jego wykonania dla zadań złożonych, ale nie dla prostych
- afekt pozytywny zdaje się sprzyjać szczegółowemu rozpatrywaniu sytuacji i bodźców, ich względnej ważności czy odpowiedniości oraz elastycznemu reagowaniu na sytuacje w oparciu o zintegrowaną analizę przyczyn i możliwych rezultatów
- afekt pozytywny może pomagać ludziom w sytuacjach trudnych
- ludzie w pozytywnym nastroju wykazują mniejszą skłonność do wykorzystywania mechanizmów obronnych
- AP prowadzi do szybszego porzucania nierozwiązanych zadań, jeżeli do wykonania pozostają zadania rozwiązywalne
- AP sprzyja poleganiu na zdrowym rozsądku i szczególnej ostrożności w warunkach ryzyka
- chociaż AP zmniejsza subiektywne prawdopodobieństwo porażki, podwyższa on negatywną użyteczność potencjalnej przegranej
- dążąc do zachowania dobrego samopoczucia, osoby w pozytywnym nastroju mogą częściej powstrzymywać się przed podejmowaniem wysoce ryzykownych decyzji
- AP sprzyja unikaniu ryzyka przy stosunkowo wysokim jego poziomie i gdy możliwa strata nie jest umowna, lecz rzeczywista
- AP stymuluje myślenie na temat wszystkiego co istotne w danej sytuacji , nie powoduje natomiast bagatelizowania, ignorowania lub zniekształcania potencjalnie negatywnych informacji
- ludzie w dobrym nastroju preferują różnorodność, jeżeli tylko dostępne opcje są bezpieczne i przyjemne
- AP podnosi plastyczność poznawczą, twórczość i innowacyjność, a jednocześnie sprzyja precyzyjnemu, korzystnemu adaptacyjnie myśleniu oraz racjonalnym reakcjom
- dopamina w okolicach czołowych mózgu związana jest zarówno z plastycznością poznawczą, jak i systemem nagród (który kojarzyć się może z afektem pozytywnym), szczególnie obiecujące wydało się zbadanie potencjalnej roli systemu dopaminowego w związkach AP z myśleniem
- badania neuropsychologiczne na zwierzętach wykazały, że dopamina jest wydzielana w mózgu w reakcji na nagrodę, a badania zarówno na zwierzętach i ludziach - że dopamina powiązana jest z plastycznością poznawczą
- wpływ afektu pozytywnego na procesy poznawcze może być zapośredniczony przez wydzielanie neuroprzekaźnika - dopaminy
"Czerpanie korzyści z niepowodzenia: o zaletach współpobudzenia emocji pozytywnych i negatywnych" :
- emocje negatywne mają, w porównaniu z pozytywnymi, większy wpływ na sądy afektywne, przekonania i zachowanie, układ pokarmowy a nawet mózgowe potencjały wywołane związane z wydarzeniem
- metoda psychicznego otwierania się - prosi się badanych o zapisywanie kilka razy dziennie swoich myśli i uczuć na temat czynników stresujących
- waga wydarzenia traumatycznego wpływa na ilość używanych słów pozytywnych i negatywnych
-wskaźniki zdrowotne są gorsze przy bardziej stresujących doświadczeniach i przy dominacji negatywnych reakcji emocjonalnych w porównaniu z przewagą reakcji pozytywnych
- optymalna dla zdrowia proporcja pozytywnych i negatywnych reakcji emocjonalnych jest dla bardziej stresujących doświadczeń przesunięta w kierunku przewagi emocji negatywnych, tzn. efektywne radzenie sobie z błahymi stresami związane jest z dominacją pozytywnych mysli i uczuć, podczas gdy skuteczne radzenie sobie z poważnymi urazami wymaga skoncentrowania się na przykrych uczuciach i przemyślenia przede wszystkim złych informacji, więc powiązane jest z wyższym odsetkiem negatywnych mysli i emocji
- dla pacjentów z rakiem ekspresja emocjonalna może byc korzystna, natomiast tłumienie emocji jest powiązane z negatywnymi wskaźnikami zdrowia. Dane te sugerują, że korzystne efekty zdrowotne powiązane są silniej ze współpobudzeniem niż ze stłumieniem emocji
- Scheier i współpracownicy (1989) stwierdzili, że skłonność do optymizmu jest dobrym predyktorem radzenia sobie zorientowanego na problem, szybszego powrotu do zdrowia i wyższej jakości życia po operacji naczyń wieńcowych
- badania Taylor i Browna (1988) nad pozytywnym złudzeniem wykazały, że osoby o optymistycznym spojrzeniu na świat, nawet jeśli jest to optymizm nierealistyczny, cieszą się lepszym zdrowiem psychicznym
- współpobudzenie może odgrywać kluczową rolę w uporaniu się z efektami stresowych wydarzeń
- emocje pozytywne mogą niezależnie sprzyjać zdrowiu i dobrostanowi
- zdolność do jednoczesnego aktywizowania pozytywnych i negatywnych emocji i tolerowania behawioralnej ambiwalencji zwiększa szanse umiejętnego przepracowania i przezwyciężenia najpoważniejszych stresów życiowych
"Dwa sposoby patrzenia na życie" :
- cechą charakterystyczną pesymistów jest to, że uwazają, iż złe wydarzenia będą trwały długo, zaważą na wszystkich ich działaniach i wynikają z ich winy. Optymiści wobec tych samych przeciwności traktują je inaczej - uważają, że porażka jest tylko chwilowym niepowodzeniem, że jej przyczyny ograniczają się tylko do tego jednego przypadku. Optymiści nie są skłonni obarczać samych siebie winą za porażkę, przypisują ją niekorzystnym okolicznościom, ślepemu trafowi lub działaniu innych. Takich ludzi porażka nie zniechęca. Znalazłszy się w trudnej sytuacji, traktują ją jako wyzwanie i jeszcze bardziej starają się dopiąć swego
- z pesymizmu można się wyzwolić, można nauczyć się być optymistą przez opanowanie specjalnego zestawu technik poznawczych
- u podłoża zjawiska pesymizmu leży bezradność - jest stanem, w którym nic z tego co robisz, nie ma wpływu na to, co ci się przydarza
- gdy myślimy, że nic nie możemy zrobić, działanie przejmują inni i decydują za nas
- pesymistyczne przewidywania są samospełniającym się proroctwem
- osoby nawykłe do pesymistycznego myślenia niejednokrotnie traktują najzwyklejsze niepowodzenia jako absolutne klęski, dopatrują się winy tam gdzie jej nie ma
"Wyjaśnianie nieszczęścia"
- ci, którzy przywykli do pewnego sposobu wyjaśniania sobie przyczyn swoich porażek , skazani są na bezradność
- teoria atrybucji zakłada, że zachowanie ludzi określa nie tyle zewnętrzny "schemat wzmocnienia", czyli środowisko, ile ich stan psychiczny, czyli sposób wyjaśniania przyczyn, dlaczego środowisko oddziaływuje takimi, a nie innymi wzmocnieniami
- styl wyjaśniania ma 3 wymiary: stałość, zasięg, personalizację
STAŁOŚĆ:
- ludzie, którzy łatwo poddają się rezygnacji, uważają, że ich niepowodzenia mają trwały charakter, że będą ich spotykac przez całe życie. Natomiast osoby, które nie poddają się i nie zachowują bezradnie, wierzą, że przyczyny ich niepowodzeń są chwilowe
- optymistyczny styl - ci, którzy uważają, że pomyślne wydarzenia mają przyczyny o stałym charakterze, są większymi optymistami niż ci, którzy sądzą, że przyczyny te mają charakter krótkotrwały
- wymiar "stałość" decyduje o tym jak długo jednostka poddaje się rezygnacji
ZASIĘG:
- stałość przekonań dotyczy ich trwania w czasie, zasięg natomiast - ich aspektu przestrzennego
- ludzie, którzy tłumaczą sobie własne niepowodzenia zjawiskami o zasięgu uniwersalnym, przeżywszy niepowodzenia w jednej dziedzinie życia, poddają się również we wszystkich pozostałych. Jednostki, które przypisują swe niepowodzenia działaniu przyczyn o ograniczonym zasięgu, mogą stać się bezradne w tej dziedzinie życia, w której spotkało ich niepowodzenie, ale nie rezygnują z osiągnięcia wytyczonych sobie celów w innych dziedzinach
- pokłady nadziei - to czy mamy nadzieję czy nie zalezy od zasięgu i stałości
PERSONALIZACJA:
- kiedy zdarzy się coś złego, możemy winą obarczyć siebie (personalizacja wewnętrzna, internalizacja) albo inne osoby (personalizacja zewnętrzna, eksternalizacja). Ludzie, którzy obwiniają za niepowodzenia siebie, mają w konsekwencji niskie mniemanie o sobie