Zgorzelski „Historycznoliterackie perspektywy genologii…”

Klasyfikacja liryki wg Markiewicza:

LIRYKA BEZPOŚREDNIA (in. Autoprezentacyjna)

- słowne odtworzenie uczucia upodobnione do monologu wewnętrznego („Do Justyny” Karpińskiego)

- relacja o przeżyciu, nazywająca jego cechy, składniki lub objawy wewnętrzne („Niepewność” Mickiewicza)

- umowna transpozycja sytuacji uczuciowej, np. życzenie czy zamiar niemożliwy do spełnienia lub praktycznie bezcelowy, apostrofa do pojęcia lub rzeczy martwej, etc. („A czemuż wy, chłodne rosy…” Konopnickiej)

LIRYKA APELU

- o funkcji postulowanej wobec adresata („Wy, którzy Pospolitą Rzeczą władacie” Kochanowskiego)

LIRYKA PRZEDSTAWIAJĄCA

- liryka opisowa- rzeczywistość przedstawiona w ujęciu subiektywnym lub symbolicznym („Krzak dzikiej róży” Staffa)

- liryka narracyjna- rzeczywistość przedstawiona w ujęciu subiektywnym lub symbolicznym („Bema pamięci żałobnej rapsod” Norwida)

- liryka uogólnień pojęciowych- „Ogólniki” Norwida

- liryka kreacyjna- rzeczywistość przedstawiona - światem autonomicznym, całkowicie niewspółmiernym z rzeczywistością obiektywną („Tyle dzwonnic kwiatów lila” Micińskiego)

Wg Zgorzelskiego ten podział jest niewłaściwy.

3 PODSTAWOWE FUNKCJE POEZJI:

1. LIRYKA BEZPOŚREDNIA (in. Autoprezentacyjna)

- spełnia przede wszystkim funkcje emotywne (wyrażania) z wysunięciem na pierwszy plan „ja” podmiotu

- liryka bezpośrednia to in. liryka wyznań przedmiotu,

2. LIRYKA APELU

- realizuje m.in. funkcje konatywne (oddziaływania), z głównym naciskiem na osobę odbiorcy oznaczoną w wypowiedzi jako „ty”

- in. liryka zwrotu do adresata; zbliża się w swym działaniu do utworów dramatycznych i mieści w sobie przejawy różnego rodzaju oddziaływania na odbiorców: apele, pouczenia, oskarżenia, uwielbienia, prośby, zapytania, etc.

3. LIRYKA PRZEDSTAWIAJĄCA

- skierowana jest w większej mierze ku rzeczywistości otaczającej nadawcę i mówi o kimś, kogo się określa zaimkiem „on”, a w zespole funkcji, jakim służy, silniej niż obie poprzednie grupy akcentuje zadania denotatywne (poznawcze)

- liryka przedstawiająca wypowiada się poprzez stwierdzenia dotyczące zjawisk przedstawionych

- in. liryka konstatacji podmiotu o przedmiocie, kształtuje swą wypowiedź w sposób zbliżony do narracji epickiej, ujmując ją w liryczną postać opowiadania, opisu czy uogólnień pojęciowych

---