Promocja zdrowia - wykład 20.02.2010
Palenie tytoniu wyzwaniem dla promocji zdrowia.
Pali:
- miliard mężczyzn (35% mężczyzn w krajach rozwiniętych i 50% mężczyzn w krajach rozwijających się);
- 250 mln kobiet (22% kobiet w krajach rozwiniętych i 9% kobiet w krajach rozwijających się).
Najwięcej:
- Chiny - Pali 60% mężczyzn.
Palenie - konsekwencja.
- 440,000 przedwczesnych zgonów;
- nowotwory, schorzenia układu krążenia, POCHP;
- 14% wszystkich wydatkó na leczenie.
Aktualnie palący:
- 22% dorosłych (46 milionów);
- 28% uczniów szkól średnich i 11% uczniów szkół na poziomie gimnazjalnym.
Skutki zdrowotne palenia tytoniu:
- nowotwory (płuc, żołądka, wątroby, zatok przynosowych, szyjki macicy);
- nienowotworowe schorzenia układu oddechowego (POChP);
- choroby układu sercowo-naczyniowego (miażdżyca naczyń obwodowych - 90% palaczy);
- inne (nieżyty przewodu pokarmowego, choroba Leśniowskiego-Crohna, leukoplakia, osteoporoza, wcześniejsza menopauza).
Inne:
- waga urodzeniowa dzieci matek palących jest średnio o ok. 250 gram niższa niż u dzieci matek niepalących;
- dzieci palaczek wykazują często wolniejszy rozwój fizyczny i intelektualny, częściej występują u nich wady serca, rozszczep warg i podniebienia;
- nikotyna znajduje się również w mleku palących tytoń kobiet.
Bierne palenie:
- 200.000 zgonów rocznie z powodu chorób odtytoniowych to osoby narażone na bierne palenie w pracy.
Koszty ekonomiczne:
- 500 mld dolarów - koszty leczenia chorób odtytoniowych, straty z powodu spadku produktywności palaczy oraz wpływu palenia na środowisko.
- 4 mln hektarów powierzchni - tyle można by oddać pod uprawę żywności, gdyby zlikwidować uprawy tytoniu.
Palenie tytoniu - Polska.
- wg. GUS prawie połowa dorosłej ludności Polski (48.7%) nigdy nie paliła, przy czym odsetek nigdy nie palących kobiet to 63,6% i mężczyzn 32,3%.
- Pali regularnie 35,3% ludności kraju, z czego 29,6% codziennie, a tylko 5,7% okazyjnie.
- wśród mężczyzn pali regularnie 40,9%, a wśród kobiet 19,4%.
- W ostatnich 5 latach rzuciło palenie 15,1% polaków.
- Polska zajmuje II miejsce w Europie za Grecją;
- większość zaczyna palić przed ukończeniem 18 roku życia;
- Blisko 3 mln dzieci to bierni palacze.
Nowe kraje decydujące się na radykalne rozwiązania w kwestii palenia tytoniu.
Kraje, w których palenie jest częścią tradycji to:
- Turcja;
- Syria (restrykcje dotyczą nawet fajek wodnych).
W profilaktyce palenia tytoniu podejmuje się realizację takich zadań jak:
- egzekwowanie przestrzegania przepisów ustawy o ochronie zdrowia przed przed następstwammi używania tytoniu; ograniczenia palenia tytoniu wśród personelu ochrony zdrowia, nauczycieli;
- walka z paleniem wśród uczniów;
- wprowadzenie zwyczaju niepalenia w miejscach publicznych;
UE.
Dyrektywa UE z 2003 roku w sprawie reklamy wyrobów tytoniowych.'
- telewizyjna reklama i sponsorowanie wyrobów tytoniowych są zakazane dyrektywą;
- Telewizja bez granic.
W marcu 2004r. Irlandia stałą się pierwszym krajem na świecie, który wprowadził zadaz palenia w miejscach pracy.
- od 1 stycznia 2006 Belgia ma zakaz palenia we wszystkich zamkniętych miejscach pracy. Palenie będzie dozwolone tylko w wyznaczonych miejscach. Jednak pracodawcy nie są zobowiązani do tworzenia takich obszarów.
- Austria - prawo austriackie zakazuje palenia tytoniu w budynkach, które są otwarte dla publiczności.
- w dniu 27 kwiatnia 2007 roku Niemcy wprowadziły ustawę o zadazie palenia w autobusach, pociągach, taksówkach i budynkach federalnych od 1 września 2007, a jednocześnie zapewniając możliwość oddzielnych pokoi. Sprzedaż papierosów będzie zabroniona dla osób poniżej 18 lat.
Miażdżyca
- Choroba wieńcowa wraz z zawałem mięśnia sercowego;
- zaburzenie przepływu krwi;
-
Inne nazwy:
- Choroba niedokrwienna serca.
Występowanie.
- jest najczęstszym schorzeniem układu krążenia wśród ludzi żyjących w krajach wysokorozwiniętych
Kto choruje?
- mężczyźni w wieku 40 - 55 lat;
- wraz z wiekiem wzrasta zachorowalność wśród kobiet jak i mężczyzn.
Czynniki ryzyka:
Choroby:
- otyłość;
- cukrzyca;
- nadciśnienie tętnicze;
- niedoczynność tarczycy.
2. Zaburzenia metaboliczne:
- hipercholesterolemia;
- homocysteinemia;
- hipertriglicerydemia;
- niski poziom HDL.
3. Czynniki psychiczne (czasami negowane)
- stres;
- depresja;
- typ A osobowości.
Czynniki genetyczne:
- autosomalna, rodzinna hipercholesterolemia.
Ryzyko sercowo- naczyniowe - prawdopodobieństwo, że u danej osoby wystąpi choroba serca lub naczyń.
Badania, w któ®ych wykazano ryzyko sercowo-naczyniowe.
- Amerykańskie - Hamingham Heart Study;
- Niemieckie - PROCAM Study;
- Europejskie - SCORE (Systematic Coronary Risk Evaluation).
- Amerykańskie Boga Lussa.