Regulacja siedlisk i podział terenów budowlanych
Dotyczy działek siedliskowych, których granice uległy zniekształceniom wskutek wadliwie stawianych połów lub innych urządzeń inżynierskich, bądź też zostały w przeszłości w dowolny, a nieprawidłowy sposób
Ma ona na celu:
Zlikwidowanie załamań i wykrzywień granic
Nadanie przebiegów prostolinijnych
Poszerzenie lub zwężenie działek siedliskowych
Wchodzą tutaj następujące czynności:
Zaprojektowanie granic oddzielających blok terenów osiedlowych od innych gruntów
Wyprostowanie granic działek w bloku terenów osiedlowych z ewentualnym skorygowaniem szerokości i wielkości tych działek
Regulacja granic obrębów
Ma miejsce wtedy, gdy scaleniem objęte są minimum dwa obręby
Ma ona na celu:
Zlikwidowanie szachownicy gruntów gospodarstw indywidualnych tzw. różniczan poprzez skoncentrowanie gruntów rozrzuconych po różnych obrębach w tym obrębie, w którym znajduje się zagroda danego gospodarstwa
Zapewnienie prawidłowego ukształtowania gruntów ANR lub gruntów np. rolniczych spółdzielni produkcyjnych drogą przerzutu tych gruntów z jednego obrębu do drugiego, tak aby można było je racjonalnie wykorzystać i zagospodarować
Wyprostowanie granic zewnętrznych sąsiadujących ze sobą obrębów oraz likwidacje enklaw i półenklaw
Dostosowanie obrębów do przebiegu sieci kanałów i rowów melioracyjnych
Projektowanie granic kompleksów
Powinny one spełniać następujące warunki
Granice kompleksów powinny stanowić stałe elementy sytuacji terenowej tj. drogi, rzeki,, kanały, rowy, granice PKP, istniejące lub zaprojektowane i już niezmienne odcinki granic zewnętrznych obrębów.
Gdy istnieje dowolność w projektowaniu granic kompleksów z uwagi, gdy wyżej wymienione elementy nie występują, należy je tak zaprojektować, aby wartość szacunkowa nowo zaprojektowanych kompleksów w miarę możliwości równała się sumie wartości gospodarstw, których właściciele wyrażają życzenia zlokalizowania w nich swoich gruntów po scaleniu
Wielkość projektowanych kompleksów powinna wynosić, w zależności od warunków terenowych od 10 do 100ha, a ilość nowo projektowanych działek w jednym kompleksie powinna być nie większa niż 10
Kształt omawianych kompleksów powinny być zbliżone w miarę możliwości do prostokątów lub innych figur zapewniających racjonalny ich podział na działki o kształcie przeciwdziałającym erozji i pozwalających na prowadzenie na nich uprawy mechanicznej
Projektowanie powinno odbyć się z dokładnością nie mniejszą niż 1.100 wartości sumy działek które mają być zlokalizowane w kompleksie
Ustalenie wielkości potrąceń i sporządzenie bilansu projekt scalenia
W trakcie projektowania należy wyznaczyć teren przeznaczony na cele użyteczności publicznej tzn. będzie służył zaspokojeniu potrzeb gospodarczych, socjalnych, kulturalnych i innych ogółu mieszkańców danego obszaru.
Potrzeby te mogą mieć charakter lokalny lub ogólny
Do potrzeb lokalnych można zaliczyć:
Kopalnie żwiru, piasku i gliny, grzybowiska zwierząt, zieleńce, skwery, nowe drogi i ulice wiejskie nieleżące w ciągu dróg publicznych, itp.
Do potrzeb ogólnych:
Szkoły, sklepy, domy kultury, itp.
Grunty wydzielone dla tych terenów można uzyskać w dwojaki sposób:
Na cele użyteczności publicznej w drodze potrąceń od poszczególnych uczestnikó scalenia
Na cele ogólnej użyteczności – w drodze wywłaszczenia lub wykupu od właściciela lub z gruntów ANR
Wielkość potrąceń oblicza się poprzez
Zsumowanie na poszczególnych (nowe) potrzeby i pomniejszenie ich o wartość zlikwidowanych (starych) dróg i użyteczności, które w wyniku scalenia są likwidowane
Jeżeli wartość potrąceń tak wyliczona będzie miała ujemną wartość, oznacza to, że wartość gruntów pod nowymi użytecznościami jest mniejsza niż byłą w stanie przed scaleniem, wówczas powstałą różnice należy przekazać gminie lub ANR
Jeżeli natomiast będzie miała znak dodatni, oznacza to, iż wartość gruntów pod użytecznościami w nowym stanie jest większa i należy dokonać potrąceń poszczególnym uczestnikom scalenia
Potrąceń dokonuje się – proporcjonalnie do wkładu – wszystkim uczestnikom scalenia i dlatego należy obliczyć tzw. współczynnik potrąceń, który jest procentowym stosunkiem wartości potrąceń do ogólnej wartości gruntów uczestników scalenia
K=(P/W)*100%
gdzie :
K – współczynnik potrąceń w %
P – ogólna wartość potrąceń
W – wartość gruntów uczestników scalenia
Wstępny projekt gospodarczy ustala się przeznaczenie poszczególnych kompleksów gruntów na różne cele – USTAWKA
Zadanie:
Określenie szczegółowej lokalizacji gruntów poszczególnych gospodarstw oraz liczby i kształtu działek z uwzględnieniem szeregu warunków matematycznych i ekonomicznych oraz życzeń rolników
Kryteria wyboru lokalizacji gruntów poszczególnych gospodarstw
Czynniki, które powinny być brane pod uwagę:
Życzenia rolników co do miejsca lokalizacji gruntów
Strukturę i rozmieszczenie gruntów i użytków gospodarstwa w starym stanie (przed zabiegiem urządzenioworolnym)
Istniejącą strukturę i rozmieszczenie użytków w kompleksach przedzielonych do gospodarstw indywidualnych
Położenie działki siedliskowej
Życzenia rolników:
Uwzględnienie opinii zainteresowanych rolników polega na zgłaszaniu przez poszczególnych rolników propozycji odnośnie
Miejsca lokalizacji wydzielanego ekwiwalentu
Zmiany dotychczasowej struktury użytków, klas
Kompleksów rolniczej przydatności gruntów
Liczby działek
Wydłużenia działek, itp.
Zbyt dużo szczegółowych życzeń może skomplikować rozwiązanie peojektu. Częśc postulatów rolników nie jest często możliwa do zrealizowania. W szczególności dotyczy to przypadków gdy
Większość rolników chce, aby nowo wydzielone im grunty znajdowały się w tym samym miejscu
Wielu rolników życzy sobie zmiany użytków lub przydatności gruntów w tym samym kierunku, chcąc np. zwiększyć powierzchnię TUZ kosztem gruntów ornych, a pozostali rolnicy nie postulują zmian w użytkach, czy przydatności gruntów, które mogłyby kompensować te życzenia
Życzenia większości rolników są zbieżne co do lokalizacji ich gruntów w konkretnej strefie odległościowej np. bardzo blisko osiedla
Istotne jest, aby zbierając propozycje lokalizacji gruntów uzyskać kilka wariantów życzeń od każdego rolnika, które mogą być realizowane w określonej kolejności tj. jeżeli nie jest możliwe zlokalizowanie gospodarstwa w miejscu określonym pierwszym, należy wydzielić grunty tego gospodarstwa zgodnie z życzeniem drugim lub trzecim
Rozmieszczenie gruntów przed zabiegiem urządzenioworolnym
Decyduje ono o lokalizacji nowo wydzielonych gruntów, gdyż:
Rolnicy są przyzwyczajeni do dotychczasowej lokalizacji gruntów
Znają ich właściwości uprawowe i przydatność rolniczą
Ponosili dotychczas nakłady na podniesienie kultury gleby oraz jej zdolności produkcyjnej np. poprzez oczyszczenie z kamieni, odkrzaczenie, wykarczowanie, zmeliorowanie, zdrenowanie, odchwaszczenie, itp.
Z tych względów nowo wydzielane grunty należy lokalizować:
W miejscach, gdzie przed zabiegiem występowały one w w największej ilości (chyba że rolnicy życzą sobie inaczej)
Należy uwzględniać strefy odległościowe – jeżeli ok. 50%lub więcej powierzchni gruntów znajdowało się przed zabiegiem w określonej strefie, to po zabiegu powinien on znaleźć się w tej samej strefie, jeżeli grunty położone były w kilku strefach to podstawowy areał gruntów powinien znaleźć się w strefie pośredniej
Należy lokalizować areał w miejscu występowania największej działki
Zwrócić uwagę na rzeźbę terenu – ze względu na zróżnicowanie gleb w tych terenach oraz na silną erozję wodną – oraz lekkość gleb
Przydatność rolnicza gleb przed zabiegiem urządzenioworolnym
Przydzielenie tych samych kompleksów w nowym stanie nie jest możliwe, dlatego należy rozwiązać to sposobem przybliżonym
W tym celu wyróżnia się 3 grupy kompleksów o zbliżonej przydatności:
A – kompleksy 1, 2, 4. Gleby tej grupy kompleksów są w zasadzie uniwersalne można nie nich uprawiać większość roślin rolniczych i otrzymywać wierne, dość wysokie plony
B 0 kompleksy 5 i 6
C – kompleksy 8 i 9 – wspólną cechą tych gleb jest ich okresowa lub trwała podmokłość
Oddzielnie należy traktować gleby zawarte w kompleksach
3 – pszennym wadliwym – ze względu na okresową suchość mają ograniczone możliwości uprawy
7 – żytnim najsłabszym – ze względów przyrodniczych i ekonomicznych można na nich niektóre rośliny uprawiać tylko na zielony nawóz
Suma powierzchni kompleksów glebowo-rolniczych, których gospodarstwo nie posiadało przed zabiegiem, nie przekraczało po zabiegu +20% ogólnej powierzchni gruntów gospodarstwa
Stosunek procentowy użytków i klas przed zabiegiem urządzenioworolnym
Jeśli rolnik nie postuluje zmiany dotychczasowego charakteru produkcyjnego swego gospodarstwa, powinny być zachowane dotychczasowe proporcje rodzajów i jakości poszczególnych użytków rolnych tj. gruntów ornych i TUZ oraz ich rodzaju i zdolności produkcyjnej z odpowiednią dokładnością
Zakłada się, że stosunek procentowy użytków zielonych do gruntów ornych w trakcie przeprowadzania zabiegu może być naruszony maksymalnie o 20%
Podobnie jest ze strukturą klas, gospodarstwa, które przed zabiegiem mogły grunty w grupach klas o zbliżonej produktywności, w tych samych grupach klas ekwiwalent powinny otrzymać.
Można wyróżnić następujące klasy
W gruntach ornych
Grunty bardzo dobre – I, II i IIIa
Grnty dobre – IIIa, IVa, IVb
Grunty słabe – V i VI
W TUZ
Grunty bardzo dobre – I i II
Grunty dobre – III, IV
Grunty słabe – V i VI