Współczynnik gotowości technicznej Gr= DSpr : D (DSpr – dni, w których pojazd jest sprawny , D – ogólna liczba dni w rozpatrywanym okresie)
Współczynnik wykorzystania czasu pracy WD = C : Ct ( C- czas pracy pojazdu bez postoju, Ct – czas rozpatrywany pracy)
Eksplantacja inaczej użytkowanie pojazdu samochodowego nazywamy zespół czynności umożliwiających wykorzystania zadań transportowych lub specjalnych zadań. Czynności eksploatujące dzielimy na czynności techniczne prowadzenia pojazdu, czynności mające na celu utrzymanie taboru samochodowego w dobrym stanie np. przeglądy czynności administracyjne
Do eksploatacyjnych charakterystyk samochodów zaliczamy takie wielkości podstawowe wymiary (długość, szerokość, wysokość rozstaw osi) ; masę (własną pojazdu, maksymalną, całkowitą, ładowność) prędkość (maksymalną, użytkową, ekonomiczną)
Wskaźniki techniczno-eksploatacyjne charakteryzujące organizację transportu współczynnik wykorzystania przebiegu – stosunek przebiegu samochodu z ładunkiem do całkowitego przebiegu w rozpatrywanym okresie, współczynnik wykorzystania ładowności – stosunek masy przewożonego ładunku do ładowności samochodu, współczynnik wykorzystania samochodu
Łatwość prowadzenia – zależy od sprawności działania mechanizmów sterowania poszczególnymi zespołami
Łatwość obsługi technicznej – zależy od liczby zespołów wymagających obsługi oraz od łatwości dostępu do nich
Wpływ warunków eksploatacji na stan techniczny samochodu : warunki drogowe, warunki klimatyczne, charakter eksploatacji – warunki ruchu samochodu, sposób prowadzenia samochodu – możliwie płynne prowadzenia pojazdu
Obowiązkowe wyposażenie pojazdu dopuszczające go do ruchu po drogach publicznych określają przepisy ministra właściwego do spraw transportu
Warunki techniczne jakim powinien odpowiadać pojazd określa najaktualniejsze rozporządzenie ministra infrastruktury z 2002r Dz. U. nr 32 poz 262 – dziennik ustaw nr 32 pozycja 262. Rozporządzenie określa : wymiary, masy, naciski pojazdu
W rozporządzeniu są określone następujące dane dotyczące pojazdu wymiary masy i nacisku(dł pojedynczego pojazdu do 12m, pojazd z naczepą do 18,75m, pojazd członowy do 16,5m) warunki techniczne pojazdu przystosowanego do ciągnięcia przyczepy; obowiązkowe wyposażenie ; rodzaj świateł (drogowe, mijania, kierunkowskazy, stopu, cofania, odblaskowe) warunki techniczne jakimi powinny odpowiadać hamulce; warunki dodatkowe dla autobusów; warunki dodatkowe dla taksówek; warunki dodatkowe dla samochodu uprzywilejowanego; warunki dla pojazdu zasilonego gazem, warunki dla pojazdu do nauki jazdy egzaminacyjnego
Do oznakowań poziomych i pionowych dróg zaliczamy znaki drogowe i wszelkiego rodzaju oznaczenia dróg i infrastruktury drogowej. W śród znaków drogowych rozróżniamy następujące grupy znaków ostrzegawcze, zakazu, nakazu, informacyjne
Badania homologacyjne mają na celu sprawdzenie wybranych cech i właściwości pojazdów zwłaszcza związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego i ochroną środowiska, z wymaganiami zawartymi w obowiązujących przepisach i normach. W rezultacie pozytywnego wyniku badań homologacyjnych obiekt badań uzyskuje tzn świadectwo dopuszczalności typu tzw świadectwo homologacji uprawniające do użytkowania pojazdów danego typu na obszarze kraju, w którym obowiązują przepisy i normy uwzględnione poprzez badań
Badania na znak jakości mają na celu ocenę i zakwalifikowanie pojazdów lub zespołów pod względem ich jakości, Badania mają najczęściej charakter porównawczy
Badania kontrolne odbiorcze, okresowe. Wymienione badania zaliczamy do badań kwalifikacyjnych.
Trwałość samochodu jest to czas jego poprawnej pracy do uszkodzenia lub przebieg po jakim to uszkodzenie następuje. Zwykle przyjmuje się że trwałość całego samochodu jest określona jego przebiegiem do naprawy głównej, a w przypadku eksploatacji opartej na wymianie zespołów – przebiegiem do naprawy głównej silnika.
Niezawodność środku transportu jest to prawdopodobieństwo, że wyrób będzie prawidłowo spełniał swoje zadania przez określony przebieg w określonych warunkach użytkowania. Niezawodność może być oceniana tylko w odniesieniu do pewnej liczby pojazdów lub innych zespołów.
Obsługa – określenie czynności wykorzystane przy pojeździe mające na celu przygotować pojazd do dalszej eksploatacji. Prawidłowo wykonana obsługa i w odpowiednim czasie pozwala na odpowiednio długi bezawaryjny przebieg
Naprawa- czynności mające na celu przywrócić sprawność pojazdu, Może być planowana lub nieplanowana
Rodzaje obsług : Obsługa w dniu użytkowania (obsługa przed wyjazdem , obsługa codzienna)Obsługa sezonowa (obsługa zimowa, obsługa letnia) obsługa przebiegu po określonym (obsługa techniczna nr 1; obsługa techniczna nr 2; itd.) obsługa specjalna( obsługa przed pokonaniem przeszkody wodnej, obsługa przygotowująca do eksploatacji w skrajnych warunkach atmosferycznych)
Metoda organdeptyczna – to metoda oceny stanu technicznego przy użyciu zmysłów.
Metoda przyrządowa – aby dokładnie ocenić stan techniczny pojazdu i jego poszczególnych podzespołów należy użyć specjalistycznych przyrządów i urządzeń układ hamulcowy, sprawność amortyzatorów, układ kierowniczy, wywarzanie kół, stan techniczny silnika
Spedycja – to zorganizowane przemieszczenia ładunków przy zastosowaniu odpowiednio dobranych środków transportu. To wszystkie czynności potrzebne do bezpiecznego terminowego i ekonomicznego przesłania ładunków z wyjątkiem samego przewozu
Struktura procesu produkcyjnego – na rynku usług transportowych zamawiający usługę to producent lub dysponujący masą towarową z reguły nie zna specyfiki transportu, spedytor to nadający do transportu masę towarową przewoźnik to osoba prawna lub fizyczna której celem działania jest organizacja przemieszczenia ładunków. Spedycja nie jest transportem a spedytor nie transportuje ładunków lecz zajmuje się zorganizowaniem transportu
Czynności spedycyjne poradnictwo spedycyjne ( udzielenie fachowych porad w sprawach transportu) przygotowanie ładunku do transportu (pakowanie, sortowanie, liczenie, mierzenie, znakowanie) konsolidowanie ładunków i zbieranie drobnych partii ładunków w jednostki większe tzw przesyłki zbiorcze i procesu odwrotny dostarczenie ładunku do miejsca załadunku na główny środek transportu sporządzanie oraz kompletowanie dokumentów transportowych i innych zawieszenie umów o przewóz z przewoźnikami oraz innymi przedsiębiorstwami wykonującymi określone usługi techniczno – wykonawcze na rzecz ładunku składowanie transportu ubezpieczenie transportu opieka nad ładunkiem w czasie przewozu przyjmowanie lub przekazywanie ładunków przewoźnikowi awizowanie czyli informowanie zleceniodawcy o bieżącym stanie i miejscu pobytu ładunku na trasie
Funkcje wykonawcze przez spedytorów transportowo-doradcze; transportowo-dokumentacyjne; transportowo-wykonawcze; transportowo-organizacyjne; transportowo-bankowe
Spedytor technolog przemieszczenie i składowanie ładunków organizacja przewozów kontenerowych, organizacja przewozów ładunków ciężkich i ponadgabarytowych, organizacja przewozów ładunków niebezpiecznych, organizacja usług czasowego magazynowania ładunków z uwagi na jego operatywne wyłączenie z procesu transportowego
Spedytor operator środków i urządzeń transportowych organizowanie cało-pojazdowych przewozów samochodowych, organizowanie wykonawstwa usług ładunkowych i przeładunkowych , organizowanie obsługi transportowej wyładowani publicznych przede wszystkim na styku transportu kolejowego – transport samochodowy, organizowanie kompleksowych systemów wykorzystania powrotnych przebiegów taboru samochodowego, organizowanie usług magazynowania
Przedsiębiorstwem transportowym można nazwać każdą zorganizowaną postać podażową strony rynku usług przemieszczania, charakteryzujące się osobliwą nazwą i dającą się identyfikować specyficznym produktem nazywanym usługą transportową.
Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych z 1981r wyłączyło ustawe przy państwowych przedsiębiorstwach PKP( Polskie koleje państwowe) PLL LOT( polskie linie lotnicze LOT) PPL( polskie poty lotnicze)a
Przedsiębiorczość w dziedzinie transportu może być prowadzona w postaci wewnętrznych jednostek organizacyjnych oraz organizacji samorządowych. Biorąc pod uwagę uniwersalne reguły monitorowania należy stwierdzić, że każde przedsiębiorstwo transportowe charakteryzujące się dwoma grupami cech : sposobami wyodrębnienia odrębność ekonomiczna i prawna odrębność ekonomiczna plprzedsiębiorstwa transportowego tworzy skoncentrowana wielkość zasobów rzeczowych, finansowych pracy i informacji, jakie posiada i jakimi dysponuje badany podmiot. Odrębność prawna przedsiębiorstwa transportowego uzależniona jest od możliwości wchodzenia w związki gospodarcze. Sposobami działania przedsiębiorstwa transportowego jest sposób gospodarowania, który dotyczy wewnętrznego sposobu wykorzystania zasobów przedsiębiorstwa, które dotyczy zewnętrznego działania
Rodzaj wyodrębnienia/ Rodzaj działania | Sposoby gospodarowania | Sposoby zachowania |
---|---|---|
Odrębność ekonomiczna | Ekonomika przedsiębiorstwa transportowego | Diagnozowanie przedsiębiorstwa |
Odrębność prawna | Zarządzanie przedsiębiorstwa transportowego | Funkcjonowanie przedsiębiorstwa |
Klasycznym podziałem tzw gałęziowym jest dominujący w nich środek transportowy. Z tego podziału wywodzą się przedsiębiorstwa : transportu kolejowego, lotniczego,morskiego,samochodowego,wodno-śródlądowego,komunikacji miejskiej. Różnorodność w gospodarowaniu i zachowaniu przedsiębiorstwa transportowego wynika z infrastruktury transportowej, które przekładają się na odmienne techniki pracy. Różnej pracochłonności przy tworzeniu usług różnymi środkami przewozowymi co ma wpływ na wielkość zatrudnienia i wynagrodzenia. Rozdzielczych obszarów obsługiwania popytu rynkowego, a więc odpowiedniego kształtowania oferty usług przewozowych
Właściwa organizacja eksploatacji pojazdów samochodowych umożliwia maksymalne wykorzystanie czasu, w którym pojazd pozostaje w dyspozycji jednostki transportowej. Miernikiem wykonania tych zadań przez personel obsługujący jest współczynnik gotowości technicznej pojazdu Att = Dpl : D0 (Dpl – dni w których pojazd jest pełnosprawny technicznie; D0 – rozpatrywany okres dni; Att – współczynnik gotowości technicznej pojazdu). Jeżeli odnosimy ten współczynnik do pewnej określonej liczby n pojazdów to współczynnik przyjmuje postać Atn = suma Dpl : n * D0(Dpl – dni w których są sprawnie technicznie poszczególne pojazdy; n- liczba pojazdów; D0- rozpatrywany okres dni)
Zużyciem – nazywamy zmiany zachodzące w elementach maszyn, będące wynikiem normalnej ich pracy, a więc przede wszystkim długo trwałego tarcia współpracujących części wysokiej temperatury oraz korozji
Uszkodzeniem - nazywamy zmiany wymiarów geometrycznych części lub własności fizyko-chemicznych jej materiału uniemożliwiające dalszą prace. Uszkodzenie może być skutkiem nadmiernego zużycia lub wywołane czynnikami zewnętrznymi. Zużycie lub uszkodzenie elementu przy którym nie nadaje się on już do naprawy nazywamy zniszczeniem. Zużycia można podzielić na zużycia normalne czyli takie które nie przekraczając wartości przeciętnie spotykanych w eksploatacji oraz zużycia przyśpieszone osiągające daną wartość po krótszym czasie niż ma to miejsce podczas normalnej pracy. Najczęściej spotykanymi przyczynami zużycia przyspieszonego są niewłaściwe warunki użytkowania, obsługi technicznej i napraw.