Temat : Gąbki i parzydełkowce
Cele lekcji:
-uczeń wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do parzydełkowców oraz identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela wymienionej grup na podstawie obecności tych cech;
Gąbki to zwierzęta o prostej budowie, które żyją na dnie oceanów i mórz. Najczęściej tworzą kolonie. Ciała gąbek mają kształt worka, rurki lub kielicha z otworem u góry. Składają się z wielu luźno ułożonych komórek. Niektóre z nich są zaopatrzone w wici. Ruchy tych organelli wywołują przepływ wody wewnątrz ich ciała.
Odżywiają się drobnym pokarmem zwierzęcym oraz szczątkami organicznymi. Pobierają je wraz z wodą, z której pozyskują również tlen potrzebny do oddychania.
Większość gąbek wytwarza szkielet wewnętrzny w formie igieł wapiennych. Niektóre mogą wykorzystywać krzemionkę do budowy swego ciała. Wytworzony z nich szkielet jest delikatny.
Odgrywają ogromną rolę w środowisku i gospodarce człowieka. Odżywiając się oczyszczają wodę ze szczątków organizmów. Obecność gąbek w wodzie świadczy o wysokim stanie czystości wód.
Parzydełkowce
Parzydełkowce występują głownie w wodach słonych, zarówno ciepłych jak i zimnych. Mogą żyć pojedynczo lub tworzyć kolonie. Mają prostą budowę i duże zdolności regeneracji. Nawet niewielki kawałek ciała wystarczy do odtworzenia całego organizmu. Parzydełkowce występują w dwóch formach : osiadły- polip lub swobodnie pływająca- meduza. Postacie te cechuje promienista symetria ciała. Obie formy parzydełkowców na swoich czułkach posiadają liczne komórki parzydełkowe zwane też parzydełkami.
Polip kształtem przypomina dwuwarstwowy worek przymocowany do podłoża, tzw. Stopą. W jego wnętrzu jest jama chłonąco-trawiąca. Prowadzi do niej otwór, który pełni jednocześnie funkcje otworu gębowego i odbytowego. Otaczają go specjalne wyrostki – czułki. Porusza się wykonując przewroty ( ruch koziołkowy)
Meduza wyglądem przypomina klosz lub parasol. Jej otwór gębowy znajduje się na spodniej stronie ciała i jest otoczony licznymi czułkami. Porusza się ruchem odrzutowym, wyżucając wodę spod parasola.
Budowa wewnętrzna parzydełkowców.
Ciało parzydełkowców jest złożone z dwóch warstw komórek. Warstwę okrywającą stanowi ektoderma, a wnętrze wyściela endoderma. Każda z ich zbudowana jest z jednego nabłonka. Między nimi znajduje się galaretowata substancja nie zawierająca komórek zwana mezogleą.
Rozmnażanie
Systematyka
Temat : pierścienice
Cele: uczeń wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikować organizm do pierścienic.
Cechy pierścienic:
- Zamieszkuj wody słodkie, słone i gleby. ( gdzie mieszkają?)
-Podział ciała na pierścienie = segmenty = metamery. ( co możecie zauważyć w budowie zewnętrznej ciała pierścienic? Z czego są zbudowane?)
- Ciało wydłużone , obłe, pokryte worem skórno – mięśniowym. ( jaki kształt ma ich ciało? Czym jest pokryte? Jakie jest? I dla czego ?)
- Rozpoczyna się proces wyodrębniania głowy. ( czy możemy odróżnić głowe od reszty ciała?)
- Poruszają się za pomoc szczecinek (parapodiów) – 4 pary w każdym segmencie.( jak myślicie w jaki sposób się poruszają ?)
- Zamknięty układ krwionośny (krew krąży w naczyniach krwionośnych , nie wylewa się do jam ciała
- Wymiana gazowa całą powierzchnią ciała. (powiedzieliśmy że przykładem jest dżdzownica ona żyje w glebie? jak sądzicie jak ona oddycha ?)
- Drabinkowy układ nerwowy – składa się ze zwoju
2. cechy dżdżownicy:
- brak oczu,
- Są obojnakami, zapłodnienie krzyżowe, rozwój prosty,
- posiadają siodełko w którym znajdują się gruczoły uczestniczące w rozrodzie.
Dżdżownice są saprofitami, żywią się martwymi szczątkami roślin i zwierząt.
Pijawka
Pijawka lekarska żywi się krwią kręgowców. Jest półpasożytem, gdy żeruje na
swoich żywicielach czasowo. Ma przyssawki po obu końcach ciała. Wydziela
substancję zapobiegając krzepnięciu krwi – hirudynę prze gruczoły przewodu
pokarmowego. Ma jelito z bocznymi kieszeniami, w których przechowuje krew i
dlatego długo może wytrzymać bez pobierania pokarmu (nawet 2 lata).
Niektóre pijawki są drapieżnikami.
Znaczenie pierścienic:
a) dżdżownice
- Drążą korytarze umacniane śluzem, korytarzami do korzeni roślin dostają się
powietrze wraz z tlenem i woda.
- Wciągają w korytarze opadłe liście, które gnijąc poprawiaj żyzność gleby.
- Mieszaj poszczególne warstwy gleby i spulchniaj j i poprawiaj jej strukturę.
b) pijawki
- niektóre pijawki ( pijawki lekarskie) wykorzystuje się w celach leczniczych