Zarządzanie ryzykiem

dr Jerzy Gwizdała

7.30 Konsultacje: poniedziałki 15.30 - 16.30, można zaliczyć ustnie na konsultacjach

Zaliczenie - pytania jednokrotnego wyboru na slajdach,

egzamin na inteligencję, czasami trzeba napisać, że żadna z odpowiedzi nie jest prawidłowa

Ma być zerówka na ostatnich zajęciach -

wpisuje ocenę wyższą niezależnie czy to ocena z zerówki czy z pierwszego terminu

Poprawa jest ustna

Przepisuje 4,5 i 5 z ćwiczeń

Program wykładów:

• Kontrola zarządcza i jej rola w przedsiębiorstwie

• Miejsce ryzyka kontroli zarządczej

• Teoretyczne podstawy zarządzania ryzykiem

• Teoretyczne podstawy pomiaru ryzyka

• Pojęcie i rodzaje ryzyka

• Wpływ zarządzania ryzykiem na wartość przedsiębiorstwa

• Wartość narażona na ryzyko

• Pomiar ryzyka

• Ryzyko rynkowe

• Ryzyko kredytowe

• Ryzyko operacyjne

• Ryzyko kapitału

• Ryzyko płynności

• Ryzyko wypłacalności

• Ryzyko stóp procentowych

• Ryzyko utraty reputacji

• Ryzyko prawne

• Ryzyko zaniechania i lenistwa

• Ewolucja instrumentów zarządzania ryzykiem

• Ograniczanie ryzyka, optymalizacja, administrowanie/zarządzanie ryzykiem

24.02.16r.

-> Pojęcie kontroli zarządczej

Ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawe, efektywny, oszczędny i terminowy.

Pojęcie kontroli zarządczej

• Kontrola wewnętrzna

• Kontrola finansowa

• Kontrola zewnętrzna

• Nadzór

• Kontrola instytucjonalna

23.03.16r.

Określanie celów i zadań

• W co najmniej rocznej perspektywie

• Wskazanie jednostki, komórki lub osoby odpowiedzialnej za wykonanie

• Wskazanie zasobów przeznaczonych do realizacji celów i zadań

• Przypisanie wyznaczonych mierników

• Opracowanie systemu monitorowania

Cele i zadania jednostki

Liczba celów ogólnych - niewielka

Cele szczegółowe - uzupełnieniem zawierają:

• termin graniczny

• przypisane zadania

• mierniki

Zadania zawierają:

• termin graniczny

• mierniki

Ocena realizacji celów i zadań

Kryteria:

• oszczędności

• efektywności

• skuteczności

Ryzyko

Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń, które mogą mieć wpływ (negatywny i pozytywny) na osiągnięcie zamierzonych celów lub powodują odchylenia od oczekiwanych stanów.

Odnosi się zawsze do przyszłych zdarzeń, a szacowane jest projekcją w przyszłość.

Proces identyfikacji ryzyka uwzględnia także ryzyko utracenia korzyści związanych z pojawiającymi się szansami, których organizacja może nie wykorzystać.

NIE ISTNIEJE DZIAŁANIE BEZ RYZYKA.

TWIERDZENIA, IŻ "W MOJEJ JEDNOSTCE/DZIAŁANIU NIE MA RYZYKA" - JEST NIEPRAWDZIWE

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM

Zarządzanie ryzykiem należy do obowiązków kadry kierowniczej i powinno być nieodłącznym elementem zarządzania działalnością jednostki.

Poziomy zarządzania ryzykiem

• Strategiczny - poziom zarządu firmy

• Operacyjny

• Projektu

Zarządzanie musi być zintegrowane, aby poszczególne poziomy wspierały się, a strategia zarządzania ryzykiem organizacji jest prowadzona z góry i obsadzona w zwykłych rutynowych procedurach i działaniach organizacji.

Zalety zarządzania ryzykiem

• Koncentracja na najważniejszych problemach

• Planowe działanie

• Zapobieganie zamiast naprawy

• Sukces zamiast porażki

• Obniżenie kosztów

• Przejrzystość zasad w odniesieniu do ryzyka

• Poprawa przepływu informacji

• Wykorzystanie szans

20.04.2016r.

Pojęcie procedury

• Normowany przepisami, zwyczajami sposób prowadzenia, załatwienia sprawy

• Jest planem kolejnych czynności, które może wykonywać konkretny człowiek

Najczęściej definiuje przebieg wydzielonego fragmentu działalności określanego jako proces.

Wymogi UE do procedury

Procedury powinny przyjąć formę pisemną, dla programów współfinansowanych ze środków unijnych zalecana jest forma podręcznika, gdzie powinien zostać określony co najmniej:

• podział zadań - związanych z programem pomiędzy poszczególne komórki tej jednostki oraz członków jej kierownictwa i inne osoby funkcyjne

• zakres czynności i odpowiedzialności - na stanowiskach związanych z wykonaniem poszczególnych zadań

• opis - związany z wykonywaniem wszystkich zadań określający niezbędne czynności komórki i stanowiska odpowiedzialnego za ich wykonanie oraz terminy realizacji

• listy kontrolne (check list) - określające szczegółowy zakres porównania stanu faktycznego z pożądanym

• zasady obiegu dokumentów programowych i finansowych

• instrukcje prowadzenia ewidencji, baz danych oraz sporządzania sprawozdań
  

Forma procedur

• Wymagana: forma pisemna (zawsze?)

• Dozwolona: graficzna, tekstowa, tabelaryczna, mieszana

• Najczęściej przypisana do odpowiedniego aktu wewnętrznego lub stanowiąca część podręcznika procedur

Dostępność procedur kontroli

• Komórka organizacyjna gromadząca wszystkie akty wewnętrzne regulujące funkcjonowanie sądu

• Dostępność dla upoważnionych pracowników, którym jest niezbędna do wykonywania obowiązków

Nadzór

Kryteria standardu:

• oszczędność

• efektywność

• skuteczność realizacji

Wprowadzono procedurę:

• rejestrowania

• analizowania

• wprowadzania działań naprawczych

• raportowania przypadków odstępstw od procedur

• informacji zwrotnej

Ciągłość działalności

• Identyfikacja obszarów strategicznych

• Wdrożenie mechanizmów służących utrzymaniu ciągłości działalności

• Analiza ryzyka obszarów strategicznych pod kątem ciągłości działalności

Ciągłość działalności

Przewidywanie i reagowania na rutynowe zmiany warunków:

• rotacja pracowników

• zmiany organizacyjne

• rotacja kadry zarządzającej ZARZĄDZANIE ZMIANĄ

• nowe systemy informatyczne

• zmiany prawne

• nowe programy badawcze

Plan awaryjny

Opracowany dla:

• systemów informatycznych

• systemów energetycznych

• krytycznych procesów i operacji

Plany są okresowo oceniane i jeżeli to konieczne, poprawiane.

04.05.16r.

Przyczyny występowania ryzyka bankowego

Zewnętrzne:

Czynniki ogólnogospodarcze:

• koniunktura gospodarcza, inflacja

• deficyt budżetowy

• polityka fiskalna

• polityka banku centralnego

Czynniki społeczno-gospodarcze:

1) Potencjał ludnościowy rejonu

• liczba i struktura gospodarstw domowych

• skłonność do oszczędzania

• stopa bezrobocia

2) Potencjał gospodarczy rejonu

• liczba podmiotów gosp. działających w rejonie

• stopień zadłużenia podmiotów

• skala podejmowanych inwestycji

3) Konkurencja na rynku usług bankowych

• liczba instytucji finansowych działających na rynku

• wielkość oferty banków konkurencyjnych

• jakość obsługi

Czynniki polityczne

• Stabilność sytuacji politycznej

• Zmiana rządu

Tendencje na międzynarodowych rynkach finansowych

• globalizacja rynków finansowych

• nowe instrumenty finansowe (deretywy)

• informatyzacja usług bankowych (technologia informatyczna)

Wewnętrzne:

- Zła jakość aktywów i pasywów – brak stabilnej bazy depozytów

• wysokie odsetki płacone od depozytów

• zła struktura ilościowa i jakościowa kredytów

• wzrost aktywów objętych podwyższonym ryzykiem

- Niewłaściwa polityka kredytowa

• zbyt liberalna polityka kredytowa

• błędna ocena zdolności kredytowej klientów

- Zbyt szybka ekspansja

• za wysokie obciążenie kosztami tworzenia nowych oddziałów i szkolenia personelu

• brak przygotowania do wprowadzenia nowych instrumentów finansowych

- Brak lub słaby marketing

• niedostosowanie oferty usług do potrzeb rejonu

• niewłaściwa lokalizacja

• mało elastyczna polityka cenowa

• brak nowych usług bankowych

- Niskie kwalifikacje kadry

- Wadliwe systemy kontroli wewnętrznej

- Działania przestępcze