POLITYKA ZSRR W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM
LATA DWUDZIESTE
- nasilenie się represji w stosunku do społeczeństwa, podczas wojny domowej w Rosji oraz reżimu Lenina i Trockiego
- Alianci: rozlokowanie wojsk na terenach ZSRR
- Amerykanie nie chwili angażować się w rosyjską wojnę domową
- Alianci: blokada Rosji
- Międzynarodówka Komunistyczna (Komintern) - organ mało elastyczny, odzwierciedlał pragnienia Lenina na rozszerzenie się rewolucji, podzielał rozwój rewolucji, później rozłam Kominternu
- Rosja - I komunistyczne państwo na świecie
- Po śmierci Lenina - Komintern skazany na klęskę, ale Zinowiew walczył o władzę - jego upadek
- Potem był Bucharin - podobny los
- Stalin odchodzi od głównego nurtu ugrupowań socjalistycznych
- niemieccy komuniści ( KPD) za rozkazem Stalina mieli zniszczyć Partię Socjaldemokratyczną (SPD)
- Komintern: komuniści przenikną do burżuazyjnych partii socjalistycznych i przejmą kontrole nad związkami zawodowymi, odegrają ważną rolę w ruchach antykolonialnych. Istnienie Kominternu sprawiało, że polityka zagraniczna ZSRR stawała się 2znaczna - 2 polityki : oficjalna (pokojowa koegzystencja), tajna
Komintern był symbolem ruchu międzynarodowego
- koniec wojny: upadek cesarstwa Austro-Węgier i monarchii niemieckiej
- Niemcy : silny ruch socjalistyczny
Uznali, że zostali kozłami ofiarnymi oskarżonymi o rozpętanie wojny. Dawno nie toczyły się tam konflikty zbrojne, za wyjątkiem wtargnięcia wojsk rosyjskich
- Niemcy umożliwiły Leninowi powrót do Rosji
- po zakończeniu I wojny światowej, tylko Czechosłowacja była państwem demokratycznym
- wojna polsko - radziecka (Piłsudski vs. Tuchaczewski)
- Polacy od 1795 pozbawieni byli państwowości - polakom udało się odzyskać wiele straconych ziem rozdartych po traktacie ryskim z 1921
- ZSRR zachęcało do działalności wywrotowej na terenie polski: KPP - Komunistyczna Partia Polski
Rosja Radziecka nie mogła się pogodzić ze stratami ziemskimi
- 02.1921 - układ o przyjaźni z Iranem i Afganistanem + 03.1921 Turcja
- USA po I wojnie światowej : politykę izolacjonizmu
- ZSRR chciało koniecznie znaleźć nowych partnerów aby odnowić politykę zagraniczną
- Międzynarodowa Konferencja Gospodarcza w Genui - 04.1922 (Rosja - Gieorgij Cziczerin- chciano odnowić kontakty handlowe po wojnie domowej)
16.04.1922 - porozumienie w Rapallo - Rosja i Niemcy nawiązują współpracę gospodarczą
- Rosja udzieliła Niemcom pozwolenia na testowanie broni na ich terytorium - niezgodne z traktatem wersalskim
5.11.1921 - rozszerzenie traktatu z Rapallo - w Berlinie
24.04.1926 pakt berliński - umowa o neutralności
- Rosja i Niemcy aktywnie współpracowały
- Cziczerin (za namową Lenina i Stalina ) - postawa antybrytyjska
Do 1924 Francja i Anglia były wrogo nastawione do rządów Rosji
- ZSRR zaczynało stosować “pokojowe współistnienie”
1924 - śmierć Lenina - ZSRR nawiązuj stosunki dyplomatyczne z Wielką Brytanią
05.1924 - układ ZSRR z Chinami - ZSRR zachowuje trochę kontroli + uznanie niepodległości Chin
01.1925 - odnowienie stosunków z Japonią
- na pocz. 1925 zdawało się, że Rosja stanie się ważnym partnerem handlowym dla Zachodu, ale nie było to takie oczywiste
- 4.05.1926 - strajk generalny ogłoszony przez brytyjskie związki zawodowe - zaskoczenie w Rosji - oskarżenie Rosji o ingerencję w sprawy wewnętrzne Wielkiej Brytanii - Churchill kończy strajk
- pod koniec 1924 do władzy doszli konserwatyści, którzy zrezygnowali ze współpracy z ZSRR
- 27.05.1927 - brytyjska policja dokonuje przeszukania w londyńskim biurze Arkosu - radzieckiego przedstawiciela handlowego - znaleziono liczne materiały propagandowe. + oskarżenia o szpiegostwo
- Koniec stosunków Wielkiej Brytanii z ZSRR
- izolacja ZSRR - pogorszenie stosunków z Chinami -
- 12.04.1927masakra chińskich komunistów w Szanghaju dokonana przez nacjonalistycznego przywódcę Czang-Kaj-szeka
- Sowieci tracą kontrolę nad Chinami - nad koleją - aresztowania sowietów
- 02.1929 - ZSRR uczestniczy w pakcie Brianda-Kellogga - postulujące całkowite rozbrojenie
11.1929 - Liga Narodów ds. rozbrojenia
3.12,1929 - ZSRR + Chiny - układ pokojowy
LATA TRZYDZIESTE
- 01.1933 - Hitler dochodzi do władzy (Niemcy po wojnie - najbliższy partner ZSRR)
- Wielka Brytanie i Chiny uznawano za państwa nieprzyjazne
- Niemcy i Włochy - naturalni sprzymierzeńcy
- lato 1934 - “noc długich noży” - eliminacja brunatnych koszul z SA
- Niemcy: gwardia Hitlera SS + przekształcanie dawnej armii w Wehrmacht
- 1933- Rzym - podpisanie paktu (Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Włochy) izolującego ZSRR
- ZSRR: nawiązanie kontaktów z USA i Chinami
- Litwinow i Mołotow - Niemcy stanowią poważne zagrożenie dla ZSRR
- Francja była jako jedyna za wejściem ZSRR do Ligii narodów - koniec izolacji - Stalin - najważniejszy gracz na europejskiej scenie politycznej
- 30 Państw chciało ZSRR w Lidze Narodów, 3 ie (Portugalia, Holandia, Szwajcaria)
- 1934-39 - ZSRR bierze udział w obradach Ligii Narodów - program bezpieczeństwa zbiorowego
2.05.1935- pakt Francja + ZSRR- pakt obronny - pomoc
- pakt pomocy ZSRR + Czechosłowacja
- ZSRR nawiązuje w 1934 stosunki z Europą środkową
- Stalin myślał że Francja i Wielka Brytania robią wszystko, że rozpocząć wojnę niemiecko - radziecką
- 10.1935 - armia włoska wkracza do Etiopii - Liga Narodów nałożyła sankcję
- 15.07-25.08.1935 - VII Kongres Kominternu - przedstawiciele 65 partii komunistycznych - główny mówca - Georgi Dymitrow (Bułgaria) podstawowym celem faszyzmu jest zniszczenie ZSRR
- komuniści - brak środków do obrony
- Stalin szykował się do przeprowadzenia czystek w Moskwie (eliminacja starych bolszewików)
FRONTY LUDOWE
- 07.1936 - Hiszpania - wojna domowa
23.10.1936 - Iwan Majski protestuje przeciwko niemiecko- włoskiej pomocy dla Hiszpanii
- ZSRR nie prowadzi już polityki nieingerencji - ingerencja w Hiszpanii - istotne wsparcie dla reżimy Stalina
- 25.10.1936 - oś Berlin Rzym
- 11.1936 - Niemcy i Japonia - pakt antykominternowski - przeciw ZSRR
- generał Franco wygrywa wojnę domową w Hiszpanii-osłabienie pozycji ZSRR
- 21.08.1937 - ZSRR i Chiny - pakt o nieagresji na 5lat - wymiana technologii wojskowych
- 1938 - zbrojne starcia między oddziałami radzieckimi i japońskimi - wojska radzieckie i mongolskie odpychają agresję japońską
Gieorgij Żukow
PAKT NAZISTOWSKO-SOWIECKI
Hitler łamie postanowienia traktatu wersalskiego
- Wielka Brytania i Francja gwarantują Polsce pomoc w razie zagrożenia niepodległości
- Polska należała do priorytetowych celów Hitlera
- 19.08.1939 - ZSRR i Niemcy - układ handlowy + 23.08 - pakt o nieagresji (Ribbentrop-Mołotow), podział Europy Wschodniej na wpływy - pakt Ribbentrop Mołotow stanowił zaskoczenie
- 1.09.1939 - najazd Niemiec na Polskę, 17.09 - ZSRR
- 1938 - rozwiązanie przez Komintern partii komunistycznych w Europie Wschodniej
- Zsyłki na Syberię - pozbawienie Polaków praw obywatelskich - brak pomocy ze strony Francji i Wielkiej Brytanii
- 28.09.1939 - ZSRR + Niemcy - układ “o przyjaźni i granicach”
- układ Mołotow + Litwa - Wilno dla Litwy
-31.10-2.11.1939 - Nadzwyczajne posiedzenie Rady Najwyższej ZSRR
- pocz. Października 1939 - ZSRR wymusza na 3 państwach bałtyckich podpisanie porozumień o pomocy -> instalacja wojsk radzieckich na tych obszarach
- 30.11.1939 - wojna z Finlandią -> 14.12.1939 - wykluczenie ZSRR z Ligi Narodów
Wojna od 10.11 do 10.02.1940 - katastrofa ZSRR pod dowództwem Woroszyłowa (brak przygotowania do zimy) - obnażenie słabości Armii Czerwonej
11.02.1940 - kolejna ofensywa na linii Mennerheima
12.03.1940 - rozejm przy wsparciu Szwecji
- zajęcia przez Armie Czerwoną państw bałtyckich: Litwy, Łotwy, Estonii, które stały się radzieckimi republikami socjalistycznymi
- Armia czerwona wkracza do Rumunii
- 2.08.1940 - ZSRR proklamuje stworzenie Mołdawskiej SRR
- porozumienie ZSRR z Niemcami przyniosło wiele korzyści terytorialnych
- sowietyzacja
- po ekspansji terytorialnej ZSRR graniczyło z Niemcami - chcieli wzmocnić bezpieczeństwo granicy ze względy na nieprzewidywalność polityki Hitlera
- 1.09.1939 - ZSRR - obowiązek służby wojskowej
Lata trzydzieste - zmiany w polityce zagranicznej ZSRR”
- próby zbliżenia się do zachodnich demokracji
- pakt z Hitlerem
- ekspansje terytorialne
- próba interwencji w Hiszpanii i Finlandii
- reżimy okupacyjne
- kontakty z Japonią i Chinami
Stalin spodziewał się późniejszego zerwania przyjaznych stosunków z Niemcami.