Starzenie się jest procesem fizjologicznym i należy do kolejnych etapów ludzkiego życia. Nie możemy go uniknąć, ale dzięki aktywności fizycznej i diecie bogatej w makro- i mikroskładniki możemy wpłynąć na nasze samopoczucie i stan zdrowia. Gdy osoba zaczyna się starzeć, apetyt zaczyna maleć wraz ze wzrostem lat. Więc gdy jest się starszym nie dostarcza się odpowiedniej ilości pożywienia, które może Nam pomóc np. chronić się przed chorobą. W wielu przypadkach to właśnie niewłaściwa dieta na starość jest przyczyną różnych chorób "wieku starszego". Osoba, która jadła tłuste jedzenie przez całe życie, ma bardzo wysokie ryzyko na zawał serca lub wylew. Osoba, która piła duże ilości alkoholu w ciągu życia, może mieć problemy z wątrobą, trzustką, nerkami nie wspominając już o raku. Ważne jest, aby w młodym wieku jeść dużo warzyw, owoców i oczywiście mięsa. Po przeprowadzeniu badań okazało się, że ludzie, którzy pozostali na diecie opartej na warzywach, mięsie oraz unikają alkoholu i papierosów żyją dłużej i zdrowiej.
Gdy organizm się starzeje nie potrzebuje jedzenia w takich ilościach jak w wieku młodzieńczym. Metabolizm zwalnia i nie potrzeba tylu kalorii co kiedyś, aby organizm funkcjonował. Ale są pewne witaminy i minerały, których na starość potrzebujemy więcej. Minerały i witaminy takie jak: wapń - starszy organizm potrzebuje go więcej, aby uchronić się przed osteoporozą i utrzymać zdrowe kości, witamina D - pomaga we wchłanianiu wapnia. Cynk jest potrzebny do walki z chorobami, ponieważ system obronny organizmu z wiekiem również się pogarsza. Ważny jest również błonnik - mięsnie żołądka z wiekiem robią się słabsze, potrzeba dodatkowej ochrony przeciw zaparciom.
Pielęgniarka przy ustalaniu zakresu podstawowej pielęgnacji w aspekcie odżywiania i pomocy przy odżywianiu musi wziąć pod uwagę obiektywne potrzeby osoby starszej. Karmienie pacjentów jest czasochłonne i w zależności od stanu pacjenta wymaga uwzględnienia sprzętu oraz odpowiednich technik karmienia (doustnie, przez zgłębnik, przetokę żołądkową, jelitową). Podstawowa pielęgnacja w zakresie odżywiania osób starszych , które nie są zdolne do samoobsługi powinna obejmować:
- karmienie 3 razy/dobę
- podawanie płynów 5 razy/dobę (łącznie 1,5-2 l)jeśli nie ma przeciwwskazań
- ostatni posiłek powinien być podawany minimum 2-3 godziny przed snem
- należy mobilizować swoich podopiecznych do samoobsługi oraz korzystania ze swojej sprawności, nie należy ich wyręczać w podstawowych czynnościach życia codziennego, powinno się pomóc np. przy myciu, jedzeniu, ubieraniu się czy też przemieszczaniu.

Zapewnienie odpowiedniego odżywienia jest obok aktywności ruchowej oraz braku uzależnienia tytoniowego i alkoholowego niezbędnym
warunkiem utrzymania zdrowia. Niedożywienie dotyczy dużej części osób po 65 roku życia. Dlatego jest bardzo istotne to jakiej diety przestrzegają osoby w podeszłym wieku. U osób starszych zaleca się jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań ze strony lekarza:
- zwiększenie doboru białka od 1,2 do 1,5g/kg masy ciała na dobę
- ograniczenie dostarczania tłuszczy do 60g/dobę
- podopieczni powinni spożywać dużo świeżych owoców i warzyw bogatych w witaminy - należy spożywać dużo płynów ( 1,5-2,0 litrów płynów na dobę
Dieta osoby starszej powinna być urozmaicona oraz dostosowana do zaleceń wynikających ze współistniejących schorzeń tzn.:
1. Przy chorobach serca, nadciśnieniu tętniczym, zawale, udarze mózgu zalecana jest dieta niskocholesterolowa:
-chudy biały ser, mleko niskotłuszczowe, kefiry,
-mięso gotowane, wołowina, wieprzowina, kurczaki
-chude ryby
-warzywa i owoce
-cukier w małych ilościach
-białka jaj
- ograniczenie spożywania płynów oraz soli kuchennej (przy
nadciśnieniu tętniczym).
Przykład diety w profilaktyce chorób układu krążenia:
2. Przy cukrzycy zaleca sie unikania:
-świeżego pieczywa, razowego
-potraw odsmażanych lub smażonych z mąki żytniej, np: paszteciki, naleśniki
-boczku, słoniny , smalcu, łoju
-serów żółtych, topionych, pleśniowych, śmietany
-wieprzowiny, podrobów
Zalecane jest natomiast spożywanie: - pszennego jak i czerstwego pieczywa
- kaszy i ryżu
-wołowiny, cielęciny, dziczyzny
-chudych ryb (np. sandacz, karp, dorsz)
-ziemniaki
-kefiry, jogurty, mleka
-warzyw i owoców (gruszki, suszone owoce)
3. Przy zaparciach posiłki pacjenta powinny być:
- spożywane regularnie, o stałych porach, najlepiej 4-5 dziennie
- nie należy rezygnować ze śniadania
- należy starannie przeżuwać pokarmy
- powinno się zrezygnować z produktów zapierających czyli takich jak ryż, banany, gotowana marchew, kakao, czekolada, wyroby ciastkarskie
- zwiększyć spożycie ciemnego pieczywa, a zrezygnować z jasnego
- zwiększyć spożycie produktów działających rozwalniająco czyli otręby pszenne lub owsiane, płatki owsiane, grubo mielone siemię lniane, buraki
-zwiększyć spożycie surowych warzyw i soków warzywnych
- zwiększyć spożycie surowych owoców takich jak maliny, jeżyny,
truskawki, porzeczek
- zwiększyć spożycie płynów, zwłaszcza wody mineralnej nie gazowanej
-spożywać więcej fermentowanych napojów mlecznych tzn. kefiry, jogurty, maślanki, które regulują pracę przewodu pokarmowego
- unikać spożywania potraw mącznych (kluski, kopytka, knedle)
- ograniczyć lub nie jadać produktów wyjątkowo wzdymających (soczewica, groch, fasola, bób)
- ograniczyć ilość spożywanego cukru
- zrezygnować ze spożywania słodyczy, w szczególności z czekoladowych
- nie pić napojów gazowanych

WSKAZÓWKI ŻYWIENIOWE

ANNA DOBROWOLSKA GR 4

2008/2009